why-gnu-linux.html (15869B)
1 <!--#set var="PO_FILE" 2 value='<a href="/gnu/po/why-gnu-linux.pl.po"> 3 https://www.gnu.org/gnu/po/why-gnu-linux.pl.po</a>' 4 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/gnu/why-gnu-linux.html" 5 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/gnu/po/why-gnu-linux.pl-diff.html" 6 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-08-30" --> 7 8 <!--#include virtual="/server/html5-header.pl.html" --> 9 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 10 11 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 12 <title>Dlaczego GNU/Linux? - Projekt GNU - Free Software Foundation</title> 13 14 <!--#include virtual="/gnu/po/why-gnu-linux.translist" --> 15 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 16 <!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" --> 17 <h2 class="c">Czymże jest nazwa?</h2> 18 19 <address class="byline c"><a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> 20 21 <div class="reduced-width"> 22 <hr class="no-display" /> 23 <div class="announcement"> 24 <p>Aby dowiedzieć się więcej na ten temat możesz również przeczytać 25 <a href="/gnu/gnu-linux-faq.html">GNU/Linux FAQ</a>, stronę na temat <a 26 href="/gnu/linux-and-gnu.html">Linux i GNU Project</a>, która podaje 27 historię systemu GNU/Linux jeśli chodzi o nazewnictwo, i naszą stonę o 28 <a href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">Użytkownikach GNU, którzy 29 nigdy nie słyszeli o GNU</a>.</p> 30 </div> 31 32 <p id="fsfs">Ten esej jest opublikowany w <a 33 href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free 34 Software, Free Society: The Selected Essays of Richard 35 M. Stallman</cite></a>.</p> 36 <hr class="thin" /> 37 38 <div class="article"> 39 <p> 40 Nazwy niosą znaczenia – dokonany przez nas wybór określeń decyduje 41 o znaczeniu tego, co mówimy. Nieodpowiednia nazwa daje ludziom błędne 42 pojęcie o rzeczy. Róża słodko pachniałaby pod każdą inną nazwą, 43 ale gdy nazwiecie ją długopisem, ludzie będą raczej zmieszani próbując 44 nią pisać. A jeśli będziecie długopisy nazywać „różami”, 45 inni mogą nie dostrzec, do czego służą. Jeśli nasz system operacyjny 46 określacie mianem „Linux”, przekazujecie mylne wyobrażenie 47 o jego pochodzeniu, historii i celu istnienia. Kiedy nazywacie go 48 <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linux</a>, nazwa zawiera w sobie 49 właściwe, choć niezbyt dokładne, pojęcie.</p> 50 <p> 51 Ale czy to ma znaczenie dla naszej społeczności? Czy jest ważne, 52 czy ludzie znają pochodzenie, historie i cel systemu? Tak, gdyż 53 ci, którzy zapominają o przeszłości bywają często skazani na jej 54 powtarzanie. Wolny świat, który powstał wokół <a 55 href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linuksa</a> nie jest 56 bezpieczny. Problemy, które przywiodły nas do stworzenia GNU nie 57 zostały wykorzenione i grozi nam, że powrócą.</p> 58 59 <p> 60 Kiedy wyjaśniam, dlaczego właściwym jest nazywanie systemu 61 „GNU/Linux”, a nie „Linux”, czasami ludzie 62 odpowiadają tak:</p> 63 64 <blockquote><p> 65 <em>Jasne, że Projekt GNU zasługuje na uznanie za swoją 66 pracę, ale czy naprawdę warto robić tyle zamieszania wokół tego, 67 że inni tego nie przyznają? Czy nie jest w gruncie rzeczy 68 ważne to, że zadanie zostało wykonane, a nie to, kto je wykonał? 69 Lepiej odpoczywajcie, napawajcie się dumą z dobrze wykonanej roboty 70 i nie przejmujcie się uznaniem.</em> 71 </p></blockquote> 72 <p> 73 Byłaby to mądra rada, gdyby rzeczywiście sprawy miały się tak, jak mówią: 74 gdyby praca była skończona i przyszedł czas na odpoczynek. Gdyby 75 tylko tak było! Ale mnożą się nowe wyzwania i nie pora uważać 76 przyszłość za przesądzoną. Siła naszej społeczności leży 77 w przywiązaniu do wolności i współpracy. Stosowanie nazwy <a 78 href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linux</a> to sposób na przypominanie 79 sobie o tych celach i informowanie o nich innych.</p> 80 81 <p> 82 Można napisać dobry wolny program nie myśląc o GNU; wiele dobrej pracy 83 wykonano i pod sztandarem Linuksa. Ale nazwa „Linux” 84 od samego początku, od chwili, gdy ją ukuto, kojarzona jest 85 z inną filozofią, która jeśli chodzi o swobodę współpracy 86 do niczego się nie zobowiązuje. W miarę jak biznes coraz częściej 87 będzie stosował tę nazwę, będzie nam jeszcze trudniej wiązać ją 88 z duchem naszej społeczności.</p> 89 90 <p> 91 Wielkim wyzwaniem dla przyszłości wolnego oprogramowanie stała się tendencja 92 firm rozprowadzających dystrybucje „Linuksa” do dołączania 93 do <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linuksa</a> niewolnego 94 oprogramowania w imię wygody i możliwości. Robią to wszyscy główni 95 deweloperzy dystrybucji komercyjnych – żaden z nich nie 96 produkuje dystrybucji, która byłaby całkiem wolna. Większość firm 97 w swoich dystrybucjach nie oznakowuje wyraźnie niewolnych 98 pakietów. Wiele nawet sama rozwijaja niewolne oprogramowanie i dodaje 99 je do systemu. Niektóre zamieszczają skandaliczne reklamy systemów 100 „Linux”, które są „licencjonowane 101 od stanowiska”, dając użytkownikowi tyle samo wolności, co 102 Microsoft Windows.