path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/android-and-users-freedom.html

<!--#set var="PO_FILE"
 value='<a href="/philosophy/po/android-and-users-freedom.pl.po">
 https://www.gnu.org/philosophy/po/android-and-users-freedom.pl.po</a>'
 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/android-and-users-freedom.html"
 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/android-and-users-freedom.pl-diff.html"
 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2016-06-29" -->

<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.86 -->

<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Android a&nbsp;wolność użytkowników - Projekt GNU - Fundacja Wolnego
Oprogramowania</title>

<!--#include virtual="/philosophy/po/android-and-users-freedom.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
<h2>Android a&nbsp;wolność użytkowników</h2>
<p>Richard Stallman<br />Pierwotnie opublikowano w&nbsp;<em><a
href="http://www.guardian.co.uk/technology/2011/sep/19/android-free-software-stallman">The
Guardian</a></em></p>

<hr class="thin" />

<p class="comment">
Do&nbsp;jakiego stopnia Android szanuje wolność swoich użytkowników? Dla
ceniącego sobie wolność użytkownika to najważniejsza kwestia odnośnie
dowolnego oprogramowania.</p>

<p>W&nbsp;<a href="http://fsf.org">ruchu wolnego oprogramowania</a> rozwijamy
oprogramowanie, które respektuje wolność użytkowników, byśmy zarówno my jak
i&nbsp;Wy mogli uniknąć oprogramowania, które tego nie
robi. W&nbsp;przeciwieństwie do&nbsp;tego, idea &bdquo;open source&rdquo;
skupia się na&nbsp;tym, jak rozwijać kod; jest to inny sposób myślenia
od&nbsp;tego, gdzie wartością nadrzędną jest raczej <a
href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">jakość kodu, nie
wolność</a>. Zatem, kwestią tutaj nie jest, czy&nbsp;Android jest &bdquo;<a
href="/philosophy/free-open-overlap.html">otwarty</a>&rdquo;, ale&nbsp;czy
pozwala użytkownikom na&nbsp;bycie wolnymi.</p>

<p>Android to system operacyjny głównie dla telefonów komórkowych i&nbsp;innych
urządzeń, na&nbsp;który składa się Linux (jądro systemu, napisane przez
Torvaldsa), trochę bibliotek, platforma Java i&nbsp;nieco aplikacji. Poza
Linuksem, oprogramowanie składające się na&nbsp;Androida w&nbsp;wersji 1
i&nbsp;2 zostało stworzone przez Google i&nbsp;wypuszczone na&nbsp;licencji
Apache 2.0, która jest wolną licencją bez&nbsp;<a
href="/licenses/copyleft.html">copyleft</a>.</p>

<p>Wersja Linuksa zawarta w&nbsp;Androidzie nie jest całkowicie wolnym
oprogramowanie ponieważ&nbsp;zawiera &bdquo;binarne kleksy&rdquo; (tak jak
Linux w&nbsp;wersji Torvalda), z&nbsp;których część jest faktycznie używana
w&nbsp;niektórych urządzeniach z&nbsp;Androidem. Używane są też inne
niewolne firmware oraz&nbsp;niewolne biblioteki. Poza tymi elementami, kod
składający się na&nbsp;Androida w&nbsp;wersji 1 i&nbsp;2, w&nbsp;formie
w&nbsp;jakiej został wypuszczony przez Google, jest wolnym
oprogramowaniem&nbsp;&ndash; ale&nbsp;on sam nie wystarczy, żeby uruchomić
urządzenie. Niektóre aplikacje zwykle dostarczane z&nbsp;Androidem również
są niewolne.</p>

<div class="announcement comment">
<p><em>Wesprzyj kampanię <a href="http://FreeYourAndroid.org/">Free Your
Android</a>.</em></p>
</div>

<p>Android różni się bardzo od&nbsp;<a href="/gnu/the-gnu-project.html">systemu
operacyjnego GNU/Linux</a>, ponieważ&nbsp;zawiera bardzo mało GNU. Właściwie
jedyny komponent wspólny dla Androida i&nbsp;GNU/Linuksa to samo jądro
(Linux). Ludzie, którzy omylnie myślą, że&nbsp;&bdquo;Linux&rdquo; odnosi
się do&nbsp;całej kombinacji GNU/Linux plączą się z&nbsp;faktami
i&nbsp;stawiają paradoksalne stwierdzenia takie jak &bdquo;Android zawiera
Linuksa, ale&nbsp;to nie Linux.&rdquo;(<a href="#linuxnote">1</a>)
Bez&nbsp;tych pomylonych stwierdzeń, sytuacja jest prosta: Android zawiera
Linuksa, ale&nbsp;nie GNU, a&nbsp;zatem Android i&nbsp;GNU/Linux to
z&nbsp;grubsza różne rzeczy.</p>

