1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/university.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Wydawanie wolnego oprogramowania a praca na uczelni - Projekt GNU
- Fundacja wolnego oprogramowania (FSF)</title>
<!--#include virtual="/philosophy/po/university.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<h2>Wydawanie wolnego oprogramowania a praca na uczelni</h2>
<p>
W Ruchu Wolnego Oprogramowania uważamy, że użytkownicy komputerów
powinni mieć wolność zmian i redystrybucji programów, których
używają. Słowo „wolne” w wolnym oprogramowaniu odnosi się
do swobody, oznacza, że użytkownicy mają wolność uruchamiania,
modyfikowania i dalszego rozpowszechniania programów. Wolne
oprogramowanie wnosi wkład w ludzką wiedzę, niewolne – nie
powiększa jej. Uczelnie powinny zatem, dla dobra postępu wiedzy ludzkiej,
wspierać wolne oprogramowania, tak jak powinny zachęcać uczonych
i studentów do publikowania prac.</p>
<p>
Niestety, wielu administratorów uczelni ma zachłanne podejście
do oprogramowania (i do nauki) – widzą
w programach okazję do zarobku, nie sposobność powiększenia wiedzy
ludzkiej. Autorzy wolnego oprogramowania borykają się z tą tendencją
od prawie 20 lat.</p>
<p>
Kiedy w 1984 roku zacząłem konstruować <a
href="/gnu/the-gnu-project.html">system operacyjny GNU</a>, pierwszym moim
krokiem było odejście z pracy w MIT. Zrobiłem to specjalnie
po to, żeby biuro zajmujące się w MIT licencjami nie mogło
przeszkodzić w wypuszczeniu GNU jako wolnego oprogramowania. Dla
programów GNU planowałem taki sposób licencjonowania, który gwarantowałby,
że wszystkie zmodyfikowane wersje też musiałyby być wolne (z czego
rozwinęła się później <a href="/licenses/gpl.html">Powszechna Licencja
Publiczna
GNU</a>, GNU General Public License, GNU GPL), a nie chciałem stanąć
przed koniecznością błagania administracji MIT, żeby pozwolono mi
na jej zastosowanie.</p>
<p>
W ciągu lat ludzie związani z uczelniami często zwracali się
do Fundacji Wolnego Oprogramowania prosząc o radę, jak radzić
sobie z administracją, która traktuje programy tylko jako coś, co można
sprzedać. Jedną z dobrych metod, odpowiednią nawet dla projektów
finansowanych w specyficzny sposób, jest oparcie swojej pracy
na istniejącym już programie wydanym na GNU GPL. Wówczas można
oznajmić ludziom z administracji: „Nie wolno nam wydać
zmodyfikowanej wersji na innych warunkach niż GNU GPL –
każdy inny sposób byłby naruszeniem praw autorskich”. Gdy znaki dolara
zgasną im z oczu, zwykle zgadzają się na wypuszczenie wyniku jako
wolnego oprogramowania.</p>
<p>
Możecie też poprosić o pomoc sponsora projektu. Kiedy grupa programistów
z Uniwersytetu Nowojorskiego pracowała nad kompilatorem GNU Ada,
finansowanym przez Siły Lotnicze USA, w kontrakcie jasno zapisano,
że powstały kod zostanie ofiarowany Fundacji Wolnego
Oprogramowania. Najpierw opracujcie umowę ze sponsorem, potem uprzejmie
pokażcie administracji uczelni, że nie można jej już
renegocjować. Prędzej woleliby dostać kontrakt na opracowanie wolnego
oprogramowania niż nie dostać żadnego, więc najprawdopodobniej
na to przystaną.</p>
<p>
Cokolwiek robicie, zajmijcie się tym problemem możliwie
wcześnie – jeszcze zanim program będzie w połowie
gotowy. W tym momencie uczelnia nadal was potrzebuje, więc możecie
postawić sprawę twardo: powiedzieć administracji, że ukończycie
program, będzie się zdatny do użytku, jeśli zgodzą się na piśmie,
aby uczynić go wolnym oprogramowaniem (i zgodzą się
na wybraną przez was licencję). W przeciwnym razie będziecie
nad nim pracować tylko tyle, by móc o tym napisać pracę
i nigdy nie dojdziecie do wersji nadającej się
do wypuszczenia. Kiedy ludzie z administracji wiedzą,
że jedyny wybór to albo mieć pakiet wolnego oprogramowania, który