</p> 103 104 <p> 105 Ludzie usprawiedliwiają dokładanie niewolnego oprogramowania w imię 106 „popularności Linuksa” – w rezultacie ceniąc 107 popularność ponad wolność. Czasami przyznaje się to 108 otwarcie. Na przykład Wired Magazine napisał, że Robert McMillan, 109 redaktor Linux Magazine „sądzi, iż ruch w kierunku oprogramowania 110 open source powinien być napędzany decyzjami raczej technicznymi niż 111 politycznymi”. Zaś dyrektor naczelny firmy Caldera otwarcie 112 namawia użytkowników <a 113 href="http://www.zdnet.com/article/stallman-love-is-not-free/">do porzucenia 114 wolności jako celu i zastąpienia jej pracą na rzecz 115 „popularności Linuksa”</a>.</p> 116 117 <p> 118 Dodawanie niewolnego oprogramowania do systemu <a 119 href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linux</a> może zwiększyć jego 120 popularność, jeśli przez popularność rozumiemy liczbę osób korzystających 121 z jakiegoś <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linuksa</a> 122 w połączeniu z niewolnym oprogramowaniem. Ale równocześnie 123 zachęca to pośrednio społeczność do akceptowania niewolnych programów 124 jako czegoś dobrego i zapominania o celu – 125 wolności. Nie ma sensu jechać szybciej, jeśli nie można utrzymać się 126 na drodze.</p> 127 128 <p> 129 Kiedy niewolny „dodatek” to biblioteka lub narzędzie 130 programistyczne, może stać się pułapką dla rozwijających wolne 131 oprogramowanie. Gdy piszą wolny program, który zależy od niewolnego 132 pakietu, ich oprogramowanie nie może być częścią w pełni wolnego 133 systemu. W ten sposób w przeszłości duża ilość wolnego 134 oprogramowania została schwytana w pułapkę przez Motifa i Qt, 135 tworząc problemy, których rozwiązanie zajęło całe lata. Problem 136 z Motifem pozostał przez wiele lat, aż Motif nie został przestarzały 137 i przestał być używany. Niewolna implementacja Javy wykonana przez 138 firmę Sun miała podobne skutki: tworzyła <a 139 href="/philosophy/java-trap.html">Pułapkę Javy</a>, na szczęście 140 w większości już naprawioną.</p> 141 142 <p> 143 Jeśli nasza społeczność będzie nadal podążać w tym kierunku, to może 144 zmienić przyszłość <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linuksa</a> 145 w mozaikę wolnych i niewolnych składników. Za pięć lat 146 na pewno w dalszym ciągu będziemy mieli mnóstwo wolnego 147 oprogramowania, ale jeśli nie będziemy ostrożni, będzie niemal nie 148 do użytku bez niewolnego oprogramowania, które użytkownicy 149 spodziewają się zastać razem z nim. Jeśli tak się stanie, nasza 150 kampania o wolność skończy się niepowodzeniem.</p> 151 152 <p> 153 Gdyby wydawanie odpowiedników programów zamkniętych było jedynie kwestią 154 pisania kodu, moglibyśmy uporać się z tym problemem w miarę jak 155 przybywałoby nam środków na rozwój oprogramowania. Ale stajemy 156 wobec przeszkód niosących niebezpieczeństwo, że stanie się to 157 trudniejsze: przepisów prawa zakazujących wolnego oprogramowania. Skoro 158 rosną w siłę patenty na oprogramowanie, skoro stosuje się takie 159 prawa jak <abbr title="Digital Millennium Copyright Act">DMCA</abbr>, żeby 160 zakazać rozwijania wolnych programów do ważnych zadań, takich jak 161 oglądanie DVD lub słuchanie strumienia RealAudio, nie możemy znaleźć 162 żadnego innego sposobu zwalczania opatentowanych i tajnych formatów 163 danych oprócz <strong>odrzucenia niewolnych programów, które ich 164 używają</strong>.</p> 165 166 <p> 167 Stawienie czoła tym wyzwaniom będzie wymagać wielu, różnie ukierunkowanych 168 wysiłków. Jednak żeby się zmierzyć z którymkolwiek z tych 169 wyzwań, powinniśmy przede wszystkim pamiętać o tym, że naszym 170 celem jest wolność współpracy. Nie możemy oczekiwać, że zwykłe 171 pragnienie niezawodnych programów o potężnych możliwościach będzie 172 motywować ludzi do większego wysiłku. Potrzebujemy tego rodzaju 173 determinacji, jaką mają ludzie, kiedy walczą o wolność swoją 174 i swojej społeczności, determinacji, żeby działać przez lata i nie 175 poddawać się.</p> 176 177 <p> 178 W naszej wspólnocie ten cel i ta determinacja mają swoje źródło 179 głównie w Projekcie GNU. To my mówimy o wolności 180 i społeczności jako czymś, za czym warto się 181 opowiedzieć – organizacje mówiące o „Linuksie” 182 zwykle tego nie mówią. Czasopisma poświęcone „Linuksowi” są 183 w większości pełne reklam niewolnych programów. Firmy, które 184 przygotowują dystrybucje „Linuksa” dodają do systemu 185 niewolne oprogramowanie. Inne firmy „wspierają Linuksa” 186 niewolnymi aplikacjami. Grupy użytkowników „Linuksa” zazwyczaj 187 zapraszają sprzedawców, żeby zaprezentowali im te aplikacje. Głównym 188 miejscem, gdzie ludzie z naszej społeczności mogą najprędzej zetknąć 189 się z ideą wolności i determinacji jest Projekt GNU.</p> 190 191 <p> 192 Lecz kiedy się z nią zetkną, czy pomyślą, że ich 193 dotyczy?