summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-gnu-freedom.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-gnu-freedom.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-gnu-freedom.html316
1 files changed, 316 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-gnu-freedom.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-gnu-freedom.html
new file mode 100644
index 0000000..63647f8
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-gnu-freedom.html
@@ -0,0 +1,316 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/linux-gnu-freedom.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.90 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Linux, GNU i&nbsp;wolność - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania
+(FSF)</title>
+<meta http-equiv="Keywords"
+ content="GNU, FSF, Fundacja Wolnego Oprogramowania, Linux, wolność, oprogramowanie,
+władza, prawa, Richard Stallman, rms, SIGLINUX, Joe Barr" />
+<meta http-equiv="Description" content="W&nbsp;tym eseju, Linux, GNU i&nbsp;wolność, Richard Stallman odpowiada
+na&nbsp;relację Joe'a Barr'a o&nbsp;postępowaniu FSF względem Austin Linux
+users group." />
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/linux-gnu-freedom.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
+<h2>Linux, GNU, i&nbsp;wolność</h2>
+
+<p>
+ <a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></p>
+
+<p>
+ Ponieważ&nbsp;<a
+href="https://web.archive.org/web/20190404115541/http://linux.sys-con.com/node/32755">Joe
+Barr skrytykował w&nbsp;swoim artykule</a> moje postępowanie w&nbsp;stosunku
+do&nbsp;SIGLINUX, chciałbym wyprostować historię o tym, co się właściwie
+zdarzyło i&nbsp;wyjaśnić moje pobudki. </p>
+<p>
+ Kiedy SIGLINUX zaproponował mi przemówienie, był &bdquo;Grupą Użytkowników
+Linuksa&rdquo;, to jest grupą użytkowników systemu GNU/Linux, którzy
+nazywają cały system &bdquo;Linux&rdquo;. Odpowiedziałem im zatem,
+że&nbsp;jeśli chcieliby, aby&nbsp;ktoś z&nbsp;Projektu GNU wygłosił dla nich
+przemówienie, powinni traktować Projekt GNU właściwie i&nbsp;nazywać cały
+system &bdquo;GNU/Linux&rdquo;. Ten system jest wariantem GNU i&nbsp;Projekt
+GNU jest jego głównym konstruktorem, zatem&nbsp;społeczny zwyczaj wymaga, by
+nazywać go tak, jak go nazwaliśmy. Dopóki nie ma mocnych argumentach
+za&nbsp;wyjątkiem, zwykle odmawiam wygłaszania przemówień dla organizacji,
+które nie chcą uznać autorstwa GNU w&nbsp;tej sprawie. Respektuję ich prawo
+do&nbsp;wypowiedzi, ale&nbsp;również mam prawo się nie wypowiadać.</p>
+<p>
+ Później Jeff Strunk z&nbsp;SIGLINUX próbował zmienić politykę grupy
+i&nbsp;poprosił FSF (Free Software Foundation, Fundację Wolnego
+Oprogramowania) o&nbsp;zamieszczenie jego grupy na&nbsp;naszej stronie grup
+użytkowników GNU/Linuksa. Nasz webmaster powiedział mu, że&nbsp;nie
+umieścimy jej pod&nbsp;nazwą &bdquo;SIGLINUX&rdquo;, ponieważ&nbsp;nazwa ta
+daje do&nbsp;zrozumienia, że&nbsp;grupa jest o&nbsp;Linuksie. Strunk
+zaproponował zmianę nazwy na&nbsp;&bdquo;SIGFREE&rdquo; i&nbsp;nasz
+webmaster zgodził się, że&nbsp;to będzie w&nbsp;porządku. (W artykule Barr
+twierdzi, że&nbsp;odrzuciliśmy tę propozycję). Jednakże grupa ostatecznie
+zdecydowała się pozostać przy &bdquo;SIGLINUX&rdquo;.</p>
+<p>
