1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/linux-gnu-freedom.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.90 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Linux, GNU i wolność - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania
(FSF)</title>
<meta http-equiv="Keywords"
content="GNU, FSF, Fundacja Wolnego Oprogramowania, Linux, wolność, oprogramowanie,
władza, prawa, Richard Stallman, rms, SIGLINUX, Joe Barr" />
<meta http-equiv="Description" content="W tym eseju, Linux, GNU i wolność, Richard Stallman odpowiada
na relację Joe'a Barr'a o postępowaniu FSF względem Austin Linux
users group." />
<!--#include virtual="/philosophy/po/linux-gnu-freedom.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<h2>Linux, GNU, i wolność</h2>
<p>
<a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></p>
<p>
Ponieważ <a
href="https://web.archive.org/web/20190404115541/http://linux.sys-con.com/node/32755">Joe
Barr skrytykował w swoim artykule</a> moje postępowanie w stosunku
do SIGLINUX, chciałbym wyprostować historię o tym, co się właściwie
zdarzyło i wyjaśnić moje pobudki. </p>
<p>
Kiedy SIGLINUX zaproponował mi przemówienie, był „Grupą Użytkowników
Linuksa”, to jest grupą użytkowników systemu GNU/Linux, którzy
nazywają cały system „Linux”. Odpowiedziałem im zatem,
że jeśli chcieliby, aby ktoś z Projektu GNU wygłosił dla nich
przemówienie, powinni traktować Projekt GNU właściwie i nazywać cały
system „GNU/Linux”. Ten system jest wariantem GNU i Projekt
GNU jest jego głównym konstruktorem, zatem społeczny zwyczaj wymaga, by
nazywać go tak, jak go nazwaliśmy. Dopóki nie ma mocnych argumentach
za wyjątkiem, zwykle odmawiam wygłaszania przemówień dla organizacji,
które nie chcą uznać autorstwa GNU w tej sprawie. Respektuję ich prawo
do wypowiedzi, ale również mam prawo się nie wypowiadać.</p>
<p>
Później Jeff Strunk z SIGLINUX próbował zmienić politykę grupy
i poprosił FSF (Free Software Foundation, Fundację Wolnego
Oprogramowania) o zamieszczenie jego grupy na naszej stronie grup
użytkowników GNU/Linuksa. Nasz webmaster powiedział mu, że nie
umieścimy jej pod nazwą „SIGLINUX”, ponieważ nazwa ta
daje do zrozumienia, że grupa jest o Linuksie. Strunk
zaproponował zmianę nazwy na „SIGFREE” i nasz
webmaster zgodził się, że to będzie w porządku. (W artykule Barr
twierdzi, że odrzuciliśmy tę propozycję). Jednakże grupa ostatecznie
zdecydowała się pozostać przy „SIGLINUX”.</p>
<p>
Wówczas sprawa przyciągnęła ponownie moją uwagę i zasugerowałem, żeby
rozważyli inne możliwe nazwy. Istnieje wiele nazw, jakie mogliby wybrać,
które nie określałyby całego systemu jako „Linux” i mam
nadzieję, że znajdą jakąś, która im się spodoba. O ile mi wiadomo,
sprawa ucichła.</p>
<p>
Czy to prawda, jak pisze Barr, że niektórzy ludzie postrzegają te
działania jako „użycie siły” porównywalne z władzą monopolu
Microsoftu? Być może tak. Odrzucenie zaproszenia nie jest przymusem,
ale ludzie, którzy są przekonani i wierzą, że cały system to
„Linux”, czasami rozwijają przedziwnie zniekształconą
wizję. Żeby nazwa wydawała się uzasadniona, muszą widzieć kretowiska jako
góry i góry jako kretowiska. Jeśli możecie zignorować fakty
i uwierzyć, że Linus Torvalds rozwinął cały system, zaczynając
w roku 1991 lub jeśli możecie zignorować swoje zwykłe zasady
sprawiedliwości i uwierzyć, że Torvalds powinien otrzymać wyłączne
