1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/x.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Pułapka X Window - Projekt GNU - Free Software Foundation</title>
<meta http-equiv="Keywords"
content="GNU, FSF, Fundacja Wolnego Oprogramowania, wolność, Richard Stallman, rms,
ruch wolnego oprogramowania" />
<meta http-equiv="Description"
content="Richard Stallman omawia historię ruchu mającego na celu stworzenie
wolnego systemu operacyjnego." />
<!--#include virtual="/philosophy/po/x.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<div class="reduced-width">
<h2>Pułapka X Window</h2>
<address class="byline">Richard Stallman</address>
<hr class="thin" />
<div class="article">
<p>
Stosować copyleft czy nie? To jedna z głównych kontrowersji
w społeczności wolnego oprogramowania. U podstaw copyleft leży
myśl, że powinniśmy zwalczać ogień ogniem – wykorzystać
prawo autorskie do zagwarantowania wolności naszego kodu. Jednym
z przykładów licencji tego typu jest GNU GPL.</p>
<p>
Część autorów wolnego oprogramowania woli dystrybuować je na warunkach
innych niż copyleft. Licencje przez nich wykorzystywane, jak XFree86
i <a href="/licenses/bsd.html">BSD</a> opierają się na idei
nieodmawiania nikomu – nawet temu, kto zamierza wykorzystać naszą
pracę jako podstawę do ograniczania wolności
innych. W wypuszczaniu pakietów na licencjach nie będących
copyleft nie ma niczego złego, ale tracimy ten sposób możliwość
aktywnej ochrony naszej wolności wprowadzania zmian i dalszego
rozprowadzania oprogramowania. Do takiej obrony potrzebujemy copyleft.</p>
<p>
Przez wiele lat X Consortium było głównym przeciwnikiem
copyleft. Posługiwało się równocześnie tak perswazją, jak i naciskiem,
by zniechęcić konstruktorów wolnego oprogramowania do stosowania tego
rodzaju licencji. Odwoływało się do moralności podsuwając przekonanie,
że nieładnie jest odmawiać. Stosowało presję poprzez przyjęcie
reguły, że oprogramowanie objęte copyleft nie może być częścią
Dystrybucji X.</p>
<p>
Czemu X Consortium przyjęło taką politykę? Miało to związek z ich
definicją sukcesu. Konsorcjum zdefiniowało sukces jako
popularność – w szczególności, osiąganą wtedy, gdy
do używania Systemu X Window zachęci się firmy
komputerowe. W ten sposób firmy te zostały posadzone
za kierownicą. Czegokolwiek zechciały, X Consortium musiało im
pomóc w uzyskaniu.</p>
<p>
Firmy komputerowe zwykle rozprowadzają oprogramowanie zamknięte, prawnie
zastrzeżone. Chcieli oni, by autorzy wolnego oprogramowania podarowali swoją
pracę na taki użytek. Gdyby poprosili o to wprost, zostaliby
wyśmiani. Jednak, występujące zamiast nich Konsorcjum mogło przedstawić
takie życzenia jako altruistyczne. „Przyłącz się do nas
i podaruj swoją pracę autorom programów zastrzeżonych”, mówili,
sugerując, że to zaszczytna forma poświęcenia się. „Przyłącz się,
pomóż osiągnąć popularność”, mówili, sugerując, że nie jest to
nawet poświęcenie.</p>
<p>
Jednak nie chodzi tu o samopoświęcenie: odrzucenie obrony, jaką daje
copyleft, chroniąca wolność całej społeczności, jest poświęceniem nie tylko
samego siebie. Ci, którzy ulegli prośbie Konsorcjum, powierzyli mu
przyszłość społeczności, zdając się na jego dobrą wolę.</p>
<p>
Źle ulokowano to zaufanie. W ostatnim roku działalności
X Consortium planowało wprowadzenie ograniczeń na korzystanie
z przygotowywanej wersji X11R6.4 tak, że nie byłoby to już wolne
oprogramowanie. Postanowili, że zaczną odmawiać – nie tylko
autorom programów prawnie zastrzeżonych, ale i naszej
społeczności.</p>
<p>
Cóż za ironia! Jeśli zgodziliście się, kiedy Konsorcjum X prosiło
was o niestosowanie copyleft, daliście im możliwość objęcia licencją
i ograniczeniami, razem z rdzeniem systemu X, także ich
wersji waszego własnego programu.</p>
<p>
X Consortium nie przeprowadziło tego planu. Zamiast tego zlikwidowało się
i przeniosło rozwój systemu X do Open Group, którego zespół
realizuje obecnie podobny zamiar. Trzeba im przyznać, że gdy
poprosiłem, by wypuścili X11R6.4 na GNU GPL równolegle z planowaną
przez nich restrykcyjną licencją, byli skłonni rozważyć ten pomysł (byli
zdecydowanie przeciwni pozostaniu przy starych warunkach dystrybucyjnych
X11). Zanim zaakceptowali bądź odrzucili tę propozycję, upadła już
z innej przyczyny: grupa XFree86 kontynuuje starą politykę X Consortium
i nie będzie akceptować oprogramowania objętego copyleft.