przyniesie uznanie uczelni, albo nie mieć w ogóle nic, przeważnie
wybierają pierwsze wyjście.</p>
<p>
FSF czasami jest w stanie przekonać Waszą uczelnię, aby przyjęła
warunki licencji GNU General Public License, lub aby zaakceptowali
wersji 3 GPL. Jeśli nie potraficie zrobić tego sami, prosimy dać nam szansę
pomóc. Wyślijcie maila na adres licensing@fsf.org i umieścście
„urgent” w polu Temat.</p>
<p>
Nie wszystkie uczelnie prowadzą tak zachłanna
politykę. Na Uniwersytecie Teksasu funkcjonuje zasada, która ułatwia
wydanie opracowanych tam programów jako wolnego oprogramowania
na Powszechnej Licencji Publicznej GNU. Uniwersytety w Brazylii
i Międzynarodowy Instytut Informatyki w Hajdarabadzie,
w Indiach, mają reguły uprzywilejowujące wydawanie oprogramowania
na GPL. Uzyskując najpierw poparcie na poziomie wydziału, być może
zdołacie i na swojej uczelni ustanowić taką politykę. Przedstawcie tę
sprawę jako kwestię zasad: czy misją uniwersytetu jest powiększanie
ludzkiej wiedzy, czy jego jedynym celem jest przetrwanie?</p>
<p>
Przekonując uczelnię, pomocna jest determinacja i patrzenie
na sprawę z etycznego punktu widzenia, tak jak robimy to
w Ruchu Wolnego Oprogramowania. Aby traktować społeczeństwo
w sposób etyczny, oprogramowanie powinno być wolne –
w sensie wolności – dla całego społeczeństwa.</p>
<p>
Wielu konstruktorów wolnego oprogramowania głosi zawężone, czysto praktyczne
uzasadnienie swoich działań: są zwolennikami pozwolenia ludziom
na dzielenie się programami i ich modyfikowanie, traktowanego jako
środek prowadzący do poszerzenia możliwości i poprawienia
niezawodności oprogramowania. Jeżeli te wartości motywują was
do rozwijania wolnego oprogramowania, to w porządku, dziękujemy
za wasz wkład. Jednak nie zapewnią wam dobrego oparcia,
potrzebnego by nie ustąpić, gdy administracja uczelni będzie naciskać
lub nakłaniać was, byście wydali program jako niewolny.</p>
<p>
Na przykład, mogą argumentować, że „za pieniądze, które
za niego dostaniemy moglibyśmy jeszcze bardziej rozbudować jego
możliwości i poprawić niezawodność”. To stwierdzenie może się
na koniec okazać prawdą bądź nie, ale trudno je z góry
obalić. Mogą wam proponować licencję, która oferuje kopie „wolne
od opłat, tylko do zastosowań akademickich”, co znaczyłoby,
że ogół społeczeństwa nie zasługuje na wolność,
i argumentować, że dzięki temu utrzyma się współpracę akademicką,
co wam w zupełności (jak twierdzą) powinno wystarczyć.</p>
<p>
Jeśli zaczniecie od „pragmatycznych” wartości, takie
propozycje zawiodą was w ślepą uliczkę i trudno będzie znaleźć
powód, by je odrzucić. Jeśli jednak od początku opieracie swoje
stanowisko na wartościach etycznych i politycznych, zrobicie to
z łatwością. Co dobrego jest w rozbudowie możliwości
i niezawodności programu za cenę wolności użytkowników? Czyż
wolność nie powinna istnieć poza uczelnią tak samo jak wewnątrz niej?
Jeżeli wśród waszych celów są wolność i społeczność, odpowiedzi są
oczywiste. Wolne oprogramowanie szanuje wolność użytkowników, podczas gdy
niewolne ją lekceważy.</p>
<p>
Nic nie wzmacnia waszego zdecydowania tak, jak świadomość tego,
że wolność społeczności zależy, w tym przypadku, od Was.</p>
<hr />
<blockquote id="fsfs"><p class="big">Ten esej jest opublikowany w <a
href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free
Software, Free Society: The Selected Essays of Richard
M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<p>Copyright © 2002 Richard Stallman</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">licencji Creative
Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2002, 2003, 2006, Jan Owoc 2014; poprawki:
Daniel Oźminkowski 2010, Jan Owoc 2010, 2013.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2016/01/16 00:05:02 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
