who-does-that-server-really-serve.html (31267B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays cultural ns" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Komu tak na prawdę służy ten serwer? - Projekt GNU - Fundacja Wolnego 11 Oprogramowania</title> 12 13 <!--#include virtual="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist" --> 14 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 15 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 16 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 17 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 18 <div class="article reduced-width"> 19 <h2>Komu tak na prawdę służy ten serwer?</h2> 20 21 <address class="byline">Richard Stallman</address> 22 23 <div class="introduction"> 24 <p><em>W Internecie, oprogramowanie własnościowe nie jest jedyną 25 drogą do utraty wolności komputerowej. Usługa zastępująca 26 oprogramowanie [<i>Service as a Software Substitute – 27 SaaSS</i> przyp. tłum.] jest inną metodą dającej obcej osobie władzę 28 nad naszym przetwarzaniu danych.</em></p> 29 </div> 30 31 <p>U podstaw chodzi o to, że możecie mieć kontrolę nad programem 32 napisanym przez kogoś innego (jeśli program jest wolny), ale nigdy nie 33 możecie mieć kontroli nad serwisem udostępnianym przez kogoś innego, 34 więc nigdy nie używajcie takiej usługi gdy wystarczy uruchomić własny 35 program.</p> 36 37 38 <p>SaaSS znaczy, że używacie usługę udostępnianą przez kogoś innego 39 w zamian za uruchamianie własnej kopii programu. Termin jest nasz; 40 artykuły i reklamy nie używają go i nie powiedzą wam czy dany 41 serwis jest SaaSS. Zamiast tego, będą używali niejasnego terminu 42 „chmura”, który łączy SaaSS z innymi praktykami, 43 nadużywającymi i nie. Za pomocą wyjaśnień i przykładów 44 na tej stronie, sami rozróżnicie czy dany serwis jest SaaSS.</p> 45 46 <h3>Podstawy: Jak oprogramowanie własnościowe zabiera nam wolność</h3> 47 48 <p>Technologia cyfrowa może dać nam wolność; może także naszą wolność 49 odebrać. Pierwszym zagrożeniem dla kontroli naszego przetwarzania jest 50 <em>oprogramowanie własnościowe</em>: program którego użytkownik 51 nie może kontrolować ponieważ to właściciel (firma taka jak Apple 52 czy Microsoft) ma nad nim kontrolę. Właściciel często wykorzystuje 53 tę niesprawiedliwą władzę umieszczając w kodzie różnego rodzaju 54 złośliwe funkcje takie jak spyware, backdoory, czy <a 55 href="https://www.defectivebydesign.org">Digital Restrictions Management 56 (DRM)</a> [cyfrowe zarządzanie ograniczeniami, przyp. tłum.] (zwane 57 w ich propagandzie jako „Digital Rights Management”).</p> 58 59 <p>Naszym rozwiązaniem tego problemu jest rozwijanie <em>wolnego 60 oprogramowania</em> i odrzucanie oprogramowania własnościowego. Wolne 61 oprogramowanie oznacza, że my, jako użytkownicy, mamy cztery podstawowe 62 prawa: (0) uruchamiać program w sposób, jaki sobie życzymy, 63 (1) analizować i zmieniać kod źródłowy, tak, że program 64 będzie robił to, czego oczekujemy, (2) rozpowszechniać wierne kopie, 65 oraz (3) rozpowszechniać kopie naszych zmodyfikowanych wersji. 66 (Zobacz <a href="/philosophy/free-sw.html">definicję wolnego 67 oprogramowania</a>.)