+ Wówczas sprawa przyciągnęła ponownie moją uwagę i&nbsp;zasugerowałem, żeby
+rozważyli inne możliwe nazwy. Istnieje wiele nazw, jakie mogliby wybrać,
+które nie określałyby całego systemu jako &bdquo;Linux&rdquo; i&nbsp;mam
+nadzieję, że&nbsp;znajdą jakąś, która im się spodoba. O&nbsp;ile mi wiadomo,
+sprawa ucichła.</p>
+<p>
+ Czy&nbsp;to prawda, jak pisze Barr, że&nbsp;niektórzy ludzie postrzegają te
+działania jako &bdquo;użycie siły&rdquo; porównywalne z&nbsp;władzą monopolu
+Microsoftu? Być może tak. Odrzucenie zaproszenia nie jest przymusem,
+ale&nbsp;ludzie, którzy są przekonani i&nbsp;wierzą, że&nbsp;cały system to
+&bdquo;Linux&rdquo;, czasami rozwijają przedziwnie zniekształconą
+wizję. Żeby nazwa wydawała się uzasadniona, muszą widzieć kretowiska jako
+góry i&nbsp;góry jako kretowiska. Jeśli możecie zignorować fakty
+i&nbsp;uwierzyć, że&nbsp;Linus Torvalds rozwinął cały system, zaczynając
+w&nbsp;roku 1991 lub&nbsp;jeśli możecie zignorować swoje zwykłe zasady
+sprawiedliwości i&nbsp;uwierzyć, że&nbsp;Torvalds powinien otrzymać wyłączne
+uznanie autorstwa, nawet jeśli tego nie zrobił, to już mały krok, by
+uwierzyć, że&nbsp;gdy tylko zażądacie, jestem Wam winien przemówienie.</p>
+<p>
+ Rozważcie tylko: Projekt GNU zaczyna rozwijanie systemu operacyjnego,
+a&nbsp;lata później Linus Torvalds dodaje jedną ważną część. Projekt GNU
+mówi &bdquo;prosimy, wyróżnij tak samo nasz projekt&rdquo;, ale&nbsp;Linus
+mówi &bdquo;nie dawajcie im udziału w&nbsp;uznaniu autorstwa; nazwa ma
+pochodzić tylko od&nbsp;mojego imienia&rdquo;. Teraz wyobraźcie sobie
+mentalność osoby, która potrafi spojrzeć na&nbsp;te wydarzenia
+i&nbsp;oskarżać Projekt GNU o&nbsp;egotyzm. Trzeba być bardzo uprzedzonym,
+żeby osądzać tak krańcowo mylnie.</p>
+<p>
+ Osoba, która jest tak uprzedzona, może mówić wszelkie rodzaje
+niesprawiedliwych rzeczy o&nbsp;Projekcie GNU i&nbsp;myśleć, że&nbsp;są
+uzasadnione; jej koledzy ją poprą, ponieważ&nbsp;chcą wzajemnego wsparcia
+w&nbsp;utrzymywaniu ich złego nastawienia. Odszczepieńcy mogą być lżeni;
+zatem, jeśli odmawiam udziału w&nbsp;aktywności w&nbsp;rubryce
+&bdquo;Linux&rdquo;, mogą uważać to za&nbsp;niewybaczalne i&nbsp;uważać mnie
+za&nbsp;odpowiedzialnego za&nbsp;wrogość, którą poczują później. Kiedy tak
+wielu ludzi chce, żebym nazywał system &bdquo;Linux&rdquo;, jak mogę się nie
+zgadzać, będąc tym, kto jedynie zaczął jego rozwój? I&nbsp;bezprawne
+odmawianie im przemówienia bezprawnie sprawia, że&nbsp;są nieszczęśliwi. To
+przymus tak zły jak Microsoft!</p>
+<p>
+ Być może zastanawiacie się, czemu po&nbsp;prostu nie zignoruję sprawy, żeby
+uniknąć zmartwień. Kiedy SIGLINUX zaprosił mnie, żebym przemówił, mogłem
+po&nbsp;prostu odpowiedzieć &bdquo;Nie, przykro mi&rdquo; i&nbsp;sprawa by
+się zakończyła. Czemu tego nie zrobiłem? Jestem gotowy zaryzykować osobistą
+krytykę mojej osoby, aby&nbsp;mieć szansę naprawy błędu, który podkopuje
+wysiłki Projektu GNU.</p>
+<p>
+ Nazywanie tego wariantu systemu GNU &bdquo;Linuksem&rdquo; to działanie
+na&nbsp;korzyść ludzi, którzy wybierają oprogramowanie bazując jedynie
+na&nbsp;przewadze technicznej, nie troszcząc się, czy&nbsp;respektuje ono
+ich wolność. Są ludzie tacy jak Barr, którzy chcą &bdquo;uwolnić
+od&nbsp;ideologii&rdquo; swoje oprogramowanie i&nbsp;krytykować każdego, kto
