path: root/talermerchantdemos/blog/articles/tr/rms-nyu-2001-transcript.html

<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/rms-nyu-2001-transcript.en.html" -->

<!--#include virtual="/server/header.tr.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.79 -->

<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Özgür Yazılım: Özgürlük ve İşbirliği - GNU Projesi - Özgür Yazılım Vakfı</title>

<!--#include virtual="/philosophy/po/rms-nyu-2001-transcript.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" -->
<h2>Özgür Yazılım: Özgürlük ve İşbirliği</h2>

<blockquote><p>Richard M. Stallman'ın “Özgür Yazılım: Özgürlük ve İşbirliği” isimli, New
York'taki New York Üniversitesi'nde, 29 Mayıs 2001 tarihinde yaptığı
konuşmanın metnidir.</p></blockquote>

<div class="announcement">
<blockquote><p>Bu konuşmanın <a href="/philosophy/rms-nyu-2001-transcript.txt">düz
metin</a> sürümü ve <a href="/philosophy/rms-nyu-2001-summary.txt">özeti</a>
de vardır.</p></blockquote>
</div>

<p><strong>URETSKY</strong>: Ben Mike Uretsky. Stern İşletme Fakültesi’ni
bitirdim. Ayrıca İleri Teknoloji Merkezi’nin Müdür Yardımcılarından
biriyim. Ve Bilgisayar Bilimi Departmanında hepimiz adına, sizlere burada
hoş geldiniz demek istiyorum. Size konuşmacıyı takdim edecek olan Ed’e
mikrofonu vermeden önce bazı açıklamalarda bulunmak istiyorum.</p>

<p>Üniversitenin rolü, tartışmaların yapılması için uygun bir alan olması ve
ilginç tartışmaların yapılabilmesidir. Ve büyük bir üniversitenin rolü,
özellikle ilginç tartışmaların yapılabilmesidir. Ve bu özel sunum, bu
seminer bu kalıba girer. Açık kaynak tartışmasını özellikle ilginç
buluyorum. Bir anlamda….<i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Özgür yazılım yapıyorum. Açık kaynak farklı bir
harekettir. <i>[dinleyiciler güler] [Alkış]</i></p>

<p><strong>URETSKY</strong>: 1960’larda ilgili alanda çalışmaya ilk
başladığımda, temel olarak yazılım özgürdü. Ve çevrimlere girdik. Özgür hale
geldi ve daha sonra pazarlarını genişletme ihtiyacında olan yazılım
üreticileri, bunu başka taraflara doğru çektiler. PC’nin girişiyle
gerçekleşen birçok hareket, tam olarak da benzer bir çevrim tipinde hareket
etti.</p>

<p>Pierre Levy adında çok ilginç bir Fransız filozof vardır, bu filozof,
insanlığın refahını geliştirecek ilişki tiplerindeki değişim ile, yalnızca
teknolojiyle ilgili olarak değil ayrıca sosyal yeniden yapılanma, politik
yeniden yapılanma ile ilişkili olarak bu yöne doğru olan hareketten ve siber
aleme doğru olan hareketten bahsetmektedir. Ve bu tartışmanın söz konusu
yöndeki bir hareket olmasını ve bu tartışmanın, normalde Üniversitede bir
teselli gibi olan çok sayıda disiplinin sınırlarının ötesine giden bir şey
olmasını umuyoruz. Bazı çok ilginç tartışmaları dört gözle bekliyoruz. Ed?</p>

<p><strong>SCHONBERG</strong>: Ben Courant Enstitüsü’ndeki Bilgisayar Bilimi
Departmanından Ed Schonberg. Hepinize öncelikle hoş geldiniz demek
istiyorum. Giriş konuşmasını yapanlar genellikle ve özellikle halka
sunumların yararsız bir kısmını yapanlardır ancak bu durumda, gerçekte
yararlı bir amaca hizmet etmektedirler, Mike’ın da kolayca gösterdiği gibi,
giriş konuşmasını yapan kişi, örneğin, hatalı açıklamalar yaparak,
tartışmanın parametrelerini ciddi ölçüde düzeltebilir ve <i>[dinleyiciler
güler]</i> keskin hale getirebilir.</p>

<p>Bu nedenle, açıklamaya ihtiyaç duymayan birine anlatır gibi mümkün olan en
kısa girişi yapayım. Richard, yıllar önce MIT YZ Laboratuarında yazıcı
sürücüleri için kaynak kodunun elverişli olmamasına ilişkin problemlerden
küresel olarak düşünen ve yerel hareket eden biri için mükemmel bir
örnektir. Yazılımın nasıl oluşturulduğu, hangi fikri mülkiyet araçlarına
sahip olduğu ve yazılım topluluğunun gerçekte neyi temsil ettiği fikirlerini
yeniden incelemek için hepimizi zorlamış olan bağlı bir felsefe
geliştirmiştir. Richard Stallman’a hoş geldiniz demek
istiyorum. <i>[Alkış]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>Biri bana bir saat ödünç verebilir mi?
<i>[Dinleyiciler güler]</i> Teşekkür ederim. Bu vesileyle, bu platformda
olma imkânı verdikleri için Microsoft’a <i>[dinleyiciler güler]</i> teşekkür
ederim. Son birkaç haftadır, kitabı bir yerlerde kazara yasaklanmış olan bir
yazar gibi hissediyorum.<i>[dinleyiciler güler]</i> Ancak buna ilişkin
yazıların tümünde yanlış yazarın adı verilmektedir çünkü Microsoft GNU
GPL’yi açık kaynaklı bir lisans olarak tanımlamaktadır ve bunu izleyen baskı
kapsamının çoğunluğu buna uygundur. Tabi ki, insanların çoğunluğu,
çalışmamızın açık kaynakla işinin olmadığını fark etmemektedir, çünkü
insanlar “açık kaynak” ifadesini bulmadan önce işin çoğunu gerçekleştirdik.</p>

<p>Özgür yazılım hareketindeyiz ve özgür yazılım hareketinin ne hakkında
olduğu, ne anlama geldiği, ne yaptığımız üzerine konuşacağım ve bu bir
işletme okulu tarafından desteklendiği için, özgür yazılımın işletmeyle
nasıl bir ilgisi olduğu hakkında ve sosyal hayatın bazı diğer alanları
hakkında bir şeyler söyleyeceğim.</p>

<p>Şimdi, bazılarınız hayatında hiç bilgisayar programı yazmamış olabilir ama
belki de yemek pişirdiniz. Ve yemek pişirdiyseniz, çok mükemmel değilseniz,
muhtemelen yemek tariflerini kullandınız. Ve yemek tariflerini
kullandıysanız, bir arkadaşınızla muhtemelen bir yemek tarifinin kopyasını
paylaştınız. Ve tam anlamıyla bir acemi değilseniz, yemek tarifi alışverişi
yapmışsınızdır. Yemek tariflerinde belirli şeyler söylenmektedir ancak tam
olarak aynı şeyleri yapmanız gerekmez. İçeriklerden bazılarını
katmayabilirsiniz. Mantarı sevdiğiniz için biraz mantar
ekleyebilirsiniz. Doktorunuz tuzu azaltmanız gerektiğini söylediği için daha
az tuz koyabilirsiniz. Yeteneğinize göre daha büyük değişiklikler bile
yapabilirsiniz. Ve bir yemek tarifinde değişiklik yaptıysanız ve bu yemek
tarifine göre arkadaşlarınıza yemek pişirdiyseniz ve yemeği sevdilerse, size
şunu söyleyebilirler: “Tarifini bana da verir misin?” Ve o zaman ne
yaparsınız? Yemek tarifinin değişmiş halini yazıp arkadaşınıza bir kopyasını
verebilirsiniz. Bunlar, herhangi bir tipteki işlevsel olarak yararlı yemek
tarifleriyle yapabileceğiniz doğal şeylerdir.</p>

<p>Şimdi yemek tarifi, bir bilgisayar programına çok benzemektedir. Bir
bilgisayar programı yemek tarifine çok benzemektedir: istediğiniz bir sonuca
ulaşmak için gerçekleştirilecek bir seri adımdan ibarettir. Bu nedenle,
yemek tarifleriyle yaptığınız şeyleri bilgisayar programlarıyla da yapmanız
çok doğaldır, örneğin, arkadaşınıza bir kopyasını vermek gibi. Farklı bir
işlevi görmesi için bilgisayar programını değiştirebilirsiniz de. Başka biri
için iyi bir iş görmüş olabilir ancak sizinki farklı bir iş olabilir. Bu
nedenle programı değiştirirsiniz. Ve değiştirdikten sonra, başka insanlar
için yararlı olabilir. Belki de sizin yaptığınız işe benzer bir iş için
kullanılacaktır. Bu nedenle, şu soruyu sorarlar: “Bana bilgisayar
programının bir kopyasını verir misin?” Tabi ki, kibar bir insan olduğunuz
için, bilgisayar programınızın bir kopyasını verirsiniz. Bu, nazik bir insan
olmanın yoludur.</p>

<p>Bu nedenle, yemek tariflerinin kara kutular içine yerleştirildiği durumu
düşünün. Hangi içerikleri kullandığınızı göremezsiniz ve değiştiremezsiniz
ve arkadaşınıza bir kopyasını vermeye kalktığınızda size korsan dendiğini ve
yıllarca hapiste yattığınızı düşünün. Böyle bir dünya, yemek tariflerini
paylaşmaya alışmış insanlar için büyük bir zulümdür. Ancak özel mülk yazılım
dünyasında durum aynen böyledir. Bu, diğer insanlara karşı genel inceliğin
olmadığı ya da engellendiği bir dünyadır. </p>

<p>Şimdi bunu neden farkettim? Bunu farkettim çünkü 1970’lerde yazılımı
paylaşan bir programcı birliğinin parçası olma şansına ulaşmıştım. Bu
topluluğun temelleri bilgisayarın başlangıcına dayanmaktadır. Ancak,
1970’lerde, insanların yazılımı paylaştığı bir topluluk zor bulunan bir
şeydi. Ve gerçekte bu uç bir durumdu çünkü çalıştığım laboratuarda, tüm
işletim sistemi, topluluğumuz tarafından geliştirilen yazılımdı ve bu
yazılımın herhangi bir kısmını herhangi bir kimseyle
paylaşmaktaydık. İsteyen herkes gelebiliyor ve bir kopya alabiliyordu ve ne
yapmak isterse yapıyordu. Bu programlar üzerinde hiçbir telif hakkı uyarısı
yoktu. İşbirliği bizim yaşam biçimimizdi. Ve bu yaşam şeklinde
güvendeydik. Bunun için savaşmıyorduk. Bunun için savaşmamız
gerekmiyordu. Sadece bu şekilde yaşıyorduk. Ve bildiğimiz kadarıyla, bu
şekilde yaşamayı sürdürecektik. Bu nedenle özgür yazılım vardı ama özgür
yazılım hareketi yoktu. </p>

<p>Ama daha sonra topluluğumuz çeşitli felaketlerle yıkıldı. Sonunda tamamen
yok oldu. Sonunda tüm çalışmalarımız için kullandığımız PDP-10 bilgisayarı1
ortadan kalktı. Sistemimiz olan, Uyumlu Olmayan Zaman Paylaşımlı Sistem,
1960’larda başlayarak yazılmıştı, bu nedenle assembler dilinde
yazılmıştı. 1960’larda bir işletim sistemi yazmak için assembler
kullanılmaktaydı. Bu nedenle, tabi ki, assembler dili belirli bir bilgisayar
mimarisi içindir; bunun devamı gelmezse, tüm çalışmanız boşa gider, işe
yaramaz. Ve bizim başımıza da bu geldi. 20 yıllık çalışma boşa gitti. </p>

<p>Ancak bu durum meydana gelmeden önce, bu durum meydana geldiğinde ne
yapacağıma ilişkin olarak beni hazırlayan ve ne yapacağımı görmeme yardımcı
olan bir olay oldu çünkü belirli bir noktada, Xerox çalıştığım yer olan
Yapay Zeka Laboratuvarına bir lazer yazıcısı hediye etti ve bu hediye
gerçekten de güzel bir hediyeydi çünkü Xerox dışında birilerinin bir lazer
yazıcısına sahip olduğu ilk durumdu. Bu yazıcı çok hızlıydı, saniyede bir
sayfa yazıyordu, birçok anlamda çok iyiydi ancak güvenilir değildi çünkü
yüksek hızlı bir kopyalayıcının yazıcı olarak değiştirilmiş biçimiydi. Ve
bildiğiniz gibi kopyalayıcılarda sıkışma meydana gelmektedir ancak genelde
bu sıkışmayı çözecek birileri bulunur. Yazıcıda sıkışma oldu ve kimse
görmedi. Bu nedenle yazıcı uzun süre sorunlu halde kaldı.</p>

<p>Biz de bu sorunu çözmek için bir fikir geliştirdik. Sistemi, yazıcı her ne
zaman bir sıkışma durumu yaşarsa, yazıcıyı çalıştıran makine zaman
paylaşımlı makinemize durumu bildirecek ve çıktı bekleyen kullanıcılara
yazıcıdaki problemi çözmelerini söyleyecek bir şekilde değiştirdik. Tabi ki
kullanıcılar, bir çıktı bekliyorlarsa ve yazıcıda sıkışma olduğunu
biliyorlarsa, sonsuza kadar oturup beklemeyecek ve sorunu çözeceklerdi. </p>

<p>Ancak bu noktada tamamen felce uğradık çünkü söz konusu yazıcıyı çalıştıran
yazılım özgür yazılım değildi. Söz konusu yazılım yazıcı ile birlikte
gelmişti ve yalnızca bir ikiliydi (binary). Kaynak kodunu alamamıştık;
Xerox, kaynak kodunu bize vermemişti. Bu nedenle, programlayıcılar olarak
yetenekli olmamıza rağmen, ne de olsa kendi zaman paylaşımlı sistemimizi
yazmıştık, bu özelliği yazıcı yazılımına ekleme konusunda tamamıyla
çaresizdik. </p>

<p>Ve beklemek zorundaydık. Çıktımızı almanız bir ya da iki saat sürüyordu
çünkü makine çoğu zaman sıkışma yapıyordu. Bir saat bekleyip “Sıkışacağını
biliyorum. Bir saat bekleyeceğim ve çıktımı alacağım” diyorduk ve daha sonra
tüm zaman boyunca sıkışmış olduğunu ve gerçekte başka kimsenin tamir
etmediğini gördük. Bu nedenle, biz tamir ettik ve yarım saat daha
bekledik. Daha sonra, geri döndük ve çıktı haline gelmeden önce yine
sıkıştığını gördük. Üç dakika basma işlemi yapıp otuz dakika
sıkışmaktaydı. Bu durum hayal kırıklığı yarattı. Ancak daha kötüsü, tamir
edebileceğimizi biliyor olmamızdı ancak kendi bencilliği için başka
birileri, yazılımı geliştirmemizi önleyerek bizi engellemekteydi. Bu nedenle
tabi ki bir miktar küskünlük hissettik.</p>

<p>Ve daha sonra Carneige Mellon Üniversitesi’nden birilerinin söz konusu
yazılımın bir kopyasını aldığını duydum. Üniversiteyi ziyaret ediyordum, bu
nedenle ilgili kimsenin ofisine gittim ve dedim ki: “Merhaba, ben
MIT’denim. Yazıcı kaynak kodunun bir kopyasını alabilir miyim?” O da bana
dedi ki: “Hayır, kimseye kopya vermemeye söz verdim.” <i>[Dinleyiciler
güler]</i> Şaşırmıştım. Aynı zamanda da kızmıştım ve nasıl adil olacağıma
ilişkin hiçbir fikrim kalmamıştı. Belki de kapıyı çarptım. <i>[Dinleyiciler
güler]</i> Ve daha sonra da bu konuyu düşündüm çünkü yalnızca soyutlanmış
bir olay değil ayrıca önemli olan ve çok sayıda kimseyi etkileyen sosyal bir
fenomen görmekte olduğumu fark ettim.</p>

<p>Şanslıydım, çünkü bu durumu yalnızca bir kere yaşadım. Diğer insanlar ise
her zaman bu durumla yaşamak zorundalar. Bu nedenle bu konuyu kapsamlı
olarak düşündüm. MIT’deki çalışma arkadaşları bizimle işbirliği yapmaktan
kaçındı. Bize ihanet etti. Ama bunu yalnızca bize karşı yapmadı. Bunu size
de yaptı <i>[Dinleyicilerden birini gösteriyor]</i>. Ve zannediyorum ki,
bunu size de yaptı. <i>[Başka bir dinleyiciyi
gösteriyor]</i>. <i>[Dinleyiciler gülüyor]</i> Ve bunu muhtemelen size de
yaptı <i>[Dinleyiciler arasında üçüncü bir dinleyiciyi gösteriyor]</i>. Bunu
bu odadaki insanların çoğuna yaptı, belki çok azınıza yapmadı, onlar da
zaten 1980’de henüz doğmamış olanlardır. Çünkü Dünya gezegeninin tüm nüfusu
ile işbirliği yapmayı reddetmeye söz verdi. Bir gizlilik anlaşması
imzaladı. </p>

<p>Şimdi bu benim bir gizlilik anlaşmasıyla ilk doğrudan karşılaşmamdı ve bu
bana önemli bir ders verdi, bu önemli bir dersti çünkü birçok programcı bunu
hiçbir zaman öğrenmedi. Bu, benim bir gizlilik anlaşmasıyla ilk
karşılaşmamdı ve kurban bendim. Ben ve benim tüm laboratuarım kurbandı. Ve
bu bana gizlilik anlaşmalarının kurbanlarının var olduğunu gösterdi. Masum
değildiler. Zararsız değildiler. Birçok programcı bir gizlilik anlaşması
imzalamaya davet edildiğinde, ilk olarak bir gizlilik anlaşmasıyla
karşılaşmaktadır. Ve her zaman istek uyandırıcı bir şey vardır – bu
anlaşmayı imzalarlarsa bundan iyi bir sonuç elde edeceklerini düşünürler. Bu
nedenle özürler oluştururlar. Şöyle derler: “Ne olursa olsun bir kopya
alamayacak, bu nedenle onu yoksun bırakmak için niçin bir komploya
katılayım?” Şöyle derler: “Bu, bu işin her zaman yapıldığı yoldur. Buna
karşı kime gideyim?” Şöyle derler: “Bunu ben imzalamazsam başka biri
imzalayacak.” Vicdanlarını rahatlatmak için çeşitli bahaneler bulurlar.</p>

<p>Ama birileri beni bir gizlilik anlaşması imzalamaya çağırdığında, vicdanım
zaten duyarlı hale gelmişti. Birisi bana yardım etmemeye söz verdiğinde ne
kadar sinirlenmiş olduğumu hatırladım ve laboratuvarım sorunumuzu çözdü. Ve
ben ise, bana hiç zarar vermemiş birine aynı şeyi yapamazdım. Birileri
benden nefret edilen bir düşmanla bazı yararlı bilgileri paylaşmamam için
söz vermemi isteseydi, evet derdim. Birileri kötü bir şeyler yapmışsa, bunu
hak etmektedir. Ancak yabancılar – bana hiç zarar vermemişlerdir. Bu gibi
bir hatalı muameleyi nasıl hak edebilirler? Herhangi birine ve herkese kötü
davranmaya başlayamazsınız. O zaman toplumda yırtıcı bir hayvan haline
gelirsiniz. Bu nedenle dedim ki: “Bana bu güzel yazılım paketini sunduğunuz
için çok teşekkür ederim. Ama talep ettiğiniz şartlarda bu paketi kabul
edemem, bu paket olmaksızın çalışacağım. Çok teşekkür ederim.” Ve böylece,
yazılım gibi genel olarak yararlı teknik bilgi için bir gizlilik anlaşması
imzalamadım.</p>

