gnu-history.html (10647B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/gnu/gnu-history.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.sq.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="gnu-history" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Përmbledhje e Sistemit GNU - Projekti GNU - Free Software Foundation</title> 11 <meta name="Keywords" content="GNU, Projekti GNU, FSF, Software-i i Lirë, Free Software Foundation, 12 Historik" /> 13 14 <!--#include virtual="/gnu/po/gnu-history.translist" --> 15 <!--#include virtual="/server/banner.sq.html" --> 16 <!--#include virtual="/gnu/gnu-breadcrumb.sq.html" --> 17 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 18 <!--#include virtual="/server/top-addendum.sq.html" --> 19 <div class="article reduced-width"> 20 <h2>Përmbledhje e Sistemit GNU</h2> 21 <div class="thin"></div> 22 23 <p> 24 Sistemi operativ GNU është një sistem <em>software</em>-i i plotë dhe i 25 lirë, i përputhshëm me Unix-in. GNU do të thotë “GNU’s Not 26 Unix”. Shqiptohet si <a href="/gnu/pronunciation.html">një rrokje e vetme me 27 një <i>g</i> të dëgjueshme</a>. <a href="https://www.stallman.org/">Richard 28 Stallman</a> bëri <a href="/gnu/initial-announcement.html">Njoftimin 29 Fillestar</a> të Projektit GNU në shtator të 1983-shit. Një version më i 30 gjatë, i quajtur <a href="/gnu/manifesto.html">GNU Manifesto</a> u botua në 31 mars të 1985-s. Është përkthyer në disa <a 32 href="/gnu/manifesto.html#translations">gjuhë të tjera</a>.</p> 33 34 <p> 35 Emri “GNU” u zgjodh sepse plotësonte disa kushte; së pari, qe akronim 36 ripërsëritës për “GNU’s Not Unix”, së dyti, ngaqë qe fjalë e njëmendtë dhe 37 së treti, është e lezetshme ta thuash (ose <a 38 href="http://www.poppyfields.net/poppy/songs/gnu.html">ta këndosh</a>).</p> 39 40 <p> 41 Fjala “i lirë” te “software i lirë” ka të bëjë me <a 42 href="/philosophy/free-sw.html">lirinë</a>, jo çmimin. Mund të paguani ose 43 jo një çmim që të keni <em>software</em> GNU. Me ose pa pagesë, pasi ta 44 keni <em>software</em>-in, me përdorimin e tij gëzoni katër liri specifike. 45 Lirinë për ta xhiruar programin si t’ju pëlqejë; lirinë për ta kopjuar 46 programin dhe për t’ua dhënë atë miqve dhe kolegëve tuaj; lirinë për ta 47 ndryshuar programin si të doni, duke patur hyrje të plotë te kodi burim; 48 lirinë për shpërndarjen e çfarëdo versioni të përmirësuar të tij duke 49 ndihmuar kështu në krijimin e një bashkësie. (Nëse rishpërndani 50 <em>software</em> GNU, mund të kërkoni pagesë kundrejt aktit fizik të 51 shpërnguljes së një kopjeje të tij, ose mund t’i jepni falas kopjet.)</p> 52 53 <p> 54 Projekti për zhvillimin e sistemit GNU quhet “Projekti GNU”. Projekti GNU u 55 konceptua më 1983-shin si një rrugë për të risjellë frymën e bashkëpunimit, 56 e cila mbizotëronte në bashkësinë e shkencave kompjuterike në fillimet e 57 veta - për ta bërë sërish të mundur bashkëpunimin, duke hequr pengesat e 58 vëna ndaj tij me detyrim nga pronarët e <em>software</em>-it pronësor.</p> 59 60 <p> 61 Më 1971, kur Richard Stallman filloi karrierën e vet në MIT, punoi në një 62 grup që përdorte vetëm <a href="/philosophy/free-sw.html"><em>software</em> 63 të lirë</a>. Madje edhe kompanitë e kompjuterave shpesh shpërndanin 64 <em>software</em> të lirë. Programuesit qenë të lirë të bashkëpunonin me 65 njëri tjetrin, dhe kështu bënë shpesh.</p> 66 67 <p> 68 Në vitet ’80, thuajse krejt <em>software</em>-i qe <a 69 href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">pronësor</a>, që do 70 të thotë se për të kishte pronarë, të cilët e ndaluan dhe e penguan 71 bashkëpunimin mes përdoruesve. Kjo e bëri Projektin GNU të domosdoshëm.</p> 72 73 <p> 74 Çdo përdorues kompjuteri ka nevojë për një sistem operativ; po qe se nuk ka 75 sistem operativ të lirë, atëherë as që mund të filloni të përdorni një 76 kompjuter pa i kthyer sytë nga <em>software</em>-i pronësor. Kështu që hapi 77 i parë në rrugën e <em>software</em>-it të lirë pa dyshim qe një sistem 78 operativ i lirë.</p> 79 80 <p> 81 Vendosëm të bënim një sistem operativ të përputhshëm me Unix-in ngaqë 82 konceptimi i tij në përgjithësi qe tashmë i provuar dhe i ndërkalueshëm, dhe 83 ngaqë përputhshmëria do ta bënte të lehtë për përdoruesit e Unix-it të 84 hidheshin nga Unix në GNU.</p> 85 86 <p> 87 Një sistem operativ i ngjashëm me Unix-in përfshin kernelin, përpiluesit, 88 përpunuesit, formatuesit e teksteve, <em>software</em> poste, ndërfaqe 89 grafike, biblioteka, lojëra dhe mjaft gjëra të tjera. Ndaj, shkrimi i një 90 sistemi të plotë operativ është punë shumë e madhe. Ia filluam më janar të 91 1984-s. <a href="https://fsf.org/"> Free Software Foundation</a> u themelua 92 në tetor 1985, fillimisht për të mbledhur fonde për zhvillimin e GNU-së.</p> 93 94 <p>Aty nga 1990-a, ose i kishim siguruar, ose i kishim shkruar krejt përbërësit 95 kryesorë, hiq një - kernelin. Ndërkohë, Linux, një kernel i ngjashëm me ata 96 Unix, po zhvillohej nga Linus Torvalds më 1991 dhe u shndërrua në 97 <em>software</em> të lirë më 1992. Ndërthurja e Linux-it me sistemin 98 thuajse të plotë GNU solli një sistem operativ të plotë: sistemin 99 GNU/Linux. Sipas vlerësimesh, sistemet GNU/Linux përdoren nga dhjetëra 100 milionë vetë sot, zakonisht në formë <a 101 href="/distros/distros.html">shpërndarjesh GNU/Linux</a>. Versioni kryesor 102 i Linux-it tani përmban “bloobs”; <em>firmware</em> jo të lirë ; aktivistët 103 e <em>software</em>-it të lirë tani mirëmbajnë një version të lirë, të 104 ndryshuar të Linux-it, të quajtur <a 105 href="https://directory.fsf.org/wiki/Linux-libre"> Linux-libre</a>.