diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-sw.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-sw.html | 417 |
1 files changed, 236 insertions, 181 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-sw.html b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-sw.html index 5eaf7e1..2b4f013 100644 --- a/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-sw.html +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-sw.html @@ -1,15 +1,18 @@ <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/free-sw.en.html" --> <!--#include virtual="/server/header.sq.html" --> -<!-- Parent-Version: 1.86 --> +<!-- Parent-Version: 1.96 --> +<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> +<!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs principles" --> +<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> -<title>Ç’është software-i i lirë? - Projekti GNU - Free Software Foundation (FSF)</title> +<title>Ç’është Software-i i Lirë? - Projekti GNU - Free Software Foundation (FSF)</title> <style type="text/css" media="print,screen"><!-- -.note { margin-left: 6%; margin-right: 6%; } -@media (min-width: 48em) { - .note { margin-top: .8em; } -} +.toc > + ul > li { list-style-type: none; font-weight: bold; } +.toc ul { font-weight: normal; } +#History ~ p, #History ~ ul { font-size: 1rem; } --> </style> <meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, Emacs, GCC, Unix, Software i @@ -20,50 +23,34 @@ përmirësojnë software-in që përdorin." /> <!--#include virtual="/philosophy/po/free-sw.translist" --> <!--#include virtual="/server/banner.sq.html" --> -<h2>Ç’është software-i i lirë?</h2> - -<div class="article"> -<h3>Përkufizimi i Software-it të Lirë</h3> - -<blockquote class="note" id="fsf-licensing"><p style="font-size: 80%"> -Keni një pyetje rreth licencimesh software-i të lirë që nuk ka përgjigje -këtu? Shihni <a href="http://www.fsf.org/licensing">burime të tjera tonat -mbi licencime</a> dhe, në qoftë e nevojshme, lidhuni me FSF Compliance Lab -te <a href="mailto:licensing@fsf.org">licensing@fsf.org</a>.</p> -</blockquote> - -<div class="comment"> -<p> -Përkufizimi i software-it të lirë përfaqëson kriterin nëse një program -software i caktuar duhet konsideruar software i lirë. Kohë pas kohe, ne e -rishikojmë këtë përkufizim, për ta qartësuar ose për të zgjidhur pyetje dhe -probleme të holla. Për një listë të ndryshimeve që prekin përkufizimin e -software-it të lirë, shihni <a href="#History">ndarjen Historik</a> më -poshtë. +<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.sq.html" --> +<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> +<!--#include virtual="/server/top-addendum.sq.html" --> +<div class="article reduced-width"> +<h2>Ç’është Software-i i Lirë?</h2> +<div class="thin"></div> + +<div class="important"> +<p> +“Software i lirë” do të thotë <em>software</em> që respekton lirinë e +përdoruesve dhe bashkësinë. Afërsisht, do të thotë se <b>përdoruesit +gëzojnë lirinë ta xhirojnë, kopjojnë, shpërndajnë, studiojnë, ndryshojnë dhe +përmirësojnë software-in</b>. Ndaj, “software-i i lirë” është punë lirie, +jo çmimi. Që të kuptoni konceptin, duhet ta mendoni “i lirë” si tek “fjala +e lirë”, jo si te “birra falas”. Ndonjëherë e quajmë “libre software”, duke +huazuar fjalën frënge ose spanjolle për “i lirë” si te liria, për të treguar +se nuk nënkuptojmë se është falas. </p> <p> -“Burimi i hapur” është diçka e ndryshme: ka një filozofi shumë të ndryshme -të bazuar në vlera të tjera. Edhe përkufizimi praktik i tij është i -ndryshëm, por thuajse krejt programet me burim të hapur janë në fakt të -lirë. Dallimin e shpjegojmë te <a -href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> Pse “Burimi i Hapur” -Nuk e Rrok Thelbin e Software-it të Lirë</a>. +Mund të keni paguar para për të pasur kopje të software-it të lirë, ose mund +t’i keni marrë kopjet falas. Por pavarësisht se si i siguruat kopjet tuaja, +gëzoni përherë lirinë për ta kopjuar dhe ndryshuar software-in, madje edhe +për <a href="/philosophy/selling.html">të shitur kopje të tij</a>. </p> </div> <p> -“Software i lirë” do të thotë software që respekton lirinë e përdoruesve dhe -bashkësinë. Afërsisht, do të thotë se <b>përdoruesit gëzojnë lirinë ta -xhirojnë, kopjojnë, shpërndajnë, studiojnë, ndryshojnë dhe përmirësojnë -software-in</b>. Kështu që, “software-i i lirë” është punë lirie, jo -çmimi. Që të kuptoni konceptin, duhet ta mendoni “i lirë” si tek “fjala e -lirë”, jo si te “birra falas”. Ndonjëherë e quajmë “libre software”, duke -huazuar fjalën frënge os spanjolle përr “i lirë” si