</p>
<p>
We wrześniu 1998, kilka miesięcy po wydaniu X11R6.4 z warunkami
dystrybucyjnymi nie dającymi wolności, Open Group zmieniła decyzję
i ponownie wydała je na tej samej, nie będącej copyleft, licencji
wolnego oprogramowania, której użyto dla X11R6.3. W ten sposób Open
Group w końcu postąpiła słusznie, ale to nie zmienia ogólnej
postaci rzeczy.</p>
<p>
Nawet gdyby X Consortium i Open Group nigdy nie planowały ograniczania
systemu X, mógłby to zrobić ktoś inny. Programy nieobjęte copyleft są
narażone ze wszystkich stron: pozwalają każdemu na utworzenie
dominującej wersji, która nie będzie wolna. Wystarczy, że zainwestuje
wystarczająco dużo środków, by za pomocą zastrzeżonego kodu dołożyć
znaczące, nowe możliwości. Użytkowników, którzy przy wyborze oprogramowania
kierują się charakterystyką techniczną, a nie wolnością, można łatwo
znęcić doraźną wygodą do wersji pozbawionej wolności.</p>
<p>
X Consortium i Open Group nie mogą już dłużej stosować presji moralnej,
mówiąc, że odmawianie jest złe. To ułatwi wam decyzję o objęciu
oprogramowania związanego z systemem X, które opracowaliście,
licencją typu copyleft.</p>
<p>
Przy pracy nad zasadniczą częścią systemu X, programami takimi jak
X serwer, Xlib czy Xt, istnieje praktyczny powód, by nie stosować
copyleft. Grupa X.org opiekując się tymi programami, wykonuje ważną pracę
dla społeczności i korzyści z objęcia przez copyleft naszych zmian
byłyby mniejsze niż straty wywołane rozłamem i rozszczepieniem
projektu. Lepiej zatem współpracować z nimi i nie stosować
copyleft do własnych modyfikacji tych programów. Podobnie jest
w przypadku takich narzędzi jak xset i xrdb, które są blisko
rdzenia systemu X, a nie wymagają poważniejszych
udoskonaleń. Przynajmniej wiemy, że grupa X.org jest silnie
zobowiązana, by rozwijać je jako wolne oprogramowanie.</p>
<p>
Inaczej jest w przypadku programów spoza rdzenia X: programów
użytkowych, menedżerów okien, dodatkowych bibliotek i widgetów. Nie ma
powodu, by nie obejmować ich licencją typu copyleft i powinniśmy to
robić.</p>
<p>
Jeśli ktoś odczuwa naciski, wywierane przez kryteria włączania programów
do dystrybucji X, projekt GNU podejmie się opublikowania objętych
copyleft pakietów działających z systemem X. Jeśli chcielibyście
udostępnić coś na zasadach copyleft, a obawiacie się,
że pominięcie tego programu w dystrybucji X zaszkodzi jego
popularności, zwróćcie się do nas, postaramy się pomóc.</p>
<p>
Mimo to, lepiej, jeśli nie czujemy zbyt dużej potrzeby popularności. Gdyby
jakiś biznesmen kusił was „większą popularnością”, może próbować
was przekonywać, że fakt, że to właśnie on będzie z waszego
programu korzystał, jest kluczem do sukcesu waszego projektu. Nie
wierzcie w to! Jeśli wasz program jest dobry, znajdzie wielu
użytkowników tak czy owak – nie musicie zamartwiać się
żadnym konkretnym, i będziecie silniejsi nie przejmując się
nim. Możecie poczuć nieopisaną radość i swobodę odpowiadając:
„Bierzecie jakie jest albo nie – mi nie
zależy”. Często zmieni zdanie i zaakceptuje program
z licencją copyleft, gdy tylko okażecie stanowczość.</p>
<p>
Przyjaciele, konstruktorzy wolnego oprogramowania, nie powtarzajcie
błędu. Gdy swojego oprogramowania nie wydajemy na copyleft, wystawiamy
jego przyszłość na łaskę każdego, kto ma więcej środków niż
skrupułów. Za pomocą copyleft możemy bronić wolności nie tylko własnej,
ale całej naszej społeczności.</p>
</div>
</div>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
files generated as part of manuals) on the GNU web server should
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
without talking with the webmasters or licensing team first.
Please make sure the copyright date is consistent with the
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
document was modified, or published.
If you wish to list earlier years, that is ok too.
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
year, i.e., a year in which the document was published (including
being publicly visible on the web or in a revision control system).
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Copyright © 1998, 1999, 2009, 2015, 2020 Richard M. Stallman</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2002, 2004; poprawki: Jan Owoc 2011, 2013,
2016, Daniel Oźminkowski 2011.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2020/10/06 08:42:13 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
