diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html | 122 |
1 files changed, 76 insertions, 46 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html index dd81043..6d73c00 100644 --- a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html @@ -3,10 +3,13 @@ https://www.gnu.org/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl.po</a>' --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html" --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl-diff.html" - --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2018-03-31" --> + --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-12-23" --><!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.en.html" --> <!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> -<!-- Parent-Version: 1.79 --> +<!-- Parent-Version: 1.96 --> +<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> +<!--#set var="TAGS" value="essays cultural ns" --> +<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> <title>Wie dient die server eigenlijk echt? - GNU-project - Free Software @@ -14,24 +17,26 @@ Foundation</title> <!--#include virtual="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist" --> <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> +<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" --> +<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> <!--#include virtual="/server/outdated.nl.html" --> +<!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" --> +<div class="article reduced-width"> <h2>Wie dient die server eigenlijk echt?</h2> -<p>door <strong>Richard Stallman</strong></p> +<address class="byline">door Richard Stallman</address> -<blockquote><p>(De eerste versie verscheen in de <a -href="http://www.bostonreview.net/richard-stallman-free-software-DRM"> -Boston Review</a>.)</p></blockquote> - -<p><strong>Op het internet is niet-vrije software niet de enige manier om je -vrijheid te verliezen. Service als Softwarevervanging, of SaaSS, is een -andere manier om iemand anders macht te geven over jouw -computeractiviteiten.</strong></p> +<div class="introduction"> +<p><em>Op het internet is niet-vrije software niet de enige manier om je +computervrijheid te verliezen. Service als Softwarevervanging, of SaaSS, is +een andere manier om iemand anders macht te geven over jouw +computeractiviteiten.</em></p> +</div> <p>Waar het om gaat is dat je zeggenschap hebt over een programma dat iemand anders heeft geschreven (als het tenminste vrij is), terwijl je nooit zeggenschap kunt hebben over een dienst die iemand anders beheert. Gebruik -dus nooit een dienst als een programma in principe hetzelfde kan.</p> +dus nooit een dienst als het draaien van een programma volstaat.</p> <p>SaaSS betekent dat je iemand anders' dienst gebruikt, in plaats van jouw @@ -52,7 +57,7 @@ controle over hebben, omdat de eigenaar (een bedrijf zoals Apple of Microsoft) er controle over heeft. Die eigenaar maakt vaak misbruik van deze onrechtvaardige macht door middel van malafide functies in het programma, zoals spionage, achterdeurtjes, en <a -href="http://DefectiveByDesign.org">digitaal beheer van beperkingen +href="https://www.defectivebydesign.org">digitaal beheer van beperkingen (DRM)</a> (door hun eigen propaganda “digitaal beheer van rechten”genoemd).</p> @@ -71,7 +76,7 @@ maar we kunnen het uitsluiten van ons leven, en velen onder ons hebben dat gedaan. Nu krijgen we echter een andere verleidelijke manier aangeboden om de controle over onze computeractiviteiten kwijt te raken: Service als Softwarevervanging (SaaSS). In het belang van onze vrijheid moeten we ook -dat niet accepteren. </p> +dat niet accepteren.</p> <h3>Hoe Service als Softwarevervanging je van je vrijheid berooft</h3> @@ -84,15 +89,28 @@ activiteiten via die server te doen. Een gebruiker daarvan stuurt zijn gegevens naar die server, die dan de <em>computeractiviteiten van de gebruiker zelf</em> uitvoert met de verstrekte gegevens. Vervolgens stuurt de server de resultaten terug naar de gebruiker of handelt op eigen houtje -namens hem. </p> - -<p>Die computeractiviteit behoort toe aan <em>de gebruiker</em>, omdat hij het -in principe ook zelf had kunnen doen, door het uitvoeren van een programma -op zijn eigen computer (of de gebruiker nu de beschikking heeft over dat -programma of niet). In de gevallen dat deze aanname niet klopt, is het geen -SaaSS.</p> - -<p>Deze servers ontnemen de controle van de gebruiker nog meer dan bij +namens hem.