te liria, për të treguar -se nuk nënkuptojmë se është falas. -</p> - -<p> Ne i mbrojmë këto liri sepse i meriton çdokush. Me këto liri, përdoruesit (individualisht dhe kolektivisht) e kontrollojnë programin dhe ato që ky bën për ta. Kur përdoruesit nuk e kontrollojnë programin, e quajmë program “jo @@ -73,11 +60,78 @@ href="/philosophy/free-software-even-more-important.html"> instrument pushteti të padrejtë mbi tjetrin</a>. </p> -<h4> Katër liritë thelbësore</h4> +<p> +“Burimi i hapët” është diçka e ndryshme: ka një filozofi shumë të ndryshme +të bazuar në vlera të tjera. Edhe përkufizimi praktik i tij është i +ndryshëm, por thuajse krejt programet me burim të hapët janë në fakt të +lirë. Dallimin e shpjegojmë te <a +href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> Pse “Burimi i Hapët” +Nuk e Rrok Thelbin e Software-it të Lirë</a>. +</p> + +<div class="toc"> +<hr class="no-display" /> +<h3 class="no-display">Tryeza e lëndës</h3> +<ul> + <li><a href="#fs-definition">Përkufizimi i Software-it të Lirë</a> + <ul> + <li><a href="#four-freedoms">Katër liritë thelbësore</a></li> + <li><a href="#selling">Software-i i lirë <em>mund</em> të jetë komercial</a></li> + </ul> + </li> + <li><a href="#clarifying">Qartësim i Vijës Ndarëse Mes të Lirit dhe Jo të +Lirit</a> + <ul> + <li><a href="#run-the-program">Lirinë për ta xhiruar programin si të doni</a></li> + <li><a href="#make-changes">Lirinë për të studiuar kodin burim dhe për të bërë +ndryshime</a></li> + <li><a href="#redistribute">Lirinë për ta rishpërndarë, nëse doni: kushte të +domosdoshme</a></li> + <li><a href="#copyleft">Copyleft</a></li> + <li><a href="#packaging">Rregulla mbi paketimin dhe hollësi shpërndarjesh</a></li> + <li><a href="#exportcontrol">Rregullore eksportimi</a></li> + <li><a href="#legal-details">Konsiderata ligjore</a></li> + <li><a href="#contracts">Licenca me bazë kontrata</a></li> + </ul> + </li> + <li><a href="#in-practice">Përkufizimi i Software-it të Lirë në Praktikë</a> + <ul> + <li><a href="#interpretation">Si i interpretojmë këto kritere</a></li> + <li><a href="#get-help">Merrni ndihmë rreth licencash të lira</a></li> + <li><a href="#terminology">Përdorni fjalët e duhura kur flisni mbi software-in e +lirë</a></li> + </ul> + </li> + <li><a href="#beyond-software">Tej Software-it</a></li> + <li><a href="#History">Historik</a></li> +</ul> +</div> + +<div class="edu-note" id="fsf-licensing" role="complementary"> +<p style="font-size:80%"> +Keni një pyetje rreth licencimesh software-i të lirë që nuk ka përgjigje +këtu? Shihni <a href="http://www.fsf.org/licensing">burime të tjera tonat +mbi licencime</a> dhe, në qoftë e nevojshme, lidhuni me FSF Compliance Lab +te <a href="mailto:licensing@fsf.org">licensing@fsf.org</a>.</p> +<hr class="no-display" /> +</div> + + +<h3 id="fs-definition">Përkufizimi i Software-it të Lirë</h3> <p> -Një program është software i lirë nëse përdoruesit e programit gëzojnë mbi -të katër liritë thelbësore: <a href="#f1">[1]</a> +Përkufizimi i software-it të lirë përfaqëson kriterin nëse një program +software i caktuar duhet konsideruar software i lirë. Kohë pas kohe, ne e +rishikojmë këtë përkufizim, për ta qartësuar ose për të zgjidhur pyetje dhe +probleme të holla. Për një listë të ndryshimeve që prekin përkufizimin e +software-it të lirë, shihni <a href="#History">ndarjen Historik</a> më +poshtë. +</p> + +<h4 id="four-freedoms">Katër liritë thelbësore</h4> +<p> +Një program është <em>software</em> i lirë nëse përdoruesit e programit +gëzojnë mbi të katër liritë thelbësore: <a href="#f1">[1]</a> </p> <ul class="important"> @@ -89,7 +143,7 @@ për këtë. <li>Lirinë për të rishpërndarë kopje, që kështu të mund t’i vini në ndihmë të tjerëve (liria 2). </li> - <li>Liria për t’u shpërndarë të tjerëve kopje të versioneve tuaja të modifikuara + <li>Liria për t’u shpërndarë të tjerëve kopje të versioneve tuaja të ndryshuara (liria 3). Duke bërë kështu, mund t’i jepni bashkësisë një shans të përfitojë nga ndryshimet tuaja. Hyrja në kodin burim është parakusht për këtë. @@ -97,8 +151,8 @@ këtë. </ul> <p> -Një program është software i lirë nëse u jep përdoruesve në mënyrë të -mjaftueshme krejt këto liri. Përndryshe është jo i lirë. Teksa mund të +Një program është <em>software</em> i lirë nëse u jep përdoruesve në mënyrë +të mjaftueshme krejt këto liri. Përndryshe është jo i lirë. Teksa mund të dallojmë skema të ndryshme shpërndarjeje jo të lirë lidhur me sa thellë s’janë të lira, i konsiderojmë të tëra njësoj joetike.