1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/pragmatic.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Auteursplicht: Pragmatisch Idealisme - GNU Project - Free Software
Foundation</title>
<!--#include virtual="/philosophy/po/pragmatic.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
<h2>Auteursplicht: Pragmatisch Idealisme</h2>
<p>
door <a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard
Stallman</strong></a></p>
<p>
Iedere beslissing die een individu maakt is gebaseerd op de normen van die
persoon en zijn doelstelling. Mensen kunnen vele doelen en normen hebben;
beroemdheid, winst, liefde, overleving, lol en vrijheid zijn een greep uit
de doelen die mensen kunnen hebben. Wanneer het een principieel doel is
noemen we dat idealisme.</p>
<p>
Mijn werken aan vrije software heeft een idealistisch motief: het
verspreiden van vrijheid en samenwerking. Ik wil <a
href="/philosophy/why-copyleft.html">meehelpen vrije software te
verspreiden</a> zodat dit private software, die samenwerking tegenhoudt, kan
vervangen. En daardoor mijn steentje bijdragen aan de verbetering van de
maatschappij.</p>
<p>
Dat is de belangrijkste reden waarom de GNU General Public License (Algemene
Openbare Licentie) in zijn huidige vorm is opgesteld—als een
auteursplicht (<a href="/copyleft"> copyleft</a>). Alle broncode die aan een
programma onder de GPL wordt toegevoegd moet vrije software zijn, zelfs als
het in een apart bestand wordt aangeleverd. Mijn code is beschikbaar voor
gebruik in andere vrije software maar niet voor private software, om zo
mensen over te halen hun software ook vrij te maken. Ik had zo bedacht dat,
omdat makers van private software het auteursrecht gebruiken om ons te
verhinderen software te delen, het een goed idee zou zijn om het
auteursrecht te gebruiken om samenwerkende mensen een eigen voordeel te
geven:alleen zij kunnen onze code gebruiken.</p>
<p>
Niet iedereen die de GNU GPL gebruikt heeft hetzelfde doel. Jaren geleden
werd een vriend van mij gevraagd zijn auteursplichtige programma opnieuw uit
te brengen onder een niet-auteursplichtige licentie en zijn antwoord kwam
hierop neer:</p>
<blockquote><p>
“Soms werk ik aan vrije software en soms aan private
software—maar wanneer ik aan private software werk, verwacht ik
<em>betaald</em> te worden.”
</p></blockquote>
<p>
Hij was bereid zijn werk te delen met een gemeenschap die software deelt
maar zag geen reden het zakenleven tegemoet te komen die producten maakt die
onze gemeenschap niet mag gebruiken. Zijn doel verschilde van de mijne maar
hij besloot dat de GPL voor hem ook nuttig was.</p>
<p>
Als je wat wilt bereiken in deze wereld is idealisme niet voldoende—je
moet een aanpak kiezen die helpt je doel te bereiken. Oftewel, je moet
“pragmatisch” zijn. Is de GPL pragmatisch? Laten we eens naar de
resultaten kijken.</p>
<p>
Neem GNU C++. Waarom hebben we een vrije C++ compiler? Alleen maar omdat de
GNU GPL had bepaald dat het vrij moest zijn. GNU C++ is ontwikkeld door een
industrieel conglomeraat genaamd MCC die dit baseerde op de GNU C
compiler. Normaliter maakt MCC zijn producten zo privaat als maar kan. Ze
moesten de C++ front end echter vrij maken doordat de GNU GPL had bepaald
dat dit de enige mogelijkheid was om de software uit te brengen. De C++
front end bevat een behoorlijk aantal nieuwe bestanden maar omdat deze aan
GCC moesten worden gekoppeld was de GPL van toepassing. Het voordeel voor
onze gemeenschap is duidelijk.</p>
<p>
Neem GNU Objective C. Het bedrijf NeXT wilde dit front end aanvankelijk
privaat maken; hun voorstel was om het uit te brengen als <samp>.o </samp>
bestanden en het aan gebruikers over te laten dit te koppelen met de rest
van GCC, men dacht hiermee de GPL te omzeilen. Onze advocaat beweerde echter
dat hiermee de voorwaarden niet werden omzeild en dat het niet was
toegestaan. En aldus werd de Objective C front end vrije software.</p>
<p>
Bovenstaande voorbeelden dateren van jaren her maar de GNU GPL blijft ons
voorzien van vrije software.</p>
<p>
Veel GNU software bibliotheken vallen onder de “GNU Lesser General
Public Licencse” (Minder Algemene Openbare Licentie), maar niet
allemaal. Een bibliotheek die onder de normale GPL valt is Readline, die
afhandeling van commando-regels doet. Ik kwam er een keer achter dat een
niet-vrij programma dit gebruikte en vertelde de ontwikkelaar dat dit niet
mocht. Hij had die commando-regel afhandeling er uit kunnen slopen maar wat
hij uiteindelijk deed was het uitbrengen onder de GPL. Het is nu vrije
software.</p>
<p>
De programmeurs die verbeteringen aanbrengen op GCC (of Emacs, Bash, Linux
of enig ander programma onder de GPL) zijn meestal in dienst van
universiteiten of bedrijven. Wanneer de programmeur zijn verbeteringen door
wil voeren in de volgende versie zou de baas wel eens kunnen zeggen:
“Wacht even—die code is van ons! We willen dit niet delen;
