1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
|
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/gnu/gnu-history.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.84 -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Een overzicht van het GNU-systeem - GNU-project - Free Software Foundation</title>
<meta name="Keywords" content="GNU, GNU-project, FSF, Free Software, Vrije Software, Free Software
Foundation, Geschiedenis" />
<!--#include virtual="/gnu/po/gnu-history.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
<h2>Overzicht van het GNU-systeem</h2>
<p>
Het GNU-besturingssysteem bestaat volledig uit vrije software en is
uitwisselbaar met het Unix-besturingssysteem. GNU is een afkorting van
“GNU's Not Unix” (GNU is geen Unix). Het wordt uitgesproken als
<i>knoe</i>, als <a href="/gnu/pronunciation.html">één lettergreep met een
zachte k</a>. <a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a> deed
de <a href="/gnu/initial-announcement.html">eerste aankondiging</a> van het
GNU-project in september 1983. Een langere versie daarvan is het <a href=
"/gnu/manifesto.html">GNU-manifest</a> en kwam uit in september 1985. Het is
sindsdien vertaald in diverse <a
href="/gnu/manifesto.html#translations">andere talen</a>.</p>
<p>
De keuze viel op de naam “GNU” omdat het voldeed aan een aantal
criteria; allereerst was het een recursief acroniem voor “GNU's Not
Unix”, ten tweede is het een bestaand woord (gnu is het Engelse woord
voor gnoe) en ten derde is het een leuk woord om uit te spreken (of te <a
href= "http://www.poppyfields.net/poppy/songs/gnu.html">zingen</a>).</p>
<p>
Het woord “vrij” in “vrije software” staat voor <a
href= "/philosophy/free-sw.html">vrijheid</a>, niet voor de prijs (het
Engelse woord “free” kan zowel <em>gratis</em> als <em>vrij</em>
betekenen, vandaar de nadruk hierop). Je zou voor GNU-software kunnen
betalen maar dat hoeft niet. Hoe dan ook, wanneer je de software hebt heb je
vier specifieke vrijheden in het gebruik ervan. Allereerst mag je het
programma gebruiken zoals jij wil; ten tweede mag je het programma
kopiëren en weggeven aan vrienden en collega's; ten derde mag je het
programma veranderen, hoe en wanneer je dat wilt omdat je volledige toegang
hebt tot de broncode van het programma; en ten vierde mag je deze
wijzigingen en verbeteringen op hun beurt weer verspreiden, waarmee je de
gemeenschap steunt. (Wanneer je GNU-software opnieuw verspreidt mag je
daarvoor kosten in rekening brengen maar je mag het ook gratis weggeven.)</p>
<p>
Het project om het GNU-systeem te ontwikkelen noemen we het
“GNU-project”. Het GNU-project werd bedacht in 1983 met als doel
de mentaliteit van samenwerking terug te brengen in het wereldje van de
automatisering—een samenwerking die weer mogelijk wordt gemaakt door
het verwijderen van de obstakels, opgeworpen door eigenaren van private
software.</p>
<p>
In 1971 startte Richard Stallman zijn loopbaan bij het MIT en werkte daar in
een groep die uitsluitend <a href="/philosophy/free-sw.html">vrije
software</a> gebruikte. Zelfs computerbedrijven distribueerden in die dagen
vrije software. Programmeurs hadden de vrijheid om met elkaar samen te
werken en deden dat dan ook.</p>
<p>
Tegen 1980 was bijna alle software <a href=
"/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">privaat</a>, wat betekent
dat de software een eigenaar had die samenwerking tussen gebruikers
verbood. Dit maakte het GNU-project noodzakelijk.</p>
<p>
Iedere computergebruiker heeft een besturingssysteem nodig; wanneer je geen
vrij besturingssysteem hebt kun je niet eens beginnen met het gebruiken van
een computer zonder private software aan te schaffen. Dus het eerste punt op
de agenda van vrije software werd natuurlijk het realiseren van een vrij
besturingssysteem.</p>
<p>
We besloten het systeem op Unix te baseren omdat het ontwerp hiervan bekend
was, het systeem zichzelf al had bewezen, omdat het makkelijk naar andere
computers was over te zetten en de uitwisselbaarheid het gebruikers van Unix
vergemakkelijkte om over te stappen van Unix naar GNU.</p>
<p>
Een Unix-achtig besturingssysteem bestaat uit meer dan een kernel; het heeft
ook compilers nodig, editors, tekstzetter-software, e-mailprogramma's en
