path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/compromise.html

<!--#set var="PO_FILE"
 value='<a href="/philosophy/po/compromise.pl.po">
 https://www.gnu.org/philosophy/po/compromise.pl.po</a>'
 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/compromise.html"
 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/compromise.pl-diff.html"
 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2018-03-31" -->

<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.86 -->

<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Unikać zgubnych kompromisów - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania
(FSF)</title>
<style type="text/css" media="print,screen">
<!--
 .quote {
    font-size: 90%;
    max-width: 30em;
    padding: .5em 1.5em;
    background-color: #ececec;
    border-radius: 1em;
    -moz-border-radius: 1em;
    -khtml-border-radius: 1em;
    -webkit-border-radius: 1em;
    -opera-border-radius: 1em;
  }
 .quote.imgright { margin: .3em 1em 1em 1em; }
 .quote {
    font-style: italic;
  }
 .quote b {
    font-style: normal;
    font-weight: normal;
  }
 .imgleft {
    width: 18em;
    max-width: 100%;
 }

@media (max-width:50em) {
 .imgleft, .imgright {
     float: none;
     display: block;
     margin: auto;
  }
 .quote {
     max-width: none; width: auto;
     margin: 1em 10%;
  }  
}
@media (min-width:50em) {
  .quote { max-width: 40%; }
}
-->

</style>

<!--#include virtual="/philosophy/po/compromise.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
<h2>Unikać zgubnych kompromisów</h2>

<p class="byline">Richard Stallman</p>

<blockquote class="quote imgright"><p>&bdquo;Dwadzieścia pięć lat temu <a
href="/gnu/initial-announcement.html">27. września, 1983 roku, ogłosiłem
plan</a> stworzenia całkowicie wolnego systemu operacyjnego&nbsp;o nazwie
GNU &ndash; jest to akronim&nbsp;od &lsquo;GNU Nie Unix&rsquo;.&nbsp;Z
okazji 25. rocznicy systemu GNU, napisałem ten artykuł na&nbsp;temat tego,
jak nasza społeczność może unikać zgubnych kompromisów. Dodatkowo, oprócz
unikania takich kompromisów, można na&nbsp;wiele sposobów <a
href="/help/">pomóc GNU</a> i&nbsp;wolnemu oprogramowaniu. Jedną
z&nbsp;możliwości to <a
href="https://www.fsf.org/associate/support_freedom/join_fsf?referrer=4052">przyłączenie
się do&nbsp;Fundacji Wolnego Oprogramowania</a> jako członek
zrzeszony&rdquo; &ndash; <b>Richard Stallman</b></p></blockquote>

<p>Celem ruchu wolnego oprogramowania jest społeczna zmiana: <a
href="/philosophy/free-sw.html">by uczynić całe oprogramowanie wolnym</a>,
by wszyscy użytkownicy byli wolni i&nbsp;mogli stać się częścią naszej
współpracującej wspólnoty. Każdy niewolny program daje jego deweloperom
niesprawiedliwą władzę nad&nbsp;użytkownikami. Naszym celem jest położyć
kres tej niesprawiedliwości.</p>

<p>Droga do&nbsp;wolności jest <a
href="http://www.fsf.org/bulletin/2008/spring/the-last-mile-is-always-the-hardest/">długą
drogą</a>. Będzie wymagać podjęcia wielu kroków i&nbsp;wielu lat, by
zobaczyć świat, w&nbsp;którym to normalne, że&nbsp;użytkownicy
oprogramowania są wolni. Niektóre z&nbsp;tych kroków są trudne
i&nbsp;wymagają poświęcenia. Niektóre będzie łatwiej podjąć idąc
na&nbsp;kompromis z&nbsp;ludźmi, którzy mają inne cele.</p>

<p>W&nbsp;ten sposób <a href="http://www.fsf.org/">Fundacja Wolnego
Oprogramowania</a>, idzie na&nbsp;kompromisy &ndash; nawet
znaczące. Na&nbsp;przykład, idziemy na&nbsp;kompromis w&nbsp;sprawie
prowizji patentowej wersji 3 <a href="/licenses/gpl.html">GNU General Public
License</a> (GNU GPL), żeby ważne firmy przyczyniały się do&nbsp;i
rozprowadzały oprogramowanie na&nbsp;licencji GPLv3 i&nbsp;dzięki tym
przepisom zdobyć parę patentów.  </p>

