diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/sq/compromise.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/sq/compromise.html | 296 |
1 files changed, 296 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/sq/compromise.html b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/compromise.html new file mode 100644 index 0000000..1e11e98 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/compromise.html @@ -0,0 +1,296 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/compromise.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.sq.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.96 --> +<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> +<!--#set var="TAGS" value="essays upholding action" --> +<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Shmangie Kompromisesh Rrënuese - Projekti GNU - Free Software Foundation</title> +<style type="text/css" media="print,screen"><!-- + .imgleft, .imgright { display: block; height: 4.25em; width: auto; } +@media (max-width:25em) { + .imgleft, .imgright { float: none; margin: 0 auto; } +} +--> +</style> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/compromise.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" --> +<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.sq.html" --> +<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> +<!--#include virtual="/server/top-addendum.sq.html" --> +<div class="article reduced-width"> +<h2>Shmangie Kompromisesh Rrënuese</h2> + +<address class="byline">nga Richard Stallman</address> + +<p class="introduction">Njëzetepesë vjet më parë, <a href="/gnu/initial-announcement.html">më 27 +shtator, 1983, njoftova një plan</a> për të krijuar një sistem operativ +tërësisht të lirë, të quajtur GNU - sipas “GNU's Not Unix”. Si pjesë e +përvjetorit të njëzetepestë të sistemit GNU, kam shkruar këtë artikull se si +bashkësia jonë mund të shmangë kompromise rrënuese. Përtej shmangies së +kompromiseve të tilla, ka mjaft rrugë me të cilat mund <a +href="/help/help.html"> të ndihmoni GNU-në</a> dhe software-in e lirë. Një +rrugë është t’i thuhet jo përdorimit të programeve jo të lira apo një +dreqshërbimi internetor sa më shpesh që mundeni, ose <a +href="/philosophy/saying-no-even-once.html"> qoftë edhe një herë</a>.</p> +<hr class="no-display" /> + +<p>Lëvizja e software-it të lirë synon për një ndryshim shoqëror: <a +href="/philosophy/free-sw.html">për ta bërë krejt software-in të lirë</a>, +që kështu krejt përdoruesit e software-it të jenë të lirë dhe të mund të +jenë pjesë e një bashkësie bashkëpunimi. Çdo program jo i lirë i jep +zhvilluesit të tij pushtet të padrejtë mbi përdoruesit. Synimi ynë është +t’i japim fund kësaj padrejtësie.</p> + +<p>Rruga për te liria është <a +href="https://www.fsf.org/bulletin/2008/spring/the-last-mile-is-always-the-hardest/"> +udhë e gjatë</a>. Do të duhen shumë hapa dhe shumë vite për të arritur në +një botë në të cilën të jetë normale për përdoruesit e software-it të lirë +të kenë liri. Disa nga këto hapa janë të zorshëm dhe duan sakrificë. Disa +prej tyre bëhen më të lehtë, nëse bëjmë kompromise me njerëz që kanë synime +të tjera.</p> + +<img src="/graphics/gplv3-with-text-136x68.png" alt=" [Stemë e GPL-së] " +class="imgright" /> + +<p>Ndaj, <a href="https://www.fsf.org/">Free Software Foundation</a> bën +kompromise - madje dhe të mëdha. Për shembull, bëmë kompromise mbi kushtet +e lidhura me patentat në versionin 3 të licencës <a +href="/licenses/gpl.html">GNU General Public License</a> (GNU GPL), që +kështu shoqëri të mëdha të kontribuojnë dhe të shpërndajnë <em>software</em> +të mbuluar nga GPLv3, duke sjellë kështu disa patenta nën efektin e këtyre +kushteve. </p> + +<img src="/graphics/lgplv3-with-text-154x68.png" alt=" [Stemë e LGPL-së] " +class="imgleft" /> + +<p>Synimi i <a href="/licenses/lgpl.html">The Lesser GPL</a> është një +kompromis: e përdorim në disa biblioteka të lira të caktuara për të lejuar +përdorimin e tyre në programe jo të lira, ngaqë mendojmë se ndalimi ligjor i +kësaj në fakt do t’i shpjerë zhvilluesit drejt bibliotekash pronësore. +Pranojmë dhe instalojmë kod në programe GNU për t’i bërë të funksionojnë me +programe të rëndomtë jo të lirë, si dhe dokumentojmë dhe publikojmë këtë në +rrugë që nxisin përdoruesit e të fundit të instalojnë të parin, por jo +anasjelltas. Përkrahim fushata specifike me të cilat pajtohemi, edhe pse +nuk pajtohemi plotësisht me grupe pas tyre.