diff options
author | Christian Grothoff <christian@grothoff.org> | 2020-10-11 13:29:45 +0200 |
---|---|---|
committer | Christian Grothoff <christian@grothoff.org> | 2020-10-11 13:29:45 +0200 |
commit | 1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce (patch) | |
tree | 53117a55c27601e92172ea82f1d8cd11d355c06c /talermerchantdemos/blog/articles/pl/push-copyright-aside.html | |
parent | 2e665813a44988bfd906c0fab773f82652047841 (diff) | |
download | taler-merchant-demos-1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce.tar.gz taler-merchant-demos-1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce.tar.bz2 taler-merchant-demos-1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce.zip |
add i18n FSFS
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/push-copyright-aside.html')
-rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/pl/push-copyright-aside.html | 242 |
1 files changed, 242 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/push-copyright-aside.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/push-copyright-aside.html new file mode 100644 index 0000000..d6d2f23 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/push-copyright-aside.html @@ -0,0 +1,242 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/push-copyright-aside.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.86 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Nauka musi „odsunąć na bok prawa autorskie“ - Projekt GNU - +Free Software Foundation</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/push-copyright-aside.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> +<h2>Nauka musi odsunąć na bok prawa autorskie</h2> + +<p><strong>Richard M. Stallman</strong></p> + +<p><em>Wiele argumentów prowadzących do tego, że wolność +oprogramowania musi być uniwersalna, często ma zastosowanie do innych +form prac twórczych, choć na odmienne sposoby. Ten esej dotyczy +stosowania zasad związanych z wolnością oprogramowania do obszaru +literatury. Ogólnie, takie kwestie są niezależne od wolności +oprogramowania, ale umieszczamy tutaj eseje tego rodzaju, +ponieważ wiele osób zainteresowanych wolnym oprogramowaniem chce +wiedzieć więcej o tym, jak zasady te mogą być stosowane do innych +obszarów niż oprogramowanie.</em></p> + +<p>(Ten artykuł ukazał się na forum <b>web</b>debates czasopisma +<em>Nature</em> w 2001 roku.)</p> + +<p>Stwierdzenie, iż literatura naukowa istnieje po to, by rozpowszechniać +naukową wiedzę, a naukowe czasopisma istnieją po to, by ten proces +ułatwiać powinno być truizmem. Dlatego też reguły korzystania +z literatury naukowej powinny być ustalone tak, aby pomóc ten cel +osiągnąć.</p> + +<p>Zasady obowiązujące obecnie, znane jako prawa autorskie, zostały ustalone +w epoce prasy drukarskiej, z natury rzeczy scentralizowanej metody +masowej produkcji kopii. W ówczesnym środowisku opartym na druku, +prawo autorskie, którym objęto wówczas artykuły naukowe, ograniczało jedynie +wydawców periodyków naukowych – przez nałożenie na nich +obowiązku uzyskania zezwolenia na publikację artykułu – +oraz ewentualnych plagiatorów. Pomagało to w funkcjonowaniu +czasopism i rozpowszechnianiu wiedzy, nie przeszkadzając +w użytecznej pracy naukowców czy studentów, zarówno piszących jak +i czytających artykuły. Reguły te były odpowiednie dla tego systemu.</p> + +<p>Niemniej jednak, współczesna technika publikacji naukowych to sieć +www. Jakie reguły najlepiej zapewniłyby maksymalne rozpowszechnianie +artykułów naukowych i wiedzy w Internecie? Artykuły powinny być +rozpowszechniane w niewłasnościowych formatach, z dostępem dla +wszystkich. I każdy powinien mieć prawo +do „mirrorowania” artykułów – to jest +do publikacji ich dosłownych kopii z odpowiednią informacją o +autorstwie.</p> + +<p>Te normy powinny obowiązywać zarówno w przypadku starych jak +i przyszłych artykułów, gdy są one rozpowszechniane w formie +elektronicznej. Nie ma jednak zasadniczej potrzeby, aby zmieniać +obecny system praw autorskich dotyczący publikowania pism naukowych +na papierze, gdyż to nie ich dotyczy problem.</p> + +<p>Niestety, wygląda na to że nie wszyscy zgadzają się +z truizmami zaczynającymi ten artykuł. Wielu wydawców wydaje się +wierzyć, że celem literatury naukowej jest umożliwienie im wydawania +periodyki i pobierać opłaty za prenumeratę od naukowców +i studentów. Tego typu myślenie jest znane jako “mylenie +przyczyny ze skutkiem”.</p> + +<p>Wydawcy z tym podejściem ograniczają dostęp do literatury +naukowej, udostępniając ją – nawet tylko +do czytania – tylko tym, których stać i chcą za to +zapłacić. Używają przepisów prawa autorskiego, które nadal obowiązuje, mimo +iż jest nieadekwatne dla sieci komputerowych, jako wymówki, która ma +powstrzymać naukowców przed ustaleniem nowych reguł.</p> + +<p>Dla dobra naukowej współpracy i przyszłości ludzkości, musimy odrzucić +to podejście od samych jego korzeni – nie tylko utrudniające +systemy, który ustanowiono, ale też błędne priorytety leżące u ich +podstaw.