path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/open-source-misses-the-point.html

<!--#set var="PO_FILE"
 value='<a href="/philosophy/po/open-source-misses-the-point.pl.po">
 https://www.gnu.org/philosophy/po/open-source-misses-the-point.pl.po</a>'
 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"
 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/open-source-misses-the-point.pl-diff.html"
 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2019-02-20" -->

<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.79 -->

<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Dlaczego otwartemu oprogramowaniu umyka idea Wolnego Oprogramowania -
Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title>

<!--#include virtual="/philosophy/po/open-source-misses-the-point.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
<h2>Dlaczego otwartemu oprogramowaniu umyka idea Wolnego Oprogramowania</h2>

<p><strong>Richard Stallman</strong></p>

<p>Kiedy nazywamy oprogramowanie &bdquo;wolnym&rdquo;, myślimy o takim
oprogramowaniu, które respektuje <a
href="/philosophy/free-sw.html">podstawowe wolności użytkownika</a>: wolność
użytkowania, wolność analizy i&nbsp;zmiany kodu źródłowego oraz&nbsp;wolność
do&nbsp;rozpowszechniania go wraz ze zmianami lub&nbsp;bez zmian. Jest to
kwestia wolności, nie ceny, pomyślcie więc&nbsp;o wolności słowa
(&bdquo;free speech&rdquo;), a&nbsp;nie o darmowym piwie (&bdquo;free
beer&rdquo;).</p>

<p>Te wolności są niezwykle ważne. Są one kluczowe, nie tylko dla użytkownika
indywidualnego, ale&nbsp;również dla społeczności jako całości,
ponieważ&nbsp;promują solidarność społeczną &ndash; to znaczy współdzielenie
i&nbsp;współpracę. Wolności owe stają się obecnie jeszcze ważniejsze; nasza
kultura i&nbsp;aktywność życiowa stają się coraz bardziej
cyfrowe. W&nbsp;świecie cyfrowych dźwięków, obrazów i&nbsp;słów, wolne
oprogramowanie staje się coraz bardziej niezbędne dla wolności.</p>

<p>Dziesiątki milionów ludzi na&nbsp;całym świecie używa wolnego
oprogramowania, szkoły publiczne w&nbsp;niektórych regionach Indii
i&nbsp;Hiszpanii uczą wszystkich uczniów obsługi wolnego <a
href="/gnu/linux-and-gnu.html">systemu operacyjnego
GNU/Linux</a>". Większość tych użytkowników nigdy nie słyszała o etycznych
powodach, dla których rozwinęliśmy ten system i&nbsp;zbudowaliśmy
społeczność wolnego oprogramowania, dlatego&nbsp;obecnie ten system
i&nbsp;społeczność są częściej nazywane &bdquo;otwartym
oprogramowaniem&rdquo;, co kwalifikuje je do&nbsp;innej filozofii,
w&nbsp;której te wolności są rzadko wspominane.</p>

<p>Ruch wolnego oprogramowania prowadzi kampanie na&nbsp;rzecz wolności
użytkowników od&nbsp;1983 roku. W&nbsp;roku 1984 uruchomiliśmy rozwój
wolnego systemu GNU, tak więc&nbsp;mogliśmy uniknąć niewolnych systemów
operacyjnych, które odmawiają wolności swoim użytkownikom. W&nbsp;latach
80-tych rozwinęliśmy większość kluczowych składników systemu i&nbsp;dla tych
składników zaprojektowaliśmy <a href="/licenses/gpl.html">GNU General Public
License</a> (GNU GPL) &mdash; licencję zaprojektowaną specjalnie po&nbsp;to,
by chronić wolność wszystkich użytkowników programu.</p>

<p>Nie wszyscy użytkownicy i&nbsp;projektanci wolnego oprogramowania zgodzili
się z&nbsp;celami wytyczonymi przez ruch wolnego oprogramowania. W&nbsp;1998
roku doszło do&nbsp;rozłamu w&nbsp;społeczności wolnego oprogramowania
&mdash; część społeczności rozpoczęła kampanię nazwaną &bdquo;otwartym
oprogramowaniem&rdquo;. Pojęcie to zostało stworzone, by uniknąć możliwości
pomyłki w&nbsp;rozumieniu terminu &ldquo;free software&rdquo; (w znaczeniu
darmowego oprogramowania), lecz&nbsp;wkrótce zostało ono skojarzone
z&nbsp;nieco inną filozofią, aniżeli ta związana z&nbsp;ruchem wolnego
oprogramowania.</p>