uznanie autorstwa, nawet jeśli tego nie zrobił, to już mały krok, by
uwierzyć, że gdy tylko zażądacie, jestem Wam winien przemówienie.</p>
<p>
Rozważcie tylko: Projekt GNU zaczyna rozwijanie systemu operacyjnego,
a lata później Linus Torvalds dodaje jedną ważną część. Projekt GNU
mówi „prosimy, wyróżnij tak samo nasz projekt”, ale Linus
mówi „nie dawajcie im udziału w uznaniu autorstwa; nazwa ma
pochodzić tylko od mojego imienia”. Teraz wyobraźcie sobie
mentalność osoby, która potrafi spojrzeć na te wydarzenia
i oskarżać Projekt GNU o egotyzm. Trzeba być bardzo uprzedzonym,
żeby osądzać tak krańcowo mylnie.</p>
<p>
Osoba, która jest tak uprzedzona, może mówić wszelkie rodzaje
niesprawiedliwych rzeczy o Projekcie GNU i myśleć, że są
uzasadnione; jej koledzy ją poprą, ponieważ chcą wzajemnego wsparcia
w utrzymywaniu ich złego nastawienia. Odszczepieńcy mogą być lżeni;
zatem, jeśli odmawiam udziału w aktywności w rubryce
„Linux”, mogą uważać to za niewybaczalne i uważać mnie
za odpowiedzialnego za wrogość, którą poczują później. Kiedy tak
wielu ludzi chce, żebym nazywał system „Linux”, jak mogę się nie
zgadzać, będąc tym, kto jedynie zaczął jego rozwój? I bezprawne
odmawianie im przemówienia bezprawnie sprawia, że są nieszczęśliwi. To
przymus tak zły jak Microsoft!</p>
<p>
Być może zastanawiacie się, czemu po prostu nie zignoruję sprawy, żeby
uniknąć zmartwień. Kiedy SIGLINUX zaprosił mnie, żebym przemówił, mogłem
po prostu odpowiedzieć „Nie, przykro mi” i sprawa by
się zakończyła. Czemu tego nie zrobiłem? Jestem gotowy zaryzykować osobistą
krytykę mojej osoby, aby mieć szansę naprawy błędu, który podkopuje
wysiłki Projektu GNU.</p>
<p>
Nazywanie tego wariantu systemu GNU „Linuksem” to działanie
na korzyść ludzi, którzy wybierają oprogramowanie bazując jedynie
na przewadze technicznej, nie troszcząc się, czy respektuje ono
ich wolność. Są ludzie tacy jak Barr, którzy chcą „uwolnić
od ideologii” swoje oprogramowanie i krytykować każdego, kto
mówi, że wolność jest istotna. Są ludzie tacy jak Torvalds, którzy będą
naciskać naszą społeczność, by używać niewolnego oprogramowania
i rzucać wyzwanie każdemu, kto się skarży, żeby natychmiast dostarczył
lepszy (technicznie) program lub się zamknął. Są ludzie, którzy mówią,
że techniczne decyzje nie powinny być „upolityczniane”
przez rozważanie ich społecznych konsekwencji.</p>
<p>
W latach siedemdziesiątych użytkownicy komputerów stracili swoje
wolności do rozpowszechniania i zmieniania oprogramowania,
ponieważ nie cenili swojej wolności. Użytkownicy komputerów odzyskiwali
te wolności w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych
ponieważ grupa idealistów, Projekt GNU, wierzyła, że wolność to
coś, co sprawia, że program jest lepszy i chciała pracować dla
tego, w co wierzyła. </p>
<p>
Dzisiaj mamy częściową wolność, ale nasza wolność nie jest
bezpieczna. Jest zagrożona przez <abbr title="Consumer Broadband and Digital
Television Promotion Act">CBDTPA</abbr> (poprzednio <abbr title="Security
Systems Standards and Certification Act">SSSCA</abbr>), przez Grupę
Dyskusyjną “Ochrony” Nadawania (zobacz <a
href="http://www.eff.org/">http://www.eff.org/</a>), która proponuje,
aby zabronić wolnemu oprogramowaniu dostępu do cyfrowych stacji
telewizyjnych, poprzez patenty na oprogramowanie (Europa rozważa
teraz, czy stosować patenty na oprogramowanie), przez umowy