+mówi, że&nbsp;wolność jest istotna. Są ludzie tacy jak Torvalds, którzy będą
+naciskać naszą społeczność, by używać niewolnego oprogramowania
+i&nbsp;rzucać wyzwanie każdemu, kto się skarży, żeby natychmiast dostarczył
+lepszy (technicznie) program lub&nbsp;się zamknął. Są ludzie, którzy mówią,
+że&nbsp;techniczne decyzje nie powinny być &bdquo;upolityczniane&rdquo;
+przez rozważanie ich społecznych konsekwencji.</p>
+<p>
+ W&nbsp;latach siedemdziesiątych użytkownicy komputerów stracili swoje
+wolności do&nbsp;rozpowszechniania i&nbsp;zmieniania oprogramowania,
+ponieważ&nbsp;nie cenili swojej wolności. Użytkownicy komputerów odzyskiwali
+te wolności w&nbsp;latach osiemdziesiątych i&nbsp;dziewięćdziesiątych
+ponieważ&nbsp;grupa idealistów, Projekt GNU, wierzyła, że&nbsp;wolność to
+coś, co sprawia, że&nbsp;program jest lepszy i&nbsp;chciała pracować dla
+tego, w&nbsp;co wierzyła. </p>
+<p>
+ Dzisiaj mamy częściową wolność, ale&nbsp;nasza wolność nie jest
+bezpieczna. Jest zagrożona przez <abbr title="Consumer Broadband and Digital
+Television Promotion Act">CBDTPA</abbr> (poprzednio <abbr title="Security
+Systems Standards and Certification Act">SSSCA</abbr>), przez Grupę
+Dyskusyjną &ldquo;Ochrony&rdquo; Nadawania (zobacz <a
+href="http://www.eff.org/">http://www.eff.org/</a>), która proponuje,
+aby&nbsp;zabronić wolnemu oprogramowaniu dostępu do&nbsp;cyfrowych stacji
+telewizyjnych, poprzez&nbsp;patenty na&nbsp;oprogramowanie (Europa rozważa
+teraz, czy&nbsp;stosować patenty na&nbsp;oprogramowanie), przez umowy
+Microsoftu o nieujawnianie istotnych protokołów i&nbsp;przez każdego, kto
+kusi nas niewolnym programem, który jest &bdquo;lepszy&rdquo; (technicznie)
+niż dostępne wolne programy. Możemy stracić ponownie naszą wolność, tak jak
+straciliśmy ją za&nbsp;pierwszym razem, jeśli nie będziemy się odpowiednio
+troszczyć, by ją chronić.</p>
+<p>
+ Czy&nbsp;odpowiednio wielu z&nbsp;nas będzie się troszczyć? To zależy
+od&nbsp;wielu rzeczy: pośród nich, jak wielkie oddziaływanie ma Projekt GNU
+i&nbsp;jak wielki wpływ ma Linus Torvalds. Projekt GNU mówi &bdquo;Ceń swoją
+wolność!&rdquo;. Joe Barr mówi &bdquo;Wybieraj pomiędzy niewolnymi
+i&nbsp;wolnymi programami jedynie na&nbsp;technicznym gruncie!&rdquo;. Jeśli
+ludzie uznają autorstwo Torvaldsa, jako głównego konstruktora systemu
+GNU/Linux, jest to nie tylko nieścisłe, ale&nbsp;również sprawia,
+że&nbsp;jego przesłanie jest bardziej wpływowe — a&nbsp;to przesłanie mówi
+&bdquo;Niewolne oprogramowanie jest ok; sam go używam i&nbsp;je
+rozwijam&rdquo;. Jeśli dostrzegą naszą rolę, będą nas bardziej słuchać,
+a&nbsp;przesłanie, jakie im przekażemy to &bdquo;Ten system istnieje dzięki
+ludziom, którzy dbają o&nbsp;wolność. Dołącz do&nbsp;nas, ceń swoją wolność
+i&nbsp;razem możemy ją zachować&rdquo;. Zobacz <a
+href="/gnu/thegnuproject.html">http://www.gnu.org/gnu/thegnuproject.html</a>,
+gdzie opisujemy historię.</p>
+<p>
+ Kiedy proszę ludzi, by nazywali system GNU/Linux, część z&nbsp;nich
+odpowiada <a href="/gnu/gnu-linux-faq.html">głupimi wymówkami
+i&nbsp;argumentami opartymi na&nbsp;zafałszowanym
+obrazie</a>. Ale&nbsp;pewnie niczego nie tracimy, ponieważ&nbsp;byli
+prawdopodobnie od&nbsp;początku nieprzyjaźnie usposobieni. Tymczasem inni