</p> + +<p>Por hedhim poshtë disa kompromise, edhe pse mjaft të tjerë në bashkësinë +tonë janë gati t’i bëjnë. Për shembull, <a +href="/distros/free-system-distribution-guidelines.html"> vëmë emrin tonë në +krah vetëm të shpërndarjeve GNU/Linux</a> që e kanë rregull të mos +përfshijnë <em>software</em> jo të lirë ose që i shpien përdoruesit të +instalojnë të tillë. Dalja në krah të shpërndarjeve jo të lira do të ishte +një kompromis <abbr title="rrënues (rrënues) mbi. Që sjell shkatërrim ose +humbje të rënda, rrënimtar.">rrënues</abbr>.</p> + +<p>Kompromiset janë rrënuese nëse do të punonin kundër synimeve tonë, në +perspektivë afatgjatë. Kjo mund të ndodhë ose në nivelin e ideve, ose në +atë të veprimeve.</p> + +<p>Në nivelin e ideve, kompromise rrënuese janë ato që përforcojnë premisat që +kërkojmë të ndryshojmë. Synimi ynë është një botë ku përdoruesit e +software-it janë të lirë, por ende sot shumica e përdoruesve të kompjuterit +as që njohin një problem lirie. Kanë bërë të tyret vlera të “konsumatorit”, +që do të thotë se e gjykojnë çfarëdo programi vetëm nga karakteristikat +praktike, bie fjala, çmimi ose lehtësia që ofron.</p> + +<p>Libri klasik i Dale Carnegie-s për të ndihmuar veten, <cite>Si të Bëni Shokë +dhe të Ndikoni Te Njerëzit</cite>, këshillon se rruga më efikase për të +bindur dikë të bëjë diçka është t’i paraqiten argumente tërheqëse për vlerat +e tij. Ka rrugë përmes të cilave të bëhemi tërheqës kundrejt vlerash +konsumi, tipike në shoqërinë tonë. Për shembull, software-i i lirë i marrë +falas mund t’u kursejë para përdoruesve. Mjaft programe të lira janë +gjithashtu të leverdishëm dhe të qëndrueshëm. Përmendja e këtyre +përfitimeve praktike ka dalë me sukses në bindjen e mjaft përdoruesve të +adoptojnë programe të ndryshme të lira, disa prej të cilave tanimë janë +mjaft të suksesshme.</p> + +<p>Nëse e shumta e asaj që doni të arrini, është bërja e më shumë vetëve të +përdorin ca programe të lira, mund të vendosni të mos flisni mbi konceptin e +lirisë dhe të përqendroheni vetëm te përparësitë praktike parë nga +këndvështrimi i vlerave të konsumit. Kjo është ajo që bën termi “burim i +hapët” dhe retorika përshoqëruar atij.</p> + +<p>Ky trajtim mund të na shpjerë vetëm pjesërisht te synimi i lirisë. Njerëzit +që përdorin <em>software</em> të lirë vetëm pse është me leverdi, do të +rrinë në të aq gjatë sa është më me leverdi. Dhe s’do të gjejnë arsye pse +të mos përdoren programe pronësore të leverdishme tok me të.</p> + +<p>Filozofia e burimit të hapët presupozon dhe përpiqet të jetë tërheqëse për +vlera të konsumit, i afirmon dhe i përforcon ato. Kjo është arsyeja pse <a +href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">nuk mbrojmë burimin e +hapët.</a></p> + +<div class="pict narrow"> +<img src="/graphics/gnulaptop.png" + alt="[Gnu Pezull, me një laptop]" /> +</div> + +<p>Për të rrënjosur një bashkësi plotësisht të lirë dhe për shumë kohë, na +duhet të bëjmë më shumë se sa të kemi njerëz që përdorin ca +<em>software</em> të lirë. Na duhet të përhapim idenë e gjykimit të +software-it (dhe gjërave të tjera) sipas “vlerave të qytetarit”, bazuar në +faktin se respekton a jo lirinë dhe bashkësinë e përdoruesve, jo thjesht në +lehtësitë që sjell. Atëherë njerëzit s’do të bien në kurthin e një programi +pronësor që ka si karrem një veçori tërheqëse, të leverdishme.</p> + +<p>Për të promovuar vlera qytetarie, na duhet të flasim për to dhe të tregojmë +se si janë themeli i veprimeve tona. Duhet të hedhim poshtë kompromisin e +Dale Carnegie-së që do të ndikonte veprimet e tyre përmes daljes në krah të +vlerave të konsumit.</p> + +<p>Kjo jo për të thënë se s’mund të citojmë fare përparësi praktike - mundemi +dhe e bëjmë. Problem bëhet vetëm kur përparësia praktike zë kryet e vendit +dhe e kalon lirinë në prapaskenë. Ndaj, kur citojmë përparësitë praktike të +software-it të lirë, përsërisim shpesh se ato janë arsye thjesht <em>shtesë, +dytësore</em> për ta parapëlqyer.</p> + +<p>Nuk mjafton t’i bëjmë fjalët tona të puqen me idealet tona; me to duhet të +puqen edhe veprimet tona. Ndaj edhe duhet të shmangim kompromise që +përfshijnë kryerjen ose legjitimimin e gjërave që synojmë t’i heqim qafe.</p> + +<p>Për shembull, përvoja tregon se mund të tërhiqni disa përdorues te <a +href="/gnu/why-gnu-linux.html">GNU/Linux</a>, nëse përfshini disa programe +jo të lira. Kjo mund të thoshte një aplikacion të bukur jo të lirë, që do +të bjerë në sy të ca përdoruesve, ose një platformë programimi jo të lirë, +bie fjala <a href="/philosophy/java-trap.html">Java</a> (dikur), ose Flash +(ende), ose një përudhës jo të lirë pajisjeje që lejon funksionim të ca +modeleve <em>hardware</em>.