path: root/talermerchantdemos/blog/articles/nl/dat.html

<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/dat.en.html" -->

<!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
<!-- Parent-Version: 1.77 -->

<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>De Juiste Belasting voor DAT - GNU Project - Free Software Foundation</title>

<!--#include virtual="/philosophy/po/dat.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
<h2>De Juiste Belastingheffing op DAT</h2>

<p>door <a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard
Stallman</strong></a></p>

<p><em>[Dit artikel gaat niet over software, niet direct.  Dit gaat over
dezelfde problematiek wat betreft het delen van muziek.]</em></p>

<p><em> [Dit artikel is eerder verschenen in Wired magazine van 1992; de tekst
is niet veranderd maar er zijn aanvullende opmerkingen toegevoegd tussen
vierkante haken (met nadruk, voor die browsers die dat ondersteunen).] </em></p>

<p><em>[Het originele artikel ging over het (destijds hypothetische) probleem
van het delen van muziek via de (toen juist op de markt gekomen) digitale
audio cassette recorders wat behandeld zou worden door deze amerikaanse
belastingheffing. Het zou tegenwoordig van toepassing kunnen zijn op het
uitwisselen van bestanden op het internet.]</em></p>

<p><em>[Een andere mogelijheid, ontwikkeld door wijlen Francis Muguet in
samenwerking met mij, die een aantal dezelfde idee&euml;n bevat, noemt men
het Global Patronage system (in het Frans, M&eacute;c&eacute;nat Global).
Ik vind beide oplossingen even goed.]</em></p>

<p>De grote bazen van platenmaatschappijen hebben het niet zo op de digitale
audio cassette-recorders (<abbr title="Digital Audio Tape">DAT</abbr>), die
een perfecte kopie kunnen maken van muziekopnamen. Ze zijn bang dat
consumenten zelf muziek gaan kopi&euml;ren en geen voorbespeelde banden meer
zullen kopen.</p>

<p>Onder bedreiging van rechtszaken hebben ze het voor elkaar gekregen dat de
makers van die cassettes hen een vergoeding zullen betalen voor iedere
recorder en DAT-cassette die ze verkopen aan consumenten. Deze toeslag zal
verdeeld worden over de diverse partijen in de muziekindustrie: muzikanten,
componisten, muziekuitgevers en platenmaatschappijen. Ook zijn de
DAT-fabrikanten overeengekomen hun recorders zodanig te verminken dat deze
geen kopie&euml;n kunnen maken van voorbespeelde cassettes.</p>

<p>En nu hebben de platenmaatschappijen bij het (Amerikaanse) Congres
aangedrongen een wet aan te nemen die deze toeslag omzet in een belasting en
het fabrikanten verbiedt om nog langer DAT-recorders uit te brengen die niet
zijn verminkt.</p>

<p>Het doel van de belasting is om muzikanten zogenaamd te
&ldquo;compenseren&rdquo; voor het kopi&euml;ren van hun werk door
consumenten met een DAT-recorder. 57 procent van de opbrengst echter zou
naar muziekuitgevers en platenmaatschappijen gaan&mdash;zodat nog niet de
helft van de opbrengsten overblijft voor diegenen die deelnemen aan het
creatieve proces. Het meeste hiervan zou ten goede komen aan muzikale
supersterren en zal dus weinig doen voor het bevorderen van de muzikale
kunsten. Ondertussen zullen gebruikers van DAT nooit in staat zijn de volle
kracht van deze technologie te gebruiken.</p>

<p>Hieronder een tegenvoorstel voor een andere vorm van belasting van DAT en
DAT-recorders&mdash;een voorstel in het belang van de muziek in plaats van
het ondersteunen van gevestigde belangen.</p>

<ul>
<li>Haal geld op via de voorgestelde belasting op DAT machines en cassettes.</li>
<li>Gebruik een meetsysteem om vast te stellen hoeveel een muziekstuk wordt
gekopieerd.</li>
<li>Verspreid het geld in zijn geheel over de mensen die de muziek gemaakt
hebben</li>
<li>Verklein de toename van het aandeel van de auteurs, naarmate het aantal
kopie&euml;n toeneemt. Hierdoor wordt een spreiding van de fondsen bereikt
zodat meer muzikanten worden ondersteund.</li>
<li>Leg geen technische beperkingen op aan DAT.</li>
</ul>

