1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/gnu/gnu-history.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.sq.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.84 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Përmbledhje e Sistemit GNU - Projekti GNU - Free Software Foundation</title>
<meta name="Keywords" content="GNU, Projekti GNU, FSF, Software-i i Lirë, Free Software Foundation,
Historik" />
<!--#include virtual="/gnu/po/gnu-history.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" -->
<h2>Përmbledhje e Sistemit GNU</h2>
<p>
Sistemi operativ GNU është një sistem <em>software</em>-i i plotë dhe i
lirë, i përputhshëm me Unix-in. GNU do të thotë “GNU’s Not
Unix”. Shqiptohet si <a href="/gnu/pronunciation.html">një rrokje e
vetme me një g të dëgjueshme</a>. <a
href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a> dha <a
href="/gnu/initial-announcement.html">Njoftimin Fillestar</a> të Projektit
GNU më Shtator 1983. Një version më i gjatë, i quajtur <a
href="/gnu/manifesto.html">GNU Manifesto</a> u botua në Mars 1985. Është
përkthyer në disa <a href="/gnu/manifesto.html#translations">gjuhë të
tjera</a>.</p>
<p>
Emri i “GNU”-së u zgjodh sepse plotësonte disa kushte; së pari,
qe shkurtim për “GNU’s Not Unix”, së dyti, ngaqë qe fjalë e
njëmendtë, dhe së treti, është e lezetshme ta thuash (or <a
href="http://www.poppyfields.net/poppy/songs/gnu.html">Këndojeni</a>).</p>
<p>
Fjala “i lirë” te “software i lirë” ka të bëjë me <a
href="/philosophy/free-sw.html">lirinë</a>, jo çmimin. Mund të paguani ose
jo një çmim që të keni <em>software</em> GNU. Me ose pa pagesë, pasi ta
keni <em>software</em>-in, me përdorimin e tij gëzoni katër liri specifike.
Lirinë për ta xhiruar programin si t’ju pëlqejë; lirinë për ta kopjuar
programin dhe për t’ua dhënë atë miqve dhe kolegëve tuaj; lirinë për ta
ndryshuar programin si të doni, duke patur hyrje të plotë te kodi burim;
lirinë për shpërndarjen e çfarëdo versioni të përmirësuar të tij duke
ndihmuar kështu në krijimin e një bashkësie. (Nëse rishpërndani
<em>software</em> GNU, mund të kërkoni pagesë kundrejt aktit fizik të
shpërnguljes së një kopjeje të tij, ose mund t’i jepni falas kopjet.)</p>
<p>
Projekti për zhvillimin e sistemit GNU quhet “Projekti GNU”.
Projekti GNU u konceptua më 1983 si një rrugë për të risjellë frymën e
bashkëpunimit që mbizotëronte në bashkësinë e shkencave kompjuterike në
fillimet e veta—për ta bërë sërish të mundur bashkëpunimin, duke hequr
pengesat e vëna ndaj tij me detyrim nga pronarët e <em>software</em>-it
pronësor.</p>
<p>
Më 1971, kur Richard Stallman filloi karrierën e vet në MIT, punoi në një
grup që përdorte vetëm <a href="/philosophy/free-sw.html"><em>software</em>
të lirë</a>. Madje edhe kompanitë e kompjuterave shpesh shpërndanin
<em>software</em> të lirë. Programuesit qenë të lirë të bashkëpunonin me
njëri tjetrin, dhe kështu bënë shpesh.</p>
<p>
Në vitet ’80, thuajse krejt <em>software</em>-i qe <a
href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">pronësor</a>, që do
të thotë se për të kishte pronarë, të cilët e ndaluan dhe e penguan
bashkëpunimin mes përdoruesve. Kjo e bëri Projektin GNU të domosdoshëm.</p>
<p>
Çdo përdorues kompjuteri ka nevojë për një sistem operativ; po qe se nuk ka
sistem operativ të lirë, atëherë as që mund të filloni të përdorni një
kompjuter pa i kthyer sytë nga <em>software</em>-i pronësor. Kështu që hapi
i parë në rrugën e <em>software</em>-it të lirë pa dyshim qe një sistem
operativ i lirë.</p>
<p>
Vendosëm të bënim një sistem operativ të përputhshëm me Unix-in ngaqë
konceptimi i tij në përgjithësi qe tashmë i provuar dhe i ndërkalueshëm, dhe
ngaqë përputhshmëria do ta bënte të lehtë për përdoruesit e Unix-it të
hidheshin nga Unix në GNU.</p>
<p>
Një sistem operativ i ngjashëm me Unix-in përfshin kernelin, përpiluesit,
përpunuesit, formatuesit e teksteve, <em>software</em> poste, ndërfaqe
grafike, librari, lojëra dhe mjaft gjëra të tjera. Ndaj, shkrimi i një