<p>Cześć osób wspierających środowisko otwartego oprogramowania rozważało
użycie tego pojęcia jako &bdquo;marketingowej kampanii na&nbsp;rzecz wolnego
oprogramowania&rdquo;, która mogłaby apelować do&nbsp;środowisk biznesowych,
uwydatniając praktyczne korzyści używania wolnego oprogramowania
bez&nbsp;poruszania problemów, o których ci nie chcieliby słyszeć. Inni
wspierający wprost odrzucili wartości etyczne i&nbsp;społeczne ruchu wolnego
oprogramowania. Ich postawa w&nbsp;sprawie kampanii otwartego oprogramowania
była taka, że&nbsp;nie byli ani&nbsp;przeciwnikami, ani&nbsp;zwolennikami
tych wartości. Termin &bdquo;otwarte oprogramowanie&rdquo; szybko został
związany z&nbsp;pomysłami i&nbsp;argumentami opartymi o praktyczne wartości,
takie jak tworzenie lub&nbsp;posiadanie potężnego, niezawodnego
oprogramowania. Większość propagatorów otwartego oprogramowania przyłączyło
się do&nbsp;tego środowiska od&nbsp;tamtego czasu i&nbsp;myślą tylko o tych
praktycznych wartościach.</p>

<p>Te dwa określenia opisują niemalże te same kategorie oprogramowania,
lecz&nbsp;opierają się na&nbsp;zasadniczo różnych wartościach. Otwarte
oprogramowanie jest metodologią rozwoju, wolne oprogramowanie jest ruchem
społecznym. Dla ruchu wolnego oprogramowania, wolne oprogramowanie jest
ważne etycznie, ponieważ&nbsp;tylko wolne oprogramowanie respektuje wolność
użytkownika. Dla porównania, filozofia otwartego oprogramowania rozważa
kwestie, jak tworzyć oprogramowanie &bdquo;lepiej&rdquo; wyłącznie
w&nbsp;sensie praktycznym. Twierdzi, że&nbsp;niewolne oprogramowanie jest
gorszym rozwiązaniem prawdziwych problemów. Większość dyskusji o &bdquo;open
source&rdquo; nie zwraca uwagi na&nbsp;dobro i&nbsp;zło, a&nbsp;jedynie
na&nbsp;popularność i&nbsp;sukces. Oto <a
href="http://www.linuxinsider.com/story/Open-Source-Is-Woven-Into-the-Latest-Hottest-Trends-78937.html">typowy
przykład</a>.</p>

<p>Dla ruchu wolnego oprogramowania niewolne oprogramowanie jest problemem
społecznym, którego jedynym rozwiązaniem jest rezygnacja z&nbsp;używania go
i&nbsp;przejście do&nbsp;używania wolnego oprogramowania.</p>

<p>&bdquo;Wolne oprogramowanie.&rdquo; &bdquo;Otwarte oprogramowanie.&rdquo;
Jeżeli&nbsp;jest to to samo oprogramowanie (<a
href="/philosophy/free-open-overlap.html">lub&nbsp;prawie to samo</a>,
czy&nbsp;robi różnicę, którą z&nbsp;tych nazw użyjesz? Tak,
ponieważ&nbsp;różne słowa wyrażają różne myśli. Wolny program niezależnie
od&nbsp;swojej nazwy może zapewnić nam dzisiaj taką samą wolność,
ale&nbsp;ugruntowanie wolności na&nbsp;dłuższą metę zależy przede wszystkim
od&nbsp;nauczenia ludzi, jaką wartość daje wolność. Jeżeli&nbsp;chcesz
w&nbsp;tym pomóc, kluczowym jest, by mówić o &bdquo;wolnym
oprogramowaniu&rdquo;.</p>

<p>My z&nbsp;ruchu wolnego oprogramowania nie uważamy obozu otwartego
oprogramowania za&nbsp;wroga; wrogiem jest oprogramowanie własnościowe
(niewolne). To, czego oczekujemy od&nbsp;ludzi, to świadomość, że&nbsp;my
stawiamy na&nbsp;wolność, a&nbsp;więc nie akceptujemy sytuacji,
w&nbsp;której jesteśmy błędnie określani jako popierający otwarte
oprogramowanie.</p>

<h3>Praktyczne różnice pomiędzy wolnym oprogramowaniem a&nbsp;otwartym
oprogramowaniem</h3>

<p>W&nbsp;praktyce, oprogramowanie otwartego źródła opowiada się
za&nbsp;kryteriami nieco luźniejszymi od&nbsp;wolnego
oprogramowania. Z&nbsp;tego, co wiemy, wszystkie programy udostępnione jako
wolne oprogramowanie kwalifikowałyby się także jako otwarte
oprogramowanie. [Również] prawie wszystkie programy będące otwartym
oprogramowaniem są wolnym oprogramowaniem, ale&nbsp;istnieje kilka
wyjątków. Po&nbsp;pierwsze, niektóre licencje otwartego oprogramowania są
zbyt restrykcyjne, by móc kwalifikować się jako licencje wolnego
oprogramowania. Przykładowo &bdquo;Open Watcom&rdquo; jest niewolne,
bo&nbsp;licencja nie pozwala na&nbsp;prywatne używanie zmodyfikowanej
wersji. Na&nbsp;szczęście niewiele programów wykorzystuje takie licencje.</p>