<h3>Wat is het doel van het auteursrecht?</h3>

<p>De platenindustrie verdedigd dit voorstel door te stellen dat dit ter
&ldquo;compensatie&rdquo; is van de muzikanten, ervan uitgaande dat die
recht hebben op betaling bij iedere kopie die wordt gemaakt. Veel Amerikanen
geloven dat het auteursrecht een natuurlijk recht van auteurs en muzikanten
is&mdash;dat ze recht hebben op een speciale behandeling binnen de
maatschappij. Een advocaat die hierin is gespecialiseerd echter, weet dat
dit een misvatting is. Een zienswijze die wordt afgewezen door het
Amerikaanse rechtssysteem.</p>

<p>Doel van het auteursrecht, zoals vastgelegd in de Amerikaanse grondwet, is
om &ldquo;de vooruitgang in kunst en wetenschap te
stimuleren&rdquo;. Vooruitgang in de muziek betekent nieuwe en gevarieerde
muziek ter vermaak van het publiek: het auteursrecht gaat over het
stimuleren van een openbaar belang, geen priv&eacute;belang.</p>

<p>Maar vaak vatten leken en politici het auteursrecht op als een natuurlijk
recht, wat vaak leidt tot verkeerde beslissingen met betrekking tot het
auteursrecht. Zelfs rechtbanken laten deze opvatting bij tijd en wijle in
gerechtelijke uitspraken sluipen. Dit is een denkfout omdat men van een
middel (auteursrecht) tot een doel (stimulering vooruitgang) een doel op
zich maakt.</p>

<p>Het stimuleren van de kunsten betekent niet dat auteurs automatisch recht
hebben op een vorm van auteursrecht, of zelfs maar dat auteursrecht hoeft te
bestaan. Het auteursrecht heeft alleen recht van bestaan wanneer de
voordelen van de vooruitgang opwegen tegen de nadelen voor iedereen, met
uitzondering van de auteursrecht-houder.</p>

<p>Hoe maken we deze kosten/baten analyse? Voor een deel hangt dit af van
feiten (hoe be&iuml;nvloedt een bepaalde wet muzikale activiteit en
muziekgebruikers?)  en deels van ons waardeoordeel over de resultaten
hiervan.</p>

<p>Laten we eens aannemen dat het het waard is om een DAT-belasting te betalen
wanneer dit als resultaat een merkbare toename van muzikale scheppingsdrang
heeft. En laten we eens onderzoeken hoe we de details van een dergelijke
belasting moeten regelen om waar voor ons geld te krijgen. Maar we beginnen
met de basisprincipes en feiten op een rij te zetten die hier van belang
zijn.</p>

<h3>Afnemende meeropbrengst</h3>

<p>De wet van de afnemende meeropbrengst is een algemeen economisch
gegeven. Het stelt dat een toename van de investering in een doel een steeds
minder grote toename geeft van het resultaat. Er zijn uitzonderingen op deze
regel maar die zijn lokaal; wanneer je de investeringen op blijft voeren
vallen de uitzonderingen uiteindelijk in het niet.</p>

<p>Bijvoobeeld het verbeteren van de doorstroming van het verkeer door wegen te
verbeteren. Toevoeging van een extra rijstrook aan 30 kilometer asfalt van
knelpunten in een stad zou de gemiddelde snelheid van het verkeer met 20
kilometer per uur kunnen verbeteren. N&oacute;g een strook toevoegen geeft
niet eenzelfde snelheidsverbetering; de verbetering is nu misschien maar 5
kilometer per uur. Een volgende strook heeft wellicht helemaal geen effect
meer omdat alle knelpunten verdwenen zijn. Maar iedere extra rijstrook heeft
wel steeds meer gevolgen doordat er meer gebouwen tegen de vlakte moeten om
ruimte te maken.</p>

<p>Wanneer we dit op muzikanten toepassen vertelt de wet van de afnemende
meeropbrengst ons dat verhogingen van het inkomen van een muzikant steeds
minder effect zal hebben op de toename van creativiteit in de muziek.</p>

<p>De wet van de afnemende meeropbengsten is een eerste reden om het idee af te
wijzen dat het luisteren naar muziek &ldquo;&uuml;berhaupt&rdquo; via
auteursrechten geregeld zou moeten worden. We winnen er niets mee door
muziekeigenaren meer controle te geven over alle mogelijke vormen van het
gebruik van muziek, noch door ze een financieel belang daarin te geven. Een
uitbreiding van het auteursrecht heeft maar tot een bepaald punt effect op
het &ldquo;stimuleren van vooruitgang&rdquo;. Verdere uitbreiding betekent
alleen maar dat de maatschappij de muziekeigenaren meer gaat betalen voor
iets wat ze toch wel zullen doen. Verdere uitbreiding van het auteursrecht
heeft dan dus geen zin meer.</p>