</p> @@ -110,6 +164,9 @@ që përdoruesve do t’u duhet B-ja, kështu që na duhet të gjykojmë nëse q dy, A-ja dhe B-ja janë të lirë. Por nëse kemi në plan ta ndryshojmë A-në që të mos e përdorë B-në, vetëm A-ja na duhet i lirë; mund ta shpërfillim B-në.</p> + +<h4 id="selling">Software-i i lirë <em>mund</em> të jetë komercial</h4> + <p> “Software i lirë” s’do të thotë “jokomercial”. E kundërta, një program i lirë duhet të jetë e mundur të përdoret si komercial, për zhvillim komercial @@ -149,20 +206,14 @@ ngjashme, për t’i ushtruar ato, është thuajse njësoj me mosakordimin e lirive në fjalë, dhe duke e bërë kështu programin jo të lirë. </p> -<p> -Mund të keni paguar para për të pasur kopje të software-it të lirë, ose mund -t’i keni marrë kopjet falas. Por pavarësisht se si i siguruat kopjet tuaja, -gëzoni përherë lirinë për ta kopjuar dhe ndryshuar software-in, madje edhe -për <a href="/philosophy/selling.html">të shitur kopje të tij</a>. -</p> -<h3>Qartësim i vijës ndarëse mes të lirit dhe jo të lirit</h3> +<h3 id="clarifying">Qartësim i Vijës Ndarëse Mes të Lirit dhe Jo të Lirit</h3> <p>Në pjesën e mbetur të këtij artikulli shpjegojmë më saktësisht se deri ku lypset të shtrihen liritë e ndryshme, lidhur me probleme të ndryshme, që një program të jetë i lirë.</p> -<h4>Lirinë për ta xhiruar programin si të doni</h4> +<h4 id="run-the-program">Lirinë për ta xhiruar programin si të doni</h4> <p> Liria për të xhiruar programin nënkupton lirinë për çfarëdo lloj personi apo @@ -189,11 +240,11 @@ mohon përdoruesve lirinë ta xhirojnë programin, ndaj nuk bie ndesh me lirinë dobishmërisë, ngaqë liritë 1 dhe 3 u lejojnë përdoruesve dhe bashkësive të krijojnë dhe shpërndajnë versione të ndryshuara pa kod arbitrar ndotës.</p> -<p>“Sipas dëshirës” përfshin, si mundësi, “aspak” nëse -kjo është ajo që dëshironi. Ndaj s’ka nevojë për një “lirinë për të mos e -xhiruar një program” më vete.</p> +<p>“Sipas dëshirës” përfshin, si mundësi, “aspak” nëse kjo është ajo që +dëshironi. Ndaj s’ka nevojë për një “lirinë për të mos e xhiruar një +program” më vete.</p> -<h4>Lirinë për të studiuar kodin burim dhe për të bërë ndryshime</h4> +<h4 id="make-changes">Lirinë për të studiuar kodin burim dhe për të bërë ndryshime</h4> <p> Që liritë 1 dhe 3 (liria për të bërë ndryshime dhe liria për të botuar @@ -204,20 +255,26 @@ dhe nuk vlen si kod burim. </p> <p> +Kodi burim përcaktohet si forma e parapëlqyer e programit për bërje +ndryshimesh në të. Ndaj, çfarëdo forme që një zhvillues ndryshon për të +zhvilluar programin është kodi burim i versionit të atij zhvilluesi. +</p> + +<p> Liria 1 përfshin lirinë për ta përdorur versionin tuaj të ndryshuar në vend të origjinalit. Nëse programi shpërndahet si pjesë e një produkti të -konceptuar të xhirojë versione të modifikuar të dikujt tjetër, por nuk -pranon të xhirojë tuajt — praktikë e njohur si “tivoizim” ose -“kyçje”, ose (sipas terminologjisë së mbrapshtë të praktikuesve të saj) si -“nisje e sigurt” — liria 1 bëhet një pretendim i zbrazët, në vend se -një realitet praktik. Këta dyorë s’janë software i lirë, edhe pse kodi +konceptuar të xhirojë versione të ndryshuar të dikujt tjetër, por nuk pranon +të xhirojë tuajt — praktikë e njohur si “tivoizim” ose “kyçje”, ose +(sipas terminologjisë së mbrapshtë të praktikuesve të saj) si “nisje e +sigurt” — liria 1 bëhet një pretendim i zbrazët, në vend se një +realitet praktik. Këta dyorë s’janë <em>software</em> i lirë, edhe pse kodi burim prej nga u përpiluan është i lirë. </p> <p> Një rrugë e rëndësishme për të ndryshuar një program është ajo përmes -përzierjes së tij në nënrutina dhe module të passhëm lirisht. Nëse licenca -e programit thotë se nuk mund ta përzieni në një modul ekzistues të +përzierjes në të nënrutina dhe module të passhëm lirisht. Nëse licenca e +programit thotë se nuk mund të përzieni në të një modul ekzistues të licencuar në mënyrë të përshtatshme — për shembull, nëse lyp domosdo që të jeni i zoti i të drejtave të kopjimit të çdo kodi që shtoni — atëherë licenca është shumë kufizuese për t’u cilësuar si e lirë. @@ -233,40 +290,39 @@ lirë. <p> Një rast i veçantë i lirisë 1 është fshirja e kodit të programit, që kështu të mos bëjë asgjë, ose për ta bërë të futë në punë ndonjë program tjetër. -Në këtë mënyrë, liria 1 përfshin “lirinë për të fshirë -programin.” +Në këtë mënyrë, liria 1 përfshin “lirinë për të fshirë programin”. </p> -<h4>Lirinë për ta rishpërndarë, nëse doni: kushte të domosdoshme</h4> +<h4 id="redistribute">Lirinë për ta rishpërndarë, nëse doni: kushte të domosdoshme</h4> <p>Liria për të shpërndarë (liria 2 dhe 3) nënkupton që jeni të lirë të -rishpërndani kopje, me ose pa