+rozumieją podane przeze mnie powody i&nbsp;używają tej nazwy. Robiąc tak,
+pomagają uświadomić innych ludzi, dlaczego naprawdę system GNU/Linux
+istnieje i&nbsp;to zwiększa naszą zdolność do&nbsp;rozprzestrzeniania idei,
+że&nbsp;wolność jest istotną wartością. </p>
+<p>
+ Dlatego&nbsp;wciąż biorę się za&nbsp;bary z&nbsp;uprzedzeniami,
+oszczerstwami i&nbsp;nieprzyjemnościami. Ranią one moje uczucia,
+ale&nbsp;kiedy się udaje, ten wysiłek pomaga kampanii Projektu GNU
+na&nbsp;rzecz wolności.</p>
+<p>
+ Ponieważ&nbsp;pojawiło się to w&nbsp;kontekście Linuksa (jądra)
+i&nbsp;Bitkeepera, niewolnego systemu kontroli wersji, którego używa teraz
+Linus Torvalds, chciałbym omówić również tę sprawę.</p>
+
+<h3 id="bitkeeper">Kwestia Bitkeepera</h3>
+<p>
+ (Zobacz <a href="#update">nowszą wersję</a> zaprezentowaną poniżej)</p>
+<p>
+ Użycie Bitkeepera do&nbsp;źródeł Linuksa wywiera bardzo poważny wpływ
+na&nbsp;społeczność wolnego oprogramowania, ponieważ&nbsp;każdy, kto chce
+dokładnie śledzić łaty nakładane na&nbsp;Linuksa, może to zrobić tylko
+instalując niewolny program. Na&nbsp;pewno są dziesiątki lub&nbsp;nawet
+setki hakerów jądra, którzy to zrobili. Większość z&nbsp;nich, żeby uniknąć
+poczucia dysonansu poznawczego w&nbsp;związku z&nbsp;obecnością Bitkeepera
+na&nbsp;swoich maszynach, stopniowo przekonuje samych siebie do&nbsp;tego,
+że&nbsp;użycie niewolnego oprogramowania jest ok. Co można w&nbsp;tej
+sprawie zrobić?</p>
+<p>
+ Jednym z&nbsp;rozwiązań jest założenie innego repozytorium na&nbsp;źródła
+Linuksa, stosującego CVS lub&nbsp;inny wolny system kontroli wersji,
+i&nbsp;zorganizowanie go tak, żeby nowe wersje były do&nbsp;niego wczytywane
+automatycznie. Można by używać Bitkeepera do&nbsp;pobierania najnowszych
+wersji plików, a&nbsp;następnie umieszczać je w&nbsp;systemie CVS. Taki
+proces aktualizacji mógłby przebiegać często i&nbsp;automatycznie.</p>
+<p>
+ FSF nie może tego zrobić, ponieważ&nbsp;nie możemy zainstalować Bitkeepera
+na&nbsp;naszych maszynach. Nie mamy teraz na&nbsp;nich żadnych niewolnych
+systemów ani&nbsp;aplikacji, a&nbsp;nasze zasady mówią, że&nbsp;musimy się
+tego trzymać. To repozytorium musiałby prowadzić ktoś inny, kto zgadza się
+mieć Bitkeepera na&nbsp;swojej maszynie, dopóki ktoś nie wymyśli, jak to
+zrobić za&nbsp;pomocą wolnego oprogramowania.</p>
+<p>
+ Z&nbsp;samymi źródłami Linuksa wiąże się nawet poważniejszy problem
+z&nbsp;niewolnym oprogramowaniem: w&nbsp;istocie same takie zawierają. Sporo
+sterowników urządzeń zawiera serie liczb, reprezentujące programy wbudowane,
+firmware do&nbsp;zainstalowania w&nbsp;urządzeniu. Te programy nie są wolnym
+oprogramowaniem. Kilka liczb do&nbsp;przechowania w&nbsp;rejestrach
+urządzenia to jedno, faktyczny program zapisany binarnie to druga sprawa.</p>
+<p>
+ Obecność tych, występujących jedynie w&nbsp;postaci binarnej programów
+w&nbsp;&bdquo;źródłowych&rdquo; plikach Linuksa tworzy dodatkowy problem:
+rodzi wątpliwości, czy&nbsp;binaria Linuksa mogą w&nbsp;ogóle być legalnie
+rozprowadzane. GPL wymaga &bdquo;kompletnego odpowiedniego kodu
+źródłowego&rdquo;, a&nbsp;sekwencja liczb całkowitych nie jest kodem
+źródłowym. Z&nbsp;tego samego powodu dodawanie takich binariów
+do&nbsp;źródeł Linuksa narusza GPL.</p>
+<p>
+ Konstruktorzy Linuksa planują przeniesienie tych programów firmware