<p>Po&nbsp;drugie, i&nbsp;co ważniejsze w&nbsp;praktyce, wiele produktów
będących swego rodzaju komputerami sprawdzają podpisy na&nbsp;programach
aby&nbsp;uniemożliwić użytkownikom instalowanie zmodyfikowanych wersji;
wyłącznie jedna uprzywilejowana firma ma prawo tworzenia programów
na&nbsp;ten sprzęt lub&nbsp;ma dostęp do&nbsp;wszystkich zasobów. Nazywamy
takie urządzenia &ldquo;tyranami&rdquo;, a&nbsp;taka praktyka określana jest
mianem &ldquo;tiwoizacji&rdquo; zgodnie z&nbsp;nazwą produktu (Tivo),
w&nbsp;którym została pierwszy raz zauważona. Nawet jeśli program jest
zrobiony na&nbsp;podtsqie wolnego kodu źródłowego, użytkownicy nie mogą
uruchomić zmodyfikowanej wersji programu, więc&nbsp;program jest niewolny.</p>

<p>Kryteria otwartego oprogramowania zdają się nie zauważać tego problemu
i&nbsp;zwracają uwagę tylko na&nbsp;licencję kodu źródłowego. Te programy,
których nie można modyfikować, gdy zawierają oprogramowanie takie jak Linux,
który jest otwartym i&nbsp;wolnym oprogramowaniem, są wprawdzie otwarte
ale&nbsp;nie są wolne.</p>

<h3>Powszechne pomyłki w&nbsp;rozumieniu pojęć &bdquo;Wolne
Oprogramowanie&rdquo; i&nbsp;&bdquo;Otwarte Oprogramowanie&rdquo; </h3>

<p>Wyrażenie &bdquo;free software&rdquo; w&nbsp;języku angielskim jest podatne
na&nbsp;błędną interpretację: niezamierzone znaczenie &bdquo;oprogramowanie,
które można dostać za&nbsp;darmo&rdquo; pasuje równie dobrze, jak znaczenie
zamierzone, czyli&nbsp;&bdquo;oprogramowanie, które daje użytkownikowi pewne
wolności&rdquo;. My rozwiązujemy ten problem poprzez&nbsp;publikację
definicji wolnego oprogramowania oraz&nbsp;przypominanie naszego hasła
&bdquo;Think of &sbquo;free speech,&rsquo; not &sbquo;free
beer.&rsquo;&rdquo; [<em>&sbquo;Wolność słowa&rsquo;, a&nbsp;nie
&sbquo;darmowe piwo&lsquo;.</em>] To nie jest idealne rozwiązanie i&nbsp;nie
może całkowicie rozwiązać tego problemu. Lepszym rozwiązaniem byłby wybór
jednoznacznego określenia, oczywiście jeśli nie wiązałoby się to
z&nbsp;innymi problemami.</p>

<p>Niestety, wszystkie inne angielskie wyrażenia wiążą się z&nbsp;innymi
problemami. Sprawdziliśmy wiele propozycji, które zostały nam zaproponowane,
lecz&nbsp;żadna z&nbsp;nich nie była  na&nbsp;tyle &bdquo;jasna&rdquo; by
zmiana na&nbsp;nią była dobrym pomysłem. (Na przykład, w&nbsp;niektórych
znaczeniach francuskie i&nbsp;hiszpańskie słowo &bdquo;libre&rdquo;
spełniało swoją rolę, lecz&nbsp;mieszkańcy Indii w&nbsp;ogóle nie znają
znaczenia tego słowa). Każdy zaproponowany zamiennik słów &bdquo;wolne
oprogramowanie &rdquo; posiada jakiś problem znaczeniowy - dotyczy to
również &bdquo;otwartego oprogramowania&rdquo;</p>

<p><a href="https://opensource.org/osd">Oficjalna definicja terminu
&bdquo;oprogramowanie o otwartym źródle&rdquo;</a> (która jest publikowana
przez Open Source Initiative i&nbsp;jest zbyt długa, by ją tu przytoczyć)
była wyprowadzona niebezpośrednio z&nbsp;naszych kryteriów odnośnie wolnego
oprogramowania. Nie jest taka sama, a&nbsp;w pewnych aspektach jest mniej
restrykcyjna. Jednakże ich definicja pokrywa się z&nbsp;naszą
w&nbsp;większości przypadków.</p>

