1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
|
<!--#set var="PO_FILE"
value='<a href="/philosophy/po/opposing-drm.pl.po">
https://www.gnu.org/philosophy/po/opposing-drm.pl.po</a>'
--><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/opposing-drm.html"
--><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/opposing-drm.pl-diff.html"
--><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2017-11-28" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.84 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Sprzeciw wobec cyfrowym marnotrawstwem praw - Projekt GNU - Free Software
Foundation</title>
<!--#include virtual="/philosophy/po/opposing-drm.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
<h2>Sprzeciw wobec cyfrowym marnotrawstwem praw<br />
<span style="font-size: .7em">(Lub, jak teraz nazywamy, cyfrowym
zarządzaniem ograniczeniami [<em>Digital Restrictions
Management</em>])</span></h2>
<p><a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard Stallman</strong></a>
</p>
<p><em>Pierwszy raz opublikowano w BusinessWeek Online.</em></p>
<p>W 1989, w zupełnie innych czasach, napisałem pierwszą wersję
Powszechnej Licencji Publicznej GNU, licencję, która dawała wolność
użytkownikom komputerów. GNU GPL najdokładniej ze wszystkich licencji
wolnego oprogramowania wciela wartości i cele ruchu na rzecz
wolnego oprogramowania, zapewniając użytkownikowi cztery podstawowe
wolności. Są to wolności do 0) uruchamiania programu tak, jak tego
chcecie; 1) zapoznawania się z kodem źródłowym i jego
modyfikacji, żeby robił to, co chcecie; 2) tworzenia i dystrybucji
kopii, jeśli chcecie; 3) dystrybucji zmodyfikowanych wersji, jeśli
chcecie.
</p>
<p>
Dowolna licencja, która gwarantuje te wolności jest licencją wolnego
oprogramowania. GNU GPL idzie jednak dalej: chroni te wolności dla
wszystkich użytkowników wszystkich wersji programu, dzięki temu,
że zabrania pośrednikom odbierania tych swobód. Większość części
systemu operacyjnego GNU/Linux, łącznie z Linuksem, który został wolnym
oprogramowaniem w roku 1992, jest licencjonowana na GPL
w wersji 2, opublikowanej w 1991 roku. Obecnie,
pod nadzorem profesora Ebena Moglena, projektuję GNU GPL
w wersji 3.
</p>
<p>
GPLv3 musi radzić sobie z zagrożeniami wolności, których nie byliśmy
w stanie sobie wyobrazić w roku 1989. Nadchodząca generacja
komputerów i wiele produktów z wbudowanymi komputerami są przez
ich producentów kierowane przeciw nam, zanim je jeszcze kupimy. Są
projektowane tak, żeby ograniczać nasze możliwości używania ich.
</p>
<p>
Na początku było TiVo. Ludzie mogą uważać je za urządzenie służące
do nagrywania programów TV, ale w środku zawiera prawdziwy
komputer używający systemu GNU/Linux. Jak tego wymaga GPL, możecie zdobyć
kod źródłowy tego systemu. Możecie zmienić kod, skompilować go
i zainstalować. Ale gdy tylko zainstalujecie zmienioną wersję,
TiVo przestanie działać, bo ma wbudowany specjalny mechanizm sabotujący
wasze wysiłki. Wolność numer 1, wolność modyfikacji oprogramowania,
żeby robiło to, co chcecie, stała się fikcją.
</p>
<p>
Później nadeszła Zdradziecka Technika Komputerowa, reklamowana jako
„Zaufana Technika Komputerowa” [<em>„Trusted
Computing”</em>]. „Zaufana” oznacza, że firmy
„ufają”, że wasz własny komputer będzie posłuszny im,
a nie wam. Umożliwia informowanie serwerów sieciowych, jakie programy
uruchamiacie. Jeżeli zmienicie program albo napiszecie własny,
serwery odmówią komunikacji z waszym komputerem. I znów wolność
numer 1 stała się fikcją.
</p>
<p>
Microsoft ma schemat, nazwany pierwotnie Palladium, który pozwala aplikacji
„uszczelniać” dane tak, aby żaden inny program nie mógł
z nich skorzystać. Jeżeli Disney będzie dystrybuował w ten
sposób filmy, nie będziecie w stanie korzystać ze swoich legalnych praw
do dozwolonego użytku ani z reguły de
minimis. Jeżeli jakiś program będzie zapisywał wasze dane w ten
sposób, to zostaniecie ostatecznie związani z jego sprzedawcą. To
również niszczy wolność numer 1 — jeżeli zmodyfikowane
wersje programu nie mogą skorzystać z tych samych danych, wtedy nie
możecie faktycznie tak zmienić programu, żeby robił to, co chcecie. Coś
na wzór Palladium jest planowane w następnych wersjach Windows.
