path: root/talermerchantdemos/blog/articles/nl/enforcing-gpl.html

<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/enforcing-gpl.en.html" -->

<!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->

<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Het Handhaven van de GNU GPL - GNU Project - Free Software Foundation</title>

<!--#include virtual="/philosophy/po/enforcing-gpl.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
<h2>Het Handhaven van de GNU GPL</h2>

<p>door <a href="http://moglen.law.columbia.edu/"><strong>Eben
Moglen</strong></a></p>
<p><em>10 September 2001</em></p>

<p>Het anti-GPL offensief van Microsoft deze zomer heeft de discussie weer doen
oplaaien over de GPL en of die wel &ldquo;afdwingbaar&rdquo; is. Om dit
specifieke voorbeeld van &ldquo;FUD&rdquo; (fear, uncertainty and doubt:
Angst, Onzekerheid en Twijfel) moet ik altijd glimlachen. Ik ben
waarschijnlijk de enige advocaat ter wereld die dit kan zeggen maar ik vraag
me dan altijd af waar mensen zich zorgen over maken: Het handhaven van de <a
href="/licenses/gpl.html">GPL</a> is iets wat ik voortdurend doe.</p>

<p>Omdat <a href="/philosophy/free-sw.html">vrije software</a> een onorthodox
concept is binnen de huidige maatschappij hebben mensen de neiging aan te
nemen dat je allerlei vernuftige &mdash;en dus breekbare&mdash; juridische
constructies nodig hebt voor de handhaving van zo'n vreemd doel. Maar deze
aanname klopt niet. Het doel waarvoor de Free Software Foundation de GPL
heeft ontworpen en uitgegeven <em>is</em> helaas ongewoon: we
herdefini&euml;ren hoe programma's worden gemaakt door iedereen het recht te
geven programma's te kunnen begrijpen, repareren, verbeteren en opnieuw te
publiceren. Zo krijgen we de beste software op aarde. Dit is een nieuwe vorm
van ondernemen; het laat zien hoe in de nieuwe, netwerkende, maatschappij de
traditionele vorm van zakendoen vervangen kan worden door compleet nieuwe
vormen van productie en distributie.  Maar de GPL, het juridische
gereedschap die dit allemaal mogelijk maakt, is een heel robuuste machine
juist omdat het is opgebouwd uit simpele mechanismen.</p>

<p>De essentie van het auteursrecht, net als andere eigendomsrechten, is het
recht om uit te sluiten. De auteursgerechtigde heeft de juridische macht om
iedereen uit te sluiten van het maken van kopie&euml;n, het distribueren en
het maken van afgeleide werken.</p>

<p>Dit recht om uit te sluiten betekent ook het even grote recht om
vergunningen te verlenen&mdash;om dus iedereen het recht te verlenen te doen
wat anders verboden zou zijn. Vergunningen zijn geen contracten: de
gebruiker moet binnen de grenzen van de licentie blijven niet omdat ze dit
vrijwillig heeft beloofd maar omdat ze niet meer heeft dan de rechten die
haar door de licentie zijn toegewezen.</p>

<p>Maar de meeste bedrijven die private software maken willen meer macht dan
het auteursrecht ze geeft. Deze bedrijven zeggen dat ze een &ldquo;licentie
&rdquo; verlenen aan gebruikers maar deze vergunning bevat verplichtingen
die niets te maken hebben met het auteursrecht. Software waarvan ze niet
willen dat je die bestudeert bijvoorbeeld bevat meestal een bepaling die je
verbiedt het te de-compileren. Het auteursrecht verbiedt het de-compileren
niet, de bepaling is onderdeel van het contract wat je aangaat met het
bedrijf wanneer je hun software koopt in verzegelde verpakking in de winkel
of een &ldquo;accepteer&rdquo;-knop drukt bij juridische bepalingen in geval
van online kopen. Het auteursrecht is daarbij alleen maar een vehikel om je
nog meer rechten te ontnemen.</p>

<p>De GPL echter, haalt wat van het auteursrecht af in plaats van er wat bij te
doen. De licentie hoeft niet ingewikkeld te zijn omdat we proberen zo min
mogelijk invloed op gebruikers te hebben. Het auteursrecht geeft uitgevers
de macht om gebruikers te verbieden te kopi&euml;ren, wijzigen en uit te
geven, rechten die wij gebruikers juist willen toekennen; de GPL laat dus de
meeste beperkende rechten die het auteursrecht regelt los. Het enige waar we
absoluut op staan is dat iedereen die werken, die onder de GPL vallen (of
daarvan afgeleide werken), distribueert, dit ook weer onder de GPL
uitgeeft. Vanuit het auteursrecht gezien is dit slechts een kleine
beperking. Vergunningen met veel meer beperkingen zijn gemeengoed: iedere
licentie die een rol speelt in iedere rechtszaak over auteursrechten heeft
meer beperkingen dan de GPL.</p>