<h3>Afwegingen</h3>

<p>Diegenen die er belang bij hebben dat het auteursrecht wordt uitgebreid
zullen beargumenteren dat auteursrecht tot het uiterste zou
&ldquo;moeten&rdquo; worden uitgebreid. Maar de wet van afnemende
meeropbrengsten spreekt hier tegen. En dus zullen ze vervolgens beweren dat
het auteursrecht moet worden uitgebreid om vooruitgang te
maximaliseren. Maar dit klopt ook niet want het gaat voorbij aan andere
afwegingen. Het auteursrecht belast de maatschappij en het kost geld. De
voordelen kunnen wel eens niet opwegen tegen de nadelen.</p>

<p>Overheden hebben belangrijke taken maar weinigen zullen beweren dat die
zouden moeten worden uitgebreid om de opbrengst te maximaliseren.  Overheden
bouwen bijvoorbeeld wegen en dat is zeer nuttig. Maar weinig leiders zullen
betogen dat alle wegen die er maar gebouwd kunnen worden ook gebouwd moeten
worden. Het bouwen van wegen is duur, en burgers kunnen hun geld wel beter
gebruiken. Te veel aandacht voor het bouwen van wegen gaat ten kostte van
andere sociale en individuele behoeften.</p>

<p>Dezelfde overwegingen gelden voor individuele beslissingen. Door meer geld
uit te geven kun je een groter huis kopen. De meeste mensen zouden daar de
voorkeur aan geven. Maar gegeven de beperkte middelen wordt de uitgave op
een bepaald moment te groot.</p>

<p>Het auteursrecht spendeert niet direct publieke gelden maar het heeft wel
een prijs&mdash;een verlies van vrijheid&mdash;van iedere burger. Hoe
uitgebreider het auteursrecht, des te meer vrijheid we betalen. We zouden
onze vrijheid in bepaalde gevallen willen nemen in plaats van ze in te
ruilen. We zullen de voor- en nadelen moeten afwegen van iedere beslissing
op het gebied van auteursrecht.</p>

<h3>&ldquo;Aansporen&rdquo; is niet het juiste concept</h3>

<p>Het idee van een financi&euml;le aansporing bij het maken van muziek is
gebaseerd op een misverstand. Muzikanten zijn op zoek naar andere vormen van
erkenning, ze moeten wel. Slechts weinig muzikanten worden rijk van hun
muziek; een talent dat rijk wil worden zal niet de muziek in gaan.</p>

<p>Er is in feite bij psychologische studies aangetoond dat externe
aansporingen (zoals winst), een averechtse uitwerking hebben op de
creativiteit van muzikanten. Mensen die er goed in zijn doen dit meestal
voor zichzelf.</p>

<p>Het betekent niet dat muzikanten niet betaald willen worden. De meesten
hopen er de kost mee te kunnen verdienen zodat ze zich volledig hierop
kunnen concentreren. Zolang ze ervan kunnen leven zullen ze zo goed mogelijk
muziek maken. We zouden waarschijnlijk zelfs willen dat ze net zoveel zouden
verdienen als andere Amerikanen. Maar om ze nog meer te bieden zal de
maatschappij weinig opleveren&mdash;de wet van de afnemende meeropbrengst in
werking.</p>

<p>Laten we, met dit in het achterhoofd, eens kijken hoe de belasting op
DAT-cassettes geregeld moet worden om de doelen van het auteursrecht te
halen.</p>

<h3>Aan wie komt het geld toe?</h3>

<p>Wanneer het het doel is van de DAT-belasting om muzikanten en componisten
beter te belonen dan zou dus alle geld naar hen moeten gaan&mdash; en niet
maar 43 procent. De muzikanten en componisten zijn degenen die echt muziek
maken. We zouden het in principe zonder platenmaatschappijen kunnen doen.</p>

<p>Platenmaatschappijen hebben wel hun nut: ze leveren voorbespeelde
kopie&euml;n van hoge kwaliteit. De dienst wordt veel gebruikt, en dat zal
nog wel even zo doorgaan. En het is goed dat kopers van deze dienst hiervoor
betalen. Maar luisteraars die kopie&euml;n maken voor zichzelf en hun
vrienden behoren niet tot deze groep: ze gebruiken slechts het werk van
muzikanten en componisten.  Platenmaatschappijen dragen slechts af en toe
bij en hun rol is niet echt van belang.</p>