</p> + +<p>Wat betekent dat eigenlijk; die computeractiviteit is <em>van jouw</em>? Het +betekent dat er niets anders bij betrokken is. Ter verduidelijking van +“niets anders” een gedachte-experiment. Stel je voor dat je de +beschikking hebt over de vrije software die je hiervoor nodig hebt, +inclusief benodigde data en een computer met voldoende snelheid, capaciteit +en functionaliteit. Kun je die computeractiviteit dan compleet uitvoeren +zonder dat je nog met andere computers moet communiceren?</p> + +<p>Wanneer dat zo is, is de computeractiviteit <em>helemaal van jouw</em>. Uit +het oogpunt van vrijheid verdien je het om hier de macht over te +hebben. Wanneer je vrije software gebruikt heb je die macht. Het via de +service van een ander doen geeft die macht uit handen. We noemen dat SaaSS +en wij vinden het niet rechtvaardig.</p> + +<p>Als je echter om gegronde redenen die activiteit niet op je eigen computer +kan uitvoeren dan is de activiteit niet van jouw. Het probleem met SaaSS is +dan niet van toepassing. In het algemeen zijn dit activiteiten waarbij je +met anderen moet communiceren.</p> + +<p>Deze SaaSS servers ontnemen de controle van de gebruiker nog meer dan bij niet-vrije software. Met niet-vrije software krijgen gebruikers vaak een uitvoerbaar bestand maar niet de broncode. Dat maakt het moeilijk om te bestuderen wat het programma eigenlijk doet, en moeilijk om het te @@ -101,7 +119,7 @@ veranderen.</p> <p>Met SaaSS krijgen gebruikers niet eens een uitvoerbaar bestand dat hun computeractiviteiten doet: het staat op de server van iemand anders, waar de gebruikers het niet kunnen zien of aanraken. Dus is het onmogelijk om vast -te stellen wat het eigenlijk doet, en onmogelijk om het te veranderen. </p> +te stellen wat het eigenlijk doet, en onmogelijk om het te veranderen.</p> <p>Bovendien leidt SaaSS automatisch tot gevolgen die even erg zijn als de malafide functies van bepaalde niet-vrije software.</p> @@ -123,16 +141,15 @@ de gegevens—zonder speciale moeite, dit is hoe SaaSS werkt. Amy Webb, iemand die nooit de bedoeling had om foto's van haar dochter te publiceren, maakte de fout SaaSS (Instagram) te gebruiken om haar foto's te bewerken. Uiteindelijk <a -href="http://www.slate.com/articles/technology/data_mine_1/2013/09/privacy_facebook_kids_don_t_post_photos_of_your_kids_on_social_media.html">waren -ze daar uitgelekt</a>. -</p> +href="https://slate.com/technology/2013/09/privacy-facebook-kids-dont-post-photos-of-your-kids-on-social-media.html">waren +ze daar uitgelekt</a>.</p> <p>Theoretisch gezien zou homomorfische versleuteling op een dag zover gevorderd kunnen zijn, dat SaaSS-diensten zouden kunnen worden ontworpen om geen gegevens van de gebruiker te kunnen begrijpen. Zulke diensten <em>zouden</em> zo kunnen worden ingesteld dat ze gebruikers niet bespioneren; dat betekent echter niet dat ze dat ook niet zullen -<em>doen</em>. </p> +<em>doen</em>.</p> <p>Sommige niet-vrije besturingssystemen hebben een universele achterdeur, waarmee iemand anders op afstand softwareveranderingen kan @@ -153,7 +170,7 @@ uitvoert.</p> <p>SaaSS is dus gelijkwaardig aan het gebruiken van niet-vrije software met spyware en een universele achterdeur. Het geeft de serverbeheerder onrechtvaardige macht over de gebruiker, en die macht moeten we niet -accepteren. </p> +accepteren.</p> <h3>SaaSS en SaaS</h3> @@ -219,7 +236,7 @@ verstrekt.</p> <p>Deze kwestie toont het verschil aan tussen “open” en “vrij”. Broncode die open source (open bron) is, <a href="/philosophy/free-open-overlap.html">is bijna altijd vrij</a>. Het idee -van een <a href="http://opendefinition.org/software-service">“open +van een <a href="https://opendefinition.org/ossd/">“open software”-dienst</a>, wat betekent dat de serversoftware open source en/of vrij is, slaagt er niet in om het SaaSS-probleem op te lossen.</p> @@ -227,7 +244,7 @@ en/of vrij is, slaagt er niet in om het SaaSS-probleem op te lossen.</p> kwesties die zich aandienen bij diensten zijn fundamenteel anders dan de kwesties die programma's oproepen. Om verwarring te vermijden, <a href="/philosophy/network-services-arent-free-or-nonfree.html"> beschrijven -we een service niet als “vrij” of “niet-vrij”</a>.</p> +we een service niet als “vrij” of “niet-vrij.”</a></p> <h3>Het verschil tussen SaaSS en andere netwerkdiensten</h3> @@ -244,7 +261,7 @@ over je eigen computeractiviteiten, en doet jou dus onrecht aan.</p> Instagram om een foto te bewerken. Het bewerken van foto's is iets dat mensen al decennialang op hun eigen computer doen. Wanneer je dit doet met een server die jij niet beheert, in plaats van met je eigen computer, is dit -SaaSS. </p> +SaaSS.