modifikime, falas ose duke zbatuar një çmim -për shpërndarjen, ndaj <a href="#exportcontrol">kujtdo, kudo</a>. Të jesh i +rishpërndani kopje, me ose pa ndryshime, falas ose duke zbatuar një çmim për +shpërndarjen, ndaj <a href="#exportcontrol">kujtdo, kudo</a>. Të jesh i lirë për të bërë këto do të thotë (mes të tjerash) që nuk ju duhet të kërkoni apo paguani ndonjë leje për të bërë ashtu. </p> <p> -Duhet gjithashtu të gëzoni lirinë për të bërë modifikime dhe përdorur ato +Duhet gjithashtu të gëzoni lirinë për të bërë ndryshime dhe përdorur ato privatisht në punën apo zbavitjen tuaj, pa u dashur as të përmendni diku që ato ekzistojnë. Nëse i bëni publike ndryshimet tuaja, s’duhet t’ju duhet të njoftoni dikë veçanërisht, apo në çfarëdo mënyre të veçantë. </p> <p> -Liria 3 përshkruan lirinë për të hedhur në qarkullim si software të lirë -versionet tuaj të modifikuar. Një licencë e lirë mundet të lejojë +Liria 3 përfshin lirinë për të hedhur në qarkullim si <em>software</em> të +lirë versionet tuaj të ndryshuar. Një licencë e lirë mundet të lejojë gjithashtu rrugë të tjera të hedhjes së tyre në qarkullim; me fjalë të tjera, s’ka pse të jetë medoemos licencë <a -href="/copyleft/copyleft.html">copyleft</a><sup><a -href="#TransNote1">1</a></sup>. Por, një licencë që kërkon që versionet e -modifikuar të jenë jo të lirë , nuk cilësohet licencë e lirë. +href="/licenses/copyleft.html">copyleft</a><sup><a +href="#TransNote1">1</a></sup>. Por, një licencë e cila kërkon që versionet +e ndryshuar të jenë jo të lirë, nuk kualifikohet si licencë e lirë. </p> <p> Liria për të rishpërndarë kopje duhet të përfshijë formatet dyore apo të ekzekutueshme të programit, si dhe kodin burim, për të dy llojet e -versioneve, të modifikuara ose jo. (Shpërndarja e programeve në formë të +versioneve, të ndryshuar ose jo. (Shpërndarja e programeve në formë të xhirueshme është e domosdoshme për sisteme operativë të lirë të instalueshëm lehtësisht.) Nëse s’ka rrugë për të prodhuar një formë dyore ose të ekzekutueshme për një program të dhënë (ngaqë disa gjuhë nuk e mbulojnë këtë @@ -274,12 +330,12 @@ veçori), s’ka gjë, por duhet të gëzoni lirinë për rishpërndarje formash tilla, nëse gjeni ose zhvilloni një rrugë për t’i krijuar ato. </p> -<h4>Copyleft-i</h4> +<h4 id="copyleft">Copyleft-i</h4> <p> Disa lloje rregullash mbi mënyrën e shpërndarjes së software-it të lirë janë të pranueshme, kur nuk përplasen me liritë qendrore. Për shembull, <a -href="/copyleft/copyleft.html">copyleft</a> (e thënë shumë thjesht) është +href="/licenses/copyleft.html">copyleft</a> (e thënë shumë thjesht) është rregulli sipas të cilit, kur rishpërndani programin, s’mund të shtoni kufizime për t’u mohuar të tjerëve liritë qendrore. Ky rregull nuk ka përplasje me liritë qendrore; në fakt i mbron ato. @@ -297,14 +353,14 @@ të tjera kategori software-i, shihni <a href="/philosophy/categories.html">Kategori Software-i të Lirë</a>. </p> -<h4>Rregulla mbi paketimin dhe hollësi shpërndarjeje</h4> +<h4 id="packaging">Rregulla mbi paketimin dhe hollësi shpërndarjeje</h4> <p> -Rregullat se si të paketohet një version i modifikuar janë të pranueshme, +Rregullat se si të paketohet një version i ndryshuar janë të pranueshme, nëse nuk e kufizojnë në thelb lirinë tuaj për të hedhur në qarkullim -versione të modifikuara, ose lirinë tuaj për të bërë dhe përdorur privatisht -versione të modifikuar. Ndaj, është e pranueshme që licenca të kërkojë të -ndryshoni emrin e versionit të modifikuar, të hiqni një logo, ose t’i +versione të ndryshuar, ose lirinë tuaj për të bërë dhe përdorur privatisht +versione të ndryshuar. Ndaj, është e pranueshme që licenca të kërkojë të +ndryshoni emrin e versionit të ndryshuar, të hiqni një logo, ose t’i identifikoni ndryshimet si tuajat. Për sa kohë që këto domosdoshmëri s’janë edhe aq të rënda, sa t’ju pengojnë efektivisht të hidhni në qarkullim ndryshimet tuaja, ato janë të pranueshme; jeni duke bërë tashmë ndryshime në @@ -316,7 +372,7 @@ Rregullat sipas të cilave “nëse e bëni versionin tuaj të passhëm në kët mënyrë, duhet ta bëni të passhëm edhe në atë mënyrën tjetër” mund të jenë të pranueshme, me të njëjtat kushte. Shembull i një rregulli të tillë të pranueshëm është ai që thotë se nëse keni shpërndarë një version të -modifikuar dhe zhvilluesi i mëparshëm kërkon një kopje të tij, duhet t’i +ndryshuar dhe zhvilluesi i mëparshëm kërkon një kopje të tij, duhet t’i dërgoni një të tillë. (Kini parasysh që një rregull i tillë ju lë ende mundësinë e zgjedhjes mbi pyetjen ta shpërndani apo jo versionin tuaj.) Janë të pranueshme edhe rregullat që kërkojnë hedhjen në qarkullim për @@ -331,21 +387,20 @@ mund të zëvendësojë origjinalin, kur përdoret nga këta programe të tjerë Kjo lloj domosdoshmërie është e pranueshme vetëm nëse ka ndonjë mundësi të përshtatshme <em>aliasing</em><sup><a href="#TransNote2">2</a></sup> që ju lejon të caktoni emrin origjinal të programit si një alias për versionin e -modifikuar.