1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
|
<!--#set var="PO_FILE"
value='<a href="/gnu/po/gnu-history.pl.po">
https://www.gnu.org/gnu/po/gnu-history.pl.po</a>'
--><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/gnu/gnu-history.html"
--><!--#set var="DIFF_FILE" value="/gnu/po/gnu-history.pl-diff.html"
--><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-11-02" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.84 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Przegląd Systemu GNU - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title>
<meta name="Keywords" content="GNU, Projekt GNU, FSF, Wolne Oprogramowanie, Fundacja Wolnego
Oprogramowania, Historia" />
<!--#include virtual="/gnu/po/gnu-history.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
<h2>Przegląd Systemu GNU</h2>
<p>
System operacyjny GNU to kompletny wolny system operacyjny zgodny
z Uniksem. Nazwa GNU oznacza „GNU to Nie Unix” (GNU's Not
Unix). Wymawia się <a href="/gnu/pronunciation.html">z jedną sylabą
i twardym g</a>. <a href="/gnu/initial-announcement.html">Pierwsze
ogłoszenie</a>, o rozpoczęciu prac nad GNU, napisał <a
href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a> we wrześniu 1983
roku. Dłuższą jego wersję, noszącą nazwę <a
href="/gnu/manifesto.html">Manifestu GNU</a>, opublikowano w marcu
1985. Manifest GNU został przetłumaczony na kilkanaście <a
href="/gnu/manifesto.html#translations">innych języków</a>.</p>
<p>
Nazwę „GNU” wybrano, gdyż spełniła parę warunków na raz:
po pierwsze, jest rekurencyjnym akronimem określenia „GNU's Not
Unix”, po drugie, ponieważ naprawdę istnieje takie słowo,
i po trzecie – zabawnie brzmi (również w <a
href="http://www.poppyfields.net/poppy/songs/gnu.html">piosence</a>).</p>
<p>
Słowo „free” w określeniu „free software”
odnosi się do <a href="/philosophy/free-sw.html">wolności</a>, nie
ceny. Można zapłacić za oprogramowanie GNU lub nie. Tak
czy inaczej, oprogramowanie to wiąże się z czterema szczególnymi
aspektami wolności. Pierwszy polega na uruchamianiu oprogramowania
w dowolny sposób, jaki tylko zapragniemy. Drugi polega na tym,
że mamy swobodę kopiowania, możemy je rozdawać przyjaciołom
i współpracownikom. Trzeci natomiast polega na tym,
że mamy swobodę zmieniania programu według własnych upodobań dzięki
pełnemu dostępowi do kodu źródłowego. Czwarty i ostatni to
swoboda dystrybucji ulepszonych wersji, dzięki czemu pomaga się tworzyć
wspólnotę. (Jeśli dystrybuuje się oprogramowanie GNU, można pobierać opłaty
za akt fizycznego przekazania; można też je rozdawać za darmo.)</p>
<p>
Przedsięwzięcie utworzenia systemu GNU nosi nazwę „Projekt
GNU”. Projekt GNU został zapoczątkowany w 1983 roku jako próba
wskrzeszenia ducha współpracy, obecnego we wspólnocie komputerowej
w jej wcześniejszych dniach – jako próba ponownego umożliwienia
współpracy, mogącej zaistnieć dzięki usunięciu przeszkód na drodze
do współpracy, które ustanowili właściciele oprogramowania prawnie
zastrzeżonego.</p>
<p>
W 1971, kiedy Richard Stallman rozpoczął pracę w MIT, pracował
z grupą osób, które używały wyłącznie <a
href="/philosophy/free-sw.html">wolnego oprogramowania</a>. Oprogramowanie
to dystrybuowały często nawet firmy komputerowe. Programiści mieli wolność
współpracy – i często współpracowali ze sobą.</p>
<p>
Kiedy nadeszły lata osiemdziesiąte, niemal całe oprogramowanie było już <a
href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">prawnie
zastrzeżone</a>, co oznacza, że miało właścicieli, którzy zabraniali
i nie dopuszczali do współpracy
użytkowników. Dlatego powstanie projektu GNU stało się koniecznością.</p>
<p>
Każdy komputer potrzebuje systemu operacyjnego; jeśli nie istnieje wolny
system operacyjny, nie można nawet zacząć używać komputera nie korzystając