</p> + +<p>Wydawcy czasopism twierdzą czasami, że dostęp online wymaga drogich +serwerów o dużej mocy i z tego powodu muszą za dostęp do nich +pobierać opłaty. Ten „problem” jest konsekwencją samego +przyjętego „rozwiązania”. Dajmy każdemu możliwość tworzenia +mirrorów, a biblioteki zaczną pojawiać się na całym świecie, +zaspokajając popyt. Zdecentralizowane rozwiązanie zredukuje wymaganą +przepustowość sieci oraz umożliwi szybszy dostęp, jednocześnie chroniąc +naukowy zapis od przypadkowej utraty.</p> + +<p>Wydawcy również utrzymują, że płacenie redaktorom wymaga pobierania +opłat za dostęp. Przyjmijmy założenie, że redaktorzy muszą być +opłacani, ale nie trzeba stawiać sprawy na głowie. Koszty +redakcyjne dla typowego artykułu mieszczą się pomiędzy 1 a 3 procent +kosztów badań potrzebnych do jego wytworzenia. Trudno wyjaśnić +blokowanie dostępu do wyników badań, z powodu tak małego odsetku +kosztów.</p> + +<p>Zamiast tego, środki przeznaczone na koszta redakcyjne mogą pochodzić +na przykład z opłat wnoszonych przez autorów, którzy z kolei +mogą je przerzucić na sponsorów badań. Sponsorzy nie powinni mieć nic +przeciwko temu, wziąwszy pod uwagę fakt, że obecnie płacą +za publikacje w bardziej nieefektywny sposób – ponosząc +koszta subskrypcji czasopism przez biblioteki uniwersyteckie. Zmieniając +model ekonomii na taki, który obciąża kosztami redakcyjnymi sponsorów +badań, możemy usunąć pozorną potrzebę ograniczania dostępu. Sporadycznie +publikujący autorzy, którzy nie są stowarzyszeni z żadną instytucją +czy przedsiębiorstwem i nie mają sponsora swoich badań, mogliby +być zwolnieni z opłat za publikację, a koszta przerzucone +na autorów instytucjonalnych.</p> + +<p>Innym uzasadnieniem dla pobierania opłat za dostęp do publikacji +online są fundusze potrzebne na konwersję archiwów drukowanych +czasopism na wersje elektroniczne. Ta praca musi być wykonana, +ale powinniśmy poszukać alternatywnej drogi jej opłacenia. Takiej, +która nie wymaga blokowania dostępu do wyników. Ta praca sama +w sobie nie będzie trudniejsza ani bardziej kosztowna. Daremne +jest skanowanie archiwów i marnowanie wyniku poprzez ograniczenie +dostępu do nich.</p> + +<p>Konstytucja USA mówi, że prawo autorskie istnieje, „aby popierać +rozwój nauki”. Gdy prawo autorskie utrudnia postęp nauki, nauka musi +usunąć prawo autorskie ze swojej drogi.</p> + +<hr /> + +Późniejsze wydarzenia: + +<p>Niektóre uniwersytety przyjęły politykę niweczącą władzę wydawców +czasopism. Na przykład, oto polityka MIT.<br/> +<a +href="https://libraries.mit.edu/scholarly/mit-open-access/open-access-policy/"> +https://libraries.mit.edu/scholarly/mit-open-access/open-access-policy/</a>. +Jednakże silniejsze polityki są potrzebne, jako że ta pozwala autorom +na "opt out" (rezygnację).</p> + +<p>Rząd USA nałożył wymóg znany jako "otwarty dostęp" do niektórych +sponsorowanych badań. Wymaga ono publikacji w pewnym czasie +na stronie, która pozwala każdemu zapoznać się z artykułem. Ten +wymóg jest pozytywnym krokiem, ale niewystarczającym, bo nie +obejmuje wolności do redystrybucji artykułu.</p> + +<p>Co ciekawe, koncepcja "otwartego dostępu" w Budapest Open Access +Initiative (Budapesztańskiej Inicjatywie Otwartego Dostępu) z 2002 roku +zawierała wolność do redystrybucji. Podpisałem tę deklarację, pomimo +mojego niesmaku dla słowa "otwarty", ponieważ istota pozycji była +właściwa.</p> + +<p>Jednakże, sprawdziły się moje przeczucia co do słowa +„otwarty”: prowadzący kampanię na rzecz „otwartego +dostępu” porzucali wolność redystrybucji z listy swoich +celów. Trwam na stanowisku zawartym <a +href="http://www.budapestopenaccessinitiative.org/">BOAI</a>, +ale wiedzcie, że „otwarty dostęp” oznacza coś innego, +odnoszę się do niego jako do „swobodnej redystrybucji +publikacji” lub „publikacji zezwalającej na tworzenie +dokładnych kopii”.</p> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu +z FSF można znaleźć na stronie <a +href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających +odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać +na adres <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, +ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie +tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy +w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a +href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej +informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji +tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a +href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Copyright © 2001, 2012, 2015, 2016, 2017, 2018 Richard M. Stallman</p> + +<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji +Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych +4.0 Międzynarodowe</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +Tłumaczenie: Mikolaj Sitarz 2005, Paweł Różański 2010, 2011, 2012, Jan Owoc +2011, 2012; poprawki: Marcin Wolak 2011, Jan Owoc 2014, 2016.</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Aktualizowane: + +$Date: 2019/07/09 09:59:14 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +<!-- for class="inner", starts in the banner include --> +</body> +</html> |