</p> +ndryshuar.</p> -<h4>Rregulla eksporti</h4> +<h4 id="exportcontrol">Rregulla eksporti</h4> <p> -Ka raste kur <a id="exportcontrol">rregulloret e kontrollit të -eksporteve</a> dhe sanksionet tregtare qeveritare mund ta ngushtojnë lirinë -tuaj për shpërndarje ndërkombëtare kopjesh programesh. Zhvilluesit e -software-it nuk kanë fuqi të eliminojnë apo anashkalojnë këto kufizime, por -ajo që mund dhe duhet të bëjnë është të mos pranojnë imponimin e tyre si -kushte për përdorimin e programit. Në këtë mënyrë, kufizimet nuk do të kenë -ndikim mbi veprimtaritë dhe njerëzit jashtë juridiksionit të atyre -qeverive. Kështu që, licencat e software-it të lirë nuk duhet të kërkojnë -bindje ndaj çfarëdo rregulloresh jotriviale eksporti, si kusht për ushtrimin -e cilësdo prej lirive thelbësore. +Ka raste kur rregulloret e kontrollit të eksporteve dhe sanksionet tregtare +qeveritare mund ta ngushtojnë lirinë tuaj për shpërndarje ndërkombëtare +kopjesh programesh. Zhvilluesit e software-it nuk kanë fuqi të eliminojnë +apo anashkalojnë këto kufizime, por ajo që mund dhe duhet të bëjnë është të +mos pranojnë imponimin e tyre si kushte për përdorimin e programit. Në këtë +mënyrë, kufizimet nuk do të kenë ndikim mbi veprimtaritë dhe njerëzit jashtë +juridiksionit të atyre qeverive. Kështu që, licencat e software-it të lirë +nuk duhet të kërkojnë bindje ndaj çfarëdo rregulloresh jotriviale eksporti, +si kusht për ushtrimin e cilësdo prej lirive thelbësore. </p> <p> @@ -358,7 +413,7 @@ ligjin e eksportit mund ta bëjë domosdoshmërinë jotriviale, duke e bërë kështu jo të lirë software-in. </p> -<h4>Konsiderata ligjore</h4> +<h4 id="legal-details">Konsiderata ligjore</h4> <p> Që këto liri të jenë të njëmendta, ato duhet të jenë përhershme dhe të @@ -372,8 +427,8 @@ i lirë. Një licencë e lirë nuk duhet të kërkojë pajtueshmëri me licencën e një programi jo të lirë. Ndaj, për shembull, nëse një licencë kërkon që të pajtoheni me licencat e “krejt programeve që përdorni”, në rastin e një -përdoruesi që xhiron programe jo të lira do të kërkonte pajtueshmëri me -liccencat e këtyre programeve jo të lira;kjo e bën licencën jo të lirë. +përdoruesi që xhiron programe jo të lira kjo do të kërkonte pajtueshmëri me +licencat e këtyre programeve jo të lira;kjo e bën licencën jo të lirë. </p> <p> @@ -382,7 +437,7 @@ juridiksionit e prek, ose se ku duhen trajtuar mosmarrëveshjet, ose që të dyja. </p> -<h4>Licenca me bazë kontrata</h4> +<h4 id="contracts">Licenca me bazë kontrata</h4> <p> Shumica e licencave të software-it të lirë bazohen në të drejta të kopjimit @@ -405,27 +460,15 @@ cila s’është përmendur këtu si e ligjshme, do të na duhet të mendohemi p të, dhe gjasat janë që do të dalim me përfundimin se është jo e lirë. </p> -<h4>Përdorni fjalët e duhura kur flisni mbi software-in e lirë</h4> - -<p> -Kur flitet rreth software-it të lirë, është mirë të shmangen terma të tillë -si “dhënë falas” ose “falas”, ngaqë këto terma nënkuptojnë se punë këtu -është te çmimi, jo te liria. Disa terma të rëndomtë, të tillë si “pirateri” -trupëzojnë opinione që shpresojmë se nuk do t’i bëni tuajt. Për një -diskutim të këtyre termave, shihni <a -href="/philosophy/words-to-avoid.html">Fjalë Që Duhen Shmangur (ose Përdorur -me Kujdes) Ngaqë Janë Me Spec ose Ngatërruese</a>. Kemi gjithashtu edhe një -listë <a href="/philosophy/fs-translations.html">përkthimesh të përshtatshme -të “free software”</a> në gjuhë të ndryshme. -</p> +<h3 id="in-practice">Përkufizimi i Software-it të Lirë në Praktikë</h3> -<h4>Si i interpretojmë këto kritere</h4> +<h4 id="interpretation">Si i interpretojmë këto kritere</h4> <p> Së fundi, vini re që kritere si ato të pohuara në këtë përkufizim të software-it të lirë kërkojnë përsiatje të kujdesshme për interpretimin e tyre. Për të vendosur nëse licenca e një software-i të caktuar kualifikohet -si licencë software-i të lirë, e gjykojmë duke u bazuar në këto kritere për +si licencë software-i të lirë, gjykojmë duke u bazuar në këto kritere, për të përcaktuar nëse pajtohet me frymën e tyre, si dhe për fjalët e sakta. Nëse një licencë përfshin kufizime të papranueshme, e hedhim poshtë, edhe pse nuk e patëm parashikuar problemin te këto kritere. Ndonjëherë