</p> 68 69 <p>Dzięki wolnemu oprogramowaniu, my - użytkownicy, odzyskujemy kontrolę 70 nad przetwarzaniem naszych danych. Oprogramowanie własnościowe nadal 71 istnieje, ale możemy je usunąć z naszego życia i wielu 72 z nas tak zrobiło. Jednakże, jest nowy kuszący sposób, aby utracić 73 kontrolę nad naszym przetwarzaniem: usługa zastępująca oprogramowanie 74 [ang. <em>Service as a Software Substitute (SaaSS)</em>]. Dla dobra 75 naszej wolności, musimy to także odrzucić.</p> 76 77 <h3>W jaki sposób usługa zastępująca oprogramowanie odbiera nam wolność</h3> 78 79 <p>Usługa zastępująca oprogramowanie [ang. <em>Service as a Software 80 Substitute (SaaSS)</em>] oznacza używanie usługi zamiast uruchamiania 81 własnej kopii programu. Konkretniej ktoś uruchamia serwer sieciowy, który 82 wykonuje wybrane zadania związane z przetwarzaniem danych – 83 przykładowo obróbka zdjęcia, tłumaczenie tekstu na inny język 84 itp. – a następnie zaprasza użytkowników aby pozwolić 85 na serwerze robić <em>całkiem Wasze</em> obliczenia na ich 86 danych. Jako użytkownik serwera, wysyłalibyście swoje dane na serwer, 87 który dokonuje obliczeń na dostarczonych danych, a następnie 88 zwraca Wam wynik lub w Waszym imieniu wykonuje dalsze kroki.</p> 89 90 <p>Co to znaczy, że dane obliczenie jest <em>całkiem Wasze</em>? To 91 znaczy, że nikt inny nie jest zaangażowany. Aby wyjaśnić co to 92 znaczy „zaangażowany”, przedstawiamy eksperyment 93 myślowy. Przypuśćmy, że wolne oprogramowanie, które potrzebujecie 94 do danego zadania jest Wam dostępne, jak i wszelkie potrzebne 95 komputery z odpowiednią prędkością, funkcjonalnością 96 czy pojemnością. Czy moglibyście to obliczenie zrobić 97 na wyłącznie tych komputerach, nie komunikując z obcymi 98 komputerami?</p> 99 100 <p>Jeśli tak, to obliczenie jest <em>całkiem Wasze</em>. Dla Waszej wolności 101 powinniście utrzymać kontrolę nad nią. Jeśli to zrobicie uruchamiając 102 wolne oprogramowanie, macie kontrole. Jednakże używając serwis kogoś innego 103 oddajecie kontrolę nad tę czynnością. Nazywamy to SaaSS i mówimy, 104 że to niesprawiedliwość.</p> 105 106 <p>Przez kontrast, jeśli nie można z istotnych powodów zrobić takiego 107 obliczenia na swoich komputerach to nie jest to całkiem Wasze, 108 więc problem SaaSS nie dotyczy tego obliczenia. Zwykle to są obliczenia 109 wymagające komunikacji z innymi.</p> 110 111 <p>Serwery SaaSS wyrywają użytkownikom kontrolę nawet bardziej nieubłaganie niż 112 oprogramowanie własnościowe. Oprogramowanie własnościowe dostarcza 113 na ogół użytkownikowi plik wykonywalny ale nie dostarcza jego 114 źródeł. To powoduje, że ciężko przestudiować kod uruchamianego 115 programu, więc ciężko dociec co ten program tak naprawdę robi 116 i równie ciężko to zmienić.</p> 117 118 <p>Przy SaaSS użytkownik nie dostaje nawet pliku wykonywalnego programu, 119 który dla niego dokonuje obliczeń: znajduje się on bowiem na serwerze, 120 gdzie żaden z użytkowników nie ma do niego 121 dostępu. Dlatego nie jest możliwym sprawdzić co tak naprawdę ów 122 program robi, ani tym bardziej nie można go zmienić.</p> 123 124 <p>Co więcej, SaaSS automatycznie prowadzi do następstw równoważnych ze 125 złośliwymi cechami niektórych programów własnościowych.