<p>Şimdi farklı etik hususlara ilişkin başka bilgi tipleri vardır. Örneğin,
kişisel bilgiler vardır. Kendinizle erkek arkadaşınız arasındaki bir olay
hakkında konuşmak isterseniz ve benden bunu kimseye söylemememi isterseniz,
bunu sizin için sır olarak saklarım çünkü bu gerçekte yararlı bir teknik
bilgi değildir. En azından, muhtemelen genel olarak yararlı değildir
<i>[dinleyiciler güler]</i>. </p>

<p>Bana harika yeni bir seks tekniği anlatma olasılığınız da vardır
[dinleyiciler güler] ve o zaman bunu toplumun geri kalanına aktarmayı görev
bilirim <i>[dinleyiciler güler]</i>, böylece tüm insanlar bundan
faydalanır. Bu nedenle, söz konusu söze bir şart koymalıyım. Kim neyi ister,
kim kime kızgındır ve bu gibi pembe dizi hususları hakkında sizin için gizli
tutabileceğim ayrıntılarsa; ancak toplumun bildiği için çok faydalandığı bir
husussa, o zaman bu bilgileri saklı tutmamalıyım. Görüyorsunuz, bilimin ve
teknolojinin hedefi, insanların hayatlarını daha iyi yaşamaları için
insanlık için yararlı bilgiler geliştirmektir. Söz konusu bilgileri saklı
tutmaya söz verirsek – gizli tutarsak – o zaman alanımızın misyonuna ihanet
ederiz. Ve bunu yapmamaya karar verdim.</p>

<p>Ancak bu arada topluluğum çöktü ve bu da beni kötü bir duruma
soktu. Görüyorsunuz, tüm Uyumlu olmayan Zaman Paylaşımlı Sistem eskidi çünkü
PDP-10 eskiydi ve bu nedenle, eskiden yapmış olduğum gibi bir işletim
sistemi geliştiricisi olarak çalışmaya devam etmemin bir yolu yoktu. Bu,
topluluğun yazılımını kullanmama ve geliştirmeme, başka bir deyişle
topluluğun bir parçası olmama bağlıydı. Bu artık bir ihtimal değildi ve bu
da beni törel bir ikileme soktu. Ne yapacaktım? Çünkü en açık ihtimal,
vermiş olduğum karara karşı gelmek anlamına geliyordu. En açık ihtimal,
dünyadaki değişime kendimi uyarlamaktı. Bir şeylerin farklı olduğunu kabul
etmem ve bu ilkeleri bırakmam ve özel mülk işletim sistemleri için gizlilik
anlaşmaları imzalamaya başlamam ve muhtemelen özel mülk yazılım yazmam
gerekiyordu. Ancak kod yazmaktan zevk aldığımı ve para kazanabileceğimi –
özellikle MIT dışında yazarsam – ama sonunda kariyerimde geriye dönüp
baktığımda, “Hayatımı insanlar arasında duvarlar örmek için harcadım”
diyeceğimi ve hayatımdan utanç duyacağımı fark ettim. </p>

<p>Bu nedenle başka bir alternatif aradım ve açık bir alternatif vardı. Yazılım
alanını bırakıp başka bir şeyler yapabilirdim. Başka bir özel kayda değer
yeteneğe sahip değildim ancak bir garson olabileceğimden
emindim. <i>[dinleyiciler güler]</i> Ancak şık bir restoranda çalışamazdım;
beni işe almazlardı <i>[dinleyiciler güler]</i> ancak başka bir yerlerde
garson olabilirdim. Ve birçok programcı bana şunu dedi: “Programcıları işe
alan insanlar şunu, şunu ve şunu talep etmektedir. Bu işleri yapmazsam, o
zaman açlıktan ölürüm.” Kullandıkları sözcükler böyleydi. Garson olarak
açlıktan ölmezsiniz. <i>[dinleyiciler güler]</i> Bu nedenle, gerçekte
tehlikede değilsiniz. Ancak – ve bu önemlidir, görüyorsunuz – bazen diğer
insanlara zarar veren bir şey yaparsınız ve bunu yapmasaydım ben daha çok
zarar görecektim diyerek kendinizi haklı çıkartırsınız. <em>Gerçekten</em>
de açlıktan ölseniz, özel mülk yazılım yazma konusunda
haklısınızdır. <i>[dinleyiciler güler]</i> Birileri size silah tutsa, o
zaman affedilebilir bir iş yaptığınızı söyleyebilirim. <i>[dinleyiciler
güler]</i> Ancak etik olmayan bir şeyler yapmayarak yaşantımı sürdürmenin
bir yolunu bulmuştum, bu nedenle bir bahane yoktu. Ancak garsonluk yapmanın
benim için eğlenceli bir iş olmayacağının farkına vardım, bir işletim
sistemi geliştiricisi olarak yeteneklerimi boşa harcamama neden
olacaktı. özel mülk yazılım geliştirmek ise yeteneklerimi kötüye kullanmak
olurdu. Diğer insanları özel mülk yazılım dünyasında yaşamak için
yüreklendirmek yeteneklerimi kötüye kullanmam anlamına gelirdi. Bu nedenle,
yeteneklerimi kötüye kullanmak yerine harcamak daha iyidir ancak hâlâ yine
de gerçekten de iyi değildir. </p>

<p>Bu nedenlerden ötürü, başka bir alternatif aramaya karar verdim. Durumu
gerçekten de geliştirecek olan bir işletim sistemi geliştiricisi dünyayı
daha iyi bir yer haline getirmek için ne yapabilir? Ve gerçekten de gerekli
olanın bir işletim sistemi geliştiricisi olduğunu fark ettim. Problem ve
ikilem benim için ve herkes için mevcuttu çünkü modern bilgisayarlara
ilişkin mevcut işletim sistemlerinin tümü özel mülkydi. Özgür işletim
sistemleri eski, zamanı geçmiş bilgisayarlar içindi, değil mi? Bu nedenle
modern bilgisayarlar için – modern bir bilgisayarı alıp kullanmak
isterseniz, özel mülk bir işletim sistemi kullanmaya zorlanmaktaydınız. Bu
nedenle bir işletim sistemi geliştiricisi başka bir işletim sistemi yazar ve
daha sonra şunu derse: “Herkes gelsin ve bunu paylaşsın; hoş geldiniz” – bu,
herkese ikilemden bir çıkış yolu, başka bir alternatif sağlayacaktır. Bu
nedenle, problemi çözebilecek bir şeyler yapabileceğimi fark ettim. Bunu
yapmak için doğru özelliklere sahiptim. Ve bu, hayatımla ilgili
yapabileceğimi hayal ettiğim en yararlı şeydi. Ve bu, başka hiç kimsenin
çözmeye çalışmadığı bir problemdi. Bu yalnızca orada oturmak ve işlerin
kötüye gitmesini seyretmekti ve orada benden başka hiç kimse yoktu. Bu
nedenle şöyle hissettim: “Ben seçildim. Bu konu üzerinde çalışmam lazım. Ben
değilsem kim çalışacak ki?” Bu nedenle, özgür bir işletim sistemi
geliştirirken ya da geliştirmeye çalışırken...yaşlı bir halde tabi ki ölmeye
karar verdim. <i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p>Tabi ki, bunun nasıl bir işletim sistemi olması gerektiğine karar vermem
gerekiyordu. Bazı teknik tasarım kararlarının verilmesi gerekiyordu. Belirli
nedenlerden ötürü, sistemi Unix ile uyumlu bir sistem haline getirmeye karar
verdim. İlk olarak, gerçekten de sevdiğim bir işletim sisteminin kullanılmaz
hale geldiğini gördüm çünkü bu işletim sistemi, belirli bir bilgisayar tipi
için yazılmıştı. Bu durumun yeniden meydana gelmesini istemedim. Taşınabilir
bir sistemimizin olması gerekiyordu. Unix taşınabilir bir sistemdi. Bu
nedenle, Unix’in tasarımını izleseydim, taşınabilir ve çalıştırılabilir bir
sistem oluşturma şansına sahip olabilirdim. Ve dahası, <i>[kayıt anlaşılır
değil]</i> ayrıntıda niçin uyumlu bir sistem olmasın ki? Bunun nedeni,
kullanıcıların, uyumlu olmayan değişikliklerden nefret etmesidir. Sistemi en
sevdiğim şekilde tasarımlamış olsaydım ki böyle yapmak isterdim, eminim ki –
uyumlu olmayan bir şeyler üretmiş olurdum. Ayrıntılar farklı olurdu. Bu
nedenle sistemi yazsaydım, o zaman kullanıcılar bana şunu diyeceklerdi: “Bu
çok güzel, ancak uyumlu değil. Geçiş yapmak için çok fazla çalışma
gerekiyor. Unix yerine sizin sisteminizi kullanmamız çok zorlayıcı, bu
nedenle Unix’le çalışmaya devam edeceğiz”.</p>

<p>İçinde insanların, bu özgür sistemi kullanan ve özgürlüğün ve işbirliğinin
faydalarının tadını çıkaran insanların olduğu bir topluluk oluşturmak
isteseydim, insanların kullanacağı, insanların kolay bir şekilde
dönebilecekleri ve başlangıçta başarısız olması için bir engelin olmadığı
bir sistem yapmak isterdim. Şimdi ise, sistemi Unix ile uyumlu hale
getirmek, tasarım kararlarının tümünü gerçekleştirmiştir çünkü Unix, birçok
parçadan oluşmaktadır ve bu parçalar, oldukça iyi bir şekilde klavuzları
yazılmış olan ara yüzler üzerinden haberleşmektedir. Bu nedenle, Unix ile
uyumlu olmak isterseniz, her bir parçayı birer birer uyumlu bir parça ile
değiştirmeniz gereklidir. Bu nedenle, kalan tasarım kararları bir parçanın
içindedir ve söz konusu parçayı kim yazmaya karar verirse, o kişi tarafından
gerçekleştirilebilir. Başlangıçta gerçekleştirilmeleri gerekmez. </p>

<p>Çalışmayı başlatmak için tüm yapmamız gereken sistem için bir isim
bulmaktı. Şimdi, biz hacker’lar, bir program için her zaman komik ya da
haylaz bir isim ararız çünkü programın ismi ile eğlenen insanları düşünmek,
programı yazmanın eğlencesinin yarısı kadardır. <i>[dinleyiciler güler]</i>
Ve sözcüklerin baş harflerinden oluşan yinelemeli isimleri verme geleneğine
sahiptik, bu, yazmakta olduğunuz programın, mevcut bir programa benzer bir
isme sahip olduğu anlamına gelmektedir. Programınıza, şunu söyleyen ve
sözcüklerin baş harflerinden oluşan (akronim) yinelemeli bir isim
verebilirsiniz: bu, diğeri değil. Böylece örneğin, 1960’larda ve 1970’lerde
çok sayıda Tico metin editörü vardı ve bunlar genellikle birileri ya da
diğerleri TECO olarak adlandırılmaktaydı. Daha sonra akıllı bir hacker bunu
Tint olarak adlandırdı çünkü Tint, TECO Değildi – ilk yinelemeli
kısaltmaydı. 1975 yılında, ilk Emacs metin editörünü geliştirdim ve Emacs’in
birçok taklidi vardı ve bunların birçoğu biri ya da başka Emacs olarak
adlandırıldı ancak biri Fine olarak adlandırıldı, çünkü Fine Emacs Değildi
ve Sine vardı çünkü Sine Emacs Değildi ve Eine, çünkü Eine Emacs değildi ve
MINCE çünkü Mince Tamamen Emacs Değildi. <i>[dinleyiciler güler]</i>
Daraltılmış bir taklit vardı. Ve Eine daha sonra tamamen yeniden yazıldı ve
yeni sürüm Zwei olarak adlandırıldı, Başlangıçta Zwei Eine
İdi. <i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p>Bu nedenle, Bir şeyler Unix değil (Something’s not Unix) için yinelemeli bir
akronim aradım. Ve 26 harfin tümünü denedim ve hiçbirinin bir sözcük
oluşturmadığını fark ettim. <i>[dinleyiciler güler]</i> Hım, başka bir
yoldan denemeliydim. Bir küçültmeye karar verdim. Bu şekilde, Bir şeyler
Unix değil için üç harfli bir akronimim oldu. Ve harfleri denedim ve “GNU”
sözcüğüyle karşılaştım – “GNU” sözcüğü İngilizcedeki en komik
sözcüktür. <i>[dinleyiciler güler]</i> Bu oldu. Tabi ki, komik olmasının
nedeni, sözlüğe göre “yeni” olarak telaffuz edilmesiydi. İnsanların onu
kelime oyunu için kullanmasının nedeni de buydu. Ayrıca size söyleyeyim ki,
bu, Afrika’da yaşayan bir hayvanın adıdır. Ve Afrika telaffuzu, bu isim
üzerinde bir tıklama sesine sahipti. <i>[dinleyiciler güler]</i> Belki de
hâlâ öyledir. Ve böylece Avrupalı koloniciler, oraya vardıklarında, bu
tıklama sesini söylemeyi öğrenmekte sıkıntı çekmediler. Bu nedenle onu orada
bıraktılar ve bir ‘g’ yazdılar, bu da “telaffuz etmediğimiz başka bir sesin
burada olması gerektiği” anlamına gelmekteydi. <i>[dinleyiciler güler] </i>
Bu nedenle, bu gece Güney Afrika’ya gidiyorum ve onlardan rica edeceğim,
umarım ki, bana tıklama seslerini telaffuz etmeyi öğretecek birilerini
bulabilirler <i>[dinleyiciler güler]</i> böylece GNU’yu, bu bir hayvan adı
olduğunda, doğru şekilde telaffuz etmeyi öğreneceğim.</p>

<p>Ancak bu sistemimizin adı olduğunda, doğru telaffuz “guh-NEW” dir, sert
‘g’yi telaffuz edin. “Yeni” işletim sistemi hakkında konuşuyorsanız,
insanların kafasını karıştıracaksınız çünkü halen bu konu hakkında 17 yıldır
çalışıyoruz, yani bu konu artık yeni değil. <i>[dinleyiciler güler]</i>
Ancak yine de yenidir ve her zaman da öyle olacaktır, GNU – kaç tane insan
yanlışlıkla onu Linux olarak adlandırırsa adlandırsın. <i>[dinleyiciler
güler]</i></p>

<p>Bu nedenle, 1984 yılının Ocak ayında GNU’nun parçalarını yazmak için
MIT’deki işimden ayrıldım1. Ancak imkânlarını kullanmama izin verecek kadar
kibardılar. Bu arada, tüm parçaları yazacağımızı ve komple bir GNU sistemi
yapabileceğimizi düşündüm ve daha sonra şunu diyecektik: “Gelin ve alın” ve
insanlar, GNU’yu kullanmaya başlayacaklardı. Ancak durum böyle
olmadı. Yazdığım ilk parçalar, Unix’in bazı parçalarının yerine eşit
derecede iyi bir şekilde geçmekteydiler ve daha az hataya sahiptiler ancak
ciddi ölçüde heyecan verici değildiler. Hiç kimse özellikle onları alıp
kurmak istemiyordu. Ancak daha sonra 1984 yılının Eylül ayında GNU Emacs’i
yazmaya başladım, bu, Emacs’in ikinci implementasyonuydu ve 1985’in
başlarında, çalışıyordu. Tüm düzenleme işlemlerim için GNU Emacs’ı
kullanabiliyordum, bu, büyük bir rahatlamaydı çünkü Unix editörü olan vi’yı
öğrenmeye hiç niyetim yoktu. <i>[dinleyiciler güler]</i> Bu nedenle, o
zamana kadar, düzenleme işlemlerimi başka bir makinede yaptım ve dosyaları
network üzerinden kaydettim, böylece dosyaları test edebiliyordum. Ancak GNU
Emacs benim kullanabilmem için yeterince iyi bir şekilde çalıştığında, diğer
insanlar da onu kullanmak istemiştir.</p>

<p>Bu nedenle, dağıtımın ayrıntılarını çalışmam gerekti. Tabi ki, yazarı
bilinmeyen FTP dizinine bir kopya koydum ve nette olan insanlar için bu iyi
bir durumdu – bir tar dosyasını taşıyabiliyorlardı ancak 1985 yılında nette
çok sayıda programcı yoktu. “Bir kopyasını nasıl temin edebilirim?” diyen
e-postalar gönderiyorlardı. Onları nasıl yanıtlayacağıma karar
vermeliydim. Şunu diyebilirdim: “Zamanımı daha fazla GNU yazılımı yazarak
harcamak istiyorum, bant yazarak zaman kaybetmek istemiyorum, bu nedenle
İnternette olan ve yazılımı indirmek isteyen ve sizin için bir banda koyacak
olan bir arkadaş bulun,” ve eminim ki, er ya da geç insanlar birtakım
arkadaşlar bulacaktı. Kopyaları alacaklardı. Ancak bir taraftan da
işsizdim. Gerçekte, 1984 yılının Ocak ayında MIT’den ayrıldığımdan beri
işsizdim. Bu nedenle, özgür yazılım üzerindeki çalışmam sayesinde para
kazanmanın bir yolunu aramaya başladım ve böylece bir özgür yazılım işine
başladım. Şu bildiride bulundum: “Bana 150 dolar gönderin ve ben de size
Emacs’ın bandını yollayayım.” Ve siparişler gelmeye başladı. Yılın ortası
itibariyle siparişler arttı.</p>

<p>Ayda 8 ilâ 10 arasında sipariş alıyordum. Ve gerekli olursa, bu parayla
geçinebilirdim çünkü her zaman az parayla yaşamaya alışıktım. Temel olarak
bir öğrenci gibi yaşıyorum. Ve bunu seviyorum çünkü bu, paranın bana ne
yapmam gerektiğini söylemediği anlamına gelmektedir. Benim için neyin önemli
olduğunu düşünüyorsam onu yapabilirim. Bu, yapılmaya değer şeyleri yapmam
konusunda beni özgür kıldı. Tipik Amerikalıların pahalı yaşam
alışkanlıklarına gömülmemi önlemek için gerçek bir çaba gösterdim. Çünkü
pahalı yaşarsanız (50), o zaman parası olan insanlar hayatınızla ilgili
olarak ne yapmanız gerektiğini zorla kabul ettirir. Sizin için gerçekten de
önemli olan şeyi yapamazsınız. </p>

<p>Bu iyiydi ancak insanlar bana şunu sormaktaydı: “Bu yazılım 150 dolar
tutuyorsa, nasıl özgür yazılım olur?” <i>[dinleyiciler güler]</i> Bunu
sormalarının nedeni, İngilizcedeki “free (özgür - ücretsiz)” sözcüğünün
çeşitli anlamlarıyla kafalarının karışmasıydı. Bir anlamı fiyata ve diğer
anlamı özgürlüğe atıf yapmaktadır. Özgür yazılım dediğimde, özgürlükten
bahsediyorum paradan değil. Özgür konuşmayı düşünün, ücretsiz birayı
değil. <i>[dinleyiciler güler]</i> Şimdi yani, hayatımın bu kadar çok yılını
programcıların daha az para kazanmasını sağlamaya adamadım. Hedefim bu
değil. Ben bir programcıyım ve para kazanmaya çok önem vermiyorum. Tüm
ömrümü para kazanmaya adamayacağım, para kazanmayı kafama takmıyorum. Ancak
– ahlak kuralları herkes için aynı olduğundan – para kazanan başka
programcılara karşı değilim. Ücretlerin düşük olmasını istemiyorum. Önemli
olan konu bu değil. Burada önemli olan konu özgürlük. Kullanan kişi
programcı olsun olmasın, yazılımı kullanan herkes için özgürlük.</p>

