1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/hague.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Niebezpieczeństwo z Hagi - Projekt GNU - Fundacja Wolnego
Oprogramowania (FSF)</title>
<!--#include virtual="/philosophy/po/hague.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<h2>Niebezpieczeństwo z Hagi</h2>
<p>
<a href="http://www.stallman.org">Richard Stallman</a>, czerwiec 2001</p>
<p>
Europejczycy energicznie sprzeciwiali się patentom na oprogramowanie
i udaremnili próbę wprowadzenia ich w Europie. Zaproponowany
traktat, obecnie w fazie negocjacji, grozi podporządkowaniem
producentów oprogramowania z Europy i innych krajów amerykańskim
patentom na oprogramowanie i innym krzywdzącym prawom
z całego świata. Nie tylko programiści znajdą się
w kłopocie; autorzy wszelkich dzieł staną w obliczu nowych
zagrożeń. Nawet prawa z różnych krajów dotyczące cenzury mogą mieć
skutki globalne.</p>
<p>
Traktat Haski właściwie nie mówi o patentach,
ani o prawach autorskich, ani o cenzurze,
ale dotyczy ich wszystkich. Jest to traktat o jurysdykcji
i o tym, jaki powinien być stosunek państw do wyroków
sądowych z innych krajów. Podstawowa idea jest dość rozsądna: jeśli
ktoś uszkodzi czyjś samochód we Francji, albo zerwie umowę
z francuską firmą, można pozwać go we Francji, a potem
przenieść wyrok do sądu w jego rodzimym kraju, aby go
wyegzekwować.</p>
<p>
Traktat przeradza się w problem, kiedy rozszerza się go
o dystrybucję informacji - ponieważ obecnie informacja
przepływa w sposób znany i przewidywalny do wszystkich krajów
(jedną z dróg, lecz nie jedyną, jest
Internet). W konsekwencji można będzie zostać pozwanym do sądu
za informacje rozpowszechniane na mocy praw
<strong>dowolnego</strong> kraju haskiego, a wyrok byłby prawdopodobnie
egzekwowany w kraju ojczystym.</p>
<p>
Przykładowo, wydając w Niemczech pakiet oprogramowania (wolnego
lub nie), którego będą używać Amerykanie, można zostać pozwanym
za naruszenie absurdalnego amerykańskiego patentu
na oprogramowanie. Ta część nie zależy od Hagi — to
mogłoby się wydarzyć już teraz. Ale na razie, będąc
w Niemczech, można zignorować wyrok amerykański, z czego zdają
sobie sprawę posiadacze patentów. Po wejściu w życie Traktatu
Haskiego od każdego sądu niemieckiego można by żądać egzekwowania
wyroku amerykańskiego. W rezultacie patenty na oprogramowanie
każdego kraju będącego sygnatariuszem działałyby we wszystkich
państwach podpisanych pod traktatem. Nie wystarczy
nie dopuścić do wprowadzenia patentów na oprogramowanie
w Europie, skoro mogą tam sięgnąć patenty amerykańskie, japońskie
czy egipskie.</p>
<p>
Ale prawo patentowe nie jest jedynym, które zaczęłoby siać
spustoszenie, gdyby uległo globalizacji w wyniku podpisania Traktatu
Haskiego. Załóżmy, że publikujecie wypowiedź krytykującą osobę
publiczną. Jeśli jej kopie zostaną przeczytane w Wielkiej Brytanii,
podmiot krytyki może pozwać Was na mocy surowego angielskiego prawa
dotyczącego zniesławienia. Prawa Waszego kraju mogą popierać wolność
krytykowania osób publicznych, ale po wprowadzeniu Traktatu
Haskiego mogą przestać stanowić ochronę dla Was.</p>
<p>
Albo załóżmy, że publikujecie wypowiedź porównującą Wasze ceny
z cenami konkurencji. Jeśli zostanie ona przeczytana w Niemczech,