<p>W&nbsp;Androidzie, jądro Linux pozostaje osobnym programem, którego kod
źródłowy pozostaje na&nbsp;licencji <a href="/licenses/gpl-2.0.html">GNU
GPLv2</a>. Połączenie Linuksa z&nbsp;kodem na&nbsp;licencji Apache 2.0
byłoby pogwałceniem praw autorskich, gdyż GPLv2 i&nbsp;Apache 2.0 są <a
href="/licenses/license-list.html#apache2">niekompatybilne</a>. Wszelkie
pogłoski, że&nbsp;Google jakoś przepisał Linuksa na&nbsp;licencję Apache są
błędne; Google nie ma prawa zmienić licencji na&nbsp;Linuksie, i&nbsp;nie
próbował. Gdyby autorzy Linuksa dozwolili używanie na&nbsp;licencji <a
href="/licenses/gpl.html">GPLv3</a>, to można by ten kod połączyć
z&nbsp;kodem na&nbsp;licencji Apache, a&nbsp;całość wydać na&nbsp;licencji
GPLv3. Ale&nbsp;Linux nie został wydany w&nbsp;ten sposób.</p>

<p>Google spełnił wymogi GNU GPL dla Linuksa, ale&nbsp;licencja Apache, którą
jest objęta reszta systemu Android, nie wymaga wydania źródeł. Google
oświadczył, że&nbsp;nigdy nie opublikuje kodu źródłowego Androida 3.0 (za
wyjątkiem Linuksa). Kod źródłowy Androida 3.1 także był wstrzymany, co
czyniło Androida 3, za&nbsp;wyjątkiem Linuksa, po&nbsp;prostu niewolnym
oprogramowaniem.</p>

<p>Google mówił, że&nbsp;ukrywał kod źródłowy do&nbsp;3.0 ponieważ&nbsp;był
pełen dziur [<em>ang.: buggy</em>] i&nbsp;powinniśmy czekać na&nbsp;następne
wydanie. To może być dobra rada dla tych, którzy po&nbsp;prostu chcą
uruchomić system Android, ale&nbsp;to użytkownicy powinni o tym
zadecydować. Jeśli programiści i&nbsp;inni lubiący się pobawić by chcieli
coś zmienić w&nbsp;swoich wersjach, taki kod by im wystarczał.</p>

<p>Na&nbsp;szczęście, Google później opublikowało kod źródłowy dla Androida
3.*, gdy opublikowana została wersja 4 (także z&nbsp;kodem
źródłowym). Problem opisany powyżej okazał się być raczej chwilową
aberracją, niż obowiązującą polityką. Jednakże, co się raz wydarzyło, może
się jeszcze powtórzyć.</p>

<p>W&nbsp;każdym razie, większość kodu źródłowego różnych wersji Androida
została opublikowana jako wolne oprogramowanie. Czy&nbsp;to oznacza,
że&nbsp;produkty używające tych wersji Androida respektują wolność
użytkowników? Nie, z&nbsp;kilku powodów.</p>

<p>Po&nbsp;pierwsze, większość z&nbsp;nich zawierają niewolne oprogramowanie
Google'a, które komunikują się z&nbsp;serwisami jak YouTube czy&nbsp;Google
Maps. To nie są oficjalnie częścią Androida, ale&nbsp;to nie oznacza,
że&nbsp;to jest w&nbsp;porządku. Wiele wolnych aplikacji dostępnych
w&nbsp;poprdzednich wersjach Androida zostało <a
href="http://arstechnica.com/gadgets/2013/10/googles-iron-grip-on-android-controlling-open-source-by-any-means-necessary/">zastąpionych
niewolnymi</a>; w&nbsp;2013 roku pojawił się sprzęt Android, który <a
href="http://www.androidbeat.com/2013/12/new-google-play-edition-devices-lack-photo-gallery-app-use-google/">nie
umożliwiał oglądania zdjęć inaczej niż przez niewolną aplikację
Google+</a>. W&nbsp;2014 r. Google ogłosiło, że&nbsp;<a
href="http://arstechnica.com/gadgets/2014/06/android-wear-auto-and-tv-save-you-from-skins-and-oems-from-themselves/">wersje
Androida dla telewizorów, zegarków i&nbsp;samochodów będą w&nbsp;większości
niewolne.</a>
</p>