</p> 126 127 <p> Na przykład, niektóre programy własnościowe są „spyware”: 128 program <a href="/philosophy/proprietary-surveillance.html">wysyła dane 129 na temat czynności wykonywanych przez użytkownika</a>. Microsoft 130 Windows wysyła informacje o działaniach użytkownika 131 do Microsoftu. Windows Media Player raportują czego użytkownik słucha 132 bądź co ogląda. Amazon Kindle zgłasza które strony których książek 133 użytkownik ogląda i kiedy. Angry Birds zgłasza historię geolokacji 134 użytkownika.</p> 135 136 <p>W przeciwieństwie do oprogramowania własnościowego, SaaSS 137 nie musi ukrywać kodu, który pozyskuje dane użytkownika. To użytkownik 138 musi wysłać swoje dane na serwer aby mogły zostać 139 przetworzone. Efekt tego jest taki sam jak spyware: operator serwera 140 pozyskuje dane, bez specjalnego wysiłku dzięki naturze SaaSS. Amy Webb, 141 która nie miała zamiaru umieszczać zdjęć swojej córki popełniła błąd 142 używając SaaSS (Instagram) do edycji zdjęć. W końcu <a 143 href="https://slate.com/technology/2013/09/privacy-facebook-kids-dont-post-photos-of-your-kids-on-social-media.html">wyciekły 144 stamtąd</a>.</p> 145 146 <p>Teoretycznie, szyfrowanie homomorficzne może w pewnym momencie dojść 147 do stopnia, że przyszłe serwisy SaaSS mogłyby zostać 148 skonstruowane, aby nie rozumiały danych, które użytkownicy 149 wysyłają. Takie serwisy <em>mogłyby</em> być ustawione, aby nie 150 szpiegować użytkowników; to nie znaczy, że one <em>nie będą</em> 151 szpiegować. Zresztą szpiegowanie jest tylko jedno z pośrednich 152 niesprawiedliwości SaaSS.</p> 153 154 <p>Niektóre własnościowe systemy operacyjne mają uniwersalne tylne drzwi, 155 umożliwiające komuś zdalną instalację oprogramowania. Przykładowo, Windows 156 ma uniwersalne tylne drzwi za pomocą których Microsoft może wymusić 157 zmianę każdego oprogramowania na danym komputerze. Niemalże wszystkie 158 przenośne telefony też mają. Niektóre aplikacje własnościowe też mają 159 uniwersalne tylne drzwi; przykładowo klient Steam dla GNU/Linuksa umożliwia 160 deweloperowi zdalną instalację wersji zmodyfikowanych.</p> 161 162 <p>Z SaaSS, operator serwera może zmienić oprogramowanie, które pracuje 163 na serwerze. Powinien być w stanie to zrobić, ponieważ to 164 jego komputer; ale efekt jest taki sam jak używanie aplikacji prawnie 165 zastrzeżonej z uniwersalnymi tylnymi drzwiami: ktoś ma możliwość 166 aby potajemnie zmienić sposób, w który się dokonują obliczenia 167 użytkownika.</p> 168 169 <p>Dlatego, SaaSS jest równoważne z uruchamianiem oprogramowania 170 własnościowego ze spyware i uniwersalnymi backdoorami. Daje to 171 operatorowi serwera niesłuszną władzę nad użytkownikiem, i tej 172 władzy musimy stawiać opór.</p> 173 174 <h3>SaaSS i SaaS</h3> 175 176 <p>Pierwotnie nazywaliśmy ten problem „SaaS”, co oznacza 177 „Oprogramowanie jako usługa” [ang. <em>Software as 178 a Service</em>]. Jest to powszechnie używany termin aby uruchamiać 179 oprogramowanie na serwerze zamiast udostępniać kopii użytkownikom 180 i myśleliśmy, że to idealnie opisuje przypadki gdy ten problem się 181 pojawia.