Microsoftu o nieujawnianie istotnych protokołów i przez każdego, kto
kusi nas niewolnym programem, który jest „lepszy” (technicznie)
niż dostępne wolne programy. Możemy stracić ponownie naszą wolność, tak jak
straciliśmy ją za pierwszym razem, jeśli nie będziemy się odpowiednio
troszczyć, by ją chronić.</p>
<p>
Czy odpowiednio wielu z nas będzie się troszczyć? To zależy
od wielu rzeczy: pośród nich, jak wielkie oddziaływanie ma Projekt GNU
i jak wielki wpływ ma Linus Torvalds. Projekt GNU mówi „Ceń swoją
wolność!”. Joe Barr mówi „Wybieraj pomiędzy niewolnymi
i wolnymi programami jedynie na technicznym gruncie!”. Jeśli
ludzie uznają autorstwo Torvaldsa, jako głównego konstruktora systemu
GNU/Linux, jest to nie tylko nieścisłe, ale również sprawia,
że jego przesłanie jest bardziej wpływowe — a to przesłanie mówi
„Niewolne oprogramowanie jest ok; sam go używam i je
rozwijam”. Jeśli dostrzegą naszą rolę, będą nas bardziej słuchać,
a przesłanie, jakie im przekażemy to „Ten system istnieje dzięki
ludziom, którzy dbają o wolność. Dołącz do nas, ceń swoją wolność
i razem możemy ją zachować”. Zobacz <a
href="/gnu/thegnuproject.html">http://www.gnu.org/gnu/thegnuproject.html</a>,
gdzie opisujemy historię.</p>
<p>
Kiedy proszę ludzi, by nazywali system GNU/Linux, część z nich
odpowiada <a href="/gnu/gnu-linux-faq.html">głupimi wymówkami
i argumentami opartymi na zafałszowanym
obrazie</a>. Ale pewnie niczego nie tracimy, ponieważ byli
prawdopodobnie od początku nieprzyjaźnie usposobieni. Tymczasem inni
rozumieją podane przeze mnie powody i używają tej nazwy. Robiąc tak,
pomagają uświadomić innych ludzi, dlaczego naprawdę system GNU/Linux
istnieje i to zwiększa naszą zdolność do rozprzestrzeniania idei,
że wolność jest istotną wartością. </p>
<p>
Dlatego wciąż biorę się za bary z uprzedzeniami,
oszczerstwami i nieprzyjemnościami. Ranią one moje uczucia,
ale kiedy się udaje, ten wysiłek pomaga kampanii Projektu GNU
na rzecz wolności.</p>
<p>
Ponieważ pojawiło się to w kontekście Linuksa (jądra)
i Bitkeepera, niewolnego systemu kontroli wersji, którego używa teraz
Linus Torvalds, chciałbym omówić również tę sprawę.</p>
<h3 id="bitkeeper">Kwestia Bitkeepera</h3>
<p>
(Zobacz <a href="#update">nowszą wersję</a> zaprezentowaną poniżej)</p>
<p>
Użycie Bitkeepera do źródeł Linuksa wywiera bardzo poważny wpływ
na społeczność wolnego oprogramowania, ponieważ każdy, kto chce
dokładnie śledzić łaty nakładane na Linuksa, może to zrobić tylko
instalując niewolny program. Na pewno są dziesiątki lub nawet
setki hakerów jądra, którzy to zrobili. Większość z nich, żeby uniknąć
poczucia dysonansu poznawczego w związku z obecnością Bitkeepera
na swoich maszynach, stopniowo przekonuje samych siebie do tego,
że użycie niewolnego oprogramowania jest ok. Co można w tej
sprawie zrobić?</p>
<p>
Jednym z rozwiązań jest założenie innego repozytorium na źródła
Linuksa, stosującego CVS lub inny wolny system kontroli wersji,
i zorganizowanie go tak, żeby nowe wersje były do niego wczytywane
automatycznie. Można by używać Bitkeepera do pobierania najnowszych
wersji plików, a następnie umieszczać je w systemie CVS. Taki
proces aktualizacji mógłby przebiegać często i automatycznie.</p>
<p>
FSF nie może tego zrobić, ponieważ nie możemy zainstalować Bitkeepera
na naszych maszynach. Nie mamy teraz na nich żadnych niewolnych