<p>Jednakże oczywistym znaczeniem wyrażenia &bdquo;oprogramowanie o otwartym
źródle&rdquo; oraz&nbsp;znaczeniem, które dla większość ludzi zdaje się być
tym właściwym, jest to, że&nbsp;użytkownik ma wgląd do&nbsp;kodu
źródłowego. To kryterium jest o wiele słabsze niż definicja wolnego
oprogramowanie, a&nbsp;także o wiele słabsze niż oficjalna definicja
otwartego kodu. Można w&nbsp;nim zmieścić wiele programów, które nie są
ani&nbsp;wolne, ani&nbsp;otwarte.</p>

<p>Od&nbsp;kiedy oczywiste znaczenie terminu &bdquo;otwarte
oprogramowanie&rdquo; przestało być tym, które mieli na&nbsp;myśli jego
twórcy, doszło do&nbsp;tego, że&nbsp;większośc ludzi zaczęło je źle
pojmować. Powołując się na&nbsp;pisarza Neala Stephensona: &bdquo;Linux jest
&sbquo;oprogramowaniem o otwartym kodzie&rsquo; czyli&nbsp;każdy może zdobyć
kopię jego plików źródłowych&rdquo;. Nie sądzę, by świadomie poszukiwał on
argumentów na&nbsp;odrzucenie lub&nbsp;zakwestionowanie
&bdquo;oficjalnej&rdquo; definicji. Myślę, że&nbsp;zwyczajnie zastosował
regułę języka angielskiego, by zaproponować znaczenie tego
terminu. Amerykański <a
href="https://web.archive.org/web/20001011193422/http://da.state.ks.us/ITEC/TechArchPt6ver80.pdf">stan
Kansas</a> opublikował podobną definicję: &bdquo;Używajcie oprogramowania o
otwartym kodzie (OSS). OSS jest oprogramowaniem, którego kod źródłowy jest
ogólnie dostępny, jednakże różne umowy licencyjne mogą określać, co można
robić z&nbsp;danym kodem źródłowym.&rdquo;</p>

<p><i>New York Times</i> opublikował <a
href="http://www.nytimes.com/external/gigaom/2009/02/07/07gigaom-the-brave-new-world-of-open-source-game-design-37415.html">artykuł
rozszerzający znaczenie tego terminu</a> na&nbsp;beta testerów &ndash;
pozwalając pewnej grupie użytkowników przetestować wczesne wersje produktu
oraz&nbsp;odesłać opinie na&nbsp;temat produktu &ndash; co twórcy
oprogramowania własnościowego praktykują od&nbsp;lat.</p>

<p>Termin został naciągnięty aby&nbsp;objąć projekty na&nbsp;sprzęt <a
href="http://www.theguardian.com/sustainable-business/2015/aug/27/texas-teenager-water-purifier-toxic-e-waste-pollution">opublikowane
bez&nbsp;patentu</a>. Projekty nie objęte patentami są dobre dla
społeczeństwa, ale&nbsp;termin &bdquo;kod źródłowy&rdquo; ich nie dotyczy.</p>

<p>Wspierający środowisko otwartego oprogramowania próbują radzić sobie
z&nbsp;tym problemem przez wskazywanie na&nbsp;oficjalną definicję,
lecz&nbsp;to poprawne podejście do&nbsp;sprawy jest mniej efektywne dla nich
niż dla nas. Termin &bdquo;free sofware&rdquo; [wolne oprogramowanie]
posiada [po angielsku] dwa naturalne znaczenia, więc&nbsp;osoba, która
pojęła ideę &bdquo;free speech, not free beer&rdquo; [wolność słowa, nie
darmowe piwo] ponownie nie zrozumie tego błędnie. Termin &bdquo;otwarte
oprogramowanie&rdquo; posiada tylko jedno znaczenie, które jest inne niż
znaczenie wykorzystywane przez wspierających środowisko otwartego
oprogramowania. W&nbsp;tym przypadku nie ma prostej drogi, by wyjaśnić tę
oficjalną definicję, co powoduje jeszcze większe zamieszanie.</p>

<p>Kolejnym błędem w&nbsp;rozumieniu idei &bdquo;otwartego
oprogramowania&rdquo; jest przekonanie o nieużywaniu licencji GNU
GPL. Istnieje także przekonanie, że&nbsp;&bdquo;wolne oprogramowanie&rdquo;
oznacza oprogramowanie objęte licencją GPL. Te dwa twierdzenia są błędne,
ponieważ&nbsp;licencja GNU GPL uważana jest za&nbsp;licencję otwartego
oprogramowania, a&nbsp;większość licencji otwartego oprogramowania uważana
jest za&nbsp;licencje wolnego oprogramowania. Oprócz licencji GNU GPL
istnieje <a href="/licenses/license-list.html">wiele innych licencji wolnego
oprogramowania</a>.</p>

