diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html')
-rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html | 347 |
1 files changed, 347 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html new file mode 100644 index 0000000..b69bdaf --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html @@ -0,0 +1,347 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/hague.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.77 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Niebezpieczeństwo z Hagi - Projekt GNU - Fundacja Wolnego +Oprogramowania (FSF)</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/hague.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> +<h2>Niebezpieczeństwo z Hagi</h2> + +<p> +<a href="http://www.stallman.org">Richard Stallman</a>, czerwiec 2001</p> + +<p> +Europejczycy energicznie sprzeciwiali się patentom na oprogramowanie +i udaremnili próbę wprowadzenia ich w Europie. Zaproponowany +traktat, obecnie w fazie negocjacji, grozi podporządkowaniem +producentów oprogramowania z Europy i innych krajów amerykańskim +patentom na oprogramowanie i innym krzywdzącym prawom +z całego świata. Nie tylko programiści znajdą się +w kłopocie; autorzy wszelkich dzieł staną w obliczu nowych +zagrożeń. Nawet prawa z różnych krajów dotyczące cenzury mogą mieć +skutki globalne.</p> + +<p> +Traktat Haski właściwie nie mówi o patentach, +ani o prawach autorskich, ani o cenzurze, +ale dotyczy ich wszystkich. Jest to traktat o jurysdykcji +i o tym, jaki powinien być stosunek państw do wyroków +sądowych z innych krajów. Podstawowa idea jest dość rozsądna: jeśli +ktoś uszkodzi czyjś samochód we Francji, albo zerwie umowę +z francuską firmą, można pozwać go we Francji, a potem +przenieść wyrok do sądu w jego rodzimym kraju, aby go +wyegzekwować.</p> + +<p> +Traktat przeradza się w problem, kiedy rozszerza się go +o dystrybucję informacji - ponieważ obecnie informacja +przepływa w sposób znany i przewidywalny do wszystkich krajów +(jedną z dróg, lecz nie jedyną, jest +Internet). W konsekwencji można będzie zostać pozwanym do sądu +za informacje rozpowszechniane na mocy praw +<strong>dowolnego</strong> kraju haskiego, a wyrok byłby prawdopodobnie +egzekwowany w kraju ojczystym.</p> + +<p> +Przykładowo, wydając w Niemczech pakiet oprogramowania (wolnego +lub nie), którego będą używać Amerykanie, można zostać pozwanym +za naruszenie absurdalnego amerykańskiego patentu +na oprogramowanie. Ta część nie zależy od Hagi — to +mogłoby się wydarzyć już teraz. Ale na razie, będąc +w Niemczech, można zignorować wyrok amerykański, z czego zdają +sobie sprawę posiadacze patentów. Po wejściu w życie Traktatu +Haskiego od każdego sądu niemieckiego można by żądać egzekwowania +wyroku amerykańskiego. W rezultacie patenty na oprogramowanie +każdego kraju będącego sygnatariuszem działałyby we wszystkich +państwach podpisanych pod traktatem. Nie wystarczy +nie dopuścić do wprowadzenia patentów na oprogramowanie +w Europie, skoro mogą tam sięgnąć patenty amerykańskie, japońskie +czy egipskie.</p> + +<p> +Ale prawo patentowe nie jest jedynym, które zaczęłoby siać +spustoszenie, gdyby uległo globalizacji w wyniku podpisania Traktatu +Haskiego. Załóżmy, że publikujecie wypowiedź krytykującą osobę +publiczną. Jeśli jej kopie zostaną przeczytane w Wielkiej Brytanii, +podmiot krytyki może pozwać Was na mocy surowego angielskiego prawa +dotyczącego zniesławienia. Prawa Waszego kraju mogą popierać wolność +krytykowania osób publicznych, ale po wprowadzeniu Traktatu +Haskiego mogą przestać stanowić ochronę dla Was.