<p>Większość urządzeń z&nbsp;Androidem jest sprzedawana z&nbsp;niewolnym
oprogramowaniem Google Play software (wcześniej znane jako &ldquo;Android
Market&rdquo;) Oprogramowanie to zachęca użytkowników posiadających konto
Google do&nbsp;instalowania niewolnych aplikacji. (To są przypuszczalnie
uniwersalne tylne drzwi, backdoor, choć&nbsp;tego jeszcze nie udowodnionio.)
Oficjalnie Google Play nie jest częścią Androida, ale&nbsp;to nie czyni
sprawy ani&nbsp;odrobinę mniej złą.
</p>

<p>Jeśli cenicie wolność, nie chcecie niewolnych aplikacji z&nbsp;Google
Play. Aby&nbsp;instalować wolne aplikacje na&nbsp;Android, nie potrzebujecie
w&nbsp;ogóle Google Play, ponieważ&nbsp;są dostępne na&nbsp;<a
href="http://f-droid.org">f-droid.org</a>.
</p>

<p>Produktom Androida również towarzyszą niewolne biblioteki. Oficjalnie nie są
one częścią Androida, ale&nbsp;ponieważ różne funkcjonalności Androida
zależą od&nbsp;nich, są one częścią każdej rzeczywistej instalacji Androida.</p>

<p>Nawet pliki wykonywalne, które są oficjalnie częścią Androida, mogą nie
odpowiadać wydawanemu przez Google kodowi źródłowemu. Producenci mogą
zmieniać ten kod, i&nbsp;często nie publikują kodu źródłowego dla swoich
wersji. GNU GPL wymaga od&nbsp;nich dystrybucji kodu ich wersji Linuksa,
jeśli to uszanują. Reszta kodu, na&nbsp;luźnej licencji Apache, nie
zobowiązuje ich do&nbsp;publikowania kodu źródłowego, który jest faktycznie
używany.</p>

<p>Jeden z&nbsp;użytkowników zauważył, że&nbsp;wiele programów na&nbsp;systemie
Android w&nbsp;jego telefonie zostało <a
href="http://www.beneaththewaves.net/Projects/Motorola_Is_Listening.html">zmodyfikowane
aby&nbsp;wysyłać osobiste dane do&nbsp;Motoroli.</a> Niektórzy producenci
dodają <a
href="http://androidsecuritytest.com/features/logs-and-services/loggers/carrieriq/">ukryty
pakiet szpiegujący taki jak Carrier IQ</a>.</p>

<p><a href="http://replicant.us">Replicant</a> jest wolną wersją
Androida. Deweloperzy zastąpili wiele niewolnych bibliotek dla niektórych
urządzeń. Te niewolne aplikacje są wyeliminowane, ale&nbsp;zapewne nie
chcecie ich używać. Dla kontrastu, CyanogenMod (inna zmodyfikowana wersja
Androida) nie jest wolnym oprogramowaniem, ponieważ&nbsp;zawiera niewolne
programy.</p>

<p>Niektóre urządzenia Android są &bdquo;tyranami&rdquo;: są zaprojektowane
tak, aby&nbsp;użytkownicy nie mogli instalować i&nbsp;uruchamiać
zmodyfikowanego przez siebie oprogramowania, a&nbsp;jedynie wersje
zatwierdzone przez jakieś firmy. W&nbsp;takiej sytuacji, pliki wykonywalne
nie są wolne nawet jeśli były zrobione ze źródeł, które są dla Was wolne
i&nbsp;dostępne. Jednakże, niektóre urządzenia Androida mogą być
&bdquo;rootowane&rdquo; aby&nbsp;użytkownicy mogli instalować różne
oprogramowanie.</p>