+do&nbsp;osobnych plików; dojście do&nbsp;tego w&nbsp;pełni zajmie kilka lat,
+ale&nbsp;kiedy się skończy, rozwiąże drugi problem; moglibyśmy stworzyć
+wersję &bdquo;wolnego Linuksa&rdquo;, która nie zawierałaby niewolnych
+plików firmware. To, samo przez się, nie zrobi wiele dobrego, jeśli
+większość ludzi będzie używać niewolnej, &bdquo;oficjalnej&rdquo; wersji
+Linuksa. Może się tak zdarzyć, ponieważ&nbsp;na wielu platformach wolna
+wersja nie uruchomi się bez&nbsp;niewolnego firmware'u. Projekt &bdquo;Wolny
+Linux&rdquo; będzie musiał wpaść na&nbsp;to, co robi oprogramowanie
+wbudowane i&nbsp;napisać do&nbsp;niego kod źródłowy, możliwe, że&nbsp;w
+języku asemblera dla jakiegokolwiek wbudowanego procesora, na&nbsp;którym
+działa. To zniechęcająca praca. Byłaby mniej zniechęcająca, gdyby została
+wykonana krok po&nbsp;kroku przez lata, niż teraz, gdy dopuszczono, by
+narosła. Szukając ludzi do&nbsp;tej pracy, będziemy musieli przezwyciężyć
+ideę, rozpowszechnianą przez niektórych konstruktorów Linuksa, że&nbsp;ta
+praca nie jest niezbędna.</p>
+<p>
+ O&nbsp;Linuksie, jądrze, często myśli się jak o okręcie flagowym wolnego
+oprogramowania, jednak&nbsp;jego aktualna wersja jest częściowo
+niewolna. Jak to się stało? Ten problem, podobnie jak decyzja o&nbsp;użyciu
+Bitkeepera, odzwierciedla pogląd pierwszego konstruktora Linuksa, osoby,
+która myśli że&nbsp;&bdquo;technicznie lepsze&rdquo; jest o wiele ważniejsze
+niż wolność.</p>
+<p>
+ Ceń swoją wolność albo&nbsp;ją stracisz, uczy historia. &bdquo;Nie zawracaj
+nam głowy polityką&rdquo;, odpowiadają ci, którzy nie chcą się uczyć. </p>
+
+<p id="update">
+ <strong>Aktualizowane:</strong> Od&nbsp;2005 roku BitKeeper nie jest już
+używany do&nbsp;zarządzania źródłem jądra Linuksa. Zobacz artykuł <a
+href="/philosophy/mcvoy.html">Dziękuję Ci, Larry McVoy</a>. Źródła Linuksa
+nadal zawierają w&nbsp;niewielkich ilościach niewolny firmware, ale&nbsp;od
+stycznia 2008 roku <a href="//directory.fsf.org/project/linux">wolna wersja
+Linuksa</a> jest utrzymywana do&nbsp;użycia w&nbsp;wolnych dystrybucjach
+GNU/Linuksa.</p>
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
+z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
+href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
+odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
+na&nbsp;adres <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
+ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
+tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
+w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
+informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
+tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
+href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
+</div>
+
+<p>Copyright &copy; 2002, 2017, 2019 Richard M. Stallman</p>
+
+<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
+Creative Commons Uznanie autorstwa&nbsp;&ndash; Bez&nbsp;utworów zależnych
+4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+Tłumaczenie: Grzegorz Stunza 2005; poprawki Marcin Wolak 2010, Jan Owoc
+2010, 2011, 2013.</div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Aktualizowane:
+
+$Date: 2019/12/30 12:08:30 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>