</p> 182 183 <p>Później dowiedzieliśmy się, że termin SaaS jest czasami używany 184 do serwisów komunikacji – czynności, gdzie ten problem nie 185 dotyczy. Dodatkowo, termin „Oprogramowanie jako usługa” nie 186 opisuje <em>dlaczego</em> ta praktyka jest zła. Wymyśliliśmy termin 187 „Usługa zastępująca oprogramowanie” [ang. <em>Service as 188 a Software Substitute</em>], który precyzyjniej określa złą praktykę 189 i od razu opisuje, co jest złego z tym.</p> 190 191 <h3>Rozgraniczenie pomiędzy kwestią SaaSS, a kwestią oprogramowania 192 własnościowego</h3> 193 194 <p>SaaSS oraz oprogramowanie własnościowe prowadzą do tych 195 samych – bolesnych – skutków, chociaż ich mechanizmy 196 są inne. W przypadku oprogramowania własnościowego otrzymujesz 197 i używasz kopii którą ciężko zmodyfikować i/lub jest to 198 nielegalne. W przypadku SaaSS, problem polega na tym, że nie 199 masz dostępu do kopii, która dla Ciebie wykonuje obliczenia.</p> 200 201 <p>Te dwie kwestie są mylone, nie tylko przez przypadek. Web deweloperzy 202 używają niejasnego terminu „aplikacja webowa(internetowa)” by 203 móc traktować oprogramowanie serwerowe uruchamiane w przeglądarce 204 na równi z programami, które uruchamiamy na swoich 205 komputerach. Niektóre strony internetowe instalują tymczasowo nietrywialne, 206 a czasem nawet bardzo duże programy w JavaScripcie w naszych 207 przeglądarkach bez informowania nas o tym. <a 208 href="/philosophy/javascript-trap.html">Jeśli te programy 209 w JavaScripcie nie są wolnym oprogramowaniem</a>, powodują taką samą 210 niesprawiedliwość jak każde inne niewolne oprogramowanie. Tu, jednakże, 211 jesteśmy zaniepokojeni kwestią samego używania serwisu.</p> 212 213 <p>Wiele osób wspierających wolne oprogramowanie zakłada, iż problem SaaSS 214 zostanie rozwiązany przez rozwijanie wolnego oprogramowania dla 215 serwerów. Dla dobra operatorów serwerów, programy na serwerach powinny 216 być wolne; jeśli byłyby własnościowe, ich deweloperzy/właściciele mieliby 217 władzę nad serwerem. Jest to niesprawiedliwe względem operatora 218 serwera, a także nie jest dobre 219 dla użytkowników. Ale jeśli oprogramowanie na serwerze jest 220 wolne, nie chroni to <em>użytkowników serwera</em> przed efektami 221 SaaSS. Takie oprogramowanie daje wolność operatorowi serwera, 222 a nie użytkownikom.</p> 223 224 <p>Udostępnianie kodu źródłowego serwera pomaga społeczności: umożliwia to 225 wystarczająco bystrym użytkownikom aby ustawili własny, podobny, serwer 226 z ewentualnymi zmianami. Sugerujemy licencję <a 227 href="/licenses/license-recommendations.html">GNU Affero GPL</a> 228 do oprogramowania, które zwykle byłoby używane na serwerach.</p> 229 230 <p>Jednakże żaden z tych serwerów nie da Wam kontroli 231 nad sposobem przetwarzania danych jakich na nim dokonujecie, 232 dopóki to nie jest <em>Wasz</em> serwer (taki, na który macie 233 kontrolę nad oprogramowaniem, obojętnie czy serwer jest Waszą 234 własnością). Może zawierzacie serwerowi kolegi niektóre swoje obliczenia, 235 podobnie jak może pozwalacie koledze utrzymywać oprogramowanie 236 na waszym komputerze. Cała reszta serwerów byłaby SaaSS względem 237 Was. SaaSS zawsze podporządkowuje was władzy operatora serwera 238 i jedynym lekarstwem na to jest <em>nie używać SaaSS!</em> 239 Nie używajcie czyjegoś serwera do przetwarzania swoich danych.