<p>Bu noktada size özgür yazılımın tanımını vermeliyim. En iyisi bazı gerçek
ayrıntılara gireyim çünkü yalnızca “özgürlüğe inanıyorum” demek
saçmadır. İnanabileceğiniz birçok farklı özgürlük mevcuttur ve bunlar
birbiriyle çatışmaktadır, bu nedenle, gerçek politik soru şudur: Önemli
özgürlükler nelerdir, herkesin sahip olduğundan emin olduğumuz özgürlükler
midir?</p>

<p>Şimdi, yazılımın kullanılmasına ilişkin belirli alan için söz konusu soruya
ilişkin cevabı vereceğim. Aşağıdaki özgürlüklere sahipseniz, bir program
sizin için “özgür yazılım”dır:</p>

<ul>
<li>İlk olarak, Özgürlük Sıfır, programı istediğiniz amaç için, istediğiniz
şekilde çalıştırabilme özgürlüğüdür.</li>
<li>Özgürlük Bir, programı ihtiyaçlarınıza uygun olacak şekilde değiştirebilme
özgürlüğüdür.</li>
<li>Özgürlük İki, programın kopyalarını dağıtarak komşunuza yardım edebilme
özgürlüğüdür.</li>
<li>Ve son olarak Özgürlük Üç, gelişmiş sürümü yayınlayarak topluluğunuzu
oluşturma özgürlüğüdür, böylece başkaları da çalışmalarınızdan
faydalanabilir.</li>
</ul>

<p>Bu özgürlüklerin tümüne sahipseniz, program sizin için özgür yazılımdır – ve
bu önemlidir. Bunu bu şekilde ifade etmemin nedeni budur. Bunun nedenini
daha sonra, GNU Genel Kamu Lisansı hakkında konuştuğumda açıklayacağım ama
şimdi özgür yazılımın ne olduğunu açıklayacağım, bu, çok daha temel bir
sorudur.</p>

<p>Özgürlük Sıfır oldukça açıktır. Programı istediğiniz herhangi bir şekilde
çalıştırmanıza izin verilmezse, bu, oldukça kötü kısıtlayıcı bir
programdır. Ancak gerçekte, birçok program size en azından Özgürlük Sıfırı
sağlayacaktır. Ve Özgürlük Bir, İki ve Üçün bir sonucu olarak yasal biçimde
Özgürlük Sıfır bu özgürlükleri izler – telif hakkı kanununun çalışma biçimi
budur. Özgür yazılımı tipik yazılımdan ayıran özgürlükler Özgürlük Bir, İki
ve Üçtür, bu nedenle bu özgürlükleri ve niçin önemli olduklarını
açıklayacağım.</p>

<p>Özgürlük Bir, programı ihtiyaçlarınıza uygun olacak şekilde değiştirebilme
özgürlüğüdür. Bu özgürlük, hataların ayıklanması anlamına gelebilir. Yeni
özelliklerin eklenmesi anlamına da gelebilir. Tüm hata mesajlarının
Navajo’ya dönüştürülmesi anlamına gelebilir. Herhangi bir değişiklik yapmak
isterseniz, söz konusu değişikliği özgürce yapabilmelisiniz. </p>

<p>Şimdi, profesyonel programcılar bu özgürlüğü çok etkin bir şekilde
kullanabilir ancak profesyonel programcılar yalnızca bu özgürlüğü değil, tüm
özgürlükleri etkin bir şekilde kullanabilir. Akıllı bir kimse biraz
programlama öğrenebilir. Zor işler vardır ve kolay işler vardır ve çoğu
insan, zor işleri yapmaya yetecek kadar bilgi öğrenmeyecektir. Ancak birçok
insan, 50 yıl önce olduğu gibi, kolay işleri yapmaya yetecek kadar bilgi
öğrenebilir, çok sayıda Amerikalı erkek, araba tamir etmeyi öğrenmiştir, bu
durum da, ABD.’nin 2. Dünya Savaşında motorize bir orduya sahip olmasını ve
savaşı kazanmasını sağlamıştır. Bu tip insanlara sahip olmak çok önemlidir. </p>

<p>Sosyal bir insansanız ve aslında teknolojiye hiç merakınız yoksa, bu durum
muhtemelen çok sayıda arkadaşınızın olduğu ve kendinize iyilik yaptırmak
konusunda iyi olduğunuz anlamına gelmektedir. <i>[dinleyiciler güler]</i> Bu
arkadaşlardan bazıları muhtemelen programcılardır. Böylece programlayıcı
arkadaşlarınızdan birine sorabilirsiniz. “Lütfen bunu benim için değiştirir
misin? Bu özelliği ekler misin?” Böylece, çok sayıda insan programdan
faydalanabilir.</p>

<p>Şimdi, bu özgürlüğe sahip değilseniz, bu, toplum için pratik ve maddi
kayıplara neden olur. Sizi, programınızın bir kölesi haline getirir. Lazer
yazıcısına göre bunun nasıl bir şey olduğunu açıklamıştım. Bu, bizim için
kötü bir şekilde çalışmıştır ve bu sorunu gideremezdik çünkü yazılımımızın
kölesiydik.</p>

<p>Ama ayrıca bu durum, insanların moralini de etkilemektedir. Bilgisayarın
kullanılması sürekli olarak hayal kırıklığına uğratıcı bir durum
oluşturuyorsa ve insanlar onu kullanıyorsa, yaşamları da hayal kırıklığı
içinde olacaktır ve bunu işlerinde kullanıyorlarsa, işleri de onları hayal
kırıklığına uğratacaktır ve işlerinden nefret edeceklerdir. Ve biliyorsunuz,
insanlar bir konu hakkında hayal kırıklığına uğramamak için, o konuya önem
vermemeyi tercih eder. Böylece yaklaşımları şu şekilde olan insanlarla
karşılaşırsınız: “Bugün işimle uğraştım. Tüm yapmam gereken de
buydu. İlerleme kaydedemezsem, bu benim problemim değildir; bu, patronumun
problemidir.” Ve bu durum meydana geldiğinde, bu, bu insanlar için kötüdür
ve bu, toplumun bütünü için kötüdür. Bu, Özgürlük Birdir, kendinize yardım
etme özgürlüğüdür. </p>

<p>Özgürlük İki, programınızın kopyalarını dağıtarak komşunuza yardım etme
özgürlüğünüzdür. Şimdi, düşünebilen ve öğrenebilen canlılar için, yararlı
bilginin paylaşılması önemli bir arkadaşlık işlevidir. Bu canlılar
bilgisayarı kullandıkları zaman, bu arkadaşlık işlevi yazılımın paylaşılması
biçimini almaktadır. Arkadaşlar birbirleriyle birçok şeyi
paylaşmaktadır. Arkadaşlar birbirine yardım eder. Bu, arkadaşlığın doğasında
vardır. Ve aslında, bu iyi niyet ruhu – komşunuza yardım etme ruhu, gönüllü
olarak – toplumun en önemli kaynağıdır. Yaşanabilir bir toplumla vahşi bir
toplum arasındaki farkı oluşturur. Binlerce yıldır dünyadaki büyük dinler
tarafından paylaşmanın önemi fark edilmiştir ve açık bir şekilde bu
davranışı yüreklendirmeye çalışmaktadırlar.</p>

<p>Anaokuluna giderken, öğretmenlerimiz bize bu yaklaşımı benimsetmeye
çalışıyordu – paylaşmamızı sağlayarak paylaşmanın ruhunu benimsememizi
istiyorlardı. Paylaşırsak bunu öğrenebileceğimizi anlamışlardı. Bu nedenle
şöyle söylemekteydiler: “Okula şeker getirirseniz, hepsini kendiniz
yememelisiniz; bir kısmını başka çocuklarla paylaşmalısınız.” Toplum, bu
işbirliği ruhunu öğretmek için kurulmuştu. Ve niçin bunu yapmanız
gereklidir? Çünkü insanların hepsi işbirliği yapma taraftarı değildir. Bu,
insan ruhunun bir parçasıdır ve insan ruhunun başka parçaları da
vardır. İnsan doğasının çok sayıda parçası vardır. Bu nedenle, daha iyi bir
toplum istiyorsanız, paylaşma ruhunu cesaretlendirmek için çalışmanız
gereklidir. Bu, hiçbir zaman % 100 olamayacaktır. Bu, anlaşılabilir bir
durumdur. İnsanların kendilerine de özen göstermeleri gereklidir. Ancak bunu
biraz daha büyütebilirsek, hepimiz daha iyi durumda olacağız. </p>

<p>Bugünlerde, ABD hükümetine göre, öğretmenler bunun tam tersini
yapmaktadır. “Johnny, yazılımı okula getirdin. Paylaşma. Hayır. Paylaşmak
yanlıştır. Paylaşmak senin bir korsan olduğun anlamına gelir.”</p>

<p> “Korsan” dediklerinde ne demek isterler? Komşunuza yardım etmenin bir
gemiye saldırmakla ahlaki açıdan eş değer olduğunu
söylerler. <i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p>Buda ya da İsa bu konuda ne diyor? Şimdi en sevdiğiniz dini lideri ele
alın. Bilmiyorum, belki de Manson farklı bir şeyler söyler. <i>[dinleyiciler
güler]</i> L. Ron Hubbard’ın ne söyleyeceğini kim bilir ki? Ama &hellip;</p>

<p><strong>SORU</strong>: <i>[İşitilememektedir]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Tabi ki, o ölmüştür. Ama bunu kabul
etmezler. Nedir?</p>

<p><strong>SORU</strong>:Ölmüş olan başkaları da vardır. <i>[dinleyiciler
güler]</i> <i>[İşitilememektedir]</i> Charles Manson da
ölüdür. <i>[dinleyiciler güler]</i> Onlar ölüdür, İsa ölüdür, Buda
ölüdür&hellip;</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:Evet, bu doğru. <i>[dinleyiciler güler]</i> Bu
nedenle tahmin ediyorum ki, bu anlamda, L. Ron Hubbard diğerlerinden daha
kötü değil. <i>[dinleyiciler güler]</i> Her neyse – <i>[İşitilemez]</i></p>

<p><strong>SORU</strong>:L. Ron her zaman özgür yazılım kullandı – bu, onu
Zanu’dan kurtardı. <i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>Her neyse, zannediyorum ki, bu, yazılımın özgür
olmasının gerekli olmasının en önemli nedenidir: toplumun en önemli
kaynağını kirletemeyiz. Bunun temiz hava ve temiz su gibi fiziksel bir
kaynak olmadığı doğrudur. Psikososyal bir kaynaktır ancak tüm bunlar için
gerçektir ve hayatlarımızda büyük bir fark yaratmaktadır. Yaptığımız
hareketler başka insanların düşüncelerini etkilemektedir. İnsanlara
“Birbirinizle paylaşmayın” dersek ve onlar da bizi dinlerlerse, toplum
üzerinde bir etkimiz olacaktır ve bu, iyi bir etki değildir. Bu, Özgürlük
İkidir, komşunuza yardım etme özgürlüğünüzdür.</p>

<p>Bu arada, söz konusu özgürlüğe sahip değilseniz, bu, yalnızca toplumun
psikososyal kaynağına zarar vermekle kalmaz ayrıca harcama uygulamalı, maddi
zarara da neden olur. Programın bir sahibi varsa ve bu sahip, kullanmak için
ödemesinin gerekli olduğu gidişatı düzenlerse, bazı insanlar şunu
diyeceklerdir: “Kafana takma, onsuz da yapabilirim”. Ve bu boşa harcamadır,
kasıtlı olarak boşa harcamaya neden olmaktadır. Ve tabi ki yazılım
hakkındaki ilginç şey, daha az kullanıcının daha az malzeme oluşturmanız
gerektiği anlamına gelmemesidir. Daha az sayıda insan araba satın alırsa,
daha az sayıda araba yapabilirsiniz. Burada bir tasarruf vardır. Araba
yapımı için tahsis edilecek ya da tahsis edilmeyecek kaynaklar
vardır. Böylece bir arabanın fiyatının olmasının iyi bir şey olduğunu
söyleyebilirsiniz. Gerçekten de ihtiyaç duyulmayan arabaların yapılması için
kaynaklar harcanmamış olur. Ancak her bir ilâve araba hiçbir kaynağı
kullanmasaydı, o zaman bu arabaların yapılmasından tasarruf sağlanmasının
bir anlamı olmayacaktı. Arabalar gibi fiziksel nesneler için, ilâve
nesneler, her bir numuneyi üretmek için kaynaklar kullanılacaktır.</p>

<p>Ancak yazılım için bu durum doğru değildir. Herhangi biri, başka bir kopya
oluşturabilir. Ve bunun yapılması hemen hemen önemsizdir. Hiçbir kaynağı
gerektirmez, yalnızca çok azıcık elektrik gerektirir. Bu nedenle tasarrufunu
yapabileceğimiz bir şey yoktur, yazılımın kullanımı üzerindeki bu finansal
engelleyiciyi koyarak daha iyi tahsis edebileceğimiz bir kaynak
yoktur. İnsanların yazılıma uygulanmayan dayanak noktalarını esas alarak
çoğunlukla ekonomik muhakemenin sonuçlarını değerlendirdiğini ve dayanak
noktalarının uygulanabildiği hayatın başka alanlarından nakletmeye
çalıştıklarını fark edersiniz ve sonuçlar geçerli olabilir. İddia hiçbir
şeyi esas almadığında ve yazılım söz konusu olduğunda, sonuçları alırlar ve
yazılım için de geçerli olduğunu varsayarlar. Dayanak noktaları bu durumda
çalışmaz. Nerede geçerli olabildiğinin görülmesi için bu sonuca nasıl
ulaştığınızın ve hangi dayanak noktalarına bağlı olduğunun incelenmesi çok
önemlidir. Bu nedenle, bu Özgürlük İkidir, komşunuza yardım edebilme
özgürlüğünüzdür. </p>

<p>Özgürlük Üç, yazılımın gelişmiş bir sürümünü yayınlayarak kendi
topluluğunuzu oluşturma özgürlüğünüzdür. İnsanlar bana şunu söylemekteydi:
“Yazılım özgür olursa, o zaman yazılım konusunda çalışmak için kimse para
almayacaktır, o zaman insanlar yazılım konusunda neden çalışsınlar?” Tabi
ki, özgür kelimesinin anlamını karıştırmaktadırlar, bu nedenle
değerlendirmeleri bir yanlış anlamayı esas almaktadır. Ancak, her durumda,
bu, onların teorisidir. Bugün, teoriyi deneysel gerçekle karşılaştırabiliriz
ve yüzlerce insana özgür yazılım yazmak için para ödenmekte olduğu ve
100,000’den fazla insanın ise gönüllü olarak çalıştığı gerçeğini
görürüz. Birçok farklı nedenle özgür yazılım üzerinde çalışan çok sayıda
insan vardır.</p>

<p>GNU Emacs’ı – insanların gerçekten de kullanmak istediği ilk GNU sistem
parçasıdır – ilk olarak yayınladığım zaman ve kullanıcıları olmaya başladığı
zaman, bir süre sonra, şu gibi mesajlar aldım: “Kaynak kodunda bir hata
gördüm ve işte bu da çözümü.” Ve başka bir mesaj daha aldım, “Bu, yeni bir
özellik ekleme kodu.” Ve başka bir hata düzeltmesi daha aldım. Ve başka bir
yeni özellik daha aldım. Ve daha da başka mesajlar geldi, o kadar çok mesaj
geldi ki, bu kadar çok yardımın kullanılması büyük bir işti. Microsoft’un
böyle bir problemi yoktur. <i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p>Sonunda, insanlar bu fenomeni kaydetti. 1980’lerde, birçoğumuz özgür
yazılımın özgür olmayan yazılım kadar iyi olmayacağını düşündü çünkü
insanlara ödeme yapmak için çok paramız olmayacaktı. Ve tabi ki benim gibi
özgürlüğe ve topluma değer veren insanlar şunu dedi: “Özgür yazılımı her
şekilde kullanacağız.” Özgürlüğe sahip olmak için yalnızca birtakım teknik
elverişlilik konusunda biraz fedakarlık yapmaya değer. Ancak insanlar 1990
yılı civarında yazılımımızın gerçekte daha iyi olduğunu söylemeye
başladı. Özgür yazılım, özel mülk alternatiflerinden daha güçlü ve
güvenilirdi. </p>

<p>1990’ların başında, birileri, yazılımın güvenilirliğinin bilimsel ölçümüne
ilişkin bir yol buldu. İşte şimdi bahsedeceklerimi yaptı. Farklı sistemlerde
aynı işleri – tam olarak aynı işleri – yapan çeşitli karşılaştırılabilir
program gruplarını aldı. Çünkü belirli Unix benzeri temel özellikler
mevcuttu. Ve yaptıkları işler az çok aynı şeydi – ya da POSIX
spesifikasyonunu izliyorlardı – böylece yaptıkları işler anlamında tümü
aynıydı; ancak farklı insanlar tarafından sorunları gideriliyordu ve ayrı
olarak yazılmışlardı. Kod farklıydı. Bu nedenle, şunu diyorlardı: bu
programları alacak ve rastgele veriyle çalıştıracağız ve ne sıklıkta
çakıldıklarını ölçeceğiz. Böylece bunu ölçtüler ve en güvenilir program
grubu GNU programları oldu. özel mülk yazılım olan tüm ticari alternatifler
çok daha az güvenilirdi. Bu nedenle bunu yayınladı ve tüm geliştiricilere
anlattı. Birkaç yıl sonra, aynı deneyi en yeni sürümlerle de yaptı ve aynı
sonucu elde etti. GNU sürümleri en güvenilir olanlardı. Bildiğiniz gibi, GNU
sistemini kullanan kanser klinikleri ve 911 operasyonları vardır çünkü GNU
çok güvenilirdir ve güvenilirlik onlar için çok önemlidir. </p>

<p>Her neyse, kullanıcıların bu çeşitli şeyleri yapmasına niçin izin verilmesi
gerektiği ve bu özgürlüklere sahip olması gerektiğine ilişkin temel neden
olarak bu belirli faydaya odaklanan bir insan grubu bile vardır. Beni
dinliyorsanız, özgür yazılım hareketi için konuşursak, nasıl bir toplumun
içinde yaşamak istediğimiz ve etik, iyi bir toplumun nasıl oluşturulduğu ve
pratik ve maddi çıkarlar gibi hususlar hakkında konuştuğumu fark
edersiniz. Bunlar çok önemlidir. Bu, özgür yazılım hareketidir. </p>

<p>Açık kaynak hareketi – olarak adlandırılan bu diğer insan grubu yalnızca
pratik çıkarlardan bahsetmektedir. Bunun bir ilke hususu olduğunu inkar
etmektedirler. İnsanların komşularıyla paylaşma, programın ne yaptığını
görme ve sevmedikleri durumda programı değiştirme özgürlüğüne sahip olduğunu
inkar ederler. Ancak insanların bu özgürlüklere sahip olmasının iyi bir şey
olduğunu söylerler. Böylece firmalara giderler ve onlara şunu derler:
“İnsanların bunları yapmasına izin verirseniz, daha fazla para
kazanabilirsiniz.” Bu nedenle, görebileceğiniz şey, belirli bir dereceye
kadar budur, insanları benzer bir yöne sürerler ancak tamamıyla farklı –
temel olarak farklı felsefi nedenler için bunu yaparlar. </p>