<p>Omdat de bepalingen in de vergunning niet moeilijk zijn of controversieel
heb ik ook nog nooit iemand horen beweren dat de GPL vergunninghouders
teveel macht zou geven. Er wordt soms wel beweerd dat de GPL niet kan worden
gehandhaafd omdat het door gebruikers niet wordt &ldquo;geaccepteerd&rdquo;.</p>

<p>Deze uitspraak is gebaseerd op een misverstand. De licentie vraagt niemand
hem te accepteren voordat men software onder de GPL kan verkrijgen,
installeren, gebruiken, bestuderen of zelfs wijzigen. Al dit soort
activiteiten worden verboden of aan banden gelegd door bedrijven in private
software, en dus verlangen ze van je dat je hun licentie accepteert waarin
dit soort extra contractuele verplichtingen zitten die buiten het
auteursrecht vallen, voordat je hun werken mag gebruiken. De vrije software
beweging vindt dit soort activiteiten basisrechten voor alle gebruikers; we
<em>willen</em> dit soort activiteiten niet eens bij vergunning
regelen. Bijna iedereen die dagelijks gebruik maakt van software onder de
GPL heeft geen vergunning nodig noch hoeft er &eacute;&eacute;n te
accepteren. De GPL legt alleen een verplichting op wanneer je de code,
gewijzigd of niet, verder verspreidt en verplicht je dan de licentie te
accepteren. En omdat niemand kan verspreiden zonder een geldige licentie
kunnen we dus gevoeglijk aannemen dat eenieder die GPL-code distribueert de
GPL accepteert. De GPL vereist tenslotte dat iedere kopie van de software
voorzien is van de tekst van de vergunning zodat iedereen volledig op de
hoogte is.</p>

<p>Het auteursrecht van de GPL staat dus als een huis, ondanks de
&ldquo;FUD&rdquo;.  Daarom heb ik hem al tientallen keren weten te handhaven
in het laatste decennium zonder ook maar &eacute;&eacute;n keer naar de
rechter te hoeven stappen.</p>

<p>Ondertussen wordt er de laatste maanden veel gespeculeerd op het feit dat er
tot nu toe geen juridisch gevecht is geweest, niet in de VS noch daarbuiten,
wat dan bewijs zou zijn dat er iets mis is met de GPL. Dat de ongewone
bepalingen technisch gezien niet houdbaar zouden zijn of dat de Free
Software Foundation, die de licentie heeft geschreven, bang is voor een
gerechtelijke confrontatie.  Het omgekeerde is het geval. We voeren geen
processen over de GPL omdat nog niemand het heeft aangedurfd de licentie aan
te vechten.</p>

<p>Wat gebeurt er dan wel wanneer de GPL wordt overtreden? Bij software waarvan
het auteursrecht bij de Free Software Foundation ligt (omdat we het
programma gemaakt hebben of omdat auteurs het aan ons over hebben gedragen
zodat men gebruik kon maken van onze ervaring in het verdedigen van vrije
software), <a href= "/licenses/gpl-violation.html">is de eerste stap een
rapport</a>, meestal ontvangen per email aan <a
href="mailto:license-violation@gnu.org">&lt;license-violation@gnu.org&gt;</a>.
<a href="/licenses/gpl-violation.html">We vragen de aanmelders van de
overtreding ons te helpen de feiten vast te stellen</a> en doen eventueel
verder onderzoek indien nodig.</p>

<p>We doen dit tientallen keren per jaar. Een discreet eerste contact is
meestal voldoende om het probleem op te lossen. Betrokkenen dachten dat ze
voldeden aan de GPL en zijn maar al te bereid ons advies op te volgen over
hoe de fout te herstellen. Soms echter, vinden we maatregelen nodig die het
vertrouwen opbouwen doordat de mate of consistentie van de overtreding een
vrijwillige naleving moeilijk maakt. In dergelijke gevallen werken we samen
met bedrijven om programma's in te voeren voor naleving van de GPL binnen
hun organisatie, aangevoerd door senior managers die regelmatig aan ons
rapporteren en aan hun eigen bestuursleden. In een aantal moeilijke gevallen
hebben we soms maatregelen moeten nemen waardoor we in staat zouden zijn om
toekomstige overtredingen snel juridisch aan te pakken.</p>

<p>Tijdens het handhaven van de GPL gedurende het laatste decennium heb ik nog
nooit schadevergoedingen ge&euml;ist voor de Foundation bij overtredingen
van de licentie en heb slechts zelden een publieke verontschuldiging voor de
overtreding hoeven afdwingen. Wij hebben altijd op het standpunt gestaan dat
het belangrijkste de naleving van de vergunning is en het veilig stellen
daarvan in toekomstig goed gedrag. We doen alles binnen onze mogelijkheden
om overtreders de mogelijkheid te geven de licentie na te leven en fouten
uit het verleden te vergeten.</p>