systemów ani aplikacji, a nasze zasady mówią, że musimy się
tego trzymać. To repozytorium musiałby prowadzić ktoś inny, kto zgadza się
mieć Bitkeepera na swojej maszynie, dopóki ktoś nie wymyśli, jak to
zrobić za pomocą wolnego oprogramowania.</p>
<p>
Z samymi źródłami Linuksa wiąże się nawet poważniejszy problem
z niewolnym oprogramowaniem: w istocie same takie zawierają. Sporo
sterowników urządzeń zawiera serie liczb, reprezentujące programy wbudowane,
firmware do zainstalowania w urządzeniu. Te programy nie są wolnym
oprogramowaniem. Kilka liczb do przechowania w rejestrach
urządzenia to jedno, faktyczny program zapisany binarnie to druga sprawa.</p>
<p>
Obecność tych, występujących jedynie w postaci binarnej programów
w „źródłowych” plikach Linuksa tworzy dodatkowy problem:
rodzi wątpliwości, czy binaria Linuksa mogą w ogóle być legalnie
rozprowadzane. GPL wymaga „kompletnego odpowiedniego kodu
źródłowego”, a sekwencja liczb całkowitych nie jest kodem
źródłowym. Z tego samego powodu dodawanie takich binariów
do źródeł Linuksa narusza GPL.</p>
<p>
Konstruktorzy Linuksa planują przeniesienie tych programów firmware
do osobnych plików; dojście do tego w pełni zajmie kilka lat,
ale kiedy się skończy, rozwiąże drugi problem; moglibyśmy stworzyć
wersję „wolnego Linuksa”, która nie zawierałaby niewolnych
plików firmware. To, samo przez się, nie zrobi wiele dobrego, jeśli
większość ludzi będzie używać niewolnej, „oficjalnej” wersji
Linuksa. Może się tak zdarzyć, ponieważ na wielu platformach wolna
wersja nie uruchomi się bez niewolnego firmware'u. Projekt „Wolny
Linux” będzie musiał wpaść na to, co robi oprogramowanie
wbudowane i napisać do niego kod źródłowy, możliwe, że w
języku asemblera dla jakiegokolwiek wbudowanego procesora, na którym
działa. To zniechęcająca praca. Byłaby mniej zniechęcająca, gdyby została
wykonana krok po kroku przez lata, niż teraz, gdy dopuszczono, by
narosła. Szukając ludzi do tej pracy, będziemy musieli przezwyciężyć
ideę, rozpowszechnianą przez niektórych konstruktorów Linuksa, że ta
praca nie jest niezbędna.</p>
<p>
O Linuksie, jądrze, często myśli się jak o okręcie flagowym wolnego
oprogramowania, jednak jego aktualna wersja jest częściowo
niewolna. Jak to się stało? Ten problem, podobnie jak decyzja o użyciu
Bitkeepera, odzwierciedla pogląd pierwszego konstruktora Linuksa, osoby,
która myśli że „technicznie lepsze” jest o wiele ważniejsze
niż wolność.</p>
<p>
Ceń swoją wolność albo ją stracisz, uczy historia. „Nie zawracaj
nam głowy polityką”, odpowiadają ci, którzy nie chcą się uczyć. </p>
<p id="update">
<strong>Aktualizowane:</strong> Od 2005 roku BitKeeper nie jest już
używany do zarządzania źródłem jądra Linuksa. Zobacz artykuł <a
href="/philosophy/mcvoy.html">Dziękuję Ci, Larry McVoy</a>. Źródła Linuksa
nadal zawierają w niewielkich ilościach niewolny firmware, ale od
stycznia 2008 roku <a href="//directory.fsf.org/project/linux">wolna wersja
Linuksa</a> jest utrzymywana do użycia w wolnych dystrybucjach
GNU/Linuksa.</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<p>Copyright © 2002, 2017, 2019 Richard M. Stallman</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Grzegorz Stunza 2005; poprawki Marcin Wolak 2010, Jan Owoc
2010, 2011, 2013.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2019/12/30 12:08:30 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