<p>Termin &bdquo;otwarte oprogramowanie&rdquo; był dalej rozszerzany
poprzez&nbsp;zastosowanie go w&nbsp;innych dziedzinach, takich jak
administracja rządowa, edukacja, oraz&nbsp;nauka, gdzie nie występuje coś
takiego jak kod źródłowy i&nbsp;gdzie licencjonowanie oprogramowania nie
jest stosowane. Jedyną wspólna cechą tych nowych obszarów jest zaproszenie
użytkowników do&nbsp;uczestnictwa w&nbsp;rozwoju. Oni rozszerzają znaczenie
terminu do&nbsp;tego stopnia, że&nbsp;znaczy tyle, co słowo
&bdquo;uczestniczący&rdquo; lub&nbsp;&bdquo;przejrzysty&rdquo;,
lub&nbsp;nawet mniej. W&nbsp;najgorszym przypadku <a
href="http://www.nytimes.com/2013/03/17/opinion/sunday/morozov-open-and-closed.html">stało
się bezsensowną frazą marketingową</a>.</p>

<h3>Różne wartości mogą prowadzić do&nbsp;tych samych wniosków&hellip;
lecz&nbsp;nie zawsze</h3>

<p>Radykalne grupy w&nbsp;latach sześćdziesiątych miały opinie frakcji:
niektóre organizacje podzieliły się z&nbsp;powodu niezgody w&nbsp;sprawach
wspólnej strategii, powstały dwie grupy-córki i&nbsp;traktowały się nawzajem
jako wrogów pomimo posiadania tych samych celów i&nbsp;wartości. Prawica
używała tego, by krytykować całą lewicę.</p>

<p>Niektórzy próbują zdyskredytować ruch wolnego oprogramowania
poprzez&nbsp;porównanie naszej niezgody z&nbsp;otwartym oprogramowaniem
do&nbsp;niezgody tych radykalnych grup, ale&nbsp;tu występuje odwrotna
sytuacja. Nie zgadzamy się z&nbsp;obozem otwartego oprogramowaniem
w&nbsp;stosunku do&nbsp;podstawowych celów i&nbsp;wartości, lecz&nbsp;w
praktyce nasze i&nbsp;ich poglądy prowadzą do&nbsp;tych samych działań, jak
na&nbsp;przykład rozwój wolnego oprogramowania.</p>

<p>W&nbsp;rezultacie ludzie z&nbsp;ruchu wolnego oprogramowania i&nbsp;z obozu
otwartego oprogramowania często współpracują ze sobą nad&nbsp;projektami
takimi jak rozwój oprogramowania. Jest wartym odnotowania, że&nbsp;dwa tak
różne poglądy motywują ludzi do&nbsp;współpracy nad&nbsp;tymi samymi
projektami. Jednakże, występują sytuacje, gdzie te dwa fundamentalne poglądy
prowadzą do&nbsp;bardzo różnych działań.</p>

<p>Idea otwartego oprogramowania polega na&nbsp;tym, że&nbsp;pozwolenie
użytkownikowi na&nbsp;zmianę oraz&nbsp;redystrybucję oprogramowania powoduje
że&nbsp;staje się ono potężniejsze i&nbsp;bardziej niezawodne. To nie jest
jednak&nbsp;gwarantowane. Twórcy własnościowego oprogramowania niekoniecznie
są niekompetentni. Czasami stworzą program, który jest potężny
i&nbsp;niezawodny, mimo że&nbsp;nie respektuje wolności
użytkownika. Aktywiści wolnego oprogramowania i&nbsp;zwolennicy otwartego
oprogramowania różnie reagują na&nbsp;coś takiego.</p>

<p>Prawdziwi entuzjaści otwartego oprogramowania, ci którzy nie są skażeni
ideami wolnego oprogramowania, powiedzą &bdquo;jestem zaskoczony,
że&nbsp;byłeś w&nbsp;stanie stworzyć program, który dobrze działa
bez&nbsp;użycia naszego modelu rozwoju, ale&nbsp;Ci się udało. W&nbsp;jaki
sposób mogę otrzymać kopię?&rdquo; Taka postawa doprowadzi
do&nbsp;akceptacji spisków zabierających naszą wolność.</p>

<p>Członkowie ruchu wolnego oprogramowania powiedzą &bdquo;Twój program jest
bardzo atrakcyjny, lecz&nbsp;ja bardziej cenię sobie moją wolność,
a&nbsp;więc odrzucam twój program. W&nbsp;inny sposób zrobię to, co
potrzbuję, a&nbsp;wspomogę rozwój wolnego
odpowiednika&rdquo;. Jeżeli&nbsp;cenimy swoją wolność, możemy działać tak,
aby&nbsp;ją utrzymywać i&nbsp;chronić.</p>