<h3>De gelden verdelen</h3>

<p>Hoeveel van deze belasting zou naar een muzikant of componist moeten gaan?
De platenmaatschappij gaat uit van een bijdrage in verhouding met de
platenverkoop.</p>

<p>Dit snijdt hout, min of meer. Maar deze verdeling hoeft niet goed te zijn.
Wanneer iedere muzikant het deel krijgt dat hem toekomt vanwege het aantal
kopie&euml;n, dat wordt gemaakt, dan zou een groot deel gaan naar een paar
supersterren. Dit helpt niet echt in het stimuleren van muzikale
diversiteit.</p>

<p>We zouden effectiever kunnen zijn door het aandeel in de winst van
muzikanten steeds kleiner te maken wanneer het aantal kopie&euml;n
toeneemt. We zouden bijvoorbeeld een &ldquo;kopie-ratio&rdquo; kunnen
instellen die minder toeneemt naarmate het aantal toeneemt.</p>

<p>Het effect hiervan zal zijn dat het geld beter wordt verdeeld, waardoor meer
muzikanten ondersteund kunnen worden. Dit is gunstig voor de diversiteit,
waar het auteursrecht juist voor is.</p>

<p>De Amerikaanse regering heeft reeds een programma opgezet om de diversiteit
in de kunsten te stimuleren: de <abbr title="National Endowment for the
Arts"> NEA</abbr>. Het NEA is echter willekeurig, waardoor het
controversieel wordt. Soms omdat sommigen de kunstuiting niet kunnen
waarderen, en soms omdat niemand de uiting waardeert. Het uitsmeren van de
belasting heeft ook tot gevolg dat dit minder populaire musici steunt. Maar
het zal niet het werk steunen van musici die niemand leuk vindt. En omdat
het niet specifiek is zullen er weinig bezwaren zijn bij individuele
gevallen.</p>

<p><em>[Later kreeg ik hier een interressante vraag over: welke organisatie zou
de verdeling van die fondsen moeten  &ldquo;regelen&rdquo;.  Omdat het
belastinggeld is is het een taak van de overheid. Private organisaties komen
hiervoor niet in aanmerking.]</em></p>

<h3>Het stimuleren van thuiskopie&euml;n</h3>

<p>Het voorstel van de platenmaatschappijen bevat een voorziening om het voor
mensen die zelf kopie&euml;n maken, moeilijk te maken. Oftewel, DAT-machines
zouden geen kopie&euml;n van kopie&euml;n moeten kunnen maken. De
rechtvaardiging hiervoor is dat thuiskopi&euml;ren op de een of ander manier
niet eerlijk zou zijn.</p>

<p>In het verleden vonden velen dit niet eerlijk omdat het de inkomsten van de
muzikant verkleinde. Maar met de DAT-belasting geldt dit niet meer. Wanneer
het thuiskopi&euml;ren bijdraagt aan het inkomen van musici via de
DAT-belasting is er ook geen reden meer om het thuiskopi&euml;ren te
ontmoedigen.</p>

<p>Dus wanneer de DAT-belasting wordt aangenomen is er geen reden meer om het
kopi&euml;ren van cassettes aan banden te leggen.  Thuiskopi&euml;ren is
veel effici&euml;nter dan platenmaatschappijen en muziekwinkels dat kunnen
doen; we zouden muziekliefhebbers aan moeten moedigen om hun kopie&euml;n
zoveel mogelijk thuis te maken.</p>

<h3>Meten van het muziekgebruik</h3>

<p>Vandaag de dag wordt bijna alle opgenomen muziek in de VS aangeschaft in
platenwinkels; het thuiskopi&euml;ren is slechts een klein gedeelte
hiervan.  Dit zal nog wel even zo doorgaan want een platenzaak biedt de
gelegenheid iets specifieks te zoeken of juist een breed aanbod af te
schuimen. Zolang dit geldt kunnen we de grootte van het publiek van een
bepaalde artiest goed inschatten aan de hand van haar platenverkoop.</p>

<p>Uiteindelijk zal het thuis kopie&euml;n maken zo inburgeren dat een
inschatting via de platenverkoop niet meer representatief is. Dit gaat nu al
op voor onafhankelijke artiesten die niet via een platenmaatschappij
verkopen; en als er &eacute;&eacute;n groep is die verdere steun goed kan
gebruiken dan zijn zij dat wel. We moeten een andere manier vinden om het
gebruik van een muziekstuk in te kunnen schatten voor een eerlijke verdeling
van de belastinginkomsten.</p>