</p> + +<p> +Albo załóżmy, że publikujecie wypowiedź porównującą Wasze ceny +z cenami konkurencji. Jeśli zostanie ona przeczytana w Niemczech, +gdzie reklamy porównawcze są nielegalne, możecie zostać pozwani +w Niemczech, a wyrok zostanie wykonany niezależnie od miejsca +Waszego pobytu. (Późniejsza uwaga: Otrzymałem informację, że to +niemieckie prawo mogło ulec zmianie. Sedno pozostaje jednak takie +samo - takie prawo mogłoby obowiązywać w każdym kraju, możliwe, +że istnieje w jakimś innym kraju europejskim).</p> + +<p> +Albo załóżmy, że publikujecie parodię. Jeśli zostanie ona +przeczytana w Korei, możecie zostać tam pozwani, +ponieważ w Korei nie uznaje się prawa +do parodiowania. (Od czasu publikacji niniejszego artykułu +Koreański Sąd Najwyższy uznał prawo do parodiowania, ale ogólna +istota sprawy pozostaje taka sama).</p> + +<p> +Albo załóżmy, że macie poglądy polityczne, które są zakazane przez +pewien rząd. Moglibyście zostać pozwani do sądu w tym kraju, +a wyrok skazujący zostałby wyegzekwowany niezależnie od miejsca +Waszego zamieszkania.</p> + +<p> +Nie tak dawno Yahoo zostało pozwane we Francji za zamieszczanie +łącz do stron z aukcjami memorabiliów nazistów, co jest dozwolone +w USA. Po tym, jak sąd francuski nakazał francuskiemu Yahoo +zablokować takie łącza, Yahoo poprosiło sąd w USA o wydanie +postanowienia stwierdzającego, że wyrok francuski nie dotyczy +firmy macierzystej w Stanach Zjednoczonych.</p> + +<p> +Niespodzianką mogło wydawać się, że wygnani dysydenci chińscy wspierali +w tej sprawie Yahoo. Lecz oni wiedzieli, co robią - ich +ruch demokratyczny jest zależny od wyniku.</p> + +<p> +Nazizm to nie jedyny pogląd polityczny, którego wyrażanie jest +w pewnych miejscach zakazane. Krytyka chińskiego rządu też jest +zakazana - w Chinach. Jeśli wyrok francuskiego sądu przeciwko +deklaracjom nazistowskim można wyegzekwować w USA +lub w Waszym kraju, to możliwe, że postanowienie chińskiego +sądu przeciwko oświadczeniom krytykującym rząd chiński również można będzie +tam wyegzekwować (być może dlatego Chiny przyłączyły się +do negocjacji Traktatu Haskiego). Rząd chiński nie będzie miał +problemów z dostosowaniem swojego prawa dotyczącego cenzury +do wymogów Traktatu Haskiego; konieczne będzie jedynie nadanie osobom +prywatnym (i organom rządowym) prawa do skarżenia wydawców +dysydenckich publikacji.</p> + +<p> +Chiny nie są jedynym krajem, gdzie krytyka rządu jest zakazana; gdy +powstawał ten artykuł władze australijskiego stanu Wiktoria prowadziły +proces, mający na celu zakazanie książki Victoria Police Corruption +[<em>Korupcja policji w Victorii</em>] pod zarzutem, +że „obraża ona sądy”. Książka jest dostępna +w Internecie poza Australią. Australia jest sygnatariuszem Traktatu +Haskiego; jeśli traktat będzie dotyczył takich spraw, to wyrok sądu +australijskiego dotyczący książki mógłby być powodem do zakazania jej +w innych krajach.</p> + +<p> +W tym samym czasie w Egipcie, który jest sygnatariuszem Traktatu +Haskiego, coraz częściej są cenzurowane prace krytykujące islam. Ten proces +także mógłby ulec globalizacji po wejściu w życie Traktatu +Haskiego.</p> + +<p> +Amerykanie mogą powołać się na Pierwszą Poprawkę, +aby chronić się przed zagranicznymi wyrokami ograniczającymi +wolność mowy. Wstępna wersja traktatu pozwala sądom na ignorowanie +wyroków zagranicznych, które są „w oczywisty sposób sprzeczne +z porządkiem publicznym”. Jest to surowe kryterium, +więc nie należy liczyć na to, że będzie ono kogoś +chroniło tylko dlatego, że jego działania są legalne tam, gdzie +przebywa. Poszczególni sędziowie osobiście osądzają, czego dotyczy owo +kryterium. Raczej nie będzie pomocne w sprawach przeciwko ogólnej +interpretacji prawa autorskiego, znaków towarowych ani patentów +na oprogramowanie za granicą, ale amerykańskie sądy mogą +powoływać się na nie w celu odrzucenia wyroków nakładających +całkowitą cenzurę.