sistemi të plotë operativ është punë shumë e madhe. Ia filluam më Janar
1984. <a href="http://fsf.org/"> Free Software Foundation</a> u themelua në
Tetor 1985, fillimisht për të mbledhur fonde për zhvillimin e GNU-së.</p>
<p>Aty nga 1990, ose i kishim siguruar, ose i kishim shkruar krejt përbërësit
kryesorë, hiq një—kernelin. Ndërkohë, Linux, një kernel i ngjashëm me
ata Unix, po zhvillohej nga Linus Torvalds më 1991 dhe u shndërrua në
<em>software</em> të lirë më 1992. Ndërthurja e Linux-it me sistemin
thuajse të plotë GNU solli një sistem operativ të plotë: sistemin
GNU/Linux. Sipas vlerësimesh, sistemet GNU/Linux përdoren nga dhjetëra
milionë vetë sot, zakonisht në formë <a
href="/distros/distros.html">shpërndarjesh GNU/Linux</a>. Versioni kryesor
i Linux-it tani përmban “bulëza” <em>firmware</em> jo të lirë ;
aktivistët e <em>software</em>-it të lirë tani administrojnë një version të
modifikuar të Linux-it, të quajtur <a
href="http://directory.fsf.org/project/linux"> Linux-libre</a>.</p>
<p>
Megjithatë, Projekti GNU nuk kufizohet me thelbin e sistemit operativ.
Synimi ynë është të ofrojmë një spektër të plotë <em>software</em>-i, për
çfarëdo që duan të bëjnë një shumicë përdoruesish. Këtu përfshihen
<em>software</em> aplikacione. Shihni <a href="/directory">Listën e
Software-it të Lirë</a> për një katalog programesh aplikacione
<em>software</em>-i të lirë.</p>
<p>
Duam gjithashtu të ofrojmë <em>software</em> për përdorues që nuk janë
ekspertë kompjuteri. Ndaj edhe kemi zhvilluar <a
href="http://www.gnome.org/">desktopin grafik (të quajtur GNOME)</a> si
ndihmë për fillestarët në përdorimin e sistemit GNU.</p>
<p>Duam gjithashtu të ofrojmë lojëra dhe gjëra të tjera për kalimin e kohës së
lirë. Ka tashmë plot <a
href="http://directory.fsf.org/wiki/Category/Game">lojëra të lira</a>.</p>
<p>
Sa larg mund të shkojë <em>software</em>-i i lirë? Nuk ka kufij, hiq rastin
kur <a href="/philosophy/fighting-software-patents.html">ligje të tillë si
sistemi i patentave e ndalon <em>software</em>-in e lirë</a> krejtësisht.
Synimi përfundimtar është të ofrohet <em>software</em> i lirë që të kryejë
në kompjuter krejt llojet e punëve që duan të kryejnë përdoruesit—dhe
për ta bërë kështu <em>software</em>-in pronësor diçka të së kaluarës.</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së
dërgojini te <a href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ka
gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për t’u lidhur me</a>
FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të tjera
mund të dërgohen te <a
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi të
mirë dhe të përpikta. Megjithatë, nuk jemi të përjashtuar nga
papërsosmëritë. Ju lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me
këtë dërgojini te <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p><p>Për
të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona
web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për
përkthimet</a>.</p>
</div>
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
files generated as part of manuals) on the GNU web server should
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
without talking with the webmasters or licensing team first.
Please make sure the copyright date is consistent with the
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
document was modified, or published.
If you wish to list earlier years, that is ok too.
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
year, i.e., a year in which the document was published (including
being publicly visible on the web or in a revision control system).
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Të drejta kopjimi © 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005,
2007, 2009, 2012, 2014, 2017 Free Software Foundation, Inc.</p>
<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons
Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
U përditësua më:
$Date: 2017/11/20 14:00:02 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