<p>Dit kunnen we via een onderzoek doen. Af en toe vragen enqu&ecirc;teurs aan
een willekeurige selectie personen welke kopie&euml;n ze de afgelopen tijd
gemaakt hebben. De ondervraagden hoeven niet te antwoorden. Maar er rusten
geen gevolgen op het maken van kopie&euml;n; geen straf of schuld. En dus
zullen de meeste mensen graag hieraan meewerken. Fans zullen hopen dat zij
uit worden gekozen zodat ze bij kunnen dragen aan de telling voor hun
favoriete artiesten.</p>

<p>Om dit onderzoek wat effici&euml;nter en breder opgezet (en dus accurater)
te laten verlopen zou dit geautomatiseerd kunnen worden. Het enquetebureau
zou dan geheugenkaartjes op kunnen sturen die de ge&euml;nqueteerden aan hun
DAT-recorders kunnen aansluiten en die vervolgens weer terugsturen. Met een
juiste opzet zou het enquetebureau nooit meer kunnen achterhalen wie wat had
opgestuurd en dus ook niet wie wat voor kopie&euml;n had gemaakt. De totalen
zouden in ieder geval nog wel kloppen.</p>

<h3>Tot slot</h3>

<p>De platenmaatschappijen hebben een prachtige belastingregeling voorgesteld
om hun eigen inkomsten te verhogen, maar dat is wettelijk gezien niet de
bedoeling van het auteursrecht. Door de doelstelling van het auteursrecht in
acht te nemen en niet te letten op regelingen uit het verleden, zouden we
een systeem kunnen ontwerpen wat vele musici ten goede komt, waarbij
tegelijkertijd het publiek naar hartelust kan kopi&euml;ren.</p>

<h3>Wat Jij Hieraan Kunt Doen</h3>

<p><em>[Dit deel is niet meer van toepassing omdat de DAT-heffing in 1992 van
kracht werd en DAT recorders al niet meer verkocht worden. Dezelfde methode
kan echter gebruikt worden om muzikanten en andere artiesten te steunen in
een wereld waarin het legaal is om muziek over het internet met elkaar te
delen.]</em></p>

<p>De platenlobby is al hard aan het werk om hun DAT-belasting er door te
drukken. Er is weinig openbare discussie en nog minder georganiseerde
protesten. Het wetsvoorstel ligt al bij de senaat.</p>

<p>Dit artikel stelt een alternatief voor op de plannen van de
platenmaatschappijen. Wil een dergelijk alternatief een kans van slagen
hebben dan moeten we er eerst voor zorgen dat het voorstel van de
platenmaatschappijen niet wordt aangenomen. Schrijf, om dit te voorkomen,
alsjeblieft brieven naar:</p>

<blockquote>
<p>Congressman Barney Frank<br />
437 Cherry St<br />
West Newton, MA 02165</p>
<p>Senator Metzenbaum<br />
United States Senate<br />
Washington, DC 20510</p>
<p>House Subcommittee on Intellectual Property<br />
House of Representatives<br />
Washington, DC 20515</p>
</blockquote>

<p>Dring er bij het congres op aan om het voorstel af te wijzen zodat eerst
alle alternatieven onderzocht kunnen worden. Een brief schrijven doe je in
een paar minuten, maar in combinatie met brieven van anderen kan dit het
verschil maken.</p>

<p>Wanneer je muzikanten, componisten of schrijvers kent, geef die dan een
kopie van dit artikel. Veel muzikanten geven de voorkeur aan dit alternatief
op het belastingplan van de platenmaatschappijen en zijn extra gemotiveerd
vanwege hun eigen belang.</p>

<div class="translators-notes">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
 </div>
</div>

<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
<div id="footer">
<div class="unprintable">

<p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>

<p>
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
        replace it with the translation of these two:

        We work hard and do our best to provide accurate, good quality
        translations.  However, we are not exempt from imperfection.
        Please send your comments and general suggestions in this regard
        to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">

        &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>

        <p>For information on coordinating and submitting translations of
        our web pages, see <a
        href="/server/standards/README.translations.html">Translations
        README</a>. -->
We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
website.</p>
</div>

<p>Copyright &copy; 1992, 2010, 2014, 2020 Richard M. Stallman</p>

<p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license"
href="https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>

<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
<div class="translators-credits">

<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 </div>

<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
Bijgewerkt:

$Date: 2020/07/05 14:01:37 $

<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
</div>
</body>
</html>