z oprogramowania prawnie zastrzeżonego. Tak więc pierwszym
elementem w planie przygotowania wolnego oprogramowania musiał stać się
wolny system operacyjny.</p>
<p>
Zdecydowaliśmy, że ten system operacyjny będzie zgodny z Uniksem,
ponieważ projekt tego systemu okazał się sprawdzony i przenośny,
zaś wspomniana kompatybilność ułatwia użytkownikom Uniksa przejście
na GNU.</p>
<p>
System operacyjny typu uniksowego zawiera jądro, kompilatory, edytory,
narzędzia do formatowania tekstu, programy do obsługi poczty,
graficzny interfejs, biblioteki oprogramowania, gry i wiele innych
rzeczy. Widać więc, że napisanie systemu operacyjnego to ogromne
zadanie. Zaczęliśmy w styczniu 1984. <a href="http://fsf.org/">Fundację
Wolnego Oprogramowania (FSF)</a> założono w październiku 1985,
początkowo w celu zbierania środków na rozwój GNU.</p>
<p>Wraz z nadejściem lat dziewięćdziesiątych znaleźliśmy
lub napisaliśmy wszystkie główne składniki systemu oprócz jednego
– jądra. Wtedy, w 1991, Linus Torvalds napisał Linuksa, jądro
typu uniksowego, i uczynił je w 1992 roku wolnym
oprogramowaniem. Dzięki połączeniu Linuksa z niemal gotowym systemem
GNU uzyskaliśmy kompletny system operacyjny – system
GNU/Linux. Szacuje się, że dziesiątki milionów ludzi używa dziś <a
href="/distros/distros.html">systemów GNU/Linux</a>. Główna wersja Linuksa
obecnie zawiera niewolną część oprogramowania. Działacze wolnego
oprogramowania zarządzają obecnie zmodyfikowaną i wolną wersją Linuksa
nazwaną <a href="http://directory.fsf.org/project/linux">Linux-libre</a>.)</p>
<p>
Projekt GNU nie ogranicza się jednak do samego systemu
operacyjnego. Chcemy zapewniać całą gamę oprogramowania, jakiego tylko życzą
sobie użytkownicy. Są to między innymi aplikacje. W naszym <a
href="/directory">Katalogu Wolnego Oprogramowania</a> można znaleźć wiele
wolnych programów użytkowych.</p>
<p>
Chcemy zapewnić oprogramowanie dla użytkowników, którzy nie są ekspertami
od komputerów. Dlatego pracujemy nad <a
href="http://www.gnome.org/">pulpitem graficznym(zwanym GNOME)</a>,
aby ułatwić początkującym korzystanie z systemu GNU.</p>
<p>Chcemy również zapewnić gry i inne programy dostarczające
rozrywki. Niektóre <a
href="http://directory.fsf.org/wiki/Category/Game">wolne gry</a> są już
dostępne.</p>
<p>
Jakie są ograniczenia wolnego oprogramowania? Nie ma żadnych ograniczeń,
oprócz tych, które tworzy <a
href="/philosophy/fighting-software-patents.html">prawo, np. system
patentowy, który całkowicie blokuje rozwój wolnego
oprogramowania</a>. Ostatecznym celem jest dostarczenie wolnego
oprogramowania służącego do wykonywania codziennych czynności, które
będzie chciał wykonać użytkownik – w ten sposób oprogramowanie
prawnie zastrzeżone stanie się przestarzałe.</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
files generated as part of manuals) on the GNU web server should
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
without talking with the webmasters or licensing team first.
Please make sure the copyright date is consistent with the
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
document was modified, or published.
If you wish to list earlier years, that is ok too.
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
year, i.e., a year in which the document was published (including
being publicly visible on the web or in a revision control system).
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Copyright © 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2009,
2012, 2014, 2017 Free Software Foundation, Inc.</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2001; poprawki: Wojciech Kotwica 2001, 2002,
2003, 2004, 2005, 2006, Marcin Wolak 2010, 2011, 2012.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2022/07/04 18:04:52 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