<img src="/graphics/gplv3-large.png" alt="[Logo GPLv3]" class="imgleft" />

<p>Celem licencji <a href="/licenses/lgpl.html">Lesser GPL</a> jest pójście
na&nbsp;kompromis: używamy jej w&nbsp;niektórych wybranych wolnych
bibliotekach, by umożliwić swobodne ich wykorzystanie w&nbsp;programach
niewolnych ponieważ&nbsp;uważamy, że&nbsp;zakaz ten doprowadziłby
deweloperów do&nbsp;prawnie zastrzeżonych bibliotek. Akceptujemy
i&nbsp;instalujemy kod w&nbsp;programach GNU, by mogły one współpracować
z&nbsp;popularnymi programami niewolnymi oraz&nbsp;dokumentujemy
i&nbsp;publikujemy to w&nbsp;sposób, który zachęca użytkowników
oprogramowania niewolnego do&nbsp;zainstalowania tego wolnego, ale&nbsp;nie
odwrotnie. Wspieramy kampanie z&nbsp;którymi się zgadzamy, nawet jeśli nie
do&nbsp;końca zgadzamy się z&nbsp;grupami stojącymi za&nbsp;nimi.</p>

<p>Na&nbsp;niektóre kompromisy nie możemy się zgodzić, nawet jeśli inni
w&nbsp;naszej społeczności są do&nbsp;tego skłonni. Na&nbsp;przykład, możemy
<a href="/distros/free-system-distribution-guidelines.html">poprzeć tylko
dystrybucje GNU/Linuksa</a>, które mają przepisy o niedołączaniu niewolnego
oprogramowania ani&nbsp;nie naprowadzają użytkowników na&nbsp;instalowanie
niewolnego oprogramowania. Popieranie niewolnych dystrybucji byłoby <abbr
title="prowadzącym do&nbsp;klęski, nieszczęścia">zgubnym</abbr> kompromisem.</p>

<p>Kompromisy są zgubne jeśli będą działać przeciwko naszym celom
długoterminowo. Może to wystąpić zarówno na&nbsp;poziomie poglądów jak
i&nbsp;na poziomie działań.</p>

<p>Na&nbsp;poziomie poglądów, zgubne kompromisy to te, które wzmacniają te
miejsca, które my staramy się zmienić. Naszym celem jest świat,
w&nbsp;którym użytkownicy oprogramowania są wolni, ale&nbsp;jak
na&nbsp;razie większość użytkowników komputerów nie uznają wolności
za&nbsp;coś ważnego. Zajęli się wartościami &bdquo;konsumenta&rdquo; co
oznacza, że&nbsp;osądzają programy tylko pod&nbsp;względem cech
praktycznych, takich jak cena i&nbsp;wygoda.</p>

<p>Klasyczna książka Dale'a Carnegie'a <cite>Jak zdobyć przyjaciół
i&nbsp;zjednać sobie ludzi</cite> podaje, że&nbsp;najskuteczniejszym
sposobem, by przekonać kogoś do&nbsp;zrobienia czegoś, jest przedstawienie
argumentów, które przemawiają do&nbsp;jego wartości. Istnieją sposoby dzięki
którym możemy odwołać się do&nbsp;typowych wartości konsumentów
w&nbsp;naszym społeczeństwie. Na&nbsp;przykład, wolne oprogramowanie można
uzyskać bezpłatnie, co pozwala zaoszczędzić pieniądze użytkownika. Wiele
wolnych programów jest tak samo wygodnych i&nbsp;niezawodnych. Powołując się
na&nbsp;te praktyczne korzyści udało się przekonać wiele osób
do&nbsp;korzystania z&nbsp;różnych wolnych programów, z&nbsp;czego niektóre
są już bardzo popularne.</p>

<p>Jeśli takie zachęcanie ludzi do&nbsp;korzystania z&nbsp;wolnych programów
działa, można pomyśleć o przemilczeniu pojęcia wolności a&nbsp;skupić się
tylko na&nbsp;praktycznych korzyściach, które mają sens w&nbsp;odniesieniu
do&nbsp;wartości konsumentów. To właśnie robi &bdquo;open source&rdquo;
i&nbsp;związana z&nbsp;nim retoryka.</p>