<p>Ważne firmware'y czy&nbsp;sterowniki są generalnie także własnościowe. Te
obsługujące nadajnik sieci telefonicznej (obsługa GSM), WiFi, bluetooth,
GPS, grafikę 3D, aparat fotograficzny, głośnik, a&nbsp;w niektórych
przypadkach także mikrofon. W&nbsp;niektórych modelach, niektóre z&nbsp;nich
są wolne, i&nbsp;jest kilka, bez&nbsp;których możecie się
obejść&nbsp;&ndash; ale&nbsp;nie możecie się obejść bez&nbsp;mikrofonu
czy&nbsp;nadajnika sieci telefonicznej.</p>

<p>Firmware do&nbsp;nadajnika sieci telefonicznej jest zainstalowany
fabrycznie. Jeśli wszystko co robił to bycie tam i&nbsp;komunikacja
z&nbsp;siecią telefoniczną, kiedy sobie tego życzymy, mogliśmy go traktować
jako ekwiwalent obwodu elektrycznego. Kiedy nalegamy na&nbsp;to, by
oprogramowanie w&nbsp;urządzeniu obliczeniowym było wolne, możemy przymknąć
oko na&nbsp;zainstalowany firmware, który nigdy nie będzie aktualizowany,
ponieważ&nbsp;nie ma różnicy dla użytkownika, czy&nbsp;jest to program,
czy&nbsp;raczej obwód.</p>

<p>Niestety, w&nbsp;tym przypadku byłby to szkodliwy obwód. Szkodliwe cechy są
nieakceptowalne, bez&nbsp;znaczenia jak są implementowane.</p>

<p>W&nbsp;większości urządzeń z&nbsp;Androidem, ten firmware ma tak dużą
kontrolę, że&nbsp;może zmienić produkt w&nbsp;urządzenie
nasłuchujące. W&nbsp;niektórych, kontroluje mikrofon. W&nbsp;niektórych,
może przejąć pełną kontrolę nad&nbsp;głównym komputerem poprzez&nbsp;pamięć
współdzieloną i&nbsp;w taki sposób nadpisać lub&nbsp;zastąpić jakiekolwiek
zainstalowane wolne oprogramowanie. W&nbsp;niektórych modelach, możliwe
że&nbsp;wszystkich, jest możliwe aby&nbsp;zdalnie przejąć ten firmware
i&nbsp;nadpisać resztę oprogramowania w&nbsp;urządzeniu. Celem wolnego
oprogramowania jest, żebyśmy mieli kontrolę nad&nbsp;naszymi obliczeniami,
a&nbsp;posiadanie backdoor jest z&nbsp;tym sprzeczne. O ile system
obliczeniowy może <em>mieć</em> bugi, te urządzenia mogą <em>być</em>
bugami. (Craig Murray, w&nbsp;książce <a
href="http://www.guardian.co.uk/books/2006/aug/12/politics">Morderstwo
w&nbsp;Samarkand</a>, relacjonuje swoje zaangażowanie w&nbsp;operację
wywiadowczą, która zdalnie przerobiła przenośny telefon nie-Androidowy
na&nbsp;urządzenie nasłuchujące).</p>

<p>W&nbsp;każdym razie, firmware sieci telefonicznej w&nbsp;telefonach
z&nbsp;Androidem nie jest odpowiednikiem obwodu, ponieważ&nbsp;sprzęt
pozwala na&nbsp;instalację nowych wersji, i&nbsp;jest to faktycznie
robione. Ponieważ&nbsp;jest to firmware własnościowy, w&nbsp;praktyce tylko
producent może tworzyć nowe wersje&nbsp;&ndash; użytkownicy nie mogą.</p>

<p>Łącząc te punkty, możemy tolerować niewolny firmware sieci telefonicznej
pod&nbsp;warunkiem, że&nbsp;nowe jego wersje nie będą wgrywane, nie może ono
przejmować kontroli nad&nbsp;głównym komputerem i&nbsp;może tylko
komunikować się w&nbsp;czasie i&nbsp;sposób określonym przez wolny system
operacyjny. Innymi słowy, musi być ekwiwalentem obwodu, a&nbsp;ten obwód nie
może być złośliwy. Nie ma przeszkód technicznych, by budować telefon
z&nbsp;Androidem, który posiadałby taką charakterystykę, ale&nbsp;nie wiemy
o żadnym.</p>

