diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/who-does-that-server-really-serve.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/tr/who-does-that-server-really-serve.html | 57 |
1 files changed, 39 insertions, 18 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/who-does-that-server-really-serve.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/who-does-that-server-really-serve.html index 3bdf48a..b49b5aa 100644 --- a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/who-does-that-server-really-serve.html +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/who-does-that-server-really-serve.html @@ -16,14 +16,15 @@ href="http://www.bostonreview.net/richard-stallman-free-software-DRM">Boston Review</a>'de yayımlandı.)</p></blockquote> -<p><strong>İnternet'te, özel mülk yazılım, özgürlüğünüzü kaybetmenin tek yolu -değildir. Yazılım Yerine Hizmet veya SaaSS, bir başkasına bilişiminiz +<p><strong>İnternet'te, özel mülk yazılım, bilişim özgürlüğünüzü kaybetmenin +tek yolu değildir. Yazılım Yerine Hizmet veya SaaSS, birisine bilişiminiz üzerinde yetki vermenin bir başka yoludur.</strong></p> <p>Temel nokta şudur: Bir başkasının yazdığı bir program üzerinde (eğer özgürse) denetim sahibi olabilirsiniz, fakat başka birinin çalıştırdığı bir hizmet üzerinde hiçbir zaman denetim sahibi olamazsınız, bu nedenle asla -temelde bir programın yapabileceği bir hizmeti kullanmayın.</p> +ilkesel olarak bir programı çalıştırarak yapabileceğiniz bir hizmeti +kullanmayın.</p> <p>SaaSS, bir programın kopyanızı çalıştırmak için başkası tarafından uygulanan @@ -65,19 +66,37 @@ uğruna bunu da reddetmeliyiz.</p> <p>Yazılım yerine Hizmet (SaaSS); bir hizmetin, bir programın kopyasını çalıştırmak için onun yerine kullanılması anlamına gelir. Somut olarak -birisinin belirli bilişim işlemlerini yapan bir ağ sunucusu oluşturduğu +birisinin belirli bilişim faaliyetlerini yapan bir ağ sunucusu oluşturduğu (örneğin; bir fotoğrafı değiştirmek, metni başka bir dile çevirmek vb.), -sonra da kullanıcıları bu sunucu üzerinden bilişim yapmaya davet ettiği -anlamına gelir. Sunucunun bir kullanıcısı verilerini sunucuya gönderir, bu -sayede sağlanan veriler üzerinde <em>kendi bilişimini</em> yapar ve sonuçlar -kendisine geri gönderilir veya doğrudan onun adına hareket eder.</p> - -<p>Bilişim <em>kendisinindir</em>, çünkü, varsayımsal olarak, temelde kendi -bilgisayarında bir program çalıştırarak (bu programın kendisinde o anda -mevcut olup olmadığına bakılmaksızın) da yapabilir. Bu varsayımın böyle -olmadığı durumlarda SaaSS değildir.</p> - -<p>Bu sunucular, kullanıcıların sahip oldukları yazılımlardan çok daha +sonra da bu sunucu üzerinden <em>kendi bilişimlerini</em> yapmak üzere +kullanıcıları davet ettiği anlamına gelir. Sunucunun bir kullanıcısı olarak +verilerinizi sunucuya gönderirsiniz, böylece sunucu sağlanan veriler +üzerinde bilişim faaliyetini yapar ve sonuçları size geri gönderir veya +doğrudan sizin adınıza hareket eder.</p> + +<p>Belirli bir bilişim faaliyetine <em>sahip olmak</em> ne demek? Başka hiç +kimsenin özü itibariyle ona dahil olmadığı anlamına geliyor. “Özü +itibariyle dahil olmadığı”nı açıklamak için bir düşünce deneyi +sunuyoruz. Elinizdeki iş için ihtiyaç duyabileceğiniz herhangi bir özgür +yazılımın, ihtiyaç duyabileceğiniz tüm verinin ve hangi hız, işlevsellik ve +kapasiteye ihtiyaç duyuyorsanız o düzeyde bilgisayarların kullanımınıza açık +olduğunu varsayalım. Bu belirli bilişim faaliyetini bu bilgisayarlar +içerisinde, başkasının bilgisayarlarıyla iletişim kurmadan yapabilir +miydiniz?</p> + +<p>Eğer yapabilireniz, o zaman faaliyet <em>tamamen sizindir</em>. Özgürlük +aşkına onu denetlemeye hakkınız var. Özgür yazılım kullanarak faaliyeti +yaparsanız, onu denetlersiniz. Ancak başkasının hizmetini kullanarak +yaptığınızda kendi bilişim faaliyetinizin denetimini başkasına vermiş +olursunuz. Bu senaryoya SaaSS adını veriyoruz ve adaletsiz olduğunu +söylüyoruz.</p> + +<p>Buna karşın temel nedenlerle bu faaliyeti kendi bilgisayarlarınızla +yapamıyorsanız o zaman faaliyet tamamen sizin olmuyor, böylece SaaSS konusu +bu faaliyet açısından uygun olmuyor. Genel olarak, bu faaliyetler +başkalarıyla iletişimi barındırıyor.</p> + +<p>SaaSS sunucular, kullanıcıların sahip oldukları yazılımlardan çok daha kaçınılmaz biçimde denetimi ele alıyorlar. Özel mülk yazılımla kullanıcılar genellikle kaynak kodunu değil, yürütülebilir bir dosya alırlar. Bu; çalışmakta olan kodu incelemeyi zorlaştırır, bu nedenle programın gerçekte @@ -115,7 +134,9 @@ sızdılar</a>. gelecekteki SaaSS hizmetlerinin kullanıcıların gönderdiği verilerin bir kısmını anlayamayacak şekilde yapılandırılabileceği noktaya gelebilir. Bu tür hizmetler, kullanıcıların merakla gözetlenmemesi için -<em>kurulabilir</em>; bu, onların gizlice gözetlemeyeceği anlamına gelmez.</p> +<em>kurulabilir</em>; bu, onların gizlice gözetlemeyeceği anlamına gelmez. +Üstelik gizlice gözetleme SaaSS'ın ikincil adaletsizliklerinden sadece +birisidir.</p> <p>Bazı özel mülk işletim sistemlerinde, bazı kişilerin yazılım değişikliklerini uzaktan yüklemesine izin veren evrensel bir arka kapı @@ -453,7 +474,7 @@ ziyaret edebilirsiniz.</p> There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> -<p>Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016, 2018 Richard Stallman</p> +<p>Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016, 2018, 2020 Richard Stallman</p> <p>Bu sayfa <a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative @@ -474,7 +495,7 @@ href="mailto:theflossinformation@gmail.com"><theflossinformation@gmail.com> <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> Son Güncelleme: -$Date: 2020/04/27 19:08:05 $ +$Date: 2021/01/15 19:34:27 $ <!-- timestamp end --> </p> |