<p>En derin husus olarak, etik soruda, iki hareket birbiriyle uyumsuzdur. Özgür
yazılım hareketinde şunu deriz: “Bu özgürlükler hakkınızdır. İnsanlar, bu
şeyleri yapmanızı engellememelidir.” Açık kaynak hareketinde, şunu derler:
“Evet, isterlerse sizi durdurabilirler ancak bu şeyleri yapmanız için size
izin vermelerine tenezzül etmeleri için onları ikna etmeye çalışacağız.”
Bunu gerçekleştirdiler – belirli sayıda işyerini önemli yazılım parçalarını,
topluluğumuzda özgür yazılım olarak yayınlamaya ikna ettiler. Açık kaynak
hareketi, topluluğumuza büyük oranda katkıda bulunmuştur ve pratik
projelerde [onlarla] birlikte çalışırız. Ancak felsefi olarak, burada, büyük
bir anlaşmazlık mevcuttur.</p>

<p>Maalesef, açık kaynak hareketi, iş hayatının en çok desteğini alan
harekettir ve çalışmamız hakkındaki birçok makale onu açık kaynak olarak
tanımlamaktadır ve çok sayıda insan, açık kaynak hareketinin bir parçası
olduğumuzu düşünmektedir. Bu nedenle, bu, bu ayrımı yapmamın
nedenidir. Topluluğumuzu oluşturan ve özgür işletim sistemini geliştiren
özgür yazılım hareketinin hâlâ burada olduğunu bilmenizi isterim – ve biz,
bu etik felsefenin tarafını tutacağız. Bunu bilmenizi isterim, bilmeden
başka birilerini yanlış yönlendirmenizi istemem.</p>

<p>Ancak ayrıca, nerede durduğunuzu da bilmenizi isterim.</p>

<p>Hangi hareketi desteklediğiniz size kalmıştır. Özgür yazılım hareketleriyle
ve benim görüşlerimle aynı fikirde olabilirsiniz. Açık kaynak hareketiyle
aynı fikirde olabilirsiniz. Ama her ikisiyle de farklı fikirlerde de
olabilirsiniz. Bu politik alanlarda nerede duracağınıza karar verin.</p>

<p>Ancak özgür yazılım hareketiyle fikir birliği içindeyseniz – yaşamları bu
karar tarafından kontrol edilen ve yönlendirilen insanların bu konuda bir
fikir sahibi olmayı hak ettiklerini görürseniz – o zaman umarım ki, özgür
yazılım hareketiyle fikir birliği içinde olduğunuzu söyleyeceksiniz ve bunu
yapmanızın bir yolu, “özgür yazılım” terimini kullanmak ve insanların bizim
var olduğumuzu bilmelerini sağlamaya yardımcı olmaktır.</p>

<p>Bu nedenle, Özgürlük Üç hem pratik olarak hem de psikososyal olarak çok
önemlidir. Bu özgürlüğe sahip değilseniz, bu, pratik maddi zarara neden
olmaktadır çünkü bu topluluk gelişimi gerçekleşmez ve güçlü ve güvenilir
yazılım hazırlayamayız. Ayrıca, psikososyal zarara da neden olur, bu da
bilimsel işbirliğinin ruhunu etkiler – bu, insanlığın ortak bilgi birikimini
geliştirmek için birlikte çalışma fikridir. Gördüğünüz gibi, bilimdeki
ilerleme insanların birlikte çalışabilme gücüne bağlıdır. Ancak bugünlerde,
her bir küçük bilim adamı grubunun her bir bilim adamı ve mühendis takımıyla
bir savaştaymış gibi davrandığını görürsünüz. Ancak birbirleriyle paylaşımda
bulunmazlarsa, tümü geride tutulmuş olur.</p>

<p>Böylece, bunlar, özgür yazılımı tipik yazılımdan ayıran üç
özgürlüktür. Özgürlük Bir, yazılımı kendi ihtiyaçlarınıza göre
değiştirebilme özgürlüğüdür. Özgürlük İki, kopyaları dağıtarak komşunuza
yardım edebilme özgürlüğüdür. Ve Özgürlük Üç, değişiklik yaparak ve diğer
insanların kullanması için yayınlayarak topluluğunuzun oluşmasına yardım
edebilme özgürlüğüdür. Tüm bu özgürlüklere sahipseniz, bu program sizin için
özgür yazılımdır. Şimdi, bunu niçin belirli bir kullanıcı açısından bu
şekilde tanımlamıyorum? Bu, sizin için özgür yazılım mıdır?
<i>[Dinleyicilerden birini gösterir.]</i> Bu, sizin için özgür yazılım
mıdır? <i>[Başka bir dinleyiciyi gösterir.]</i> Bu, sizin için özgür yazılım
mıdır? <i>[Başka bir dinleyiciyi gösterir.]</i> Evet?</p>

<p><strong>SORU</strong>: Özgürlük İki ile Özgürlük Üç arasındaki fark hakkında
biraz bilgi verir misiniz? <i>[işitilemiyor]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:Kesinlikle aralarında bir ilişki vardır çünkü
dağıtma özgürlüğünüz yoksa, kesinlikle değiştirilmiş bir sürümü dağıtma
özgürlüğünüz de yoktur ancak bunlar farklı işlemlerdir.</p>

<p><strong>SORU</strong>:Oh.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Özgürlük İki, biliyorsunuz, okursunuz, bir
kopyasını hazırlarsınız ve arkadaşlarınıza verirsiniz, böylece şimdi
arkadaşınız da kullanabilir. Ya da belki de kopyalar hazırlayabilir ve
onları bir grup insana satabilirsiniz ve onlar da bu yazılımı
kullanabilirler.</p>

<p>Özgürlük Üç, geliştirme yaptığınız – ya da en azından geliştirme yaptığınızı
düşündüğünüz ve bazı insanların sizinle farklı fikirde olduğu
özgürlüktür. Bu nedenle, fark budur. Bu arada, önemli bir nokta: Özgürlük
Bir ve Üç, kaynak koduna erişiminize bağlıdır. Çünkü “yalnızca ikili”
[:binary-only] olan bir programın değiştirilmesi çok zordur <i>[dinleyiciler
güler]</i> – tarih için dört basamak kullanmak gibi basit değişiklikler bile
– kaynak koduna sahip değilseniz, çok zordur. Bu nedenle, zorlama için,
uygulamadaki nedenler için, kaynak koduna erişim, özgür yazılım için bir ön
şarttır, bir şarttır. </p>

<p>Böylece, bunu niçin <em>sizin için</em> özgür yazılım olup olmadığı
cinsinden tanımlıyorum? Bunun nedeni, bazen aynı yazılımın bazı insanlar
için özgür yazılımken, diğerleri için özgür olmayan yazılım
olabilmesidir. Şimdi, bu paradoksal bir durum gibi görünebilir, bu nedenle
bu durumun nasıl meydana geldiğini size göstereyim. Çok büyük bir örnek, bu
probleme ilişkin çok büyük bir örnek – belki de en büyük örnek – X Window
Sistemidir, bu sistem MIT’de geliştirilmiştir ve kendisini özgür yazılım
haline getiren bir lisans altında yayınlanmıştır. MIT lisansıyla beraber MIT
sürümünü aldıysanız, Özgürlük Bir, İki ve Üçe sahipsiniz. Bu, sizin için
özgür yazılımdır. Ancak kopyaları alanların arasında, Unix sistemlerini
dağıtan çeşitli bilgisayar üreticileri mevcuttur ve sistemleri üzerinde
çalıştırmak için X’te gerekli değişiklikleri yapmışlardır. Bildiğiniz gibi,
bu, X’in yüz binlerce satırından yalnızca birkaç bin satırdır. Ve daha
sonra, onu derlemişlerdir ve ikilileri (binary) Unix sistemine koymuşlardır
ve Unix sisteminin geri kalanı gibi aynı gizlilik sözleşmesi altında
dağıtmışlardır. Ve daha sonra, milyonlarca insan bu kopyaları almıştır. X
Window Sistemine sahiptiler ancak bu özgürlüklerin hiçbirine sahip
değildiler. Bu, <em>onlar</em> için özgür yazılım değildi.</p>

<p>Bu nedenle, buradaki paradoks, ölçümü nerede yaptığınıza bağlı olarak X’in
özgür yazılım olup olmamasıydı. Geliştiricilerin grubundan gelen ölçümü
yaptıysanız, şunu diyebilirdiniz: “Tüm bu özgürlükleri gözlemliyorum. Bu,
özgür yazılımdır.” Ölçümleri kullanıcılar arasında yaptıysanız, şunu
diyecektiniz: “Birçok kullanıcı bu özgürlüklere sahip değil. Bu, özgür
yazılım değil.” X’i geliştirmiş insanlar bunu bir sorun olarak görmezler
çünkü hedefleri, esasen yalnızca popülerlik egosudur. Büyük bir profesyonel
başarı istemektedirler. Şunu hissetmek isterler: “Çok sayıda insan bizim
yazılımımızı kullanıyor.” Ve bu, doğrudur. Çok sayıda insan yazılımlarını
kullanıyordu ancak özgürlüğe sahip değildi. </p>

<p>GNU Projesinde, GNU yazılımının başına aynı şey gelseydi, bu bir sorun
olurdu çünkü tek hedefimiz popüler olmak değil insanlara özgürlük sağlamak,
işbirliğini yüreklendirmek ve insanların işbirliği yapmalarını
sağlamaktır. Unutmayın, hiç kimseyi başka herhangi bir insanla işbirliği
yapmaya zorlamayın ancak herkesin işbirliği yaptığından emin olun, isterse
herkes bu özgürlüğe sahiptir. Milyonlarca insan GNU’nun özgür olmayan
sürümlerini çalıştırıyorsa, bu, bir başarı olmayacaktır. Her şey, hedefe
benzemeyen bir yola sapacaktır.</p>

<p>Bu nedenle, bu durumun meydana gelmemesi için bir yol aradım. Sonunda
bulduğum metot, “copyleft” olarak adlandırılan metottu. Bu metot, copyleft
olarak adlandırılıyordu çünkü telif hakkını alıp ters çevirmek
şeklindeydi. <i>[dinleyiciler güler]</i> Yasal olarak, copyleft, telif
hakkını esas alarak çalışmaktadır. Mevcut telif hakkı kanununu
kullanmaktayız ancak bunu, çok farklı bir amacı sağlamak için
kullanırız. İşte şunu yaparız. Deriz ki, “Bu program telif hakkına
tâbidir”. Ve tabi ki, ön tanımlı olarak, bu, programın kopyalanmasının,
dağıtılmasının ya da değiştirilmesinin yasak olduğu anlamına
gelmektedir. Ancak daha sonra, şunu deriz: “Bunun kopyalarını dağıtma
yetkiniz var. Programı değiştirme yetkiniz var. değiştirilmiş ve
genişletilmiş sürümleri dağıtma hakkınız var. İstediğiniz gibi değiştirin.”</p>

<p>Ancak bir şart vardır. Ve bu şart tabi ki, şartı içine koymamız için tüm bu
zorluklara girmemizin nedenidir. Şart şunu söyler: bu programın herhangi bir
parçasını içeren herhangi bir şeyi dağıttığınızda, tüm program bu aynı
ifadelerle dağıtılmalıdır, daha fazla ya da daha azı olmamalıdır. Bu
nedenle, programı değiştirebilir ve değiştirilmiş sürümü dağıtabilirsiniz
ancak bunu yaptığınızda, bunu sizden alan insanlar, sizin bizden aldığınız
özgürlükle aynı özgürlüğü almalıdır. Ve yalnızca programımızdan
kopyaladığınız kısımlar için değil, ayrıca sizden aldıkları söz konusu
programın diğer kısımları için de bu durum geçerlidir. Söz konusu programın
tümü, onlar için özgür yazılım olmalıdır.</p>

<p>Bu programın değiştirilmesi ve yeniden dağıtılmasına ilişkin özgürlükler,
geri alınamaz haklar haline gelmektedir – bu, Bağımsızlık Deklarasyonuna
ilişkin bir kavramdır. Emin olduğunuz haklar sizden alınamaz. Copyleft
fikrini yapılandıran spesifik lisans, GNU Genel Kamu Lisansıdır, bu,
tartışmaya yol açan bir lisanstır çünkü gerçekten de topluluğumuzda parazit
gibi davranan kimselere hayır deme gücüne sahiptir.</p>

<p>Özgürlüğün ideallerini takdir etmeyen çok sayıda insan mevcuttur. Ve bu
insanlar, yapmış olduğumuz çalışmaları alma ve özgür olmayan bir programı
dağıtma konusunda yeni bir başlangıç yapma ve insanların özgürlüklerini
bıraktırma konusunda çok çaba sarf etmektedir ve bunu gerçekleştirdiklerinde
çok mutlu olacaklardır. Sonuç olarak – bu insanların bunu yapmalarına izin
verirsek – bu özgür programları geliştiriyor olacağız ve kendi
programlarımızın gelişmiş sürümleriyle sürekli olarak rekabet etmek zorunda
kalacağız. Bu, eğlenceli bir durum değildir. </p>

<p>Ayrıca çok sayıda insan şu duyguya kapılmaktadır: “Zamanımı gönüllü olarak
topluluğa adamak istiyorum ama niçin zamanımı gönüllü olarak söz konusu
firmanın özel mülk programına adayayım?” Bazı insanlar bunun kötü olmadığını
bile düşünebilir ancak bunu yapacaklarda kendilerine para ödenmesini
isterler. Ben, kişisel olarak, bunu hiç yapmazdım bile. </p>

<p>Ancak bu insan grubunun her ikisinin de – benim gibi şunu diyenler:
“Topluluğumuzda sağlam bir yer edinmek isteyen bu özgür olmayan programa
yardım etmek istemiyorum” ya da şunu diyenler: “Onlar için çalışırım ama o
zaman bana para ödemeleri gerekir”, her iki grubun da GNU Genel Kamu
Lisansını kullanması için iyi bir nedeni vardır. Çünkü bu o firmaya şunu
der: “Benim çalışmamı alıp özgürlüğü olmayan bir şekilde
dağıtamazsın”. Bununla birlikte, X Windows lisansı gibi copyleft olmayan
lisanslar buna izin vermektedir. </p>

<p>Lisans bakımından bu, iki özgür yazılım kategorisi arasındaki büyük
ayrımdır. Lisansın her kullanıcı için yazılımın özgürlüğünü korumasını
sağlayacağı şekilde copyleft edilen programlar vardır. Ve özgür olmayan
sürümlerin izin verildiği copyleft edilmeyen programlar mevcuttur. Söz
konusu programın özgürlüğünü kaldırabilirsiniz. Özgür olmayan sürümlerde
edinebilirsiniz. </p>

<p>Ve bu problem günümüzde de mevcuttur. X Windows’un özgür olmayan sürümleri
hâlâ özgür işletim sistemlerinde kullanılmaktadır. X Windows’un özgür
olmayan sürümü hariç olmak üzere gerçekten de desteklenmeyen donanımlar bile
mevcuttur. Ve bu, topluluğumuzda büyük bir problemdir. Bununla birlikte, X
Windows’un kötü bir şey olduğunu söyleyemem. Geliştiricilerin
yapabilecekleri olası en iyi şeyi yapmadıklarını söyleyebilirim. Ancak
hepimizin kullanabileceği çok sayıda yazılım yayınlamışlardır. </p>

<p>Mükemmelden daha azı ile kötü arasında büyük bir fark vardır. İyi ve kötünün
birçok derecesi vardır. Mutlak olarak olası en iyi şeyi yapmadıysan, o zaman
iyi değilsin gibi ayartıcı ifadelere karşı koymalıyız. X Windows’u
geliştiren insanlar topluluğumuza büyük bir katkıda bulunmuştur. Ancak daha
iyi yapabilecekleri bir şeyler vardır. Programın bazı parçalarını copyleft
edebilirlerdi ve özgürlüğü inkâr eden sürümlerin başkaları tarafından
dağıtılmasını önleyebilirlerdi. </p>

<p>GNU Genel Kamu Lisansı’nın özgürlüğünüzü koruduğu ve özgürlüğünüzü korumak
için telif hakkı kanununu kullandığı gerçeği, tabi ki, bugün Microsoft’un
ona saldırmasının nedenidir. Görüyorsunuz, Microsoft, yazdığımız kodların
tümünü almak ve özel mülk programlarına koymak istemektedir, birilerine
geliştirme yapmak istemektedir, ya da yalnızca uyumsuz değişikliklere
ihtiyaç duyarlar. <i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p>Microsoft’un pazarlama gücüyle, sürümlerinin bizimkilerin yerine geçmesi
için daha iyi bir yazılım oluşturmaları gerekmez. Tek yapmaları gereken
farklı ve uyumsuz bir yazılım hazırlamaktır. Ve daha sonra bunu herkesin
masaüstüne koymaktır. Bu nedenle gerçekte GNU GPL’yi sevmezler. Çünkü GNU
GPL onların bunu yapmalarına izin vermez. “Kapsama ve genişletme”ye izin
vermez. Programlarınızda kodumuzu paylaşmak istiyorsanız, bunu
yapabilirsiniz der. Ancak yalnızca benzerleri paylaşmanız gerektiğini
söyler. Yaptığınız değişiklikler, bizim paylaşmamıza izin verilen
değişiklikler olmalıdır. Bu nedenle bu, iki yollu bir işbirliğidir, gerçek
bir işbirliğidir. </p>

<p>IBM ve HP gibi büyük firmalar bile – bu temelde bizim yazılımımızı
kullanmayı istemektedir. IBM ve HP GNU yazılımına büyük katkılarda
bulunmuştur. Ve onlar da, başka özgür yazılımlar geliştirmiştir. Ancak
Microsoft bunu yapmak istememiştir, bu nedenle işyerlerinin GPL ile başa
çıkamadığını söylemişlerdir. Bu işyerleri IBM ve HP ve Sun’ı içermiyorsa, o
zaman haklı olabilirler. [Dinleyiciler güler] Bu konu hakkında daha sonra
açıklama yapacağım. </p>

<p>Tarihsel hikayeyi bitirmeliyim. Görüyorsunuz, 1984 yılında yalnızca birtakım
özgür yazılım yazmak için değil ayrıca çok daha tutarlı bir şeyler yapmak
için yola çıktık: tamamen özgür yazılım olan bir işletim sistemi geliştirmek
istedik. Bu bizim parça ardına parça ardına parça yazmamız gerektiği
anlamına gelmekteydi. Tabi ki, her zaman kısa yolları arıyorduk. İş o kadar
büyüktü ki, insanlar hiçbir zaman bitiremeyeceğimizi söylüyordu. Bitirme
şansımız olduğunu düşündüm ancak açık bir şekilde, kısa yollara bakmaya
değerdi. Bu nedenle bakınmaya devam ettik. Benimseyebildiğimiz, burayla
irtibatlandırabildiğimiz ve böylece baştan yazmak zorunda olmadığımız başka
birilerinin yazdığı herhangi bir program var mıdır? Örneğin, X Window
sistemi vardır. Copyleft edilmediği doğrudur ancak bu, özgür yazılımdır, bu
nedenle onu kullanabiliriz. </p>