</p> <p>Het verwerpen van SaaSS betekent niet dat je weigert elke netwerkserver te gebruiken die iemand anders beheert. De meeste servers zijn geen SaaSS, @@ -273,8 +290,7 @@ video's in Flash, wat gebruikers onder druk zet om niet-vrije software te installeren; het vereist ook het uitvoeren van niet-vrije JavaScript-code; en het geeft gebruikers een misleidende indruk van wat privacy inhoudt, terwijl ze hun leven blootleggen aan Facebook. Dit zijn belangrijke dingen, -die niks te maken hebben met SaaSS. -</p> +die niks te maken hebben met SaaSS.</p> <p>Diensten zoals zoekmachines verzamelen gegevens over het hele internet en laten jou het bestuderen. Het bekijken van hun verzameling van gegevens is @@ -288,7 +304,7 @@ anders om zoekfunctionaliteit te implementeren voor je eigen website is eigen</em> activiteit is; het wordt gezamenlijk gedaan door jou en de winkel. De echte kwestie bij online winkelen gaat erom of jij de andere partij vertrouwt met jouw geld en andere persoonlijke informatie (te -beginnen met je naam). </p> +beginnen met je naam).</p> <p>Opslagplaatsen zoals Savannah en SourceForge zijn niet noodzakelijkerwijs SaaSS, omdat de taak van de opslagplaats is om gegevens te publiceren.</p> @@ -308,7 +324,7 @@ toepassingen van derde partijen, waarvan sommige SaaSS zijn. De hoofddienst van Flickr is het verspreiden van foto's, wat geen SaaSS is, maar het bevat ook functies voor het bewerken van foto's, wat SaaSS is. Op dezelfde manier is het publiceren van een foto op Instagram geen SaaSS, maar deze dienst -gebruiken om een foto te veranderen is dat wel. </p> +gebruiken om een foto te veranderen is dat wel.</p> <p>Google Docs laat ons zien hoe ingewikkeld de evaluatie van één enkele dienst kan worden. Het nodigt mensen uit om een document te bewerken @@ -374,6 +390,10 @@ als de jouwe.</p> <p>De <em>gegevens</em> op de gehuurde server op afstand zijn minder veilig dan een eigen server thuis, maar dat is een andere kwestie dan SaaSS.</p> +<p>Dit soort computerverhuur noemt men ook wel “IaaS” maar die term +past in dezelfde conceptuele structuur die de kwesties die we belangrijk +vinden, bagatelliseert.</p> + <h3>Omgaan met het SaaSS-probleem</h3> <p>Slechts een klein gedeelte van alle websites doen aan SaaSS; de meeste @@ -425,9 +445,18 @@ gaat doen met <em>jouw</em> server. Gebruik een echte computer en houd je gegevens daar. Doe je eigen computeractiviteiten met jouw eigen kopie van een vrij programma, in het belang van jouw vrijheid.</p> -<h3>Zie ook:</h3> -<p><a href="/philosophy/bug-nobody-allowed-to-understand.html">De bug die -niemand mag begrijpen</a>.</p> +<div class="announcement comment" role="complementary"> +<p>Zie ook: <a href="/philosophy/bug-nobody-allowed-to-understand.html">De bug +die niemand mag begrijpen</a>.</p> +</div> + +<div class="infobox extra" role="complementary"> +<hr /> +<p>De eerste versie verscheen in de <a +href="https://www.bostonreview.net/richard-stallman-free-software-DRM"><cite>Boston +Review</cite></a>.</p> +</div> +</div> <div class="translators-notes"> @@ -437,7 +466,7 @@ niemand mag begrijpen</a>.</p> <!-- for id="content", starts in the include above --> <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> -<div id="footer"> +<div id="footer" role="contentinfo"> <div class="unprintable"> <p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a @@ -457,7 +486,7 @@ href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> <web-translators@gnu.org></a>.</p> - <p>For information on coordinating and submitting translations of + <p>For information on coordinating and contributing translations of our web pages, see <a href="/server/standards/README.translations.html">Translations README</a>. --> @@ -485,11 +514,11 @@ website.</p> There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> -<p>Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016 Richard Stallman</p> +<p>Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016, 2018, 2020, 2021 Richard Stallman</p> -<p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license" -href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons -Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p> +<p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative +Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p> <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> <div class="translators-credits"> @@ -501,11 +530,12 @@ href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div> <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> Bijgewerkt: -$Date: 2018/06/05 16:02:26 $ +$Date: 2022/02/21 00:30:36 $ <!-- timestamp end --> </p> </div> </div> +<!-- for class="inner", starts in the banner include --> </body> </html> |