daarom hebben we besloten er een private versie van te maken”.</p>
<p>
Op dat moment is de GNU GPL de reddende engel. De programmeur kan de chef
laten zien dat deze private versie een inbreuk is op het auteursrecht en de
chef realiseert zich dat hij de keuze heeft uit twee dingen: de nieuwe
versie als vrije software uitbrengen of helemaal niets uitbrengen. Bijna
altijd laat hij dan de programmeur zijn gang gaan en de code komt in de
nieuwe versie.</p>
<p>
De GNU GPL is geen doetje. Het verbiedt een aantal dingen die mensen soms
willen doen. Er zijn gebruikers die dit niet goed vinden—dat de GPL
zekere individuen die private software maken “uitsluit” die
“de vrije software gemeenschap binnengehaald moeten worden”</p>
<p>
Maar we sluiten dit soort mensen niet uit; zij besluiten geen deel uit te
willen maken van onze gemeenschap. Hun besluit private software te maken is
tevens een besluit om geen deel uit te maken van onze gemeenschap. Onderdeel
zijn van onze gemeenschap betekent dat je samenwerkt met ons; we kunnen
niemand dwingen zich bij ons aan te sluiten als ze dat niet willen.</p>
<p>
Wat we <em>wel</em> kunnen doen is ze een reden geven om zich bij ons aan te
sluiten. De GNU GPL is zó ontworpen dat onze bestaande software een
goede reden vormt: “Wanneer je je software vrij maakt kun je deze
broncode gebruiken”. Die vlieger zal niet altijd opgaan, maar soms
wel.</p>
<p>
Private software draagt niet bij aan onze gemeenschap maar de ontwikkelaars
ervan vragen wel vaak om gunsten van ons. Gebruikers van vrije software
kunnen het ego van een vrije software ontwikkelaar strelen—met
dankbaarheid en erkenning—maar het kan nog verleidelijker zijn wanneer
een bedrijf je voorstelt: “Laat ons je programma uitbrengen in een
privaat pakket, dan zal het gebruikt gaan worden door nog duizenden
anderen”. De verleiding kan dan groot zijn maar uiteindelijk zullen we
beter af zijn wanneer we er niet aan toegeven.</p>
<p>
De druk en verleiding kan ook sluipenderwijs komen, via vrije software
organisaties die ook beleid hebben om private software tegemoet te
komen. Het X Consortium (en zijn opvolger, de Open Group) kan hierbij als
voorbeeld dienen: gesponsord door bedrijven die private software maken,
hebben deze 10 jaar lang geprobeerd programmeurs over te halen om niet
“auteursplicht” (“copyleft”) te gebruiken. Nu de
Open Group <a href= "/philosophy/x.html">X11R6.4 heeft uitgebracht onder een
niet-vrije licentie </a>, zijn wij, die deze druk hebben weerstaan, blij dat
we dat gedaan hebben.</p>
<p>
In September 1998, een aantal maanden nadat X11R6.4 was uitgebracht onder
een niet-vrije licentie, draaide de Open Group deze beslissing weer terug en
bracht het opnieuw uit onder dezelfde niet-auteursplichtige vrije software
licentie als X11R6.3. Bedankt daarvoor, Open Group—maar dit
terugdraaien draait niet tevens onze reactie terug op het feit dat dit
toevoegen van beperkingen zelfs maar <em>mogelijk</em> was.</p>
<p>
Om even pragmatisch te blijven, het hogere doel op de lange termijn in
gedachten houden zal je sterken in je overtuiging niet toe te geven aan deze
druk. Als je je concentreert op de vrijheid en gemeenschap die je aan het
creëren bent wanneer je niet toegeeft dan zul je die kracht ook
vinden. “Sta voor iets of je faalt voor niets”.</p>
<p>
En wanneer de cynyci vrijheid belachelijk maken, of de gemeenschap...waneer
“realisten” je vertellen dat winst het enige ideaal
is…negeer ze dan gewoon en gebruik toch “auteursplicht”.</p>
<hr />
<blockquote id="fsfs"><p class="big">Dit artikel is uitgebracht in <a
href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free
Software, Free Society: The Selected Essays of Richard
M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a
href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
website.</p>
</div>
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
files generated as part of manuals) on the GNU web server should
be under CC BY-ND 3.0 US. Please do NOT change or remove this
without talking with the webmasters or licensing team first.
Please make sure the copyright date is consistent with the
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
document was modified, or published.
If you wish to list earlier years, that is ok too.
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
year, i.e., a year in which the document was published (including
being publicly visible on the web or in a revision control system).
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Copyright © 1998, 2003 Free Software Foundation, Inc.</p>
<p>Deze pagina valt onder de <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/deed.nl">Creative
Commons Attribution-NoDerivs 3.0 United States Licentie</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
</div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Bijgewerkt:
$Date: 2015/02/09 21:03:01 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