</p>
<p>
Celem AACS, „Zaawansowanego Systemu Kontroli Dostępu”
[<em>Advanced Access Content System</em>], promowanego przez Disneya, IBM,
Microsoft, Intela, Sony i innych jest ograniczenie użytku z nagrań
HDTV oraz oprogramowania, w taki sposób, żeby nie dało się
z nich korzystać, chyba że za pozwoleniem tych
firm. W minionym roku przyłapano Sony na instalowaniu
„rootkitu” na komputerach milionów ludzi,
bez informowania, jak go usunąć. Sony dostał nauczkę: teraz będzie
instalował „rootkit” na Waszym komputerze zanim go
dostaniecie i nie będziecie w stanie go usunąć. W tym
projekcie wprost stawia się wymaganie, żeby urządzenia były
„silne” — w znaczeniu — żebyście nie mogli
ich zmienić. Firmy, które implementują to rozwiązanie z pewnością będą
chciały w swoich produktach zawrzeć oprogramowanie opublikowane
na licencji GPL, podważając wolność numer 1. Ten plan powinien
zostać „zAACSedowany” [po angielsku <em>AACSed</em> wymawia się
jak <em>axed</em>, czyli wyrąbany siekierą – przyp. tłum.]
i już ogłoszono bojkot technik HD DVD i Blu-ray (<a
href="http://web.archive.org/web/20140217075603/http://bluraysucks.com/">http://bluraysucks.com/
[zarchiwizowany]</a>).
</p>
<p>
Pozwalanie kilku przedsiębiorstwom na montowanie intrygi, która ma
na celu odebranie nam wolności, żeby dać im zyski, jest porażką rządu,
ale póki co większość rządów na świecie, z USA na czele,
zachowuje się wobec tych planów bardziej jak płatny wspólnik niż
policjant. Przemysł praw autorskich tak ostro obwieścił swoje specyficzne
poglądy na to, co jest dobre a co złe, że niektórzy
czytelnicy mogą mieć problem z przyjęciem pod rozwagę myśli,
że indywidualna wolność może przebijać zyski.
</p>
<p>Co powinna zrobić społeczność wolnego oprogramowania, napotykając się
na te zagrożenia wolności? Niektórzy mówią, że powinniśmy się
poddać i zaakceptować to, że nasze oprogramowanie będzie
dystrybuowane metodami, które nie dopuszczają do działania
zmodyfikowanych wersji, ponieważ dzięki temu nasze programy staną się
popularniejsze. Niektórzy mówią o wolnym oprogramowaniu jako
o „open source”, co staje się sloganem amoralnego podejścia
do sprawy, jako najwyższy cel wskazuje potężne i solidne
oprogramowanie. Jeżeli pozwolimy firmom używać naszych programów
do ograniczania nas, ten „open source DRM” pomógłby im
ograniczać nas potężniej i solidniej. Ci, którzy mają władzę mogliby
czerpać korzyści z udostępniania i ulepszania oprogramowania,
które rozwijają. My również moglibyśmy je czytać — czytać
i płakać, skoro nie możemy uruchomić zmodyfikowanej wersji. Kiedy
celami są wolność i społeczność — cele ruchu na rzecz
wolnego oprogramowania — takie przyzwolenie prowadzi
do klęski.
</p>
<p>
Rozwinęliśmy system operacyjny GNU aby móc kontrolować swoje własne
komputery i swobodnie współpracować, używając ich
w wolności. Szukanie popularności dla naszego oprogramowania
poprzez ograniczanie jego wolności zniweczy nasz cel; w najlepszym
wypadku schlebiałoby naszemu ego. Dlatego też zaprojektowaliśmy GNU GPL
wersję 3, aby podtrzymać wolność użytkowników do modyfikacji
kodu źródłowego i wprowadzania zmodyfikowanych wersji
do faktycznego użytku.
</p>
<p>
Debata o GPLv3 jest częścią szerszej debaty na temat DRM kontra Wasze
prawa. Motywem stojącym za rozwiązaniami DRM jest zwiększenie dochodów
tym, którzy je narzucają, ale ich zysk to sprawa uboczna, gdy zagrożona
jest wolność milionów ludzi. Żądza zysku, choć nie jest zła sama
w sobie, nie może usprawiedliwiać zakazywania ogółowi kontroli
nad technologią. Obrona wolności oznacza krzyżowanie szyków DRM-owi.
</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
files generated as part of manuals) on the GNU web server should
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
without talking with the webmasters or licensing team first.
Please make sure the copyright date is consistent with the
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
document was modified, or published.
If you wish to list earlier years, that is ok too.
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
year, i.e., a year in which the document was published (including
being publicly visible on the web or in a revision control system).
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Copyright © 2006 Richard M. Stallman</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Łukasz Anwajler 2006; poprawki: Jan Owoc 2016.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2019/07/09 14:41:27 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