ndonjë @@ -436,7 +479,7 @@ problemi të ri, shpesh i përditësojmë këto kushte për ta bërë më të le shihet pse licenca të caktuara kualifikohen ose jo. </p> -<h4>Merrni ndihmë rreth licencash të lira</h4> +<h4 id="get-help">Merrni ndihmë rreth licencash të lira</h4> <p> Nëse interesoheni se kualifikohet apo jo si licencë software-i të lirë një @@ -461,6 +504,28 @@ ndihmon tonë mund të sigurohet që licenca të jetë vërtet licencë Software të Lirë dhe të shmangë probleme të ndryshme praktike. </p> +<h4 id="terminology">Përdorni fjalët e duhura kur flisni mbi software-in e lirë</h4> + +<p> +Kur flitet rreth software-it të lirë, është mirë të shmangen terma të tillë +si “dhënë falas” ose “falas”, ngaqë këto terma nënkuptojnë se punë këtu +është te çmimi, jo te liria. Disa terma të rëndomtë, të tillë si “pirateri” +trupëzojnë opinione që shpresojmë se nuk do t’i bëni tuajt. Për një +diskutim të këtyre termave, shihni <a +href="/philosophy/words-to-avoid.html">Fjalë Që Duhen Shmangur (ose Përdorur +me Kujdes) Ngaqë Janë Me Spec ose Ngatërruese</a>. Kemi gjithashtu edhe një +listë <a href="/philosophy/fs-translations.html">përkthimesh të përshtatshme +të “free software”</a> në gjuhë të ndryshme. +</p> + +<p id="open-source"> +Një grup tjetër përdor termin “burim i hapët” për të nënkuptuar diçka të +afërt (por jo identike) me “software-in e lirë”. Ne parapëlqejmë termin +“software i lirë”, ngaqë pasi të dëgjoni se i referohet lirisë, dhe jo +çmimit, ju sjell në mendje lirinë. Fjala “i hapët” nuk i referohet kurrë +lirisë. +</p> + <h3 id="beyond-software">Tej Software-it</h3> <p> @@ -473,7 +538,7 @@ doracakët janë në fakt pjesë e software-it. Të njëjtët argumente vlejnë për lloje të tjera veprash të përdorimit praktik — domethënë, për vepra që trupëzojnë dije të dobishme, fjala vjen, vepra edukative apo vepra referimi. <a -href="http://wikipedia.org">Wikipedia</a> është shembulli më i mirënjohur. +href="https://wikipedia.org">Wikipedia</a> është shembulli më i mirënjohur. </p> <p> @@ -483,18 +548,6 @@ href="http://freedomdefined.org/"> veprash kulturore të lira</a> i zbatueshëm mbi çfarëdo lloji veprash. </p> -<h3 id="open-source">Burim i Hapur?</h3> - -<p> -Një grup tjetër përdor termin “burim i hapët” për të nënkuptuar diçka të -afërt (por jo identike) me “software-in e lirë”. Ne parapëlqejmë termin -“software i lirë”, ngaqë pasi të dëgjoni si i referohet lirisë, dhe jo -çmimit, ju sjell në mendje lirinë. Fjala “i hapët” <a -href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> nuk i referohet kurrë -lirisë</a>. -</p> -</div> - <h3 id="History">Historik</h3> <p>Përkufizimin e Software-it të Lirë e rishikojmë herë pas here. Ja një listë @@ -504,149 +557,149 @@ ndryshuar.</p> <ul> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.168&r2=1.169">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.168&r2=1.169">Versioni 1.169</a>: Shpjegim më qartë pse katër liritë duhet të zbatohen mbi veprimtari komerciale. Shpjegim pse katër liritë nënkuptojnë lirinë për të mos e xhiruar programin dhe lirinë për ta fshirë, që të mos duhet për t’i pohuar si domosdoshmëri më vete.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.164&r2=1.165">Version -1.165</a>: Qartëso se bezdisjet arbitrare në kod nuk mohojnë lirinë 0, dhe +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.164&r2=1.165">Versioni +1.165</a>: Qartësim se bezdisjet arbitrare në kod nuk mohojnë lirinë 0, dhe se liritë 1 dhe 3 bëjnë të mundur që përdoruesit t’i heqin ato.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.152&r2=1.153">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.152&r2=1.153">Versioni 1.153</a>:Qartësim se liria për të xhiruar programin do të thotë se asgjë s’mund t’ju ndalojë për ta bërë të xhirojë.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.140&r2=1.141">Version -1.141</a>: Qartëson se cili kod lypset të jetë i lirë.</li> +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.140&r2=1.141">Versioni +1.141</a>: Qartësim se cili kod lypset të jetë i lirë.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.134&r2=1.135">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.134&r2=1.135">Versioni 1.135</a>: Të thuhet çdo herë që liria 0 është liria për të xhiruar programin si të doni.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.133&r2=1.134">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.133&r2=1.134">Versioni 1.134</a>: Liria 0 s’ka lidhje me funksionin e programit.