<p>In het begin van de vrije software beweging was dit waarschijnlijk de enig
mogelijke strategie. Dure en langdurige juridische strijd zou de FSF
wellicht de das om hebben gedaan of het in ieder geval ervan hebben
weerhouden de constante kracht te worden van de hervormingen in de
software-wereld tot wat het nu is. Al die tijd echter hebben we vastgehouden
aan het handhaven van de licentie niet omdat we dit moesten maar omdat het
werkte. Een complete industrie is opgebloeid rond vrije software en iedereen
hierin is doordrongen van het buitengewone belang van de GPL&mdash;niemand
wil gezien worden als de schurk die vrije software steelt en niemand wilde
de klant, compagnon of zelfs werknemer zijn van een dergelijke rotte
appel. Geconfronteerd met de keuze tussen naleving zonder publiciteit of een
campagne met slechte publiciteit en een juridisch gevecht wat niet gewonnen
kan worden, kozen overtreders ervoor het niet hard te spelen.</p>

<p>We hebben zelfs een aantal keer tegenover bedrijven gestaan die, onder het
Amerikaanse auteursrecht, willens en wetens de wet overtraden: door de
broncode van GPL-software te nemen, deze te compileren met het doel de
afkomst te verbergen en het vervolgens te koop aanbieden als privaat
product. Ik heb andere ontwikkelaars van vrije software buiten de FSF
geholpen met dit soort problemen, die we hebben opgelost&mdash;omdat de
overtreder niet vrijwillig hiermee wilde ophouden en, in andere gevallen,
omdat juridische details ons ervan weerhielden de overtreders te
vervolgen&mdash;door te praten met distributeurs en potenti&euml;le
klanten. &ldquo;Waarom zou je goed geld betalen&rdquo;, vroegen we hen,
&ldquo;voor software die onze licentie overtreedt en je blootstelt aan
mogelijke juridische vervolging als je het origineel gratis kan
krijgen?&rdquo; Klanten hebben de relevantie van deze vraag altijd goed
begrepen. Misdaad loont inderdaad niet als het om het stelen van vrije
software gaat.</p>

<p>Maar wellicht hebben we teveel succes gehad. Wanneer ik in het verleden via
het gerecht mijn gelijk had gehaald met de GPL dan had het gekonkel van
Microsoft nu geen weerklank gevonden. Juist deze maand heb ik een aantal
moeilijker zaken onder handen gehad. &ldquo;Kijk eens&rdquo;, zeg ik dan,
&ldquo;naar hoeveel mensen over de hele wereld graag willen dat ik de GPL
via het gerecht handhaaf, alleen maar om te bewijzen dat het kan. Het wordt
hoog tijd dat ik een voorbeeld stel. Wil jij de eerste zijn?&rdquo;</p>

<p>Op een dag zal er een eerste zijn. Maar de klanten van diegene zullen ergens
anders gaan winkelen, talentvolle technici die om hun reputatie geven zullen
ontslag nemen uit een dergelijk bedrijf en de slechte publiciteit zal het
bedrijf verder smoren. En dit alles nog voordat we het gerecht betreden. De
eerste die het probeert zal dit bezuren. Onze benadering van de wet is net
zo bijzonder als onze benadering van software maar daar gaat het juist
om. Vrije software is van belang omdat is gebleken dat de bijzondere manier
van aanpak uiteindelijk de goede is.</p>

<p><cite> Eben Moglen is professor in de rechten en juridische geschiedenis aan
de rechtenfaculteit van de Universiteit van Columbia. Hij is onbezoldigd
juridisch adviseur van de Free Software Foundation.  </cite></p>
<div class="translators-notes">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
 </div>
</div>

<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">

<p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>

<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
        replace it with the translation of these two:

        We work hard and do our best to provide accurate, good quality
        translations.  However, we are not exempt from imperfection.
        Please send your comments and general suggestions in this regard
        to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">

        &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

        <p>For information on coordinating and submitting translations of
        our web pages, see <a
        href="/server/standards/README.translations.html">Translations
        README</a>. -->
We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
website.</p>
</div>

<p>Copyright &copy; 2001 Eben Moglen</p>

<p>Het letterlijk overnemen en kopi&euml;ren van dit artikel is toegestaan op
willekeurig welk medium op voorwaarde dat deze mededeling ook wordt
meegenomen.</p>

<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
<div class="translators-credits">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 </div>

<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Bijgewerkt:

$Date: 2015/02/09 21:02:56 $

<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>