1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/keep-control-of-your-computing.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Zatrzymajcie kontrolę nad Waszym komputerem, aby to on Was nie
kontrolował! - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania</title>
<!--#include virtual="/philosophy/po/keep-control-of-your-computing.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<h2>Zatrzymajcie kontrolę nad Waszym komputerem, aby to on Was nie
kontrolował!</h2>
<p>Richard Stallman<br />Pierwotnie opublikowane w Der Spiegel Online</p>
<p>Sieć WWW opracowana przez Tima Berners-Lee w 1990 jako system
publikowania i oglądania informacji, jest stopniowo przekształcana
w sieć zdalnych obliczeń. Będzie przechowywać Wasze dane, dane o Was,
często ograniczając Wasz dostęp do tych danych, ale dając dostęp
FBI w dowolnym momencie. Będzie za Was zdalnie obliczało,
ale nie możecie kontrolować co robi. Posiada różne kuszące przynęty,
ale musicie się im oprzeć.</p>
<p>W latach 80-tych większość ludzi nie używała komputerów; Ci, którzy ich
używali, głównie czynili to na komputerach osobistych
lub komputerach współdzielonego czasu. Oba pozwalały
na instalowanie oprogramowania, które sobie wybraliście. Oba
umożliwiały pełną kontrolę nad Waszymi danymi, choć nie jest jasne
jaki dostęp FBI miało do komputerów współdzielonego czasu. Tak
czy siak, komputery ze współdzielonym czasem odeszły pod koniec
lat 90-tych.</p>
<p>To nie oznacza, że Ci użytkownicy mieli kontrolę
nad przetwarzaniem swoich danych. Z oprogramowaniem jest
albo tak, że użytkownicy kontrolują program (wolne oprogramowanie)
albo to program kontroluje użytkowników (własnościowe lub niewolne
oprogramowanie). Ci użytkownicy uruchamiali oprogramowanie własnościowe,
bo wówczas innego nie było. Użytkownicy nie mogli tego zmienić
lub nawet określić, co tak naprawdę robiło.</p>
<p>Od tamtego czasu oprogramowanie własnościowe stało się bardziej
niebezpieczne. Dziś będzie Was śledziło, celowo ograniczało i/lub miało
tylne drzwi (backdoor). (Windows robi wszystkie trzy rzeczy; podobnie iPhone
i Kindle.) Nawet jeśli by tych nadużyć nie było, nie jest właściwe,
aby to oprogramowanie rządziło użytkownikami.</p>
<p>Dlatego rozpocząłem Ruch Wolnego Oprogramowania w 1983
roku. Zdecydowaliśmy się rozwijać system operacyjny i aplikacje, które
byłyby całkiem wolne, aby użytkownicy mieli nad nimi
kontrolę. Nazwałem ten system GNU. (Zapewne słyszeliście jak ludzie go
nazywają „Linux”, ale to jest błąd.) Ludzie, którzy się
na ten system przerzucą i będą używali tylko wolnego
oprogramowania, będą mogli mieć kontrolę nad swoim
komputerem. Dotychczas wyzwoliliśmy tylko małą część cyberprzestrzeni,
ale jest to przyczółek wolności.</p>
<p>Najnowsze postępy w Sieci niwelują to osiągnięcie. Pierwszym problemem
było używanie niewidocznych odnośników do stron, których celem było
szpiegowanie (przypuszczalnie do celów reklamowych). Użytkownicy,
którzy odwiedzili strony A, B, X i Z nie wiedzieli, że te strony
mają niewidoczne odnośniki do obserwujemy-cie.com i każda wizyta
informowała o tym tą stronę śledzącą, która na zawsze zapisywała które
strony użytkownik odwiedził.</p>
<p>JavaScript stworzył kolejne problemy. Początkowo był niewinnie używany
np. do tworzenia nietypowych menu, ale jego możliwości zostały
rozszerzone do tego stopnia, że może robić nietrywialne
zadania. Usługi takie jak Google Docs instalują duże programy JavaScript
do przeglądarki użytkownika. Choć są uruchamiane na Waszym
komputerze, nie macie kontroli nad tym, co one tak naprawdę robią.</p>
<p>Kolejnym problemem jest przechowywanie danych na serwerach
firm. Największe z nich nie szanują prywatności użytkowników. Dla
przykładu, jeśli przekażecie swoje dane Facebookowi, firmy płacą Facebookowi
(a nie Wam), aby z nich korzystać. Płacą Facebookowi (a nie Wam)
aby tworzyć reklamy z Waszym wizerunkiem.</p>
<p>Firmy udostępniające systemy współdzielonego czasu w latach 80-tych
zwykle szanowały dane użytkowników, choć zdarzały się wyjątki,
ponieważ użytkownicy byli płacącymi klientami, którzy mogli przenieść
się do innych firm. Użytkownicy Facebooka nie płacą, więc nie są
jego klientami. Są jego towarem, który jest sprzedawany innym firmom. Jeśli
firma jest w USA, lub jest spółką firmy z USA, to FBI może
zebrać te dane bez nakazu sądowego dzięki nie-amerykańskiemu prawu
w USA, perwersyjnie nazwany „Ustawą Patriotyczną”.</p>
<p>Niektóre usługi oferują obrabiać dane użytkownika. To znaczy,
że użytkownicy robią wszelkie obliczenia na serwerach,
a serwery mają całkowitą kontrolę nad tym jak to jest robione.</p>
<p>Jest systematyczna kampania marketingowa aby użytkowników przekonać
do przekazywania swoich danych i ich obróbki do firm, którym
nie mają powodu aby ufać. Nawet nazwa „chmura”
[ang. „cloud computing”] jest używana dla tylu różnych rzeczy,
że jedynym prawdziwym znaczeniem jest „rób to bez myślenia o
tym co robisz”.</p>
<p>Jest nawet system, Google ChromeOS, zaprojektowany aby przechowywać
dane wyłącznie zdalnie i zmuszający użytkownika aby pracował
zdalnie. Ironicznie, jest to wolne oprogramowanie, wersją
GNU/Linuksa. Użytkownicy będą mieli dostęp do kodu źródłowego, mogliby
zmienić aby umożliwić lokalną obróbkę i przechowywanie
danych – jeśli sprzęt miałby wystarczająco pamięci
aby przechować i jeśli zezwoliłby na instalowanie własnych
wersji oprogramowania. Jeśli wnioskować na podstawie telefonów Android,
to większość sprzętu z ChromeOS będzie zaprojektowana tak, aby to
uniemożliwić.</p>
<p>To nie znaczy, że użytkownicy Sieci nie mogą mieć prywatności. To nie
znaczy, że użytkownicy Sieci nie mogą mieć kontroli
nad przetwarzaniem danych. To znaczy, że musicie płynąć
pod prąd aby je mieć.</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
files generated as part of manuals) on the GNU web server should
be under CC BY-ND 3.0 US. Please do NOT change or remove this
without talking with the webmasters or licensing team first.
Please make sure the copyright date is consistent with the
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
document was modified, or published.
If you wish to list earlier years, that is ok too.
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
year, i.e., a year in which the document was published (including
being publicly visible on the web or in a revision control system).
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Copyright © 2011 Richard Stallman</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">licencji Creative
Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Jan Owoc 2011; poprawki: Jan Owoc 2012, Paweł Różański 2011,
Marcin Wolak 2011.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2016/01/16 00:04:59 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