<p>Takie podejście może nas tylko częściowo doprowadzić do&nbsp;celu, jakim
jest wolność. Ludzie, którzy używają wolnego oprogramowania tylko dlatego,
że&nbsp;jest wygodne będą mu wierni tak długo, jak pozostanie ono
wygodne. Oni nie widzą powodu, by nie korzystać wraz z&nbsp;nim
z&nbsp;wygodnych programów prawnie zastrzeżonych.</p>

<p>Filozofia otwartego źródła odwołuje się do&nbsp;wartości konsumentów,
a&nbsp;to potwierdza i&nbsp;wzmacnia je. Dlatego&nbsp;<a
href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">nie popieramy ruchu
open source</a>.</p>

<img src="/graphics/gnulaptop.png"
     alt="[Unoszący się Gnu z&nbsp;laptopem]" class="imgright" />

<p>Aby&nbsp;utworzyć wolną społeczność w&nbsp;pełni i&nbsp;na stałe, musimy
zrobić więcej, niż zachęcić ludzi do&nbsp;korzystania z&nbsp;niektórych
wolnych oprogramowań. Musimy rozprzestrzenić ideę oceniania oprogramowania
(i innych rzeczy) nie tylko pod&nbsp;względem wygody jako &bdquo;wartości
obywatelskich&rdquo;, lecz&nbsp;na podstawie tego, czy&nbsp;respektuje prawa
użytkowników i&nbsp;społeczności. Wtedy ludzie nie wpadną w&nbsp;pułapkę
autorskiego programu kuszącego atrakcyjnym i&nbsp;wygodnym funkcjom.</p>

<p>Aby&nbsp;promować wartości obywateli, musimy mówić o nich i&nbsp;pokazać,
że&nbsp;to one są podstawą naszych działań. Musimy odrzucić kompromis Dale'a
Carnegie'a, który wpływałby na&nbsp;ich działanie przez popieranie wartości
konsumentów.</p>

<p>Nie znaczy to, że&nbsp;nie możemy w&nbsp;ogóle przytoczyć praktycznych
korzyści. Możemy i&nbsp;to robimy. Staje się to problemem dopiero wtedy, gdy
praktyczne zalety spychają wolność na&nbsp;drugi plan. Dlatego, gdy
powołujemy się na&nbsp;praktyczne zalety wolnego oprogramowania,
przypominamy, że&nbsp;są to tylko <em>dodatkowe, drugorzędne powody</em> by
go preferować.</p>

<p>Nie wystarczy, aby&nbsp;nasze słowa były zgodne z&nbsp;naszymi ideałami;
nasze działania również muszą się z&nbsp;nimi zgadzać. Tak więc&nbsp;musimy
również unikać kompromisów, które dotyczą lub&nbsp;uprawomocniają rzeczy,
które chcemy zlikwidować.</p>

<p>Na&nbsp;przykład, z&nbsp;doświadczenia wiemy, że&nbsp;można przyciągnąć
użytkowników do&nbsp;systemu <a
href="/gnu/why-gnu-linux.html">GNU/Linux</a>, jeśli zawiera on kilka
niewolnych programów. Może to być słodka niewolna aplikacja, która wpada
użytkownikowi w&nbsp;oko lub&nbsp;niewolna platforma programowania, taka jak
<a href="/philosophy/java-trap.html">Java</a> (dawniej) lub&nbsp;Flash
(wciąż), lub&nbsp;niewolny sterownik urządzenia, który wspiera niektóre
modele sprzętu.</p>

<p>Kompromisy te są kuszące, ale&nbsp;podważają cel. Jeśli rozpowszechniamy
niewolne oprogramowanie lub&nbsp;skierujemy ludzi w&nbsp;tym kierunku, to
trudno powiedzieć: &bdquo;oprogramowanie niewolne jest niesprawiedliwe, to
społeczny problem, a&nbsp;my musimy położyć temu kres&rdquo;. Nawet jeśli
będziecie to powtarzali, Wasze działania będą to podważać.</p>

<p>Nie chodzi tu o to, czy&nbsp;ludzie powinni <em>mieć możliwość</em>
lub&nbsp;<em>pozwolenie</em> instalowania niewolnego oprogramowania. Głównym
celem systemu jest umożliwienie i&nbsp;pozwolenie użytkownikom robić tego,
co chcą. Ważne jest, czy&nbsp;pokierujemy użytkowników w&nbsp;stronę
niewolnego oprogramowania. Cokolwiek robią, robią to na&nbsp;własną
odpowiedzialność. Naszą jest to, co robimy dla nich oraz&nbsp;w jakim
kierunku ich poprowadzimy. Nie możemy kierować użytkowników
do&nbsp;oprogramowania zastrzeżonego, bo&nbsp;to właśnie ono jest złem.</p>

<p>Zgubny kompromis nie tylko ma zły wpływ
na&nbsp;innych. Za&nbsp;pośrednictwem dysonansu poznawczego może również
wypaczyć nasze wartości. Posiadając pewne wartości, a&nbsp;tym samym robiąc
coś sprzecznego, mamy duże szanse na&nbsp;zmianę naszych wartości
lub&nbsp;naszych działań, tak by wykluczyć sprzeczność. Tak oto projekty,
które mówią tylko o praktycznych korzyściach, lub&nbsp;kierują w&nbsp;stronę
niewolnego oprogramowania, prawie zawsze unikają nawet <em>sugerowania</em>,
że&nbsp;niewolne oprogramowanie jest nieetyczne. Wzmacniają wartości
konsumentów zarówno dla swoich uczestników, jak i&nbsp;dla
społeczeństwa. Musimy odrzucić te kompromisy jeśli chcemy zachować nasze
wartości.</p>

<p>Jeśli chcesz przejść do&nbsp;wolnego oprogramowania nie naruszając wolności,
skorzystaj z&nbsp;<a href="http://www.fsf.org/resources">zasobów
FSF</a>. Jest to lista sprzętu i&nbsp;konfiguracji, które współpracują
z&nbsp;wolnym oprogramowaniem, <a href="/distros/distros.html">całkowicie
wolnymi dystrybucjami GNU/Linuksa</a> gotowymi do&nbsp;zainstalowania,
oraz&nbsp;<a href="http://directory.fsf.org/">tysiącami pakietów wolnego
oprogramowania</a>, które działają w&nbsp;100 procentowym wolnym
środowisku. Jeśli chcesz pomóc społeczności utrzymać się na&nbsp;drodze ku
wolności, jednym sposobem jest publiczna obrona wartości obywatela. Kiedy
ludzie dyskutują, co jest dobre a&nbsp;co złe, lub&nbsp;co można zrobić,
powołuj się na&nbsp;wartości wolności oraz&nbsp;wspólnoty.</p>

<p>Droga na&nbsp;skróty to żadne udogodnienie jeśli nie prowadzi
do&nbsp;pożądanego celu. By osiągnąć ambitny cel, kompromis jest niezbędny,
ale&nbsp;strzeż się kompromisów które wiodą daleko od&nbsp;celu.</p>

<hr class="column-limit"/>

<p>
Podobny punkt widzenia, ale&nbsp;w innej dziedzinie życia znajdziecie
w&nbsp;<a
href="http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/jul/19/nudge-is-not-enough-behaviour-change">&bdquo;Nudge&rdquo;
is not enough</a>.
</p>

<div class="translators-notes">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
 </div>
</div>

<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">

<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na&nbsp;adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
        replace it with the translation of these two:

        We work hard and do our best to provide accurate, good quality
        translations.  However, we are not exempt from imperfection.
        Please send your comments and general suggestions in this regard
        to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">

        &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

        <p>For information on coordinating and submitting translations of
        our web pages, see <a
        href="/server/standards/README.translations.html">Translations
        README</a>. -->
Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>

<p>Copyright &copy; 2008, 2009, 2014, 2015, 2017 <a
href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a>.</p>

<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa&nbsp;&ndash; Bez&nbsp;utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>

<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Agnieszka Sznajder 2011; poprawki: Jan Owoc 2011, 2013, 2015,
Marcin Wolak 2011.</div>

<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:

$Date: 2020/07/05 14:09:48 $

<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
<!-- for class="inner", starts in the banner include -->
</body>
</html>