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.130&r2=1.131">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.130&r2=1.131">Versioni 1.131</a>: Një licencë e lirë s’duhet të kërkojë pajtueshmëri me një licencë jo të lirë të një programi tjetër.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.128&r2=1.129">Version -1.129</a>: Pohohet shprehimisht se lejohet zgjedhja e ligjit dhe zgjedhja e +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.128&r2=1.129">Versioni +1.129</a>: Pohim shprehimisht se lejohet zgjedhja e ligjit dhe zgjedhja e specifikimeve të forumit. (Ky ka qenë përherë rregulli ynë.)</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.121&r2=1.122">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.121&r2=1.122">Versioni 1.122</a>: Një domosdoshmëri nga kontrolle eksportesh është vërtet problem nëse kërkesa s’është triviale; përndryshe është vetëm një problem potencial.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.117&r2=1.118">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.117&r2=1.118">Versioni 1.118</a>: Qartësim: problemi janë kufizimet mbi të drejtën tuaj për të -modifikuar, jo mbi çfarë modifikimesh keni bërë. Dhe modifikimet nuk -kufizohen te “përmirësime”</li> +ndryshuar, jo mbi çfarë ndryshimesh keni bërë. Dhe ndryshimet nuk kufizohen +te “përmirësime”</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.110&r2=1.111">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.110&r2=1.111">Versioni 1.111</a>: Qartësim i 1.77 duke thënë se të papranueshme janë vetëm -<em>kufizimet</em> me prapaverpim. Mbajtësit e të drejtave të kopjimit +<em>kufizimet</em> me prapaveprim. Mbajtësit e të drejtave të kopjimit munden përherë të akordojnë <em>leje</em> shtesë për përdorimin e veprës duke e hedhur veprën në qarkullim paralelisht në një mënyrë tjetër.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.104&r2=1.105">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.104&r2=1.105">Versioni 1.105</a>: Pasqyrim, te pohimi i shkurtër i lirisë 1, i idesë (tashmë të pohuar në versionin 1.80) se përfshin përdorimin përnjëmend të versionit tuaj të ndryshuar për punët tuaja në kompjuter.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.91&r2=1.92">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.91&r2=1.92">Versioni 1.92</a>: Sqarim se kodi i errësuar s’kualifikohet si kod burim.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.89&r2=1.90">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.89&r2=1.90">Versioni 1.90</a>: Sqarim se liria 3 nënkupton të drejtën për të shpërndarë kopje të -versionit tuaj të modifikuar ose të përmirësuar, jo ndonjë të drejtë për të +versionit tuaj të ndryshuar ose të përmirësuar, jo ndonjë të drejtë për të marrë pjesë në projektin e dikujt tjetër.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.88&r2=1.89">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.88&r2=1.89">Versioni 1.89</a>: Liria 3 përfshin të drejtë për të hedhur në qarkullim si software -i lirë të versioneve të modifikuara.</li> +i lirë të versioneve të ndryshuara.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.79&r2=1.80">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.79&r2=1.80">Versioni 1.80</a>: Liria 1 duhet të jetë praktike, jo teorike; thënë ndryshe, jo tivo-izim.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.76&r2=1.77">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.76&r2=1.77">Versioni 1.77</a>: Sqarim se krejt ndryshimet me prapaveprim te licenca janë të papranueshme, edhe pse s’përshkruhet si një zëvendësim i plotë.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.73&r2=1.74">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.73&r2=1.74">Versioni 1.74</a>: Katër sqarime pikash jo aq eksplicite sa duhet, ose pohuar diku, por pa u pasqyruar kudo: <ul> -<li>"Përmirësime" s’do të thotë që licenca mund të kufizojë në thelb çfarë -versionesh të modifikuara mund të hidhni në qarkullim. Liria 3 përfshin -shpërndarjen e versioneve të modifikuar, jo thjesht të ndryshimeve.</li> +<li>“Përmirësime” s’do të thotë që licenca mund të kufizojë në thelb çfarë lloje +versionesh të ndryshuara mund të hidhni në qarkullim. Liria 3 përfshin +shpërndarjen e versioneve të ndryshuar, jo thjesht të ndryshimeve.</li> <li>E drejta për të përzierë module ekzistues iu referohet atyre që janë të licencuar në mënyrë të përshtatshme.</li> -<li>Poho shprehimisht përfundimin e pikës mbi kontrolle eksporti.</li> +<li>Pohim shprehimisht përfundimin e pikës mbi kontrolle eksporti.</li> <li>Imponimi i një ndryshimi licence përbën shfuqizim të licencës së vjetër.