</p> + +<p> +Jednak nawet to nie pomoże, jeśli ktoś publikuje na łamach +Internetu, ponieważ jego <abbr title="Internet service provider +[dostawca usług internetowych]">ISP</abbr> albo posiada aktywa +w innych krajach, albo komunikuje się ze światem +za pośrednictwem większych <abbr>ISP</abbr> które takie aktywa +posiadają. Wyrok , cenzurujący Waszą stronę, bądź jakikolwiek inny, +może być wykonany na Waszym <abbr>ISP</abbr> bądź jego +<abbr>ISP</abbr> w każdym kraju, w którym posiada on aktywa - +gdzie nie ma Karty Swobód Obywatelskich, a wolność słowa +nie ma takiego wysokiego statusu jak w USA. W odpowiedzi +<abbr>ISP</abbr> zlikwiduje Waszą stronę. Traktat Haski spowodowałby +globalizację pretekstów do skarżenia, ale nie ochrony +wolności obywatelskich, więc można by ominąć każde zabezpieczenie +lokalne.</p> + +<p> +Czy wytaczanie procesu Waszemu <abbr>ISP</abbr> jest nierealne? Już się +zdarza. Kiedy wielonarodowa firma Danon ogłosiła, że planuje zamknąć +fabryki we Francji, Olivier Malnuit stworzył stronę +jeboycottedanone.com, aby skrytykować takie postępowanie (nazwa strony +po francusku oznacza „bojkotuję Danone”). Firma Danone +pozwała nie tylko jego, ale też firmę prowadzącą jego stronę +i rejestratora nazwy domeny za „podrabianie wyrobów” +i w kwietniu 2001 wydano werdykt zakazujący Malnuitowi używania +nazwy „Danone” zarówno w nazwie domeny jak +i w tekście strony. Bardzo wymowny jest fakt, że rejestrator +ze strachu usunął domenę jeszcze zanim sąd wydał orzeczenie.</p> + +<p> +Naturalną reakcją francuskich dysydentów jest głoszenie swojej opinii +na temat firmy Danone poza Francją, tak samo jak chińscy dysydenci +publikują swoją krytykę Chin poza krajem. Lecz Traktat Haski +umożliwiłby Danonowi ofensywę w każdym miejscu. Być może nawet ten +artykuł zostałby usunięty przez jego <abbr>ISP</abbr> +lub <abbr>ISP</abbr> jego <abbr>ISP</abbr>.</p> + +<p> +Potencjalne skutki traktatu nie ograniczają się do praw +istniejących obecnie. Kiedy 50 krajów zdaje sobie sprawę, że ich wyroki +sądowe mogą być egzekwowane w Ameryce Północnej, Europie i Azji, +bardzo kuszące jest ustanawianie praw tylko w tym celu.</p> + +<p> +Dla przykładu przypuśćmy, że Microsoft chciałby mieć możliwość +obejmowania prawem autorskim języków i protokołów sieciowych. Firma +mogłaby się zwrócić do małego, biednego kraju i zaoferować, +że przez kolejne 20 lat będzie tam wydawać 50 milionów dolarów rocznie, +jeśli kraj ten uchwali prawo mówiące, że implementowanie języka +lub protokołu sieciowego firmy Microsoft stanowi naruszenie prawa +autorskiego. Z pewnością znalazłby się kraj chętny +do przyjęcia takiej oferty. Wówczas, jeśli napiszecie odpowiedni +program, Microsoft będzie mógł pozwać Was w tym kraju i wygrać +proces. Zgodnie z Traktatem Haskim decyzja sędziego na korzyść +Microsoftu, zakazująca rozpowszechniania tego programu, będzie egzekwowana +przez sądy w Waszym kraju.</p> + +<p> +Wydaje się to mało prawdopodobne? W roku 2000 firma Cisco wywierała +presję na Liechtenstein, niewielkie państwo europejskie, +aby zalegalizowano tam patenty +na oprogramowanie. Natomiast główny przedstawiciel grupy nacisku +firmy IBM groził wielu europejskim rządom, że jeśli nie poprą +patentów na oprogramowanie to firma wycofa swoje inwestycje. Tymczasem +reprezentant handlowy USA naciskał Jordanię, kraj Środkowego Wschodu, żeby +wprowadziła patenty na matematykę.