<p>Şimdi, ilk günden GNU’ya bir pencere sistemi koymak istedim. GNU’ya
başlamadan önce MIT’de birtakım pencere sistemleri yazdım. Ve Unix’in 1984
yılında herhangi bir pencere sistemine sahip olmamasına rağmen, GNU’nun bir
pencere sistemine sahip olmasına karar verdim. Ancak hiçbir zaman bir GNU
pencere sistemi yazmayı beceremedik çünkü X birlikte geldi. Ve ben de şunu
dedim: “Yapmamızın gerekli olmadığı büyük bir iş. X’i kullanacağız.” Şunu
dedim: X’i alalım ve GNU sistemine koyalım. Ve uygun olduğunda, GNU’nun
diğer kısımlarının X ile birlikte çalışmasını sağlayacağız. Ve metin
biçimlendiricisı TEX gibi ya da Berkeley’den birtakım kütüphane kodları gibi
başka insanlar tarafından yazılmış olan başka yazılım parçalarını bulduk. O
zamanlar Berkeley Unix vardı ancak bu, özgür yazılım değildi. Bu kütüphane
kodu, başlangıç olarak, Berkeley’deki kayan nokta üzerinde araştırma yapan
farklı bir gruba aitti. Ve bu nedenle, bu parçalara uyduk. </p>

<p>1985 yılının Ekim ayında, Özgür Yazılım Vakfını kurduk. Bu nedenle, lütfen
GNU Projesinin ilk proje olduğunu unutmayın. Özgür Yazılım Vakfı, GNU
Projesinden hemen hemen iki yıl sonra geldi. Ve Özgür Yazılım Vakfı yazılımı
paylaşmak ve değiştirmek için özgürlüğü sağlamak üzere fon toplayan vergiden
muaf bir hayır kurumudur. Ve 1980’lerde, fonlarımızla yaptığımız temel
şeylerden biri, GNU’nun parçalarının yazılması için birilerini tutmak
oldu. Ve kabuk [:shell] ve C kütüphanesi gibi önemli programlar, diğer
programların parçaları gibi bu şekilde yazılmıştı. Çok önemli olan ancak
heyecan verici olmayan <i>[dinleyiciler güler]</i> <code>tar</code>
programı, bu şekilde yazılmıştı. GNU’nun bir kısmının da bu şekilde yazılmış
olduğuna inanmaktayım. Ve böylece hedefimize yaklaşmaktayız.</p>

<p>1991 yılı itibariyle, eksik olan yalnızca tek bir büyük kısım vardı ve bu da
çekirdekti. Şimdi, niçin çekirdeği geciktirdim? Bu, muhtemelen işleri hangi
sırada yaptığınızın önemli olmamasından kaynaklanmaktadır, en azından teknik
açıdan durum böyledir. Her şekilde işlerin tümünü yapmanız gereklidir. Ve
kısmen, başka bir yerlerde bir çekirdekte bir başlangıç bulabileceğimizi
umduğum içindir. Ve bunu başardık. Carnegie Mellon’da geliştirilmiş olan
Mach’ı bulduk. Ve bu, tüm çekirdek değildi; çekirdeğin alt yarısıydı. Bu
nedenle, üst yarıyı; dosya sistemi, network kodu, vb. gibi bir şeyler
yazmamız gerekti. Ancak Mach’ın üstünde çalışarak, esas olarak kullanıcı
programları olarak çalışmaktadırlar, bu nedenle hatalarının ayıklanması daha
kolay olmalıdır. Aynı zamanda çalışan gerçek bir kaynak seviyesi hata
ayıklayıcıyla hata ayıklayabilirsiniz. Bu şekilde, çekirdeğin daha yüksek
seviyedeki parçalarını daha kısa sürede yaptırmamızın daha uygun olacağını
düşündüm. Birbirine mesajlar gönderen bu asenkron çoklu kullanımlı
süreçlerin hatalarının ayıklanmasının çok zor olduğu ortaya çıkmıştır. Ve
önyükleme yapmak için kullandığımız Mach tabanlı sistem korkunç bir hata
ayıklama ortamına sahipti ve güvenilmezdi. GNU çekirdeğinin çalıştırılması
bizim yıllarımızı aldı.</p>

<p>Ancak neyse ki, topluluğumuzun GNU çekirdeğini beklemesi gerekmiyordu. Çünkü
1991 yılında, Linus Torvalds, Linux olarak adlandırılan başka bir özgür
çekirdeği geliştirdi. Eski moda tek parça tasarımı kullandı ve çalışmasını,
bizimkilerin çalışmasından çok daha hızlı bir şekilde aldığı ortaya
çıktı. Bu nedenle belki de, bu, yapmış olduğum hatalardan biridir: bu
tasarım kararı yapmış olduğun hatalardan biridir. Her neyse, ilk başta Linux
hakkında bir şey bilmiyorduk çünkü GNU Projesini bildiği halde, bunun
hakkında konuşmak için hiçbir zaman bizimle temas kurmadı. Ancak bunu,
netteki diğer insanlara ve yerlere bildirdi. Ve bu nedenle diğer insanlar,
tam bir işletim sistemi elde etmek için Linux’ı GNU sisteminin geri
kalanıyla birleştirdi. Esasen, GNU artı Linux birleşimini oluşturdular.</p>

<p>Ancak ne yaptıklarını görmüyorlardı. İşte, şunu dediler: “Bir çekirdeğimiz
var – bakınalım ve çekirdekle bir araya getirebileceğimiz başka hangi
parçaların olduğunu görelim.” Bu nedenle, etraflarına bakındılar – ve işte,
ihtiyaç duydukları her şey mevcuttu. Ne kadar şanslıyız
dediler. <i>[Dinleyiciler güler]</i> Tümü burada. İhtiyaç duyduğumuz her
şeyi bulabiliriz. Tüm bu farklı şeyleri alalım ve bir araya getirelim ve bir
sistem elde edelim.</p>

<p>Buldukları şeylerin çoğunun GNU sisteminin parçaları olduğunu
bilmiyorlardı. Bu nedenle, Linux’ı GNU sistemindeki boşluğa doldurduklarının
farkında değildiler. Linux’ı alıp Linux’tan bir sistem yaptıklarını
düşünüyorlardı. Bu nedenle bunu bir Linux sistemi olarak adlandırdılar.</p>

<p><strong>SORU</strong>: <i>[İşitilememektedir]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Sizi duyamadım - efendim?</p>

<p><strong>SORU</strong>: <i>[İşitilememektedir]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Güzel, sadece o değil, biliyorsun, dar
görüşlülük.</p>

<p><strong>SORU</strong>:Ancak bu durum, X Window Sistemini ve Mach’ı bulmaktan
daha şanslı bir durum değil midir?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:Doğru. Buradaki fark, X’i ve Mach’ı geliştiren
insanlar, tam bir özgür işletim sistemi geliştirme hedefine sahip
değildiler. Bunu isteyen yalnızca bizdik. Ve, sistemin var olmasını sağlayan
bizim yoğun çabalarımızdı. Gerçekte başka herhangi bir projeden çok sistemin
daha büyük bir parçasını oluşturduk. Tesadüf yoktur, çünkü bu insanlar –
sistemin yararlı kısımlarını yazmıştır. Ancak bunu, sistemin tamamlanmasını
istedikleri için yapmamışlardır. Başka nedenleri vardı.</p>

<p>Şimdi X’i geliştiren insanlar – iyi bir proje olduğunu düşündükleri network
üzerinden pencere sistemini tasarımlamışlardır ve gerçekten de bu iyi bir
proje olmuştur. Ve bu, bizim iyi bir özgür işletim sistemi yapmamızı
sağlamıştır. Ancak umdukları bu değildir. Hatta bunun hakkında
düşünmemişlerdir bile. Bu, bir kazaydı. Kazara bundan faydalandılar. Şimdi,
yaptıklarının kötü bir şey olduğunu söylemiyorum. Büyük bir özgür yazılım
projesi gerçekleştirdiler. Bu, iyi bir şeydir. Ancak esas vizyona sahip
değildirler. Bu vizyon GNU Projesindedir. </p>

<p>Ve, bu nedenle, biz, her küçük parçayı başka birilerine hazırlatmayan
birileriyiz. Ve <code>tar</code> ya da <code>mv</code> gibi tamamen sıkıcı
ve romantiklikten uzak olsa bile <i>[Dinleyiciler güler]</i>, bunu
yaptık. Ya da <code>ld</code> gibi – bildiğiniz gibi, <code>ld</code>’de çok
heyecan verici bir şeyler yoktur ancak ben bir tane yazdım. <i>[Dinleyiciler
güler]</i> Ve minimal disk I/O’su kaplaması için çaba gösterdim böylece daha
hızlı olmuştur ve daha büyük programları kontrol edebilmektedir. İyi iş
çıkarmayı severim; bir programı yazarken, program hakkında birçok şeyi
geliştirmek isterim. Ancak bunu yapmamın nedeni, daha iyi bir Id için parlak
fikirlerimin olması değildi. Bunu yapmamın nedeni, özgür bir programa
ihtiyaç duymamızdı. Ve başka birinin bunu yapmasını bekleyemezdik. Bu
nedenle, bunu yapmamız ya da başka birilerine yaptırmamız gerekliydi.</p>

<p>Bu nedenle, bu noktada binlerce insanın ya da projenin bu sisteme
katılmasına rağmen, bu sistemin var olmasının nedeni olan bir proje
mevcuttur ve bu da GNU Projesidir. Bu <em>sistem</em> temelde GNU
Sistemidir, o zamandan beri başka şeyler de eklenmiştir. </p>

<p>Sistemi Linux olarak adlandırmak GNU Projesi için büyük bir övünç olmuştur
çünkü normalde yapmış olduğumuz şeyler için itibar kazanmayız. Çekirdeğin,
Linux’ın çok yararlı bir özgür yazılım parçası olduğunu düşünüyorum ve onun
hakkında yalnızca iyi şeyler söyleyebilirim. Aslında, onun hakkında
söyleyecek kötü şeyler de bulabilirim. <i>[Dinleyiciler güler]</i> Ancak
temelde iyi şeyler söyleyebilirim. Ancak GNU sisteminin “Linux” olarak
adlandırılması yalnızca bir hatadır. Sistemi GNU/Linux olarak adlandırmanızı
rica ederim ve böylece itibardan da faydalanabiliriz.</p>

<p><strong>SORU</strong>:Bir maskota ihtiyacınız var! Dolgulu bir hayvan alın!
<i>[Dinleyiciler güler]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:Bir tane var.</p>

<p><strong>SORU</strong>:Var mı?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:Bizim bir hayvanımız var – bir gnu
(antilop). <i>[dinleyiciler güler]</i> Böylece, evet, bir penguen
çizdiğinizde, yanına bir de gnu çizin. <i>[dinleyiciler güler]</i> Ancak
soruları sona saklayalım. Daha anlatacak çok şeyim var.</p>

<p>Bu arada, niçin bu konuyla bu kadar ilgiliyim? Bu itibar hususunu ortaya
koymak için, sizin canınızı niye sıkıyorum ve belki de sizin gözünüzdeki
değerimi neden düşürüyorum? <i>[Dinleyiciler güler]</i> Bunu yaptığımda,
bazı insanlar bunu egomu beslemek için yaptığımı düşünebilir, öyle değil mi?
Tabi ki, bu programı “Stallmanix” olarak adlandırmanızı istemiyorum, öyle
değil mi? <i>[Dinleyiciler güler]</i> <i>[Alkış]</i></p>

<p>Sizden bunu GNU olarak adlandırmanızı istiyorum çünkü GNU Projesinin
itibarının olmasını istiyorum. Ve bunun için çok spesifik bir neden vardır,
bu, herhangi birinin itibar kazanmasından çok daha önemlidir. Görüyorsunuz,
bugünlerde, topluluğumuza göz atacak olursanız, onun hakkında konuşan ve
yazan kimseler GNU’yu ifade bile etmez ve özgürlüğün bu amaçlarından – bu
politik ve sosyal ideallerden – bahsetmezler. Çünkü onların [başka bir
deyişle, bunların] geldikleri yer GNU’dur. </p>

<p>Linux’la ilgili fikirler – felsefesi çok farklıdır. Bu, temelde Linus
Torvalds’ın apolitik felsefesidir. Bu nedenle, insanlar tüm sistemin Linux
olduğunu düşündüklerinde, şu şekilde düşünme eğilimdedirler: “Oh, bu, Linus
Torvalds tarafından başlatılmış olmalıdır. Felsefesini dikkatli bir şekilde
incelemeliyiz.” Ve GNU felsefesini duyduklarında, şunu derler: “Bu çok
idealistçi bir yaklaşım, korkunç şekilde uygulanamaz olması lazım. Ben bir
Linux kullanıcısıyım, GNU kullanıcısı değil.” [Dinleyiciler güler]</p>

<p>Ne ironi! Yalnızca bilselerdi! Hoşlandıkları – ya da bazı durumlarda
sevdikleri ve vahşice üzerinden geçtikleri – sistemin politik felsefenin
gerçek kıldığı bu şeyin bizim idealimiz olduğunu bilselerdi. </p>

<p>Yine de bizimle fikir birliği içinde olmazlardı. Ancak en azından bunu ciddi
bir şekilde hesaba katmak, bu konu hakkında düşünmek ve bir şans vermek için
bir nedenleri olurdu. Bunun, hayatlarıyla nasıl bir ilişkisinin olduğunu
görürlerdi. Şunu fark etselerdi: “GNU sistemini kullanıyorum. Bu da GNU
felsefesidir. Bu felsefe, hoşlandığım bu sistemin var olma nedenidir,” o
zaman bunu en azından çok daha açık bir zihinle değerlendirirlerdi. Bu,
herkesin bu konuda fikir birliği içinde olacağı anlamına gelmez. İnsanlar
farklı şeyler düşünür. Bu uygundur – insanlar kendileri karar
vermelidirler. Ancak bu felsefenin sağladığı sonuçlar için itibarının
yararını sağlamasını isterim.</p>

<p>Topluluğumuza göz atarsak, hemen hemen her yerde kurumların sistemi Linux
olarak adlandırdığını görürüz. Muhabirler bunu genelde Linux olarak
adlandırmaktadır. Bu, doğru değildir ancak bunu yaparlar. Sistemi paketleyen
firmalar sistemi genelde [Linux] olarak adlandırır. Ve bu muhabirlerin
birçoğu, makale yazdıklarında, bunu genelde politik bir husus ya da sosyal
bir husus olarak görmezler. Buna genelde safça bir iş sorusu ya da hangi
firmaların az ya da çok başarılı olacağı olarak bakarlar, bu, temelde toplum
için küçük bir sorudur. Ve insanların kullanımı için GNU/Linux sistemini
paketleyen firmalara baktığınızda, bu firmaların birçoğu bu sistemi Linux
olarak adlandırmaktadır. Ve tümü de bu sisteme özgür olmayan yazılım ekler.</p>

<p>GNU GPL, kodu alırsanız ve GPL kapsamlı bir programdan birtakım kodları
alırsanız ve daha büyük bir program oluşturmak için bir miktar daha fazla
kod eklerseniz, söz konusu tüm programın GPL altında yayınlanması
gerektiğini söyler. Ancak aynı disk (hard disk ya da CD) üzerine ayrı
programlar koyabilirsiniz ve bunların başka lisansları olabilir. Bu,
yalnızca toplama olarak değerlendirilir ve esasen aynı zamanda iki programın
birilerine dağıtılması, hakkında herhangi bir şey söyleyebileceğimiz bir
durum değildir. Bu nedenle, gerçekte, bu durum doğru değildir – bazen doğru
olmasını ummaktayım – bir firma bir üründe GPL kapsamlı bir programı
kullanırsa, tüm ürün özgür yazılım olmalıdır. Bu ürün, söz konusu aralığa
girmez – söz konusu kapsamda değildir. Bu ürün, tüm programdır. Emsallerine
uygun bir şekilde birbiriyle iletişim kuran – örneğin, birbirine mesaj
gönderen – iki ayrı program mevcutsa, o zaman bu iki program genellikle
yasal olarak ayrıdır. Bu nedenle, bu firmalar, sisteme özgür olmayan yazılım
ekleyerek, kullanıcılara, felsefi ve politik açıdan çok kötü bir fikir
vermektedir. Kullanıcılara şunu söylemektedirler: “Özgür olmayan yazılımın
kullanılması iyidir. Hatta bunu hediye olarak veriyoruz.”</p>

<p>GNU/Linux sisteminin kullanımı hakkındaki dergilere baktığınız zaman,
çoğunluğunun şu şekilde bir başlığa sahip olduğunu görürsünüz:
“Linux-bir-şeyler-ya-da-diğer-şeyler.” Böylece sistemi çoğunlukla Linux
olarak adlandırırlar. Ve bu dergiler, GNU/Linux sisteminin üstünde
çalıştırabileceğiniz özgür olmayan yazılıma ilişkin reklamlarla
doludur. Şimdi, bu reklamlar ortak bir mesaja sahiptir. Şöyle demektedirler:
“Özgür olmayan yazılım sizin için iyidir. O kadar iyidir ki, bu yazılıma
sahip olmak için <em>para</em> bile ödeyebilirsiniz.” [Dinleyiciler güler]</p>

<p>Ve bu şeyleri “katma değer paketleri” olarak adlandırırız, bu, onların
değerleri hakkında bir ifade sağlar. Şöyle demektedirler: Özgürlüğü değil,
pratik elverişliliği değerlendirin. Ve bu değerlerle fikir birliği içinde
değilim, bu nedenle onları “özgürlüğü eksilmiş paketler” olarak
adlandırıyorum. [Dinleyiciler güler] Özgür bir işletim sistemi kurduysanız,
o zaman şimdi özgür dünyada yaşıyorsunuz demektir. Yıllardır size vermek
için uğraştığımız özgürlüğün faydalarının tadını çıkarın. Bu paketler, size
bir zincir üzerinde eğilme imkânını vermektedir. </p>

<p>Ve GNU/Linux sisteminin kullanımına adanmış ticari gösterilere bakarsanız,
bu gösteriler, kendilerini “Linux” gösterileri olarak adlandırmaktadır. Ve
özgür olmayan yazılımı sergileyen satış reyonlarıyla doludurlar, özellikle,
onay damgasını özgür olmayan yazılımın üzerine vururlar. Bu nedenle,
toplumumuzda baktığımız her yerde, kurumlar özgür olmayan yazılımı
desteklemektedir, GNU’nun kendisi için geliştirildiği özgürlük fikrini
tamamen yadsırlar. Ve insanların özgürlük fikriyle karşı karşıya
gelebilecekleri tek yer, GNU ile ve özgür yazılımla ilişkilidir. Bu nedenle
sizden sistemi GNU/Linux olarak adlandırmanızı istememin nedeni
budur. Lütfen insanları sistemin nereden ve niçin geldiği konusunda
bilgilendirin.</p>

<p>Tabi ki, yalnızca bu ismi kullanarak, tarihsel bir açıklama
yapmayacaksınız. Dört ekstra karakter girebilir ve GNU/Linux’ı
yazabilirsiniz; iki ekstra hece söyleyebilirsiniz. Ancak GNU/Linux Windows
2000’den daha az heceden oluşmaktadır. [Dinleyiciler güler] Onlara çok fazla
şey anlatmıyorsunuz ancak onları hazırlıyorsunuz, böylece GNU hakkında bir
şeyler öğrenecekler ve konunun ne olduğunu duyduklarında, bunun kendileriyle
ve yaşamlarıyla nasıl bir ilişkisinin olduğunu göreceklerdir. Ve bu,
doğrudan büyük bir fark yaratmaktadır. Bu nedenle, lütfen bize yardım edin. </p>