gdzie reklamy porównawcze są nielegalne, możecie zostać pozwani
w Niemczech, a wyrok zostanie wykonany niezależnie od miejsca
Waszego pobytu. (Późniejsza uwaga: Otrzymałem informację, że to
niemieckie prawo mogło ulec zmianie. Sedno pozostaje jednak takie
samo - takie prawo mogłoby obowiązywać w każdym kraju, możliwe,
że istnieje w jakimś innym kraju europejskim).</p>
<p>
Albo załóżmy, że publikujecie parodię. Jeśli zostanie ona
przeczytana w Korei, możecie zostać tam pozwani,
ponieważ w Korei nie uznaje się prawa
do parodiowania. (Od czasu publikacji niniejszego artykułu
Koreański Sąd Najwyższy uznał prawo do parodiowania, ale ogólna
istota sprawy pozostaje taka sama).</p>
<p>
Albo załóżmy, że macie poglądy polityczne, które są zakazane przez
pewien rząd. Moglibyście zostać pozwani do sądu w tym kraju,
a wyrok skazujący zostałby wyegzekwowany niezależnie od miejsca
Waszego zamieszkania.</p>
<p>
Nie tak dawno Yahoo zostało pozwane we Francji za zamieszczanie
łącz do stron z aukcjami memorabiliów nazistów, co jest dozwolone
w USA. Po tym, jak sąd francuski nakazał francuskiemu Yahoo
zablokować takie łącza, Yahoo poprosiło sąd w USA o wydanie
postanowienia stwierdzającego, że wyrok francuski nie dotyczy
firmy macierzystej w Stanach Zjednoczonych.</p>
<p>
Niespodzianką mogło wydawać się, że wygnani dysydenci chińscy wspierali
w tej sprawie Yahoo. Lecz oni wiedzieli, co robią - ich
ruch demokratyczny jest zależny od wyniku.</p>
<p>
Nazizm to nie jedyny pogląd polityczny, którego wyrażanie jest
w pewnych miejscach zakazane. Krytyka chińskiego rządu też jest
zakazana - w Chinach. Jeśli wyrok francuskiego sądu przeciwko
deklaracjom nazistowskim można wyegzekwować w USA
lub w Waszym kraju, to możliwe, że postanowienie chińskiego
sądu przeciwko oświadczeniom krytykującym rząd chiński również można będzie
tam wyegzekwować (być może dlatego Chiny przyłączyły się
do negocjacji Traktatu Haskiego). Rząd chiński nie będzie miał
problemów z dostosowaniem swojego prawa dotyczącego cenzury
do wymogów Traktatu Haskiego; konieczne będzie jedynie nadanie osobom
prywatnym (i organom rządowym) prawa do skarżenia wydawców
dysydenckich publikacji.</p>
<p>
Chiny nie są jedynym krajem, gdzie krytyka rządu jest zakazana; gdy
powstawał ten artykuł władze australijskiego stanu Wiktoria prowadziły
proces, mający na celu zakazanie książki Victoria Police Corruption
[<em>Korupcja policji w Victorii</em>] pod zarzutem,
że „obraża ona sądy”. Książka jest dostępna
w Internecie poza Australią. Australia jest sygnatariuszem Traktatu
Haskiego; jeśli traktat będzie dotyczył takich spraw, to wyrok sądu
australijskiego dotyczący książki mógłby być powodem do zakazania jej
w innych krajach.</p>
<p>
W tym samym czasie w Egipcie, który jest sygnatariuszem Traktatu
Haskiego, coraz częściej są cenzurowane prace krytykujące islam. Ten proces
także mógłby ulec globalizacji po wejściu w życie Traktatu
Haskiego.</p>
<p>
Amerykanie mogą powołać się na Pierwszą Poprawkę,
aby chronić się przed zagranicznymi wyrokami ograniczającymi
wolność mowy. Wstępna wersja traktatu pozwala sądom na ignorowanie
wyroków zagranicznych, które są „w oczywisty sposób sprzeczne
z porządkiem publicznym”. Jest to surowe kryterium,
więc nie należy liczyć na to, że będzie ono kogoś