vele andere hulpprogramma's. Het schrijven van een besturingssysteem is dus
een gigantische klus. Daar startte we mee in januari 1984. De <a
href="http://fsf.org/">Free Software Foundation</a> werd gesticht in oktober
1985, oorspronkelijk met als doel om fondsen te werven voor de ontwikkeling
van GNU.</p>
<p>Tegen 1990 hadden we de belangrijkste onderdelen gevonden of zelf
geschreven, op één na—de kernel. Toen kwam Linux, een
Unix-achtige kernel, ontwikkeld door Linus Torvalds in 1991, die werd
omgezet naar vrije software in 1992. De combinatie van Linux met het bijna
complete GNU-systeem resulteerde in een volledig besturingssysteem: het
GNU/Linux-systeem. Huidige schattingen zijn dat tientallen miljoenen mensen
nu GNU/Linux systemen gebruiken, meestal via <a
href="/distros/distros.html">GNU/Linux-distributies</a>. De normale versie
van Linux bevat tegenwoordig niet-vrije firmware “blobs”;
voorstanders van vrije software onderhouden tegenwoordig een gewijzigde,
vrije versie van Linux, genaamd <a
href="http://directory.fsf.org/project/linux"> Linux-libre</a>.</p>
<p>
Het GNU-project is echter niet beperkt tot het besturingssysteem. Ons doel
is om een heel scala aan software aan te bieden, alles wat grote groepen
gebruikers maar zouden willen hebben. Daaronder vallen ook toepassingen. Zie
het <a href="/directory">Overzicht Vrije Software</a> voor een overzicht van
vrije toepassingen.</p>
<p>
We willen ook software aanbieden aan gebruikers die geen computerexperts
zijn. Daarvoor hebben we een <a href="http://www.gnome.org/">grafisch
bureaublad (GNOME genaamd)</a> ontwikkeld om beginnende gebruikers te helpen
bij het gebruik van het GNU-systeem.</p>
<p>We willen ook computerspellen en andere ontspanningssoftware aanbieden. Er
zijn al veel <a href="http://directory.fsf.org/wiki/Category/Game">vrije
spellen</a> verkrijgbaar.</p>
<p>
Hoe ver kan vrije software gaan? Er is geen beperking, behalve wanneer <a
href="/philosophy/fighting-software-patents.html">wetten zoals het
patentsysteem vrije software volledig gaan verbieden</a>. Het uiteindelijke
doel is om vrije software aan te bieden die alle dingen kunnen doen die
computergebruikers maar willen—en daarmee private software overbodig
zal maken.</p>
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
</div>
</div>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">
<p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a
href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p>
<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
replace it with the translation of these two:
We work hard and do our best to provide accurate, good quality
translations. However, we are not exempt from imperfection.
Please send your comments and general suggestions in this regard
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
<web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>For information on coordinating and submitting translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p>
<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
website.</p>
</div>
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
files generated as part of manuals) on the GNU web server should
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
without talking with the webmasters or licensing team first.
Please make sure the copyright date is consistent with the
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
document was modified, or published.
If you wish to list earlier years, that is ok too.
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
year, i.e., a year in which the document was published (including
being publicly visible on the web or in a revision control system).
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
<p>Copyright © 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2009,
2012, 2014, 2017 Free Software Foundation, Inc.</p>
<p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license"
href="https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
<div class="translators-credits">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
<strong>Vertaling:</strong> <a
href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Bijgewerkt:
$Date: 2017/09/10 20:00:04 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>
|