<p>Microsoft, GPL’i “açık kaynaklı bir lisans” olarak adlandırdı. İnsanların,
ana husus olarak özgürlük açısından düşünüyor olmalarını
istemediler. İnsanları, Microsoft ürünlerini seçeceklerse, tüketici olarak
dar bir şekilde düşünmeye ve tabi ki tüketiciler olarak çok rasyonel bir
şekilde düşünmemeye davet ettiklerini bulacaksınız. Ancak insanların
vatandaş ya da devlet adamı gibi düşünmesini istemezler, Bu, onlar için
zıttır, düşmancadır. En azından mevcut iş modellerine karşı zıttır.</p>

<p>Şimdi, özgür yazılım nasıl&hellip;evet, özgür yazılımın toplumumuzla nasıl
bir ilişkisinin olduğunu anlatabilirim. Bazılarınız için önemli olabilecek
ikinci bir başlık ise özgür yazılımın işle nasıl bir ilgisi
olduğudur. Şimdi, gerçekte, özgür yazılım iş için <em>büyük</em> ölçüde
yararlıdır. Ne de olsa, gelişmiş ülkelerdeki birçok işyerinde yazılım
kullanılmaktadır. Yalnızca küçük bir kısmı yazılım geliştirmektedir. </p>

<p>Ve özgür yazılım, yazılım kullanan herhangi bir firma için büyük ölçüde
avantajlıdır çünkü bu, kontrolün sizde olduğunu göstermektedir. Temel
olarak, özgür yazılım, kullanıcıların, programın ne yaptığına ilişkin
kontrole sahip oldukları anlamına gelmektedir. Münferit olarak ya da toplu
olarak, yeterince dikkatli olurlarsa, durum böyledir. Yeterince dikkat
gösteren herkes, bazı etkileri uygulayabilir. Dikkat etmezseniz, satın
almazsınız. O zaman başka insanların tercih ettiklerini kullanırsınız. Ancak
dikkat eder, özen gösterirseniz, o zaman söyleyecek bir şeyleriniz
olur. özel mülk yazılım söz konusu olduğunda, söyleyecek bir şeyiniz olmaz. </p>

<p>Özgür yazılımla, değiştirmek istediğiniz şeyleri değiştirebilirsiniz. Ve
firmanızda programlayıcıların olup olmaması fark etmez; bu,
iyidir. Binanızdaki duvarları hareket ettirmek isterseniz, bir marangozluk
firması olmanız gerekmez. Bir marangoz bulup, “Bu işi yapmak için ne kadar
para istersin?” diye sormanız yeterlidir. Ve kullandığınız yazılımı
değiştirmek isterseniz, bir programlama firması olmanız gerekmez. Tek
yapmanız gereken bir programlama firmasına gidip şunu söylemektir: “Bu
özellikleri implement etmek için ne kadar para istersiniz? Ve ne zamana
bitirirsiniz?” Ve işi yapmazlarsa, gidip başka birilerini bulabilirsiniz.</p>

<p>Destek için özgür bir piyasa mevcuttur. Bu nedenle destekle ilgilenen her
türlü işyeri, özgür yazılımda büyük bir avantaj bulacaktır. özel mülk
yazılımla, destek bir tekeldir çünkü bir firma, bu, Microsoft’un paylaşılan
bir kaynak programı ise kaynak koduna sahiptir – ya da belki de yüklü bir
miktar para ödeyen az sayıda firma kaynak koduna sahiptir – ancak, bu sayı
çok azdır. Bu nedenle, sizin için çok fazla sayıda olası kaynak mevcut
değildir. Ve bu, gerçekten de büyük bir dev değilseniz, sizinle
ilgilenmedikleri anlamına gelmektedir. Firmanız, sizin işinizi
kaybederlerse, bu duruma önem vermelerini gerektirecek kadar önemli
değildir. Bir kere programı kullandığınızda, onlar için desteği almakta
kilitlendiğinizi anlarlar çünkü farklı bir programa geçmek çok büyük bir
iştir. Bu nedenle, bir hatanın raporlanması ayrıcalığının ödenmesi gibi
şeylerle karşılaşırsınız. [Dinleyiciler güler] Ve bir kere ödeme yaptıktan
sonra, şöyle derler: “İyi, tamam, hata raporunuzu kaydettik. Ve birkaç ay
içinde, bir yükseltme [:upgrade] satın alabilirsiniz ve bu hatayı giderip
gidermediğimizi görebilirsiniz.” [Dinleyiciler güler]</p>

<p>Özgür yazılıma ilişkin destek sağlayıcıları, bundan ucuz
kurtulamaz. Müşterileri memnun etmek zorundadırlar. Tabi ki, birçok iyi
bedava destek alabilirsiniz. Probleminizi İnternetten gönderirsiniz. Ertesi
gün bir yanıt alabilirsiniz. Ancak bu, tabi ki garantili değildir. Güvende
olmak isterseniz, en iyisi bir firma ile anlaşma yapın ve onlara ücret
ödeyin. Ve bu, tabi ki, özgür yazılım işinin çalışma şekillerinden
birisidir. </p>

<p>Yazılım kullanan işler için özgür yazılımın başka bir avantajı, güven ve
gizliliktir. Ve bu, bireyler için de geçerlidir ancak bunu, işyerleri
bağlamında gündeme getirdim. İşte, bir program özel mülk olduğunda,
gerçekten de ne yaptığını bile söyleyemezsiniz.</p>

<p>Bunların hakkında bir şeyler biliyorsanız, hoşlanmayacağınız bir şekilde
kasıtlı olarak ortaya konan özelliklere sahip olabilir. Örneğin,
geliştiricinin makinenize girmesine izin veren bir arka kapıya sahip
olabilir. Yaptığınız işlere burnunu sokabilir ve bilgileri geri
gönderebilir. Bu, yaygın bir durumdur. Birtakım Microsoft yazılımları bunu
yapmaktadır. Ancak bunu yapan yalnızca Microsoft değildir. Kullanıcının
işine burnunu sokan başka özel mülk programlar mevcuttur. Ve bunu yaptıkları
zaman fark edemezsiniz bile. Ve tabi ki, geliştiricinin tamamen dürüst
olduğu varsayıldığında bile, her programcı hata yapar. Bunlar, güvenliğinizi
etkileyen ve kimseden kaynaklanmayan hatalar olabilir. Ancak buradaki ana
nokta şudur: Bu, özgür yazılım değildir, bu hataları bulamazsınız. Ve bu
hataları gideremezsiniz.</p>

<p>Hiç kimse, çalıştırdığı her programın kaynağını kontrol etmek için gereken
zamana sahip değildir. Bunu yapmayacaksınız. Ancak özgür yazılımla, büyük
bir topluluk mevcuttur ve bu toplulukta olayları kontrol eden insanlar
vardır. Ve onların kontrolünden faydalanırsınız çünkü kazara bir hata varsa,
ki kesinlikle vardır, zaman zaman, herhangi bir programda, bu hatayı
bulabilir ve giderebilirler. Ve yakalanacaklarını düşündükleri zaman,
insanların, kasıtlı bir Truva atı (kullanılacağı bilgisayara bilerek hasar
verme amacıyla hazırlanmış bilgisayar programı) ya da burnunu sokan bir
özelliği koyma ihtimali çok daha düşüktür. özel mülk yazılım
geliştiricileri, yakalanmayacaklarını düşünür. Bu durumun tespit edilmeden
geçeceğini düşünürler. Ancak özgür bir yazılım geliştiricisi insanların ona
bakacağını ve orada olduğunu göreceğini bilir. Topluluğumuzda,
kullanıcıların hoşlanmayacakları bir şekilde boğazlarına bastırarak bu
durumdan kurtulmayı düşünmeyiz. Biliriz ki, kullanıcılar bundan hoşlanmazsa,
bu özelliğe sahip olmayan değiştirilmiş bir sürüm hazırlanacaktır. Ve daha
sonra tümü de söz konusu sürümü kullanarak çalışmaya başlayacaktır.</p>

<p>Gerçekte, muhtemelen bu özelliği koymayacağımız sonucunu hepimiz
çıkarabiliriz, yeterince adım önceden bunu anlayabiliriz. Ne de olsa, özgür
bir program yazıyorsunuz; insanların sürümünüzdenhoşlanmasını istersiniz;
birçok insanın nefret edeceği bir özelliği koymazsınız ve kendinizinki
yerine başka bir değiştirilmiş sürümü kullanmazsınız. Böylece, özgür yazılım
dünyasında kralın kullanıcı olduğunu fark edersiniz. özel mülk yazılım
dünyasında, kral, müşteri değildir. Çünkü siz yalnızca bir
müşterisinizdir. Kullandığınız yazılımda söz hakkınız yoktur.</p>

<p>Bu anlamda, özgür yazılım, demokrasinin işlemesi için yeni bir
mekanizmadır. Şimdi Stanford’da olan Profesör Lessig, bir kanun çeşidi
olarak söz konusu kod fonksiyonlarını söylemiştir. Tüm amaçlar ve hedefler
için herkesin kullandığı kod hakkında yazan her kimse, insanların
hayatlarını belirleyen kanunlar yazmaktadır. Özgür yazılım söz konusu
olduğunda, bu kanunlar demokratik bir şekilde yazılır. Ancak bu, klasik
demokrasi biçimi değildir – büyük bir seçim yapıp şunu demiyoruz: “Herkes,
bu işin nasıl yapılmasını istiyorsa ona göre oy versin.” [Dinleyiciler
güler] Bunun yerine, temel olarak şunu diyoruz: özelliğin şu şekilde
implement edilmesini isteyenler, o şekilde yapsın. Ve söz konusu özelliği
söz konusu şekilde gerçekleştirmek için çalışmak isterseniz, öyle
yaparsınız. Ve bir şekilde ya da diğer şekilde yapılır, değil mi? Ve böylece
çok sayıda insan bu şekilde isterse, bu şekilde yapılacaktır. Bu şekilde,
herkes, gitmek istediği yönde basitçe adımlar atarak sosyal karara katkıda
bulunur. </p>

<p>Ve kişisel olarak istediğiniz kadar adım atmakta özgürsünüz. Bir işyeri,
atmalarının yararlı olduğu kadar adımı atmakta özgürdür. Ve tüm bu şeyleri
topladığınızda, bu, yazılımın hangi yönde gittiğini söyler.</p>

<p>Ve mevcut birtakım programlardan – genellikle büyük parçalardan – bazı
parçaların alınması ve daha sonra kendinize ait belirli miktardaki kodun
yazılması ve ihtiyacınızı tam olarak karşılayan bir programın hazırlanması
tabi ki çok yararlıdır; mevcut birtakım özgür yazılım paketlerinden büyük
parçaları alamazsanız, tamamını yeni baştan yazmak size pahalıya mal
olacaktır.</p>

<p>Kralın kullanıcı olduğu gerçeğinden kaynaklanan başka bir şey de, uyumluluk
ve standardizasyon konusunda çok iyi olma eğilimimizdir. Niçin? Çünkü
kullanıcılar bundan hoşlanmaktadır. Kullanıcılar, içinde büyük
uyumsuzlukların olduğu bir programı reddedecektir. Şimdi, bazen belirli bir
uyumsuzluk tipine ilişkin ihtiyacı olan belirli bir kullanıcı grubu vardır
ve o zaman ona sahip olacaklardır. Bu tamamdır. Ancak kullanıcılar bir
standardı izlemek istediklerinde, biz geliştiriciler de bunu izlemeliyiz ve
bunu biliriz. Ve bunu yaparız. Bunun zıttı olarak, özel mülk yazılım
geliştiricilerine bakarsanız, genellikle kasıtlı olarak bir standardı
izlememeyi avantajlı bulurlar ve bunun nedeni, bu şekilde kullanıcıya bir
avantaj sağladıklarını düşündükleri için <em>değil</em>, ancak daha çok
kullanıcı üzerinde bir şeyler dayattıkları, kullanıcıyı kilitledikleri
içindir. Ve özel mülk yazılım geliştiricilerinin zaman zaman dosya
biçimlerinde değişiklikler yaptıklarını görürsünüz, bunun tek nedeni,
insanların en yeni sürümü satın almalarını sağlamaktır. </p>

<p>Arşivciler şimdi bir problem bulmaktadır, on yıl önce bilgisayarlarda
yazılan dosyalara genellikle erişilememektedir; bunlar, şimdi kaybolmuş olan
özel mülk yazılımla yazılan dosyalardır. Bu dosyalar özgür yazılımla
yazılmış olsalardı, güncelleştirilebilip çalıştırılabilirlerdi. Ve söz
konusu kayıtlar kaybolmazdı, erişilemeyen duruma gelmezdi. NPR'de bile bu
konuda şikayetler vardı ve çözüm olarak özgür yazılım
önerilmekteydi. Aslında, kendi verilerinizi saklamak için özgür olmayan
programı kullanarak, kendinizi tuzağa düşürüyorsunuz.</p>

<p>Böylece, özgür yazılımın birçok işi nasıl etkilediğini anlattım. Ancak,
yazılım işi olan bu özel dar alanı nasıl etkilemektedir? Evet, bu sorunun
cevabı, çoğunlukla hemen hemen hiç etkilemediğidir. Ve bana anlatılanlardan,
bunun nedeni, yazılım endüstrisinin % 90’ının özel yazılımın gelişimine
ayrılmasıdır, başka bir deyişle, yayınlanmayan yazılıma ayrılmasıdır. Özel
yazılım için, bu husus ya da özgür ya da özel mülk olma hususu gündeme
gelmez. Gördüğünüz gibi, buradaki husus, siz kullanıcıların yazılımı
değiştirmek ve yeniden dağıtmak için özgür olup olmadığınızdır. Yalnızca tek
bir kullanıcı varsa ve söz konusu kullanıcı haklara sahipse, o zaman problem
yoktur. Söz konusu kullanıcı tüm bu şeyleri yapmakta özgürdür. Bu nedenle,
aslında, kaynak kodunu ve tüm hakları alma konusunda ısrar ediyorlarsa,
firma içinde kullanım için bir firma tarafından geliştirilen her türlü özel
program özgür yazılımdır.</p>

<p>Bu husus, bir saatteki ya da bir mikrodalga fırındaki ya da bir otomobilin
ateşleme sistemindeki yazılım için söz konusu değildir çünkü bu durumlarda,
kurmak için yazılım indirmezsiniz. Kullanıcı söz konusu olduğu sürece, bu,
gerçek bir bilgisayar değildir, bu nedenle, etik açıdan önemli olmaya
yetecek kadar bu hususları büyütmez. Bu nedenle, en önemli kısım için,
yazılım endüstrisi, olduğu gibi gitmeye devam edecektir. Ve ilginç şey şudur
ki, bu gibi büyük bir iş oranı endüstrinin ilgili kısmında olduğu için,
özgür yazılım işi için hiçbir olasılık olmasa bile, özgür yazılım
geliştiricileri, özel yazılım yazmak için günlük işler
alabilirler. [Dinleyiciler güler] Bunlardan çok fazla vardır; oran çok
büyüktür.</p>

<p>Ancak görüldüğü gibi, özgür yazılım işi vardır. Özgür yazılım firmaları
vardır ve katılacağım basın toplantısında, birkaç özgür yazılım firmasından
insanlar bize katılacaktır. Ve tabi ki, özgür yazılım işi olmayan ancak
yayınlamak için yararlı özgür yazılım parçaları geliştiren firmalar da
vardır ve onların geliştirdiği özgür yazılım önemli ölçüdedir.</p>

<p>Şimdi, şu soruyu sorarız: özgür yazılım iş dünyası nasıl çalışmaktadır?
Bazıları kopyaları satmaktadır. Kopyalamakta özgürsünüzdür ancak yine de
ayda binlerce kopya satabilirler. Ve diğerleri, destek ve çeşitli hizmet
tiplerini satmaktadır. Kişisel olarak ben, 1980’lerin ikinci yarısı boyunca,
özgür yazılım destek hizmetleri sattım. Temel olarak saatte $200 için,
yazmış olduğum GNU yazılımında değiştirmemi istediğiniz her şeyi
değiştiririm dedim. Evet, bu, ciddi bir ücrettir ancak bu, benim geliştirmiş
olduğum bir programdı ve çok daha kısa bir sürede aynı işi
gerçekleştirebileceğimi insanlar anladı. [Dinleyiciler güler] Ve bu şekilde
ekmeğimi kazandım. Aslında, daha önce yaptığımdan daha fazlasını
yaptım. Ayrıca dersler de verdim. Ve 1990 yılına kadar bunu yapmayı
sürdürdüm. 1990 yılında büyük bir ödül kazandım ve bunu yapmayı bıraktım.</p>

<p>Ancak 1990 yılında, Cygnus Support (Cygnus Destek) adında ilk ortak özgür
yazılım işi oluşturuldu. Ve onların işi, benim yaptığım şeyle aynı tip şeyi
yapmaktı. İhtiyaç duysaydım kesinlikle onlar için çalışabilirdim. Ancak
ihtiyaç duymadım ve herhangi bir firmadan bağımsız kalsaydım bunun hareket
için iyi olacağını hissettim. Bu şekilde, herhangi bir çıkar çatışması
olmaksızın çeşitli özgür ve özgür olmayan yazılım firmaları için iyi ve kötü
şeyler söyleyebilirdim. Harekete daha fazla hizmet edebileceğimi
hissettim. Ancak yaşamımı kazanmak için buna ihtiyaç duysaydım, onlar için
çalışacaktım. Bu, içinde bulunmak adına etik bir iştir. Onlarla iş yapmak
için utanmama hiç gerek yoktu. Ve söz konusu firma ilk yılında kârdaydı. Çok
az ana para ile, üç kurucusunun sahip olduğu para ile oluşturulmuştu. Ve her
geçen yıl daha da büyüdüler ve kârlı oldular, sonunda iyice büyümek
istediler, açgözlü oldular, dış yatırımcılara açıldılar ve daha sonra her
şeyi bozdular. Ancak açgözlü olmadan önce, yıllarını başarı içinde
geçirdiler.</p>

<p>Bu, özgür yazılım hakkındaki heyecan verici şeylerden birini
göstermektedir. Özgür yazılım, özgür yazılım geliştirmek için anapara
sağlamanızın gerekli olmadığını göstermektedir. Demek istiyorum ki, ana para
yararlıdır; yardımcı olabilir. Bir miktar anapara toplayabilirseniz, insan
tutabilir ve bu insanlara kod yazdırabilirsiniz. Ancak az sayıda insanla çok
iş başarabilirsiniz. Aslında, özgür yazılımı geliştiren süreçin çok etkin
olması, dünyanın özgür yazılıma geçmesi için önemli nedenlerden biridir. Ve
bu, ayrıca Microsoft’un söylediğini yalanlar, Microsoft, GNU GPL’nin kötü
olduğunu söyler çünkü özgür olmayan yazılımı geliştirmek için anapara
toplamak, özgür yazılımımızı alıp bizimle paylaşmayacakları programlara
kodumuzu koymak onlar için zorlaşır. Temel olarak, bu şekilde anaparayı
yükseltmelerine ihtiyaç duymamaktayız. Her şekilde işi yaptırırız. İşi zaten
yaptırıyoruz.</p>

<p>İnsanlar, bizim hiçbir zaman tamamen özgür bir işletim sistemi
yapamayacağımızı söylemekteydiler. Şimdi bunu ve ilâve olarak önemli bir
oranı daha gerçekleştirdik. Ve söyleyebilirim ki, dünyanın tüm genel amaçlı
olarak yayınlanan yazılımını geliştirmemize az kaldı. Ve bunu,
kullanıcılardan % 90’ından fazlasının henüz bizim özgür yazılımımızı
kullanmadığı bir dünyada başardık. Bu, dünyadaki tüm Web sunucularının
yarısından fazlasının Web sunucusu olarak Apache ile GNU/Linux üzerinde
çalıştığı bir dünyada gerçekleşmiştir.</p>