</p> + +<p>Këto kompromise janë tunduese, por minojnë. Nëse shpërndani software jo të +lirë, ose i drejtoni njerëzit drejt tij, do të shihni se është e zorshme të +thoni “Software-i jo i lirë është padrejtësi, problem shoqëror dhe duhet t’i +japim fund”. Dhe edhe nëse vazhdoni t’i thoni këto fjalë, veprimet tuaja do +t’u heqin themelin atyre.</p> + +<p>Problemi këtu nuk është nëse duhet të jenë <em>të aftë</em> apo duhen +<em>lejuar</em> njerëzit të instalojnë <em>software</em> jo të lirë; një +sistem për përdorim të përgjithshëm i bën të aftë dhe u lejon përdoruesve të +bëjnë ç’të duan. Problemi është i udhëheqim apo jo përdoruesit drejt +software-it jo të lirë. Se ç’bëjnë ata vetë, është përgjegjësi e tyre; se +ç’bëjmë ne për ta dhe se për ku i drejtojmë, është e jona. S’duhet t’i +shpiem përdoruesit drejt software-i pronësor, si të qe ky zgjidhja, ngaqë +software-i pronësor është problemi.</p> + +<p>Një kompromis rrënues s’është thjesht ndikim i dëmshëm mbi të tjerët. Mund +të shtrembërojë vlerat tuaja, gjithashtu, përmes disonancës konjitive. Nëse +keni disa vlera, por veprimet tuaja lënë të nënkuptohen të tjera vlera, që +bien ndesh me të parat, gjasat janë që të ndryshoni vlerat tuaja ose +veprimet tuaja që të zgjidhet kundërshtia. Kështu, projekte që flasin vetëm +për përparësi praktike, ose i shpien njerëzit drejt ndonjë software-i jo të +lirë, thuajse përherë shmangin qoftë edhe <em>të sugjerojnë</em> se +software-i i lirë është jo etik. Për përqafuesit e këtij, si dhe për +publikun, ata përforcojnë vlerat e konsumit. Ne duhet t’i hedhim tej këto +kompromise, nëse duam t’i mbajmë të palëkundurat vlerat tona.</p> + +<p>Nëse doni të kaloni në software-in e lirë pa komprometuar synimin e lirisë, +hidhni një sy te <a href="https://www.fsf.org/resources">pjesa e FSF-së për +burime</a>. Aty radhiten <em>hardware</em> dhe formësime makinash që +funksionojnë në software-in e lirë, <a href="/distros/distros.html"> +shpërndarje GNU/Linux tërësisht të lira</a>, për instalim, si dhe <a +href="http://directory.fsf.org/"> mijëra paketa software-i të lirë</a> që +funksionojnë në një mjedis 100 përqind software-i të lirë. Nëse doni të +ndihmoni bashkësinë të qëndrojë në udhën e lirisë, një rrugë e rëndësishme +është të mbrohen publikisht vlerat e qytetarisë. Kur njerëzit diskutojnë +ç’është e mirë a e keqe, ose ç’të bëhet, përmendni vlerat e lirisë dhe +bashkësisë dhe debatoni duke u nisur prej tyre.</p> + +<p>Një rrugë që ju lejon të ecni më shpejt s’është më e mirë, nëse shpie në +vend të gabuar. Kompromisi është thelbësor për të arritur një synim +ambicioz, por bëni kujdes me kompromiset që shpien larg synimit.</p> + +<hr class="column-limit"/> + +<p> +Për një pikëpamje të ngjashme, në një fushë tjetër të jetës, shihni <a +href="https://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/jul/19/nudge-is-not-enough-behaviour-change"> +“Nudge” is not enough</a>. +</p> +</div> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" --> +<div id="footer" role="contentinfo"> +<div class="unprintable"> + +<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së +dërgojini te <a href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ka +gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për t’u lidhur me</a> +FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të tjera +mund të dërgohen te <a +href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and contributing translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi të +mirë dhe të përpikta. Megjithatë, nuk jemi të përjashtuar nga +papërsosmëritë. Ju lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me +këtë dërgojini te <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p><p>Për +të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona +web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për +përkthimet</a>.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Të drejta kopjimi © 2008, 2021 Richard Stallman</p> + +<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons +Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> + </div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +U përditësua më: + +$Date: 2021/12/01 23:30:29 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +<!-- for class="inner", starts in the banner include --> +</body> +</html> |