</li> </ul> </li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.56&r2=1.57">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.56&r2=1.57">Version 1.57</a>: Shtim i ndarjes “Tej Software-it”.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.45&r2=1.46">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.45&r2=1.46">Versioni 1.46</a>: Sqarim se cili synim është domethënës te liria për ta xhiruar programin për çfarëdo qëllimi.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.40&r2=1.41">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.40&r2=1.41">Versioni 1.41</a>: Qartësim i shprehjes rreth licencash me bazë kontrata.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.39&r2=1.40">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.39&r2=1.40">Versioni 1.40</a>: Shpjegim se një licencë e lirë duhet t’ju lejojë përdorimin e -tjetër software të lirë të gatshëm për të krijuar modifikimet tuaja.</li> +tjetër software-i të lirë të passhëm, për të krijuar ndryshimet tuaja.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.38&r2=1.39">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.38&r2=1.39">Versioni 1.39</a>: Të vihet re se është e pranueshme për një licencë të kërkojë të jepni burimin për versione të software-it që kaloni në përdorim publik.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.30&r2=1.31">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.30&r2=1.31">Versioni 1.31</a>: Të vihet re se është e pranueshme për një licencë të kërkojë të identifikoni veten si autor i ndryshimeve. Të tjera qartësime të vockla nëpër tekst.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.22&r2=1.23">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.22&r2=1.23">Versioni 1.23</a>: Trajton probleme të mundshme të lidhura me licenca të bazuara në kontrata.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.15&r2=1.16">Version -1.16</a>: Shpjegohet pse shpërndarja e dyorëve është e rëndësishme.</li> +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.15&r2=1.16">Versioni +1.16</a>: Shpjegim pse shpërndarja e dyorëve është e rëndësishme.</li> <li><a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.10&r2=1.11">Version +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.10&r2=1.11">Versioni 1.11</a>: Të vihet re që një licencë e lirë mund të lypë që t’u dërgoni autorëve të mëparshëm një kopje të versioneve që shpërndani, nëse jua kërkojnë.</li> @@ -658,10 +711,11 @@ të tjera në këtë faqe që nuk prekin përkufizimin ose interpretime të tij. Për shembull, lista nuk përfshin ndryshimet te anësoret, formatimi, drejtshkrimi, shenjat e pikësimit, apo pjesë të tjera të kësaj faqeje. Listën e plotë të ndryshimeve te faqja mund ta shqyrtoni përmes <a -href="http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&view=log">ndërfaqes +href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&view=log">ndërfaqe cvsweb</a>.</p> +<div class="column-limit"></div> -<h3 style="font-size:1em">Poshtëshënim</h3> +<h3 class="footnote">Poshtëshënim</h3> <ol> <li id="f1">Arsyeja pse numërohen si 0, 1, 2 dhe 3 ka të bëjë me historinë. Aty rreth 1990-s kish tre liri, të numërtuara 1, 2 dhe 3. Mandej kuptuam se liria për @@ -669,6 +723,7 @@ ta xhiruar programin lypsej të përmendej shprehimisht. Ishte e qartë se qe më elementare se tre të tjerat, ndaj duhet t’u paraprinte atyre. Në vend që të rinumërtonim të tjerat, e bëmë liria 0.</li> </ol> +</div> <div class="translators-notes"> @@ -678,7 +733,7 @@ të rinumërtonim të tjerat, e bëmë liria 0.</li> <!-- for id="content", starts in the include above --> <!--#include virtual="/server/footer.sq.html" --> -<div id="footer"> +<div id="footer" role="contentinfo"> <div class="unprintable"> <p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së @@ -699,7 +754,7 @@ href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> <web-translators@gnu.org></a>.</p> - <p>For information on coordinating and submitting translations of + <p>For information on coordinating and contributing translations of our web pages, see <a href="/server/standards/README.translations.html">Translations README</a>. --> @@ -729,8 +784,8 @@ përkthimet</a>.</p> There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> -<p>Të drejta kopjimi © 1996, 2002, 2004-2007, 2009-2019, 2021 Free -Software Foundation, Inc.</p> +<p>Të drejta kopjimi © 1996-2002, 2004-2019, 2021, 2022 Free Software +Foundation, Inc.</p> <p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons @@ -745,7 +800,7 @@ Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> U përditësua më: -$Date: 2021/04/01 10:01:55 $ +$Date: 2022/07/20 11:08:23 $ <!-- timestamp end --> </p> |