1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
|
<!--#set var="PO_FILE"
value='<a href="/philosophy/po/compromise.pl.po">
https://www.gnu.org/philosophy/po/compromise.pl.po</a>'
--><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/compromise.html"
--><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/compromise.pl-diff.html"
--><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2018-03-31" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.86 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Unikać zgubnych kompromisów - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania
(FSF)</title>
<style type="text/css" media="print,screen">
<!--
.quote {
font-size: 90%;
max-width: 30em;
padding: .5em 1.5em;
background-color: #ececec;
border-radius: 1em;
-moz-border-radius: 1em;
-khtml-border-radius: 1em;
-webkit-border-radius: 1em;
-opera-border-radius: 1em;
}
.quote.imgright { margin: .3em 1em 1em 1em; }
.quote {
font-style: italic;
}
.quote b {
font-style: normal;
font-weight: normal;
}
.imgleft {
width: 18em;
max-width: 100%;
}
@media (max-width:50em) {
.imgleft, .imgright {
float: none;
display: block;
margin: auto;
}
.quote {
max-width: none; width: auto;
margin: 1em 10%;
}
}
@media (min-width:50em) {
.quote { max-width: 40%; }
}
-->
</style>
<!--#include virtual="/philosophy/po/compromise.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
<h2>Unikać zgubnych kompromisów</h2>
<p class="byline">Richard Stallman</p>
<blockquote class="quote imgright"><p>„Dwadzieścia pięć lat temu <a
href="/gnu/initial-announcement.html">27. września, 1983 roku, ogłosiłem
plan</a> stworzenia całkowicie wolnego systemu operacyjnego o nazwie
GNU – jest to akronim od ‘GNU Nie Unix’. Z
okazji 25. rocznicy systemu GNU, napisałem ten artykuł na temat tego,
jak nasza społeczność może unikać zgubnych kompromisów. Dodatkowo, oprócz
unikania takich kompromisów, można na wiele sposobów <a
href="/help/">pomóc GNU</a> i wolnemu oprogramowaniu. Jedną
z możliwości to <a
href="https://www.fsf.org/associate/support_freedom/join_fsf?referrer=4052">przyłączenie
się do Fundacji Wolnego Oprogramowania</a> jako członek
zrzeszony” – <b>Richard Stallman</b></p></blockquote>
<p>Celem ruchu wolnego oprogramowania jest społeczna zmiana: <a
href="/philosophy/free-sw.html">by uczynić całe oprogramowanie wolnym</a>,
by wszyscy użytkownicy byli wolni i mogli stać się częścią naszej
współpracującej wspólnoty. Każdy niewolny program daje jego deweloperom
niesprawiedliwą władzę nad użytkownikami. Naszym celem jest położyć
kres tej niesprawiedliwości.</p>
<p>Droga do wolności jest <a
href="http://www.fsf.org/bulletin/2008/spring/the-last-mile-is-always-the-hardest/">długą
drogą</a>. Będzie wymagać podjęcia wielu kroków i wielu lat, by
zobaczyć świat, w którym to normalne, że użytkownicy
oprogramowania są wolni. Niektóre z tych kroków są trudne
i wymagają poświęcenia. Niektóre będzie łatwiej podjąć idąc
na kompromis z ludźmi, którzy mają inne cele.</p>
<p>W ten sposób <a href="http://www.fsf.org/">Fundacja Wolnego
Oprogramowania</a>, idzie na kompromisy – nawet
znaczące. Na przykład, idziemy na kompromis w sprawie
prowizji patentowej wersji 3 <a href="/licenses/gpl.html">GNU General Public
License</a> (GNU GPL), żeby ważne firmy przyczyniały się do i
rozprowadzały oprogramowanie na licencji GPLv3 i dzięki tym
przepisom zdobyć parę patentów. </p>
<img src="/graphics/gplv3-large.png" alt="[Logo GPLv3]" class="imgleft" />
<p>Celem licencji <a href="/licenses/lgpl.html">Lesser GPL</a> jest pójście
na kompromis: używamy jej w niektórych wybranych wolnych
bibliotekach, by umożliwić swobodne ich wykorzystanie w programach
niewolnych ponieważ uważamy, że zakaz ten doprowadziłby
deweloperów do prawnie zastrzeżonych bibliotek. Akceptujemy
i instalujemy kod w programach GNU, by mogły one współpracować
z popularnymi programami niewolnymi oraz dokumentujemy