<h3>Potężne, niezawodne oprogramowanie może być złe</h3>

<p>Pomysł, który głosi, że&nbsp;chcemy potężnego i&nbsp;niezawodnego
oprogramowania, pochodzi z&nbsp;twierdzenia, że&nbsp;oprogramowanie jest
zaprojektowane po&nbsp;to, by służyć jego użytkownikom. Jeżeli&nbsp;jest
potężne i&nbsp;niezawodne, to znaczy, że&nbsp;lepiej służy użytkownikom.</p>

<p>Można powiedzieć, że&nbsp;oprogramowanie służy użytkownikom tylko
jeżeli&nbsp;respektuje ich wolność. A&nbsp;co w&nbsp;przypadku, kiedy
oprogramowanie jest zaprojektowane, by tę wolność ograniczyć? W&nbsp;takim
przypadku potęga takiego programu oznacza, że&nbsp;ograniczenia są bardziej
restrykcyjne i&nbsp;ciężej je usunąć. W&nbsp;programach własnościowych
często spotyka się szpiegowanie użytkowników, ograniczanie ich możliwości,
nieudokumentowane możliwości dostępu do&nbsp;maszyny użytkownika
i&nbsp;narzucone aktualizacje. Niektórzy w&nbsp;środowisku otwartego
oprogramowania chcą wyposażyć w&nbsp;takie rozwiązania również programy o
otwartym źródle.</p>

<p>Presja ze strony wytwórni muzycznych i&nbsp;filmowych powoduje, że&nbsp;w
oprogramowaniu następuje wzrost rozwiązań ograniczających użytkowników. Ta
złośliwa cecha znana jest jako &bdquo;Digital Restrictions Management
(DRM)&rdquo; [zarządzanie cyfrowymi ograniczeniami] (strona <a
href="http://defectivebydesign.org/">DefectiveByDesign.org</a> jest temu
poświęcona) i&nbsp;jest zaprzeczeniem ducha wolności, które to
oprogramowanie ma dostarczać. I&nbsp;nie tylko ducha. Ponieważ&nbsp;celem
DRM jest zdeptanie twojej wolności, twórcy DRM próbują utrudnić,
uniemożliwić lub&nbsp;nawet spowodować, by jakiekolwiek zmiany
w&nbsp;oprogramowaniu zawierające DRM były nielegalne.</p>

<p>Niektórzy wspierający otwarte oprogramowanie zaproponowali oprogramowanie
&bdquo;open source DRM&rdquo;. Ich pomysł polega na&nbsp;tym,
aby&nbsp;poprzez publikowanie kodu źródłowego programów zaprojektowanych
do&nbsp;ograniczania Twojego dostępu do&nbsp;zakodowanych mediów
i&nbsp;poprzez pozwalanie innym na&nbsp;zmiany, mogli stworzyć lepsze
i&nbsp;potężniejsze oprogramowanie do&nbsp;ograniczania użytkowników takich
jak Ty. To oprogramowanie mogłoby być dostarczone do&nbsp;Ciebie
w&nbsp;urządzeniach, które nie pozwalają na&nbsp;zmiany kodu.</p>

<p>To oprogramowanie może być otwartym oprogramowaniem i&nbsp;może używać
modelu rozwoju charakterystycznego dla otwartego oprogramowania,
lecz&nbsp;nie będzie to wolne oprogramowanie, ponieważ&nbsp;nie będzie
respektować wolności użytkownika. Jeżeli&nbsp;dzięki modelowi rozwoju
otwartego oprogramowania będzie mogło w&nbsp;lepszy i&nbsp;bardziej wydajny
sposób ograniczać użytkownika, będzie jeszcze gorzej.</p>

<h3>Strach przed wolnością</h3>

<p>Główną motywacją tych, którzy oddzielili obóz otwartego oprogramowania
od&nbsp;ruchu wolnego oprogramowania było to, że&nbsp;etyczna idea
&bdquo;wolnego oprogramowania&rdquo; wprowadzała niepokój wśród niektórych
osób. To prawda, że&nbsp;poruszanie zagadnień etycznych takich jak wolność,
mówienie zarówno o odpowiedzialności, jak i&nbsp;wygodzie, to proszenie
ludzi, aby&nbsp;myśleli o rzeczach, które woleliby ignorować &ndash; jak
chociażby pytanie, czy&nbsp;ich zachowania są etyczne. To może wywołać
zakłopotanie i&nbsp;doprowadzić, że&nbsp;część ludzi się zamknie się
na&nbsp;te kwestie. To nie znaczy, że&nbsp;powinniśmy przestać mówić o tych
sprawach.</p>

<p>To jest to, co liderzy otwartego oprogramowania zadecydowali robić. Doszli
oni do&nbsp;wniosku, że&nbsp;przez milczenie w&nbsp;kwestii etyki
i&nbsp;wolności oraz&nbsp;mówienie tylko o natychmiastowych praktycznych
korzyściach wolnego oprogramowania, byliby w&nbsp;stanie
&bdquo;sprzedawać&rdquo; oprogramowanie bardziej efektywnie niektórym
użytkownikom, szczególnie biznesowym.</p>