</p> 194 195 <p> 196 Ci, którzy wiedzą, że korzystają z systemu wywodzącego się 197 z Projektu GNU, widzą bezpośredni związek między sobą 198 a GNU. Niekoniecznie automatycznie zgadzają się z naszą filozofią, 199 ale przynajmniej widzą powód, żeby się nad nią poważnie 200 zastanowić. W przeciwieństwie do nich, ludzie, którzy uważają się 201 za „użytkowników Linuksa” i uważają, że Projekt 202 GNU „rozwinął narzędzia, które okazały się przydatne 203 w Linuksie”, w większości dostrzegają tylko pośredni związek 204 między GNU a sobą. Kiedy zetkną się z ideami GNU, mogą je 205 zwyczajnie ignorować.</p> 206 207 <p> 208 Projekt GNU jest idealistyczny, a każdy, kto dziś zachęca 209 do idealizmu napotyka na poważną przeszkodę: panująca ideologia 210 zachęca ludzi do lekceważenia idealizmu jako 211 „niepraktycznego”. Nasz idealizm jest nadzwyczaj 212 praktyczny – jest przyczyną tego, że mamy wolny system 213 operacyjny <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linux</a>. Ludzie, którzy 214 kochają ten system, powinni wiedzieć, że to za sprawą naszego 215 idealizmu stał się rzeczywistością.</p> 216 217 <p> 218 Gdyby „praca” była rzeczywiście skończona, gdyby w grę nie 219 wchodziło nic oprócz uznania, pewnie byłoby mądrzej poniechać całej 220 sprawy. Ale nie jesteśmy w takiej sytuacji. Żeby pobudzić ludzi 221 do pracy, jaką trzeba wykonać, musimy być poznawani po tym, co już 222 zrobiliśmy. Prosimy, pomóżcie nam w tym, nazywając system <a 223 href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linux</a>.</p> 224 </div> 225 </div> 226 227 <div class="translators-notes"> 228 229 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 230 </div> 231 </div> 232 233 <!-- for id="content", starts in the include above --> 234 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 235 <div id="footer" role="contentinfo"> 236 <div class="unprintable"> 237 238 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 239 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 240 z FSF można znaleźć na stronie <a 241 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 242 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 243 na adres <a 244 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 245 246 <p> 247 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 248 replace it with the translation of these two: 249 250 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 251 translations. However, we are not exempt from imperfection. 252 Please send your comments and general suggestions in this regard 253 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 254 255 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 256 257 <p>For information on coordinating and contributing translations of 258 our web pages, see <a 259 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 260 README</a>. --> 261 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 262 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 263 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 264 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 265 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 266 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 267 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 268 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 269 </div> 270 271 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 272 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 273 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 274 without talking with the webmasters or licensing team first. 275 Please make sure the copyright date is consistent with the 276 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 277 document was modified, or published. 278 279 If you wish to list earlier years, that is ok too. 280 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 281 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 282 year, i.e., a year in which the document was published (including 283 being publicly visible on the web or in a revision control system). 284 285 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 286 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 287 <p>Copyright © 2000, 2006, 2007, 2014-2016, 2020, 2021 Richard Stallman</p> 288 289 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 290 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 291 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 292 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 293 294 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 295 <div class="translators-credits"> 296 297 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 298 Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2003, 2004, 2006, 2007; poprawki: Jan Owoc 299 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016.</div> 300 301 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 302 Aktualizowane: 303 304 $Date: 2021/11/02 14:41:49 $ 305 306 <!-- timestamp end --> 307 </p> 308 </div> 309 </div> 310 </body> 311 </html>