i publikujemy to w sposób, który zachęca użytkowników
oprogramowania niewolnego do zainstalowania tego wolnego, ale nie
odwrotnie. Wspieramy kampanie z którymi się zgadzamy, nawet jeśli nie
do końca zgadzamy się z grupami stojącymi za nimi.</p>
<p>Na niektóre kompromisy nie możemy się zgodzić, nawet jeśli inni
w naszej społeczności są do tego skłonni. Na przykład, możemy
<a href="/distros/free-system-distribution-guidelines.html">poprzeć tylko
dystrybucje GNU/Linuksa</a>, które mają przepisy o niedołączaniu niewolnego
oprogramowania ani nie naprowadzają użytkowników na instalowanie
niewolnego oprogramowania. Popieranie niewolnych dystrybucji byłoby <abbr
title="prowadzącym do klęski, nieszczęścia">zgubnym</abbr> kompromisem.</p>
<p>Kompromisy są zgubne jeśli będą działać przeciwko naszym celom
długoterminowo. Może to wystąpić zarówno na poziomie poglądów jak
i na poziomie działań.</p>
<p>Na poziomie poglądów, zgubne kompromisy to te, które wzmacniają te
miejsca, które my staramy się zmienić. Naszym celem jest świat,
w którym użytkownicy oprogramowania są wolni, ale jak
na razie większość użytkowników komputerów nie uznają wolności
za coś ważnego. Zajęli się wartościami „konsumenta” co
oznacza, że osądzają programy tylko pod względem cech
praktycznych, takich jak cena i wygoda.</p>
<p>Klasyczna książka Dale'a Carnegie'a <cite>Jak zdobyć przyjaciół
i zjednać sobie ludzi</cite> podaje, że najskuteczniejszym
sposobem, by przekonać kogoś do zrobienia czegoś, jest przedstawienie
argumentów, które przemawiają do jego wartości. Istnieją sposoby dzięki
którym możemy odwołać się do typowych wartości konsumentów
w naszym społeczeństwie. Na przykład, wolne oprogramowanie można
uzyskać bezpłatnie, co pozwala zaoszczędzić pieniądze użytkownika. Wiele
wolnych programów jest tak samo wygodnych i niezawodnych. Powołując się
na te praktyczne korzyści udało się przekonać wiele osób
do korzystania z różnych wolnych programów, z czego niektóre
są już bardzo popularne.</p>
<p>Jeśli takie zachęcanie ludzi do korzystania z wolnych programów
działa, można pomyśleć o przemilczeniu pojęcia wolności a skupić się
tylko na praktycznych korzyściach, które mają sens w odniesieniu
do wartości konsumentów. To właśnie robi „open source”
i związana z nim retoryka.</p>
<p>Takie podejście może nas tylko częściowo doprowadzić do celu, jakim
jest wolność. Ludzie, którzy używają wolnego oprogramowania tylko dlatego,
że jest wygodne będą mu wierni tak długo, jak pozostanie ono
wygodne. Oni nie widzą powodu, by nie korzystać wraz z nim
z wygodnych programów prawnie zastrzeżonych.</p>
<p>Filozofia otwartego źródła odwołuje się do wartości konsumentów,
a to potwierdza i wzmacnia je. Dlatego <a
href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">nie popieramy ruchu
open source</a>.</p>
<img src="/graphics/gnulaptop.png"
alt="[Unoszący się Gnu z laptopem]" class="imgright" />
<p>Aby utworzyć wolną społeczność w pełni i na stałe, musimy
zrobić więcej, niż zachęcić ludzi do korzystania z niektórych
wolnych oprogramowań. Musimy rozprzestrzenić ideę oceniania oprogramowania
(i innych rzeczy) nie tylko pod względem wygody jako „wartości
obywatelskich”, lecz na podstawie tego, czy respektuje prawa
użytkowników i społeczności. Wtedy ludzie nie wpadną w pułapkę
autorskiego programu kuszącego atrakcyjnym i wygodnym funkcjom.</p>
<p>Aby promować wartości obywateli, musimy mówić o nich i pokazać,
że to one są podstawą naszych działań. Musimy odrzucić kompromis Dale'a
Carnegie'a, który wpływałby na ich działanie przez popieranie wartości
konsumentów.</p>
<p>Nie znaczy to, że nie możemy w ogóle przytoczyć praktycznych
korzyści. Możemy i to robimy. Staje się to problemem dopiero wtedy, gdy
praktyczne zalety spychają wolność na drugi plan. Dlatego, gdy
powołujemy się na praktyczne zalety wolnego oprogramowania,
przypominamy, że są to tylko <em>dodatkowe, drugorzędne powody</em> by