<p>Gdy zwolennicy open source rozmawiają o czymś więcej, zwykle chodzi o
&bdquo;darowiźnie&rdquo; kodu źródłowego dla ludzkości. Przedstawiając to
jako wyjątkowo dobry uczynek, ponad to co jest moralnie wymagane, zakłada,
że&nbsp;rozprowadzanie oprogramowania własnościowego bez&nbsp;kodu
źródłowego jest moralnie dopuszczalne.</p>

<p>To podejście okazało się skuteczne. Retoryka otwartego oprogramowania
przekonała wielu, by używać go w&nbsp;biznesie i&nbsp;do celów prywatnych,
a&nbsp;nawet rozwijać wolne oprogramowanie, które rozszerzyło naszą
społeczność &ndash; lecz&nbsp;tylko na&nbsp;poziomie powierzchownym,
praktycznym. Filozofia otwartego oprogramowania ze swoimi wyłącznie
praktycznymi wartościami przeszkadza w&nbsp;zrozumieniu głębszych idei
wolnego oprogramowania &ndash; sprowadza to wielu użytkowników
do&nbsp;naszej społeczności, ale&nbsp;nie uczy ich, jak bronić tych
idei. Takie rozwiązanie jest dobre samo w&nbsp;sobie, lecz&nbsp;nie
wystarczające, by chronić wolność. Przyciąganie użytkowników w&nbsp;stronę
wolnego oprogramowania to tylko część drogi prowadzącej do&nbsp;stania się
obrońcami swojej własnej wolności.</p>

<p>Prędzej czy&nbsp;później ci użytkownicy zostaną zaproszeni do&nbsp;powrotu
do&nbsp;własnościowego oprogramowania dla pewnych praktycznych
udogodnień. Niezliczona ilość firm oferuje pewne pokusy, inne nawet oferują
kopie produktu gratis. Dlaczego użytkownicy mieliby z&nbsp;tego zrezygnować?
Tylko dlatego, że&nbsp;nauczyli się cenić wolność. którą daje im wolne
oprogramowanie, cenić wolność w&nbsp;samą sobie zamiast technicznych
i&nbsp;praktycznych wygód wolnego oprogramowania. By upowszechnić tę ideę,
musimy mówić o wolności. Pewna ilość użytkowników
z&nbsp;&bdquo;cichym&rdquo; podejściem do&nbsp;biznesu może być użyteczna
dla społeczności, ale&nbsp;może być niebezpieczna, gdy chodzi o wspólne
umiłowanie wolności, które z&nbsp;czasem może być uważane
za&nbsp;ekscentryczność.</p>

<p>Ta niebezpieczna sytuacja to właśnie to, co się nam przytrafiło. Większość
osób związanych z&nbsp;wolnym oprogramowaniem, szczególnie dystrybutorzy,
mówią mało o wolności, zazwyczaj ponieważ&nbsp;chcą być &bdquo;bardziej
dostępni dla biznesu&rdquo;. Prawie wszystkie dystrybucje systemu
operacyjnego GNU/Linux dodają pakiety własnościowe do&nbsp;podstawowego
wolnego systemu i&nbsp;zachęcają użytkowników, by uważali to za&nbsp;zaletę
aniżeli wadę.</p>

<p>Własnościowe oprogramowanie firm trzecich i&nbsp;częściowo niewolne
dystrybucje GNU/Linuksa trafiają podatny grunt, ponieważ&nbsp;większość
naszej społeczności nie obstaje przy wolności oprogramowania. Nie jest to
przypadek. Większość użytkowników GNU/Linuksa została wprowadzona
do&nbsp;systemu poprzez&nbsp;dyskusję o &bdquo;otwartym
oprogramowaniu&rdquo;, w&nbsp;której nie wspomina się o tym, że&nbsp;wolność
może jest [naszym] celem. Praktyki niepodtrzymywania wolności
i&nbsp;używania zwrotów nieporuszających kwestii wolności wzajemnie się
uzupełniają. By przezwyciężyć tę tendencję, musimy o wolności rozmawiać
więcej, a&nbsp;nie mniej.</p>

<h3>&bdquo;FLOSS&rdquo; i&nbsp;&bdquo;FOSS&rdquo;</h3>

<p> Terminy &bdquo;FLOSS&rdquo; i&nbsp;&bdquo;FOSS&rdquo; są używane
aby&nbsp;być <a href="/philosophy/floss-and-foss.html">neutralne pomiędzy
wolnym oprogramowaniem a&nbsp;open source</a>. Jeśli waszym celem jest
neutralność, &bdquo;FLOSS&rdquo; jest lepszym ponieważ&nbsp;jest prawdziwie
neutralne. Ale&nbsp;jeśli chcecie promować wolność, nie należy robić tego
neutralnym terminem. Aby&nbsp;promować wolność, musicie wykazać, że&nbsp;ją
popieracie.</p>