</p> 106 107 <p> 108 Megjithatë, Projekti GNU nuk kufizohet me thelbin e sistemit operativ. 109 Synimi ynë është të ofrojmë një spektër të plotë <em>software</em>-i, për 110 çfarëdo që duan të bëjnë një shumicë përdoruesish. Këtu përfshihen 111 <em>software</em> aplikacione. Për një katalog programesh aplikacione 112 <em>software</em>-i të lirë, shihni <a 113 href="https://directory.fsf.org/wiki/Main_Page">Listën e Software-it të 114 Lirë</a> .</p> 115 116 <p> 117 Duam gjithashtu të ofrojmë <em>software</em> për përdorues që nuk janë 118 ekspertë kompjuteri. Ndaj edhe kemi zhvilluar <a 119 href="https://www.gnome.org/">desktopin grafik (të quajtur GNOME)</a> si 120 ndihmë për fillestarët në përdorimin e sistemit GNU.</p> 121 122 <p>Duam gjithashtu të ofrojmë lojëra dhe gjëra të tjera për kalimin e kohës së 123 lirë. Ka tashmë plot <a 124 href="https://directory.fsf.org/wiki/Category/Game">lojëra të lira</a>.</p> 125 126 <p> 127 Sa larg mund të shkojë <em>software</em>-i i lirë? Nuk ka kufij, hiq rastin 128 kur <a href="/philosophy/fighting-software-patents.html">ligje të tillë si 129 sistemi i patentave e ndalon <em>software</em>-in e lirë</a> krejtësisht. 130 Synimi përfundimtar është të ofrohet <em>software</em> i lirë që të kryejë 131 në kompjuter krejt llojet e punëve që duan të kryejnë përdoruesit—dhe 132 për ta bërë kështu <em>software</em>-in pronësor diçka të së kaluarës.</p> 133 </div> 134 135 <div class="translators-notes"> 136 137 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 138 </div> 139 </div> 140 141 <!-- for id="content", starts in the include above --> 142 <!--#include virtual="/server/footer.sq.html" --> 143 <div id="footer" role="contentinfo"> 144 <div class="unprintable"> 145 146 <p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së 147 dërgojini te <a href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ka 148 gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për t’u lidhur me</a> 149 FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të tjera 150 mund të dërgohen te <a 151 href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> 152 153 <p> 154 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 155 replace it with the translation of these two: 156 157 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 158 translations. However, we are not exempt from imperfection. 159 Please send your comments and general suggestions in this regard 160 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 161 162 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 163 164 <p>For information on coordinating and contributing translations of 165 our web pages, see <a 166 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 167 README</a>. --> 168 Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi të 169 mirë dhe të përpikta. Megjithatë, nuk jemi të përjashtuar nga 170 papërsosmëritë. Ju lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me 171 këtë dërgojini te <a 172 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p><p>Për 173 të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona 174 web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për 175 përkthimet</a>.</p> 176 </div> 177 178 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 179 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 180 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 181 without talking with the webmasters or licensing team first. 182 Please make sure the copyright date is consistent with the 183 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 184 document was modified, or published. 185 186 If you wish to list earlier years, that is ok too. 187 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 188 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 189 year, i.e., a year in which the document was published (including 190 being publicly visible on the web or in a revision control system). 191 192 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 193 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 194 <p>Të drejta kopjimi © 1996, 1997, 2003, 2005, 2008, 2012, 2017, 2021 Free 195 Software Foundation, Inc.</p> 196 197 <p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license" 198 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons 199 Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> 200 201 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" --> 202 <div class="translators-credits"> 203 204 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 205 </div> 206 207 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 208 U përditësua më: 209 210 $Date: 2021/12/01 18:59:43 $ 211 212 <!-- timestamp end --> 213 </p> 214 </div> 215 </div> 216 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 217 </body> 218 </html>