chroniło tylko dlatego, że jego działania są legalne tam, gdzie
przebywa. Poszczególni sędziowie osobiście osądzają, czego dotyczy owo
kryterium. Raczej nie będzie pomocne w sprawach przeciwko ogólnej
interpretacji prawa autorskiego, znaków towarowych ani patentów
na oprogramowanie za granicą, ale amerykańskie sądy mogą
powoływać się na nie w celu odrzucenia wyroków nakładających
całkowitą cenzurę.</p>
<p>
Jednak nawet to nie pomoże, jeśli ktoś publikuje na łamach
Internetu, ponieważ jego <abbr title="Internet service provider
[dostawca usług internetowych]">ISP</abbr> albo posiada aktywa
w innych krajach, albo komunikuje się ze światem
za pośrednictwem większych <abbr>ISP</abbr> które takie aktywa
posiadają. Wyrok , cenzurujący Waszą stronę, bądź jakikolwiek inny,
może być wykonany na Waszym <abbr>ISP</abbr> bądź jego
<abbr>ISP</abbr> w każdym kraju, w którym posiada on aktywa -
gdzie nie ma Karty Swobód Obywatelskich, a wolność słowa
nie ma takiego wysokiego statusu jak w USA. W odpowiedzi
<abbr>ISP</abbr> zlikwiduje Waszą stronę. Traktat Haski spowodowałby
globalizację pretekstów do skarżenia, ale nie ochrony
wolności obywatelskich, więc można by ominąć każde zabezpieczenie
lokalne.</p>
<p>
Czy wytaczanie procesu Waszemu <abbr>ISP</abbr> jest nierealne? Już się
zdarza. Kiedy wielonarodowa firma Danon ogłosiła, że planuje zamknąć
fabryki we Francji, Olivier Malnuit stworzył stronę
jeboycottedanone.com, aby skrytykować takie postępowanie (nazwa strony
po francusku oznacza „bojkotuję Danone”). Firma Danone
pozwała nie tylko jego, ale też firmę prowadzącą jego stronę
i rejestratora nazwy domeny za „podrabianie wyrobów”
i w kwietniu 2001 wydano werdykt zakazujący Malnuitowi używania
nazwy „Danone” zarówno w nazwie domeny jak
i w tekście strony. Bardzo wymowny jest fakt, że rejestrator
ze strachu usunął domenę jeszcze zanim sąd wydał orzeczenie.</p>
<p>
Naturalną reakcją francuskich dysydentów jest głoszenie swojej opinii
na temat firmy Danone poza Francją, tak samo jak chińscy dysydenci
publikują swoją krytykę Chin poza krajem. Lecz Traktat Haski
umożliwiłby Danonowi ofensywę w każdym miejscu. Być może nawet ten
artykuł zostałby usunięty przez jego <abbr>ISP</abbr>
lub <abbr>ISP</abbr> jego <abbr>ISP</abbr>.</p>
<p>
Potencjalne skutki traktatu nie ograniczają się do praw
istniejących obecnie. Kiedy 50 krajów zdaje sobie sprawę, że ich wyroki
sądowe mogą być egzekwowane w Ameryce Północnej, Europie i Azji,
bardzo kuszące jest ustanawianie praw tylko w tym celu.</p>
<p>
Dla przykładu przypuśćmy, że Microsoft chciałby mieć możliwość
obejmowania prawem autorskim języków i protokołów sieciowych. Firma
mogłaby się zwrócić do małego, biednego kraju i zaoferować,
że przez kolejne 20 lat będzie tam wydawać 50 milionów dolarów rocznie,
jeśli kraj ten uchwali prawo mówiące, że implementowanie języka
lub protokołu sieciowego firmy Microsoft stanowi naruszenie prawa
autorskiego. Z pewnością znalazłby się kraj chętny
do przyjęcia takiej oferty. Wówczas, jeśli napiszecie odpowiedni
program, Microsoft będzie mógł pozwać Was w tym kraju i wygrać
proces. Zgodnie z Traktatem Haskim decyzja sędziego na korzyść
Microsoftu, zakazująca rozpowszechniania tego programu, będzie egzekwowana
przez sądy w Waszym kraju.</p>
<p>