<h3>Rywale na&nbsp;podział umysłu</h3>

<p>&bdquo;Wolne&rdquo; i&nbsp;&bdquo;otwarte&rdquo; konkurują o
umysł. &bdquo;Wolne oprogramowanie&rdquo; i&nbsp;&bdquo;oprogramowanie open
source&rdquo; są odmiennymi pojęciami, ale&nbsp;większość osób postrzega ich
jako wypełniające tę samą szufladkę w&nbsp;dziedzinie oprogramowania. Gdy
ludzie przywykną mówić i&nbsp;myśleć &bdquo;open source&rdquo; to im
utrudnia zrozumienie i&nbsp;myślenie o filozofii ruchu wolnego
oprogramowania. Jeśli już połączyli nas i&nbsp;nasze oprogramowanie ze
słowem &bdquo;otwarte&rdquo;, będziemy musieli wstrząsnąć ich intelektualnie
zanim zrozumieją, że&nbsp;nasz ruch to <em>co innego</em>. Jakakolwiek
aktywność, która promuje słowo &bdquo;otwarte&rdquo; zamyka kurtynę, która
ukrywa zagadnienia ruchu wolnego oprogramowania.</p>

<p>Działacze wolnego oprogramowania są zalecani aby&nbsp;odmawiać pracy
nad&nbsp;przedsięwzięciami, które nazywają się &bdquo;otwarte&rdquo;. Nawet
jeśli aktywność jest dobra sama w&nbsp;sobie, każdy współudział powoduje
trochę szkody na&nbsp;boku, promując ideały open source. Jest wiele innych
dobrych aktywności, które nazywają się &bdquo;wolne&rdquo;
lub&nbsp;&bdquo;libre&rdquo;. Każda pomóc w&nbsp;tych projektach powoduje
trochę dobra na&nbsp;boku. Z&nbsp;tyloma pożytecznymi projektami
do&nbsp;wyboru, dlaczego nie wybrać takiego, które ma dodatkowe dobro?</p>

<h3>Wnioski</h3>

<p>Podczas gdy adwokaci otwartego oprogramowania przyciągają nowych
użytkowników do&nbsp;naszej społeczności, my, aktywiści wolnego
oprogramowania, musimy wziąć na&nbsp;siebie zadanie wskazania zagadnienia
wolności. Musimy powiedzieć &bdquo;to jest wolne oprogramowanie, które daje
wam wolność!&rdquo;. Musimy powtarzać to częściej i&nbsp;głośniej aniżeli
zazwyczaj. Zawsze, gdy mówisz &bdquo;wolne oprogramowanie&rdquo; zamiast
&bdquo;otwarte oprogramowanie&rdquo;, pomagasz naszej sprawie.</p>

<h4>Uwagi</h4>

<!-- The article is incomplete (#793776) as of 21st January 2013.
<p>

Joe Barr's article, 
<a href="http://www.itworld.com/LWD010523vcontrol4">&ldquo;Live and
let license,&rdquo;</a> gives his perspective on this issue.</p>
-->
<p>
<a
href="http://ocw.mit.edu/courses/sloan-school-of-management/15-352-managing-innovation-emerging-trends-spring-2005/readings/lakhaniwolf.pdf">Artykuł
o motywacji deweloperów wolnego oprogramowania</a> autorstwa Lakhani
i&nbsp;Wolf opowiada o tym, że&nbsp;znaczna część z&nbsp;nich motywowana
jest ideą, że&nbsp;oprogramowanie powinno być wolne. I&nbsp;to pomimo faktu,
że&nbsp;deweloperzy byli badani w&nbsp;serwisie SourceForge, który nie
popiera poglądu, że&nbsp;jest to kwestia etyki.</p>

<div class="translators-notes">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
 </div>
</div>

<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">

<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na&nbsp;adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

<p>

<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
        replace it with the translation of these two:

        We work hard and do our best to provide accurate, good quality
        translations.  However, we are not exempt from imperfection.
        Please send your comments and general suggestions in this regard
        to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">

        &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

        <p>For information on coordinating and submitting translations of
        our web pages, see <a
        href="/server/standards/README.translations.html">Translations
        README</a>. -->
Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>

<p>Copyright &copy; 2007, 2010, 2012, 2015, 2016 Richard Stallman</p>

<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa&nbsp;&ndash; Bez&nbsp;utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>

<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Marek Sadowski 2010, Jan Owoc 2014, 2015, 2017; poprawki Jan
Owoc 2010, 2011, 2013, 2016, Tomasz W. Kozłowski 2010, 2012.</div>

<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:

$Date: 2019/04/28 11:59:29 $

<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>