</p> + +<!-- The following link is dead, disabled - mhatta 2002/9/30 --> +<!-- +<A HREF="http://www.usjoft.com/usjoft/memopro/memopro.html"> +patents on +mathematics</A>.<p> +--> +<p> +Podczas zgromadzenia organizacji konsumenckich (<a +href="http://www.tacd.org">http://www.tacd.org</a>) w maju 2001 +zalecono, by patenty, prawa autorskie i znaki towarowe („własność +intelektualna”) pozostały poza zasięgiem Traktatu Haskiego, gdyż +przepisy znacznie się różnią w różnych krajach.</p> + +<p> +Jest to korzystne zalecenie, jednak rozwiązuje ono tylko część +problemu. Patenty i dziwaczne rozszerzenia prawa autorskiego to tylko +dwie spośród wielu wymówek stosowanych w celu zakazywania publikacji +w pewnych krajach. Aby całkowicie rozwiązać problem, wszelkie +sprawy dotyczące legalności dystrybucji lub transmisji pewnych danych +powinny w ramach traktatu zostać wykluczone z globalizacji, +a wyroki sądowe powinny mieć zasięg tylko w kraju, w którym +działa osoba dokonująca dystrybucji lub transmitująca dane.</p> + +<p> +<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 --> +<!-- ; for more information, see +<a href="http://www.noepatents.org/hague"> +http://www.noepatents.org/hague</a>. +--> +W Europie oponenci patentów na oprogramowanie będą prowadzić +aktywne prace mające na celu zmianę Traktatu Haskiego. W USA +prowadzenie objął Consumer Project for Technology [Konsumenckie +Przedsięwzięcie na rzecz Techniki]; więcej informacji na stronie +<a +href="http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html">http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html</a>.</p> + +<p> +Na dziś (6 czerwca 2001) zaplanowano początek konferencji +dyplomatycznej mającej na celu opracowanie szczegółów Traktatu +Haskiego. Powinniśmy jak najszybciej uświadomić ministerstwom +i społeczeństwu jakie grożą nam niebezpieczeństwa.</p> + +<hr /> + +<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 --> +<!-- +You can read a draft of the Hague +treaty <a href="http://www.hcch.net/e/conventions/draft36e.html"> +here</a>.</p> +--> +<p> +Więcej informacji o problemach związanych z Hagą znajduje się +na <a +href="http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html">http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html</a>.</p> +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu +z FSF można znaleźć na stronie <a +href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających +odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać +na adres <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, +ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie +tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy +w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a +href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej +informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji +tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a +href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> +</div> + +<p>Copyright © 2001 Richard Stallman<br /> +Copyright © 2001 Free Software Foundation, Inc.</p> + +<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">licencji Creative +Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +Tłumaczenie: Aleksandra Tomaszewska 2005; poprawki: Mariusz Libera 2010, Jan +Owoc 2010.</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Aktualizowane: + +$Date: 2016/01/16 00:04:59 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |