path: root/talermerchantdemos/blog/articles/nl/freedom-or-power.html

<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/freedom-or-power.en.html" -->

<!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->

<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Vrijheid of Macht? - GNU Project - Free Software Foundation</title>
<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, general, public, license, gpl,
general public license, freedom, software, power, rights" />
<meta http-equiv="Description" content="In dit artikel, 'Vrijheid of Macht?', behandelen Bradley M. Kuhn en Richard
M. Stallman de vraag waarom de vrije software beweging geen voorstander is
van de zogenoemde vrijheid om een willekeurige licentie te kiezen voor de
software die je maakt." />

<!--#include virtual="/philosophy/po/freedom-or-power.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
<h2>Vrijheid of Macht?</h2>

<p>
door <strong>Bradley M. Kuhn</strong> en <strong>Richard
M. Stallman</strong></p>

<blockquote>
<p>De liefde voor vrijheid is de liefde voor anderen; de liefde voor macht is
de liefde voor onszelf.<br />
-- William Hazlitt</p>
</blockquote>

<p>
In de vrije software beweging vechten we voor de vrijheid van gebruikers van
software. We zijn tot dit inzicht gekomen door te kijken welke vrijheden
noodzakelijk zijn voor een goede manier van leven en zetten nuttige
programma's in voor het kweken van een gemeenschap gebaseerd op
welwillendheid, medewerking en samenwerking. <a
href="/philosophy/free-sw.html">Onze criteria voor vrije software</a>
defini&euml;ren vrijheden die de gebruikers van een programma moeten hebben
zodat ze binnen een gemeenschap kunnen samenwerken.</p>

<p>
Wij staan voor de vrijheid van programmeurs alsook voor die van andere
gebruikers. De meesten van ons zijn programmeurs en we willen vrijheid voor
onszelf en voor jou. Maar ieder van ons gebruikt ook software geschreven
door anderen en we willen die software vrijelijk kunnen gebruiken, niet
alleen onze eigen software. Wij zijn voor vrijheid van alle gebruikers, of
ze nu veel programmeren, weinig of helemaal niet.</p>

<p>
De enige vrijheid die we niet toestaan is &ldquo;de vrijheid om een
willekeurige licentie te gebruiken voor de software die je maakt&rdquo;. Dit
verwerpen we omdat het eigenlijk een vorm van macht is, geen vrijheid.</p>

<p>
Dit onderscheid wordt vaak over het hoofd gezien maar is erg belangrijk.
Vrijheid betekent de mogelijkheid om beslissingen te nemen die voornamelijk
betrekking hebben op jezelf. Macht betekent de mogelijkheid beslissingen te
nemen die meer van invloed zijn op anderen. Wanneer we macht met vrijheid
verwarren zijn we niet meer in staat de echte vrijheid te verdedigen.</p>

<p>
Private software is een uitoefening van macht. Het auteursrecht geeft
software ontwikkelaars die macht, zodat zij, en alleen zij, de regels kunnen
bepalen die anderen wordt opgelegd.&mdash;slechts weinigen beslissen over
deze regels voor iedereen, meestal door hen vrijheid te ontnemen. Wanneer
gebruikers niet de vrijheden hebben die vrije software hen biedt dan kunnen
ze er niet achter komen wat de software eigenlijk doet, kunnen niet
controleren op achterdeurtjes, kunnen geen mogelijke wormen en virussen in
de gaten houden, kunnen er niet achter komen welke persoonlijke gegevens er
worden doorgegeven (of dit stoppen wanneer ze er wel achter komen). Wanneer
het stuk gaat kunnen ze het niet repareren; ze moeten wachten totdat de
ontwikkelaar zijn macht aanwendt om dit te doen. Als het gewoon niet precies
is wat ze wilden zitten ze er mee opgescheept. Ze kunnen elkaar niet helpen
de software te verbeteren.</p>

<p>
Private software ontwikkelaars zijn meestal bedrijven. Wij van de vrije
software beweging hebben niets tegen het zakenleven maar we hebben gezien
wat er kan gebeuren wanneer een softwarebedrijf de &ldquo;vrijheid&rdquo;
krijgt om willekeurige regels op te leggen aan gebruikers van
software. Microsoft is daarbij een lichtend voorbeeld van hoe de ontzegging
van vrijheden van gebruikers kan leiden tot directe schade maar zij zijn
niet de enige. Ook al is er geen monopolie dan nog schaadt private software
de maatschappij. Een keuze tussen overheersers is geen vrijheid.</p>

<p>
De discussies over rechten en plichten voor software heeft zich voornamelijk
toegespitst op alleen de belangen van de programmeurs. Slechts weinigen
programmeren regelmatig en nog minder mensen zijn eigenaar van private
software bedrijven. Maar de gehele ontwikkelde wereld gebruikt tegenwoordig
software en kan niet meer zonder. Software ontwikkelaars bepalen dus
tegenwoordig hoe de wereld zaken doet, communiceert, geamuseerd wordt en
leeft. De ethische en politieke vraagstukken hieromtrent worden daarbij niet
opgelost met het begrip: &ldquo;keuzevrijheid (alleen voor
ontwikkelaars)&rdquo;.</p>

<p>
Wanneer &ldquo;de code de wet is,&rdquo; <a href="#f1">(1)</a> dan is de
hamvraag: wie moet er zeggenschap hebben over de code &mdash;jij of een
kleine elite? Wij geloven dat jij die zeggenschap zou moeten hebben en je
dit geven is het doel van Vrije Software.</p>

<p>
Wij geloven dat je zelf zou moeten kunnen beslissen wat je doet met de
software die je gebruikt; dat is echter niet wat de wet op dit moment
voorschrijft. De huidige auteurswet plaatst ons in een machtspositie ten
opzichte van de gebruikers van onze code, of we dat nu leuk vinden of
niet. Het morele antwoord op deze situatie is om iedere gebruiker vrij te
verklaren, net zoals de burgerrechten er zijn om de regering zijn macht te
laten gelden door iedere burger zijn vrijheid te garanderen. Daarvoor hebben
we de <a href= "/copyleft/copyleft.html">GNU GPL</a>: hij geeft jou
zeggenschap over het gebruik van de software en <a
href="/philosophy/why-copyleft.html">beschermt je tegelijkertijd tegen
anderen</a> die graag macht op je uitoefenen.</p>

<p>
Terwijl meer en meer gebruikers zich realiseren dat de code de wet is, en
het gevoel ze bekruipt dat ook zij recht op vrijheid hebben, zal men het
belang in gaan zien van de vrijheden waarvoor wij vechten, net zoals meer en
meer gebruikers de praktische waarde van de door ons ontwikkelde vrije
software zijn gaan waarderen.</p>

<h4>Voetnoten</h4>

<a id="f1"></a> William J. Mitchell, <em>City of Bits: Space, Place, and the
Infobahn </em> (Cambridge, Mass.: MIT Press, 1995), p. 111, as quoted by
Lawrence Lessig in <em>Code and Other Laws of Cyberspace, Version 2.0</em>
(New York, NY: Basic Books, 2006), p. 5.

<hr />
<blockquote id="fsfs"><p class="big">Dit artikel is gepubliceerd in <a
href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free
Software, Free Society: The Selected Essays of Richard
M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote>

<div class="translators-notes">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
 </div>
</div>

<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">

<p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>

<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
        replace it with the translation of these two:

        We work hard and do our best to provide accurate, good quality
        translations.  However, we are not exempt from imperfection.
        Please send your comments and general suggestions in this regard
        to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">

        &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

        <p>For information on coordinating and submitting translations of
        our web pages, see <a
        href="/server/standards/README.translations.html">Translations
        README</a>. -->
We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
website.</p>
</div>

<p>Copyright &copy; 2001, 2009 Bradley M. Kuhn en Richard M. Stallman</p>

<p>Het letterlijk overnemen en kopi&euml;ren van dit artikel is toegestaan op
willekeurig welk medium op voorwaarde dat deze mededeling ook wordt
meegenomen.</p>

<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
<div class="translators-credits">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 <strong>Vertaling:</strong> <a
href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>

<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Bijgewerkt:

$Date: 2017/05/22 08:01:00 $

<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>