Wydaje się to mało prawdopodobne? W roku 2000 firma Cisco wywierała
presję na Liechtenstein, niewielkie państwo europejskie,
aby zalegalizowano tam patenty
na oprogramowanie. Natomiast główny przedstawiciel grupy nacisku
firmy IBM groził wielu europejskim rządom, że jeśli nie poprą
patentów na oprogramowanie to firma wycofa swoje inwestycje. Tymczasem
reprezentant handlowy USA naciskał Jordanię, kraj Środkowego Wschodu, żeby
wprowadziła patenty na matematykę.</p>
<!-- The following link is dead, disabled - mhatta 2002/9/30 -->
<!--
<A HREF="http://www.usjoft.com/usjoft/memopro/memopro.html">
patents on
mathematics</A>.<p>
-->
<p>
Podczas zgromadzenia organizacji konsumenckich (<a
href="http://www.tacd.org">http://www.tacd.org</a>) w maju 2001
zalecono, by patenty, prawa autorskie i znaki towarowe („własność
intelektualna”) pozostały poza zasięgiem Traktatu Haskiego, gdyż
przepisy znacznie się różnią w różnych krajach.</p>
<p>
Jest to korzystne zalecenie, jednak rozwiązuje ono tylko część
problemu. Patenty i dziwaczne rozszerzenia prawa autorskiego to tylko
dwie spośród wielu wymówek stosowanych w celu zakazywania publikacji
w pewnych krajach. Aby całkowicie rozwiązać problem, wszelkie
sprawy dotyczące legalności dystrybucji lub transmisji pewnych danych
powinny w ramach traktatu zostać wykluczone z globalizacji,
a wyroki sądowe powinny mieć zasięg tylko w kraju, w którym
działa osoba dokonująca dystrybucji lub transmitująca dane.</p>
<p>
<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 -->
<!-- ; for more information, see
<a href="http://www.noepatents.org/hague">
http://www.noepatents.org/hague</a>.
-->
W Europie oponenci patentów na oprogramowanie będą prowadzić
aktywne prace mające na celu zmianę Traktatu Haskiego. W USA
prowadzenie objął Consumer Project for Technology [Konsumenckie
Przedsięwzięcie na rzecz Techniki]; więcej informacji na stronie
<a
href="http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html">http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html</a>.</p>
<p>
Na dziś (6 czerwca 2001) zaplanowano początek konferencji
dyplomatycznej mającej na celu opracowanie szczegółów Traktatu
Haskiego. Powinniśmy jak najszybciej uświadomić ministerstwom
i społeczeństwu jakie grożą nam niebezpieczeństwa.</p>
<hr />
<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 -->
<!--
You can read a draft of the Hague
treaty <a href="http://www.hcch.net/e/conventions/draft36e.html">
here</a>.</p>
-->
<p>
Więcej informacji o problemach związanych z Hagą znajduje się
na <a
href="http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html">http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html</a>.</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu
z FSF można znaleźć na stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości,
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>
<p>Copyright © 2001 Richard Stallman<br />
Copyright © 2001 Free Software Foundation, Inc.</p>
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">licencji Creative
Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Aleksandra Tomaszewska 2005; poprawki: Mariusz Libera 2010, Jan
Owoc 2010.</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:
$Date: 2016/01/16 00:04:59 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