<p><strong>SORU</strong>:[Duyulamıyor] &hellip; Daha önce ne dediniz, Linux mı?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:GNU/Linux dedim.</p>

<p><strong>SORU</strong>:Öyle mi dediniz?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:Evet, çekirdek hakkında konuşuyorsam, onu Linux
olarak adlandırırım. Biliyorsunuz, bu, onun adıdır. Çekirdek Linus Torvalds
tarafından yazılmıştır ve yazara duyulan saygıdan ötürü, bu çekirdeği
yalnızca onun verdiği isimle adlandırabiliriz.</p>

<p>Genel olarak, iş dünyasında, birçok kullanıcı GNU/Linux’ı
kullanmamaktadır. Birçok ev kullanıcısı henüz bizim sistemimizi
kullanmamaktadır. Ev kullanıcıları da sistemimizi kullanmaya başladığında,
özgür yazılım için 10 kat daha fazla gönüllü ve 10 kat daha fazla müşteri
sağlayacağız. Ve bu bizi büyütecektir. Bu nedenle, bu noktada, bu işi
yapabileceğimiz konusunda oldukça güvenim var.</p>

<p>Ve bu önemlidir çünkü Microsoft bizim çaresiz hissetmemizi
istemektedir. Şöyle derler: “Çalıştırılacak yazılıma sahip olmanızın tek
yolu, yeniliğe sahip olmanızın tek yolu, gücü bize vermenizle
sağlanabilir. Biz baskınız. Çalıştırdığınız programla ne yapabileceğinizi
kontrol edelim, böylece sizden çok para alabiliriz ve bu paranın belirli bir
oranını yazılım geliştirmek için kullanıp geri kalanını kâr yaparız.”</p>

<p>Hiçbir zaman çaresiz hissetmemelisiniz. Çok çaresiz hissedip özgürlüğünüzü
feda etmemelisiniz. Bu çok tehlikelidir.</p>

<p>Microsoft’un, yalnızca Microsoft olmamakla beraber özgür yazılımı
desteklemeyen insanların genelde benimsediği değer sistemi, kısa vadeli
kârdır: Bu sene ne kadar para kazanacağım? Bugün ne kadar iş yaptırabilirim?
Kısa vadeli düşünme ve dar düşünme. Onların varsayımına göre, birilerinin
özgürlük adına fedakarlık yapması saçmadır.</p>

<p>Dün yurttaşlarının özgürlüğü için fedakarlık yapmış olan Amerikalılar
hakkında birçok insan konuşma yapıyordu. Bu insanların bazıları büyük
fedakarlıklar yapmışlardı. Ülkemizde herkesin duyduğu özgürlük çeşitleri
için yaşamlarını bile feda etmişlerdi. (En azından bazı durumlarda; tahmin
ederim ki, Vietnam’daki savaşı burada görmezden gelmeliyiz.)</p>

<p><i>[Editörün notu: Önceki gün, Yurt Şehitleri anma günüydü, kahramanların
anıldığı bir ABD tatil günüydü.]</i></p>

<p>Ancak neyse ki, yazılımın kullanılmasındaki özgürlüğümüzün korunması bu gibi
büyük fedakarlıkları gerektirmemektedir. Grafiksel Kullanıcı Ara yüzü (GUI)
programınız henüz yoksa, komut satırı ara yüzünün öğrenilmesi gibi yalnızca
küçük ve az fedakarlıklar yeterlidir. Bunu bu şekilde yapmak için özgür bir
yazılım paketine sahip olmadığımız için, bu, işin bu şekilde yapılması
gibidir. Birkaç yılda sahip olabileceğiniz gibi, belirli bir özgür yazılım
paketini geliştirecek olan bir firmaya bir miktar paranın ödenmesi
gibidir. Bunlar, hepimizin yapabileceği küçük fedakarlıklardır. Ve uzun
vadede, bundan fayda görürüz. Bildiğiniz gibi, bir fedakarlıktan çok bir
yatırım gibidir. Toplumumuzun gelişmesinde bizim için iyi olduğunu bilmek
için, yalnızca söz konusu yatırımdan kimin beş on senti alacağını saymadan
yeterli uzun vadeli görüşe sahip olmamız gereklidir.</p>

<p>Böylece, bu noktada, anlatacaklarım sona erdi.</p>

<p>Tony Stanco tarafından önerilen özgür yazılım işine ilişkin yeni bir
yaklaşımın olduğunu ifade etmek isterim, bu yaklaşım “Özgür Geliştiriciler”
olarak adlandırılmaktadır ve organizasyona katılan tüm yazılım
geliştiricilere kârdan belirli bir oranın verilmesini uman belirli bir iş
yapısını içermektedir. Ve halen Hindistan’da bazı büyük hükümet yazılım
geliştirme sözleşmelerinin gerçekleştirilmesini ummaktadırlar çünkü taban
olarak özgür yazılımı kullanıyor olacaklardır, bu şekilde büyük maliyet
tasarrufu sağlamayı planlamaktadırlar.</p>

<p>Ve şimdi sorularınızı bekliyorum.</p>

<p><strong>SORU</strong>: <i>[İşitilememektedir]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Biraz yüksek sesle konuşabilir misiniz lütfen?
Sizi gerçekten duyamıyorum.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Microsoft gibi bir firma bir özgür yazılım
sözleşmesini nasıl içerebilir?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Microsoft aslında eylemlerinin birçoğunu
hizmetlere kaydırmayı planlamaktadır. Ve yapmayı planladıkları şey kirli ve
tehlikeli bir şeydir, zikzak biçiminde hizmetleri birini diğerine olacak
şekilde bağlamayı planlamaktadırlar. Böylece bu hizmeti kullanmak için, bu
Microsoft programını kullanıyor olmanız gereklidir, bu da, bu hizmeti ve bu
Microsoft programını kullanmanız gerektiği anlamına gelecektir … böylece
tümü birbiriyle ilişkilidir. Planları budur. </p>

<p>Şimdi, ilginç olan şey, bu hizmetlerin satılmasının özgür yazılım ya da
özgür olmayan yazılım etik hususunu gündeme getirmemesidir. Onlar için, net
üzerinden bu hizmetleri satan bu gibi işyerlerinin olması çok iyi
olabilir. Ancak, Microsoft’un planladığı, yazılım ve hizmetler üzerinde daha
bile büyük bir tekel, daha bile büyük bir kilit elde etmek için onları
kullanmaktır ve bu, yakın zamanda bir makalede açıklanmıştır. Diğer
insanlar, bunun, neti Microsoft Firma Kasabasına dönüştürdüğünü söylemiştir.</p>

<p>Ve bu bağlantılıdır çünkü Microsoft anti güven mahkemesindeki asliye
mahkemesi Microsoft’un – anlamsız bir şekilde, hiçbir işe yaramayacak
biçimde – işletim sistemi kısmına ve uygulama kısmına bölünmesini
önermiştir. </p>

<p>Ancak o makaleyi gördükten sonra, şimdi yalnızca emsallerine uygun bir
şekilde birbirleriyle başa çıkmalarını gerektirmek için Microsoft’un
hizmetler kısmına ve yazılım kısmına bölünmesinin yararlı ve etkin bir
yolunu görmekteyim, hizmetler ara yüzlerini yayınlamalıdır, böylece
hizmetlerle konuşabilmek için herkes bir istemci yazabilir ve tahmin
ediyorum ki, hizmeti almak için ödeme yapmaları gereklidir. Evet, bu
tamamdır. Bu, tamamen farklı bir konudur. </p>

<p>Microsoft bu şekilde  [&hellip;]  başka bir deyişle, hizmetler ve yazılım
şeklinde bölünürse, Microsoft hizmetleriyle rekabete girmek için
yazılımlarını kullanamayacaklardır. Ve Microsoft yazılımıyla rekabete girmek
için hizmetleri kullanamayacaklardır. Ve özgür yazılım yapabileceğiz ve
belki de siz insanlar bunu Microsoft hizmetleriyle konuşmak için
kullanacaksınız, bu bizim için önemli değildir.</p>

<p>Çünkü ne de olsa, Microsoft’un birçok insana boyun eğdiren özel mülk yazılım
firması olmasına rağmen – diğerleri daha az insana boyun eğdirmiştir, bu,
uğraşma isteğinden kaynaklanmamaktadır; [dinleyiciler güler] o kadar çok
sayıda insana boyun eğdirmeyi başaramamışlardır. Bu nedenle, problem
yalnızca ve yalnızca Microsoft değildir. Microsoft, çözmeye çalıştığımız
problemin yalnızca en büyük örneğidir, işbirliği yapmak ve etik bir toplum
oluşturmak için kullanıcıların özgürlüğünü alan özel mülk yazılımdır. Bu
nedenle, bu platform için bana imkân vermiş olsalar bile, Microsoft üzerine
çok fazla odaklanmamalıyız. Bu, onları çok önemli yapmaz. Bu, hepsi ve
hepsinin sonu değildir.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Daha önceden, açık kaynaklı yazılımla özgür yazılım
arasındaki felsefi farkları açıklıyordunuz. Yalnızca Intel platformlarını
desteklerlerken, GNU/Linux dağıtımlarının mevcut eğilimi hakkında nasıl
hissediyorsunuz? Ve gitgide daha az sayıda programcının doğru şekilde
programlama yaptığı ve herhangi bir yerde derleme yapacak olan yazılımı
hazırladığı görülmektedir? Ve basitçe Intel sistemlerinde çalışan yazılımın
hazırlandığı görülmektedir?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Burada etik bir husus görmüyorum. Ancak,
gerçekte, bilgisayar üreten firmalar, bazen GNU/Linux sistemini bilgisayara
taşımaktadır. HP açık bir şekilde bunu yakın bir zamanda yapmıştır. Ve
Windows’un bir portu için ödeme yapma konusunda canlarını sıkmamışlardı,
çünkü bu, çok fazla maliyete sahip olacaktı. Ancak zannediyorum ki
GNU/Linux’ın desteklenmesi birkaç ay boyunca beş mühendisin çalışmasını
gerektirecekti. Bu, kolayca yapılabilir bir şeydi.</p>

<p>Şimdi tabi ki, insanların <code>autoconf</code>’u kullanmasını öneriyorum,
autoconf, programlarınızı taşınabilir hale getirmeyi kolaylaştıran bir GNU
paketidir. Bunu yapmaları için onları yüreklendiriyorum. Ya da sistemin söz
konusu sürümünde derlenmeyen bir hatayı başka birileri giderdiğinde ve size
gönderdiğinde, o zaman bunu göz önünde bulundurmalısınız. Ancak bunu etik
bir husus olarak görmüyorum.</p>

<p><strong>SORU</strong>: İki yorum. Birisi: Yakın zamanda, MIT’de
konuştunuz. Kopyasını okudum. Ve birileri, patentler hakkında bir şeyler
sordu ve siz dediniz ki “patentler tamamen farklı bir konudur. Bu konuda
yorumum yok.”</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Doğru. Patentler hakkında aslında söyleyecek çok
şeyim var ama bu, bir saati bulur. [Dinleyiciler güler]</p>

<p><strong>SORU</strong>: Şunu demek istedim: Bana öyle geliyor ki, burada
önemli bir husus var. Demek istiyorum ki, bu konsepti almaya çalışırken,
firmaların, kendileri için bir tekel biçimi oluşturmaya çalışırken Devletin
gücünü kullanmak isterlerse, patentler ve telif hakkı gibi şeyleri sert
özellik olarak adlandırmalarının bir nedeni vardır. Ve böylece, bu şeyler
hakkındaki yaygın olan şey, aynı hususlar etrafında dolaşmaları değildir
ancak söz konusu motivasyon, gerçekten de genel hizmet hususu değildir ama
özel çıkarları için firmaların tekel sağlama motivasyonudur. </p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Anlıyorum. Ama, iyi, yanıtlamak istiyorum çünkü
çok fazla zaman yok. Bu yüzden bunu yanıtlamak istiyorum.</p>

<p>Onların istediğinin bu olduğu konusunda haklısınız. Ancak fikri mülkiyet
terimini kullanmak istemelerinin başka bir nedeni vardır. Bunun nedeni,
insanların, telif hakkı hususları ya da patent hususları hakkında dikkatli
bir şekilde düşünmesini istememeleridir. Telif hakkı kanunu ve patent kanunu
tamamen farklı olduğu için, yazılım telif haklarının ve yazılım
patentlerinin etkileri tamamen farklıdır. </p>

<p>Yazılım patentleri, programcıları belirli program tiplerini yazmaktan
alıkoydukları için, programcılar üzerindeki bir kısıtlamadır ancak telif
hakkı bunu yapmaz. Telif hakkı söz konusu olduğunda, en azından kendi
kendinize yazıyorsanız, dağıtmanıza izin verilmektedir. Bu nedenle, bu
hususların ayrılması çok önemlidir.</p>

<p>Bunların, çok düşük bir seviyede ortak bir özelliği vardır ve diğer her şey
farklıdır. Bu nedenle, lütfen, açık bir şekilde düşünmeyi cesaretlendirmek
için, telif hakkını ve patentleri tartışın. Ancak fikri mülkiyeti
tartışmayın. fikri mülkiyet hakkında bir fikrim yoktur. Telif hakları,
patentler ve yazılım hakkında düşüncelerim vardır. </p>

<p><strong>SORU</strong>: Başlangıçta fonksiyonel bir dilin, yemek tarifleri
gibi, bilgisayar programları olduğunu ifade ettiniz. Ancak yemek
tariflerinden bilgisayar programlarına ve İngilizce dilinden bilgisayar
programlarına büyük bir geçiş vardır – “fonksiyonel dil”in tanımı çok
geniştir. DVD konusunda bu, neden olan problemi oluşturmaktadır. </p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Hususlar, doğadaki fonksiyonel olmayan şeylerden
ötürü kısmen benzer ancak kısmen de farklıdır. Hususun bir kısmı aktarılır
ancak tamamı aktarılmaz. Maalesef, bu da bir saatlik bir konuşma ile
açıklanabilir. Bu konuya burada girmek için yeterli vaktimiz yok. Ancak şunu
söylemek isterim ki, yazılımla aynı anlamda tüm fonksiyonel çalışmalar özgür
olmalıdır. Biliyorsunuz, ders kitapları, belgeler, sözlükler ve tarifler
özgür olmalıdır.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Yalnızca online müziği merak ediyordum. Bir yandan
öbür yana oluşturulmuş benzerlikler ve farklar mevcuttur.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Doğru. Yayınlanan her türlü bilgi için sahip
olmamız gereken minimum özgürlük bu yayını ticari olmayan bir şekilde
yeniden aynen dağıtma özgürlüğüdür. Fonksiyonel çalışmalar için,
değiştirilmiş bir sürümü ticari olarak yayınlama özgürlüğüne ihtiyaç duyarız
çünkü bu, toplum için çok yararlıdır. Fonksiyonel olmayan çalışmalar için –
insanları eğlendirecek ya da estetik olacak ya da belirli bir insanın
görüşlerini ifade edecek olan şeyler, biliyorsunuz – belki de
değiştirilmemelidir. Ve bu belki de onların tüm ticari dağıtımını kapsayan
telif hakkına sahip olunmasının tamam olduğu anlamına gelmektedir. </p>

<p>Lütfen unutmayın ki, A.B.D. Anayasasına göre, telif hakkının amacı halkın
yararlanmasıdır. Telif hakkı, belirli özel tarafların davranışını
değiştirmek böylece daha fazla kitap yayınlamalarını sağlamak içindir. Ve
bunun yararı, toplumun hususları tartışmasının ve öğrenmesinin
sağlanmasıdır. Ve, bildiğiniz gibi, literatürümüz vardır. Bilimsel
çalışmalarımız vardır. Hedef, bunu cesaretlendirmektir. Telif hakları,
yazarların iyiliği için değil, yalnızca yayıncıların iyiliği içindir. Telif
hakkı, okuyucuların ve insanlar yazdığında ve diğerleri okuduğunda
gerçekleşen bilgi alışverişinden faydalananların iyiliğinedir. Ve bu hedefle
fikir birliği içerisindeyim.</p>

<p>Ancak bilgisayar ağları çağında, yöntem, artık inanılabilen ve makul bir
yöntem değildir çünkü şimdi herkesin özel hayatına giren ve herkes için
terör estiren katı kanunları gerektirmektedir. Komşunuzla paylaşımda
bulunduğunuz için yıllarınız hapiste geçer. Matbaa zamanında durum böyle
değildi. O zamanlar telif hakkı endüstriyel bir düzenlemeydi. Yayıncıları
kısıtlamaktaydı. Şimdi yayıncılar tarafından kamu üzerine dayatılan bir
kısıtlamadır. Bu nedenle güç ilişkisi, aynı kanun yürürlükte olsa bile, 180
derece döndü.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Böylece başka bir müzikten müzik yapmak gibi bir şeye
sahip olabilir misiniz?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Doğru. Bu ilginç &hellip;</p>

<p><strong>SORU</strong>: Ve benzersiz, yeni çalışmalar, işte, hâlâ çok
miktarda işbirliği var.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Doğru. Ve bunun muhtemelen adil kullanım
kavramını gerektirdiğini düşünüyorum. Kesinlikle birkaç saniyelik numune
yapmak ve bunu bazı müziksel çalışmaların hazırlanmasında kullanmak, açık
bir şekilde bu, adil kullanım olmalıdır. Bu konu hakkında düşünürseniz, adil
kullanıma ilişkin standart fikir bunu içermektedir. Mahkemeler fikir birliği
içinde olurlarsa, emin değilim, ama olmalılar. Sistemde mevcut olduğu
haliyle gerçek bir değişiklik var olmayacaktır.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Özel mülk biçimlerde genel bilgilerin yayınlanması
hakkında ne düşünüyorsunuz?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Bu olmamalıdır. Hükümet, vatandaşlardan herhangi
bir şekilde ya da herhangi bir yönde kendisiyle haberleşmeleri için ya da
kendisine erişmeleri için özgür olmayan bir programın kullanılmasını hiçbir
zaman istememelidir. </p>

<p><strong>SORU</strong>: Şimdi söyleyeceğim şeyi yani GNU/Linux kullanıcısı
olmuştum.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Teşekkürler.  <i>[dinleyiciler güler]</i></p>

<p><strong>SORU</strong>: &hellip;son dört yıldır. Benim için problemli ve
hepimiz için önemli olan şeylerden biri de zannediyorum ki Web’e göz
atmaktır. </p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Evet.</p>

<p><strong>SORU</strong>: GNU/Linux sisteminin kullanılmasındaki zayıf
noktalardan bir tanesi Web’de tarama yapılmasıdır çünkü bu konudaki yaygın
araç Netscape’tir…</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: &hellip;ve özgür yazılım değildir.</p>

<p>Bu soruyu yanıtlayayım. Daha fazlasını elde etme adına ana noktaya
varayım. Evet. İnsanların GNU/Linux sistemlerinde Netscape Navigatör’ü
kullanma eğilimlerinde büyük bir artış vardır. Gerçekte, ticari olarak
paketlenmiş tüm sistemlerde Netscape Navigatör otomatik olarak
vardır. Böylece bu, ironik bir durumdur: özgür bir işletim sistemi
geliştirmek için çok çalıştık ve şimdi mağazaya gittiğinizde, orada
GNU/Linux’ın sürümlerini bulabilirsiniz, çoğu Linux olarak
adlandırılmaktadır ve özgür değildirler. Neyse, bazıları özgürdür
aslında. Ancak Netscape Navigatör ve belki de başka özgür olmayan programlar
da var olabilir. Bu nedenle, gerçekte ne yaptığınızı bilmiyorsanız, özgür
bir sistemin bulunması çok zordur. Ya da tabi ki, Netscape Navigatörü
kuramazsınız. </p>