go preferować.</p>
<p>Nie wystarczy, aby nasze słowa były zgodne z naszymi ideałami;
nasze działania również muszą się z nimi zgadzać. Tak więc musimy
również unikać kompromisów, które dotyczą lub uprawomocniają rzeczy,
które chcemy zlikwidować.</p>
<p>Na przykład, z doświadczenia wiemy, że można przyciągnąć
użytkowników do systemu <a
href="/gnu/why-gnu-linux.html">GNU/Linux</a>, jeśli zawiera on kilka
niewolnych programów. Może to być słodka niewolna aplikacja, która wpada
użytkownikowi w oko lub niewolna platforma programowania, taka jak
<a href="/philosophy/java-trap.html">Java</a> (dawniej) lub Flash
(wciąż), lub niewolny sterownik urządzenia, który wspiera niektóre
modele sprzętu.</p>
<p>Kompromisy te są kuszące, ale podważają cel. Jeśli rozpowszechniamy
niewolne oprogramowanie lub skierujemy ludzi w tym kierunku, to
trudno powiedzieć: „oprogramowanie niewolne jest niesprawiedliwe, to
społeczny problem, a my musimy położyć temu kres”. Nawet jeśli
będziecie to powtarzali, Wasze działania będą to podważać.</p>
<p>Nie chodzi tu o to, czy ludzie powinni <em>mieć możliwość</em>
lub <em>pozwolenie</em> instalowania niewolnego oprogramowania. Głównym
celem systemu jest umożliwienie i pozwolenie użytkownikom robić tego,
co chcą. Ważne jest, czy pokierujemy użytkowników w stronę
niewolnego oprogramowania. Cokolwiek robią, robią to na własną
odpowiedzialność. Naszą jest to, co robimy dla nich oraz w jakim
kierunku ich poprowadzimy. Nie możemy kierować użytkowników
do oprogramowania zastrzeżonego, bo to właśnie ono jest złem.</p>
<p>Zgubny kompromis nie tylko ma zły wpływ
na innych. Za pośrednictwem dysonansu poznawczego może również
wypaczyć nasze wartości. Posiadając pewne wartości, a tym samym robiąc
coś sprzecznego, mamy duże szanse na zmianę naszych wartości
lub naszych działań, tak by wykluczyć sprzeczność. Tak oto projekty,
które mówią tylko o praktycznych korzyściach, lub kierują w stronę
niewolnego oprogramowania, prawie zawsze unikają nawet <em>sugerowania</em>,
że niewolne oprogramowanie jest nieetyczne. Wzmacniają wartości
konsumentów zarówno dla swoich uczestników, jak i dla
społeczeństwa. Musimy odrzucić te kompromisy jeśli chcemy zachować nasze
wartości.</p>
<p>Jeśli chcesz przejść do wolnego oprogramowania nie naruszając wolności,
skorzystaj z <a href="http://www.fsf.org/resources">zasobów
FSF</a>. Jest to lista sprzętu i konfiguracji, które współpracują
z wolnym oprogramowaniem, <a href="/distros/distros.html">całkowicie
wolnymi dystrybucjami GNU/Linuksa</a> gotowymi do zainstalowania,
oraz <a href="http://directory.fsf.org/">tysiącami pakietów wolnego
oprogramowania</a>, które działają w 100 procentowym wolnym
środowisku. Jeśli chcesz pomóc społeczności utrzymać się na drodze ku
wolności, jednym sposobem jest publiczna obrona wartości obywatela. Kiedy
ludzie dyskutują, co jest dobre a co złe, lub co można zrobić,
powołuj się na wartości wolności oraz wspólnoty.</p>
<p>Droga na skróty to żadne udogodnienie jeśli nie prowadzi
do pożądanego celu. By osiągnąć ambitny cel, kompromis jest niezbędny,
ale strzeż się kompromisów które wiodą daleko od celu.</p>
<hr class="column-limit"/>
<p>
Podobny punkt widzenia, ale w innej dziedzinie życia znajdziecie
w <a
href="http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/jul/19/nudge-is-not-enough-behaviour-change">„Nudge”
is not enough</a>.
</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<p>Copyright © 2008, 2009, 2014, 2015, 2017 <a
href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a>.</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Agnieszka Sznajder 2011; poprawki: Jan Owoc 2011, 2013, 2015,
Marcin Wolak 2011.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2020/07/05 14:09:48 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
<!-- for class="inner", starts in the banner include -->
</body>
</html>
|