<p>Android nie jest systemem, który pozwala na&nbsp;rozwijanie go na&nbsp;nim
samym; rozwój Androida musi odbywać się na&nbsp;innych systemach. Narzędzia
w&nbsp;&ldquo;software development kit&rdquo; (SDK) Google wydają się być
wolne, ale&nbsp;sprawdzenie tego jest trudne. Pliki z&nbsp;definicjami dla
niektórych API Google nie są wolne. Instalacja SDK wymaga podpisania
własnościowych licencji na&nbsp;oprogramowanie, których podpisania
powinieneś odmówić. <a
href="http://redmine.replicant.us/projects/replicant/wiki/ReplicantSDK">Replicant
SDK</a> jest wolnym zamieninnikiem.</p>

<p>Ostatnio pisze się o wojnach na&nbsp;patenty. Podczas ostatnich 20 lat kiedy
prowadziliśmy kampanię na&nbsp;rzecz likwidacji patentów ostrzegaliśmy,
że&nbsp;takie wojny mogłyby wybuchnąć. Patenty na&nbsp;oprogramowanie mogą
spowodować usunięcie niektórych możliwości Androida lub&nbsp;uczynić go
całkiem niedostępnym. Więcej informacji o tym dlaczego nie powinno być
patentów na&nbsp;oprogramowanie znajdziecie na&nbsp;stronie <a
href="http://endsoftpatents.org">endsoftpatents.org</a>.</p>

<p>Jednak&nbsp;ataki patentowe i&nbsp;odpowiedzi Google nie są bezpośrednio
związane z&nbsp;tematem tego artykułu: jak produkty Androida częściowo
podchodzą etycznie do&nbsp;systemu dystrybucji i&nbsp;jakie mają
niedociągnięcia. To także wymaga uwagi mediów.</p>

<p>Android jest dużym krokiem naprzód do&nbsp;etycznego, kontrolowanego przez
użytkownika, wolnego, przenośnego telefonu, ale&nbsp;droga jest jeszcze
długa a&nbsp;Google podąża w&nbsp;złym kierunku. Hackerzy pracują
nad&nbsp;<a href="http://replicant.us">Replicant</a>, ale&nbsp;wsparcie
każdego nowego urządzenia to sporo pracy, poza tym pozostaje problem
firmware. Mimo, że&nbsp;telefony z&nbsp;Androidem na&nbsp;dziś dzień są o
wiele mniej złe niż telefony Apple lub&nbsp;Windows, nie można o nich
powiedzieć, że&nbsp;szanują Waszą wolność.</p>

<hr class="thin" />

<ol>
<li id="linuxnote">Ekstremalnym przykładem tego zamieszania jest strona linuxonandroid.com,
która pomaga &bdquo;zainstalować Linuksa [sic] na&nbsp;urządzeniach
Android&rdquo;. To jest całkiem nieprawdą: co instalują to wersja systemu
GNU, <em>z&nbsp;wyłączeniem</em> Linuksa, który już jest obecny jako część
Android. Ponieważ&nbsp;ta strona promuje jedynie <a
href="/distros/distros.html">niewolne dystrybucje GNU/Linuksa</a>, nie
polecamy jej.
</li>
</ol>

<!-- If needed, change the copyright block at the bottom. In general,
     all pages on the GNU web server should have the section about
     verbatim copying.  Please do NOT remove this without talking
     with the webmasters first.
     Please make sure the copyright date is consistent with the document
     and that it is like this: "2001, 2002", not this: "2001-2002". -->
<div class="translators-notes">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
 </div>
</div>

<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">

<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
na&nbsp;adres <a
href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
        replace it with the translation of these two:

        We work hard and do our best to provide accurate, good quality
        translations.  However, we are not exempt from imperfection.
        Please send your comments and general suggestions in this regard
        to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">

        &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

        <p>For information on coordinating and submitting translations of
        our web pages, see <a
        href="/server/standards/README.translations.html">Translations
        README</a>. -->
Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
</div>

<p>Copyright &copy; 2011, 2012, 2014, 2015 Richard Stallman</p>

<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa&nbsp;&ndash; Bez&nbsp;utworów zależnych
4.0 Międzynarodowe</a>.</p>

<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
<div class="translators-credits">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
Tłumaczenie: Jan Owoc 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, Daniel Oźminkowski 2011,
Paweł Różański 2011, 2012, 2013; poprawki: Pawel Szulczewski 2011, Jan
Wieremjewicz 2011, Sylwester Zarębski 2011.</div>

<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Aktualizowane:

$Date: 2019/07/09 14:41:25 $

<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
<!-- for class="inner", starts in the banner include -->
</body>
</html>