<p>Şimdi, gerçekte, yıllardır özgür Web tarayıcıları mevcuttur. Lynx olarak
adlandırılan ve eskiden kullandığım özgür bir Web tarayıcısı vardır:
Grafiksel olmayan özgür bir Web tarayıcısıdır; yalnızca metinden
ibarettir. Bunun büyük bir avantajı vardır, bunda reklamları
görmezsiniz. [Dinleyiciler güler] [Alkış]</p>

<p>Ama her neyse, Mozilla olarak adlandırılan ve kullanabileceğiniz noktaya
ulaşan özgür bir grafik arayüzlü proje vardır. Ve ben onu arada sırada
kullanıyorum. </p>

<p><strong>SORU</strong>: Konqueror 2.01 çok iyidir.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Evet, Tamam. Bu, başka bir özgür grafiksel
arayüzlü tarayıcıdır. Böylece, sonunda tahmin ediyorum ki bu problemi
çözüyoruz.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Bana özgür yazılımla açık kaynak arasındaki
felsefi/etik ayrımdan bahsedebilir misiniz? Bunların uzlaştırılamaz olduğunu
mu hissediyorsunuz? &hellip;</p>

<p>[Kayıtlar arasında kaset değiştiriliyor; sorunun sonu ve cevabın başı
eksiktir]</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: &hellip; bir özgürlüğe ve etiğe. Ya da sizin
henüz söylediğiniz gibi, umarım ki, siz firmalar, bizim bu şeyleri yapmamıza
izin vermemizin daha kârlı olduğuna karar verirsiniz. </p>

<p>Ancak, söylediğim gibi, çok sayıdaki pratik çalışmada, bir kimsenin
politikasının ne olduğu gerçekten de fark etmemektedir. Bir kimse GNU
projesine yardımcı olmayı teklif ettiğinde, şunu demeyiz: “Bizim
politikalarımızla fikir birliği içinde olmanız gereklidir.” Bir GNU
paketinde, sistemi GNU/Linux olarak adlandırmanızın gerekli olduğunu ve
bunları özgür yazılım olarak adlandırmanız gerektiğini söyleriz. GNU Projesi
hakkında konuşmadığınızda ne söylediğiniz, size kalmıştır.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Yeni büyük makinelerini satmak amacıyla hükümet
birimleri için IBM firması bir kampanya başlatmıştır, satış noktası olarak
Linux’ı kullanmışlar ve Linux olarak adlandırmışlardır. </p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Evet. Tabi ki, bunlar gerçekten de GNU/Linux
sistemleridir. [Dinleyiciler güler]</p>

<p><strong>SORU</strong>: Bu doğrudur. En üstteki satış elemanına söyleyin. GNU
hakkında bir şey bilmiyor. </p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Kime söylemeliyim?</p>

<p><strong>SORU</strong>: En üstteki satış elemanı.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Ya, evet. Buradaki problem, avantajları için
söylemek istedikleri şeylere halihazırda dikkatli bir şekilde karar vermiş
olmalarıdır. Ve bunu tanımlamanın daha doğru, daha adil ya da daha kesin
yolunun ne olduğu hususu, bu gibi bir firma için önemli olan temel husus
değildir. Evet, şimdi bazı küçük firmalarda, bir patron olacaktır. Ve patron
bu gibi hususlar hakkında düşünmekteyse, bu şekilde bir karara
varabilir. Ancak bu çok büyük bir ortaklık değildir. Bu, bir utançtır,
ayıptır. </p>

<p>IBM’in yaptığı şey hakkında daha önemli ve daha bağımsız bir husus
vardır. “Linux”a bir milyar dolar yatırdıklarını söylüyorlar. Ancak belki de
“Linux”a ifadesindeki a’yı da çift tırnak içine almalıyım çünkü bu paranın
bir kısmı insanların özgür yazılım geliştirmesi için harcanmaktadır. Bu
gerçekten de topluluğumuz için büyük bir katkıdır. Ancak diğer kısımları,
insanlara özel mülk yazılım yazmaları ya da özel mülk yazılımı GNU/Linux’ın
üstünde çalıştırmak üzere taşımak için ödeme yapmaktadır ve bu, topluluğumuz
için bir katkı değildir. Ancak IBM, tümünü bunda toplamaktadır. Bunların
bazıları reklam olabilir, bu da kısmen bir katkıdır ancak kısmen de
yanlıştır. Bu nedenle, bu, karmaşık bir durumdur. Yaptıkları şeylerden
bazıları katkıdır ve bazıları değildir, ancak bunlar da kesin değildir. Ve
hepsini bir araya toplayıp “Vav! IBM’den bir milyar dolar aldım”
diyemezsiniz. [Dinleyiciler güler] Bu, olayların aşırı derecede
basitleştirilmesidir.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Genel Kamu Lisansı’na ilişkin düşünceler hakkında
biraz bilgi verebilir misiniz?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Şimdi, burada &mdash; özür dilerim, sorusunu
şimdi yanıtlıyorum. <i>[Laughter]</i></p>

<p><strong>SCHONBERG</strong>: Basın toplantısı için zaman ayırmak istiyor
musunuz? Yoksa burada mı devam etmek istiyorsunuz?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Basın toplantısı için kimler burada? Çok fazla
basın yok. Oh, üç - Tamam. Eğer herkesin sorusunu yanıtlamak üzere on dakika
gibi bir şey istesek kabul eder misiniz? Tamam. O zaman, herkesin sorusunu
yanıtlamayla devam edelim.</p>

<p>GNU GPL’ye yol açan düşünceler mi? Bunun bir kısmı, topluluğun özgürlüğünü,
X Windows’ta tanımladığım fenomenlere karşı korumak istememdi, bu durum
diğer programlarda da meydana geldi. Aslında, bu husus hakkında düşünürken,
X Windows henüz yayınlanmamıştı. Ancak bu problemin başka özgür programlarda
meydana geldiğini görmüştüm. Örneğin, TeX gibi. Kullanıcıların tümünün
özgürlüğe sahip olduğundan emin olmak istedim. Aksi takdirde, bir program
yazabileceğimi ve çok sayıda insanın programı kullanacağını düşündüm, ancak
o insanların özgürlüğü olmayacaktı. Ve bunun ana noktası nedir?</p>

<p>Ancak düşündüğüm diğer bir husus, topluluğa, bunun bir paspas olmadığı
duygusunu vermekti, bu, ortalıkta dolanan herhangi bir parazite av olmadığı
duygusuydu. Copyleft’i kullanmıyorsanız, esas olarak şunu diyorsunuzdur:
[Uysal bir şekilde konuşarak] “Kodumu al. Ne istersen yap. Hayır demem.”
Böylece herhangi biri gelip şunu diyebilir: [kesinkes konuşarak] “A, bunun
özgür olmayan bir sürümünü yapmak istiyorum. O zaman bunu alacağım.” Ve daha
sonra, tabi ki, muhtemelen bazı geliştirmeler eklediler, bu özgür olmayan
sürümler kullanıcılara çekici geldi ve özgür sürümlerin yerini aldı. Ve o
zaman, neyi başarmış oldunuz? Yalnızca bir özel mülk yazılım projesine
katkıda bulunmuş oldunuz. </p>

<p>Ve insanlar bu durumun meydana geldiğini gördüğünde, benim yaptığım şeyi
diğer insanların aldığını gördüklerinde ve insanlar hiçbir zaman geri
vermediğinde, bu, moral bozucu bir durum olabilir. Ve bu yalnızca
spekülasyon değildir. Bunun gerçekleştiğini gördüm. Bu, 1970’lerde üyesi
olduğum eski topluluğu bozmak için meydana gelen şeyin bir parçasıdır. Bazı
insanlar işbirliğinden uzaklaşmaya başladı. Ve biz de bu şekilde kâr
yaptıklarını varsaydık. Kesinlikle kâr yaptıklarını düşünüyor gibi
davrandılar. Ve biz de, ortaklığımızı alabileceğimizi ve geri
vermeyebileceğimizi fark ettik. Ve bu konu hakkında yapabileceğimiz hiçbir
şey yoktu. Çok umutsuzluk vericiydi. Bizim gibi bu eğilimden hoşlanmayan
insanlar bir tartışma bile yaşadılar ancak bunu nasıl durdurabileceğimize
ilişkin bir fikrimiz yoktu.</p>

<p>GPL bunu durdurmak için tasarımlanmıştır. Şöyle der: Evet, topluluğa girmek
ve bu kodu kullanmak konusunda özgürsünüz. Her türlü işi yapmak için bu kodu
kullanabilirsiniz. Ancak değiştirilmiş bir sürümü yayınlarsanız, bunu,
topluluğumuza, topluluğumuzun bir kısmına, özgür dünyanın bir kısmına
yayınlamanız gereklidir.</p>

<p>Bu nedenle, gerçekte, insanların bizim çalışmalarımızdan faydalanmasının ve
herhangi bir yazılım yazmak zorunda olmamanız gibi bir katkısının
olmamasının hâlâ birçok yolu vardır. Birçok insan GNU/Linux’ı kullanmakta ve
hiçbir yazılım yazmamaktadır. Bizim için bir şeyler yapmanız gibi bir şart
yoktur. Ancak belirli bir şey yaparsanız, buna katkıda bulunmanız
gerekir. Bu nedenle, bu, bizim topluluğumuzun bir paspas olmadığı anlamına
gelmektedir. Ve zannediyorum ki, bu durum insanlara şunu hissetme gücü
verdi: Evet, herkes tarafından ayakaltına alınmayacağız. Bunun karşısında
ayakta duracağız.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Evet sorum şuydu, özgür ancak copyleft edilmemiş
yazılım dikkate alındığında, herhangi bir kimse bu yazılımı alıp özel mülk
hale getirebileceği için, birilerinin bu yazılımı alıp üzerinde bazı
değişiklikler yapıp sonuçtaki yazılımı GPL altında yayınlaması mümkün müdür?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Evet, bu mümkündür.</p>

<p><strong>SORU</strong>: O zaman bu, gelecekteki tüm kopyaların GPL’lenmesine
neden olacaktır.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: O açıdan öyle. Ancak neden bunu yapmadığımızın
nedenleri şunlardır.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Hım?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Neden genellikle bunu yapmıyoruz, açıklamama izin
verin.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Tamam, evet.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: İsteseydik, X Windows’u alıp GPL kapsamlı bir
kopya hazırlayıp bunda değişiklikler yapabilirdik. Ancak X Window’un,
GPL’lenmesi yerine geliştirilmesi üzerinde çalışan çok daha büyük bir grup
vardır. Bu nedenle, bunu yaparsak, onlardan bir şeyler eşelemiş olurduk. Ve
bu, iyi bir davranış değildir. Ve onlar, bizim topluluğumuzun bir
parçasıdır, topluluğumuza katkıda bulunmaktadırlar.</p>

<p>İkinci olarak, bu bize geri tepecektir çünkü X üzerinde bizim yapacağımızdan
çok daha fazla iş yapmaktadırlar. Bu nedenle, bizim sürümümüz onların
sürümünden daha kötü olacaktır ve insanlar, bizim sürümümüzü
kullanmayacaktır, neden başımızı derde sokalım ki?</p>

<p><strong>SORU</strong>: Mmm hmm.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Bu nedenle, bir insan X Windows’a birtakım
geliştirmeler ilâve ettiğinde, o insanın yapması gereken şey bence X
geliştirme takımıyla işbirliği yapmaktır. Bu ilâveleri onlara gönderin ve
kendi bildikleri gibi kullanmalarına izin verin. Çünkü çok önemli bir özgür
yazılım parçası geliştirmektedirler. Onlarla işbirliği yapmak bizim için
iyidir. </p>

<p><strong>SORU</strong>: Yaklaşık iki yıl önceki özgür olmayan açık kaynağa
çok yakın olan X Konsorsiyumu hariç olmak üzere&hellip;</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Aslında, o açık kaynak <em>değildi</em>. Açık
kaynak olduğunu söylemiş olabilirler. Öyle söylemiş olup olmadıklarını
hatırlamıyorum. Ama açık kaynak değildi. Kısıtlıydı. Zannediyorum ki ticari
olarak dağıtamıyordunuz. Ya da ticari olarak değiştirilmiş bir sürümünü ya
da benzeri bir şeyleri dağıtamıyordunuz. Bu, hem Özgür Yazılım hareketi hem
de Açık Kaynak hareketi tarafından kabul edilemez olan bir kısıtlamaydı. </p>

<p>Ve evet, bu, copyleft olmayan bir lisansın sizi maruz bıraktığı bir
durumdur. Aslında, X Konsorsiyumunun çok katı bir politikası vardı. Şunu
demekteydiler: Programınız azıcık bile copyleft edilmiş olsa, dağıtmayız
bile. Dağıtımımıza koymayacağız.</p>

<p>Böylece, çok sayıda insan bu şekilde copyleft etmeme konusunda baskıya
uğramıştır. Ve sonuçta, daha sonra onların tüm yazılımları çok açıktı. Bir
geliştiriciye her şeye aşırı izin verme konusunda baskı yapmış olan
insanlar, daha sonra “Tamam, şimdi kısıtlamalar getirebiliriz” dediklerinde,
bu onların çok da etik olmayan hareketler yaptıklarını göstermiştir.</p>

<p>Ancak bu durumda, X’in alternatif bir GPL kapsamlı sürümünü elde etmek için
kaynakları gerçekten de zar zor toplamak ister miydik? Ve bunu yapmamızın
hiçbir anlamı olmayacaktı. Yapmamız gereken başka birçok şey vardır. Bunun
yerine onları yapalım. X geliştiricileriyle işbirliği yapabiliriz. </p>

<p><strong>SORU</strong>: GNU’nun ticari bir marka olduğu konusunda bir
yorumunuz var mı? Ve ticari markalara izin vererek bunu, GNU Genel Kamu
Lisansının bir parçası olarak içermek pratik midir?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Aslında, GNU üzerinde ticari marka kaydı
uygulamaktayız. Ancak, bunun bir önemi yok. Bunun sebebini açıklamak uzun
sürer.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Ticari markanın GPL kapsamlı programlarda
görüntülenmesine gereksinim duyardınız.</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Hayır, öyle zannetmiyorum. Lisanslar tekil
programları kapsamaktadır. Ve belirli bir program GNU Projesinin parçasıysa,
hiç kimse bu konu hakkında yalan söylemez. Bir bütün olarak sistemin ismi
farklı bir husustur. Ve bu, bir yan husustur. Daha fazla tartışılmaya
değmez.</p>

<p><strong>SORU</strong>: Bir düğme olsaydı ve bu düğmeye bastığınızda, bütün
firmaları yazılımlarını özgürleştirmeye zorlayabilseydiniz, bu düğmeye basar
mıydınız?</p>

<p><strong>STALLMAN</strong>:  Bu düğmeyi yalnızca yayınlanan yazılımlar için
kullanırdım. İnsanların özel olarak bir program yazıp onu özel olarak
kullanma hakkına sahip olduğunu düşünüyorum. Ve bu düşüncem, firmaları da
içermektedir. Bu, gizlilik hususudur. Ve bu doğrudur, yazılımın halka
açılmamasının yanlış olduğu zamanlar da olabilir, örneğin, insanlık için çok
yararlı bir yazılım insanlardan gizli tutuluyorsa, bu yanlış bir
durumdur. Bu yanlıştır, ancak farklı bir yanlış tipidir. Aynı alanda
olmasına rağmen, farklı bir husustur. </p>

<p>Ama evet, bence yayınlanan tüm yazılımlar özgür yazılım olmalıdır. Ve
unutmayın ki, bu yazılımlar özgür yazılım olmadığında, bunun nedeni,
hükümetin müdahalesidir. Hükümet, yazılımın özgür olmayan yazılım olması
için müdahale etmektedir. Hükümet, programların sahiplerine verilmek üzere
özel yasal güçler oluşturmaktadır, böylece belirli şekillerde programları
kullanmamızı polis gücüyle önleyebilir. Bu nedenle kesinlikle bunun bir sona
erdirilmesini isterim. </p>

<p><strong>SCHONBERG</strong>: Richard’ın sunumu, önemli oranda entelektüel
enerji oluşturmuştur. Umarım ki, bu enerjinin bir kısmı özgür yazılımın
kullanılmasına ve muhtemelen de yazılmasına dönüşür.</p>

<p>Bu konuyu burada sona erdirmeliyiz. Şunu söylemek isterim ki Richard politik
ve ahlaksal seviyede kamuoyunda nihai politik durumundan dolayı bilinen bir
uzmanlık alanına girmiştir ve bu, bizim uzmanlık alanımızda emsali
görülmemiş bir davranıştır. Ve bunun için ona çok borçluyuz. Şimdi bir ara
olduğunu belirtmek isterim.</p>

<p><i> [Dinleyiciler alkışlar]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: İstediğiniz zaman gitmekte özgürsünüz,
biliyorsunuz. <i>[dinleyiciler güler]</i> Sizi burada köle olarak
tutmuyorum.</p>

<p><i>[dinleyiciler dağılır&hellip;]</i></p>

<p><i>[çakışan konuşmalar&hellip;]</i></p>

<p><strong>STALLMAN</strong>: Son bir şey. Ağ sayfamız: www.gnu.org</p>

<div class="translators-notes">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
 </div>
</div>

<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">

<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a
href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a> adresine iletin. FSF ile
iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen
çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a
href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a> adresine
gönderin.</p>

<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
        replace it with the translation of these two:

        We work hard and do our best to provide accurate, good quality
        translations.  However, we are not exempt from imperfection.
        Please send your comments and general suggestions in this regard
        to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">

        &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

        <p>For information on coordinating and submitting translations of
        our web pages, see <a
        href="/server/standards/README.translations.html">Translations
        README</a>. -->
Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve
önerilerinizi lütfen <a
href="mailto:web-translators@gnu.org">bize&nbsp;bildirin</a>.</p><p>Bu
yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a
href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a>
sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri
gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a
href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a
href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma&nbsp;sayfamızı</a>
ziyaret edebilirsiniz.</p>
</div>

<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
     files generated as part of manuals) on the GNU web server should
     be under CC BY-ND 4.0.  Please do NOT change or remove this
     without talking with the webmasters or licensing team first.
     Please make sure the copyright date is consistent with the
     document.  For web pages, it is ok to list just the latest year the
     document was modified, or published.
     
     If you wish to list earlier years, that is ok too.
     Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
     years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
     year, i.e., a year in which the document was published (including
     being publicly visible on the web or in a revision control system).
     
     There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
     Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Copyright &copy; 2001, 2005, 2006, 2014, 2015, 2016 Richard M. Stallman</p>

<p>Bu sayfa <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative
Commons Alıntı-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı</a> altında
lisanslanmıştır.</p>

<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" -->
<div class="translators-credits">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p>
<ul>
<li>T. E. Kalaycı, 2009.</li>
<li>Çiğdem Özşar, 2009.</li>
<li>Birkan Sarıfakıoğlu, 2009.</li>
<li>Serkan Çapkan, 2009.</li>
<li>İzlem Gözükeleş, 2009. </li>
</ul></div>

<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Son Güncelleme:

$Date: 2020/08/22 06:31:23 $

<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>