</p> 240 241 <p>To ilustruje jak duża jest różnica między „otwartym” 242 a „wolnym”. Kod źródłowy, który jest otwartym <a 243 href="/philosophy/free-open-overlap.html">jest, prawie zawsze, 244 wolnym</a>. Jednak pomysł <a 245 href="https://opendefinition.org/ossd/">serwisu „open 246 software”</a> w znaczeniu, że oprogramowanie 247 na serwerze jest otwarte i/lub wolne, nie zajmuje się problemem 248 z SaaSS.</p> 249 250 <p>Usługi są fundamentalnie inne niż programy i zagadnienia etyczne, które 251 są poruszane przez usługi są fundamentalnie inne niż zagadnienia przy 252 programach. Aby uniknąć zamieszania, <a 253 href="/philosophy/network-services-arent-free-or-nonfree.html">unikamy 254 terminów „wolny” czy „własnościowy„ gdy mówimy 255 o usługach</a>.</p> 256 257 <h3>Odróżnianie SaaSS od innych usług sieciowych</h3> 258 259 <p>Które serwisy online są SaaSS? Najprostszym przykładem jest usługa 260 tłumaczeniowa, która tłumaczy (przykładowo) tekst z angielskiego 261 na hiszpański. Tłumaczenie tekstu jest obliczeniem w całości 262 Waszym. Moglibyście uruchomić program na własnym komputerze jeśli 263 mielibyście odpowiedni program. (Etycznie byłoby, aby program był 264 wolny.) Usługa tłumaczenia zastępuje ten program, więc jest Usługą 265 zastępującą oprogramowanie [ang. <em>Service as a Software 266 Substitute</em>], czyli SaaSS. Ponieważ odmawia Wam kontroli 267 nad waszymi obliczeniami, czyni Wam zło.</p> 268 269 <p>Innym jasnym przykładem jest używanie serwisu typu Flickr lub Instagram 270 aby obrabiać zdjęcie. Obrabianie zdjęć jest czynnością, którą ludzie 271 robili na własnych komputerach od dziesięcioleci; czynienie tego 272 na serwerze na którym nie macie kontroli, zamiast na własnym 273 komputerze, jest SaaSS.</p> 274 275 <p>Odrzucanie SaaSS nie oznacza odmawiania korzystania z jakichkolwiek 276 serwerów utrzymywanych przez osoby inne niż Wy. SaaS nie dotyczy 277 większości serwerów, ponieważ praca jaką na nich wykonujemy jest 278 jakimś rodzajem komunikacji, a nie jest naszym prywatnym 279 przetwarzaniem.</p> 280 281 <p>Pierwotnym pomysłem dla serwerów sieciowych nie było przetwarzanie 282 danych, lecz publikowanie informacji. Do dzisiaj większość witryn 283 internetowych właśnie to robi i nie dotyczy to problemu SaaSS, 284 ponieważ dostęp do opublikowanych przez kogoś informacji 285 nie jest przetwarzaniem naszych danych. Nie jest to też prowadzenie 286 bloga lub korzystamy serwisu micro-blogowego jak Twitter 287 czy StatusNet. (Te usługi mogą, lub nie, mieć inne problemy, 288 w zależności od szczegółów.) Tak samo w przypadku 289 komunikacji, która nie ma prywatności za cel, typu grupy czatowe.</p> 290 291 <p>Esencją sieci społecznych jest forma komunikacji i publikacji 292 informacji, a nie SaaSS. Jednakże serwis, którego głównym celem jest 293 sieć społecznościowa, może także posiadać usługi lub rozszerzenia, 294 które byłyby SaaSS.</p> 295 296 <p>Jeśli dana usługa nie jest SaaSS, nie znaczy to, że jest dobra. Są 297 jeszcze inne zagadnienia etyczne, które dotyczą usług. Przykładowo Facebook 298 wymaga używania niewolnego JavaScript; daje zwodzące poczucie prywatności 299 gdy w rzeczywistości kusi ich, aby dzielili swoje życie 300 z Facebookiem. Są to ważne kwestie, odmienne od zagadnienia SaaSS. 301 </p> 302 303 <p>Usługi takie jak wyszukiwarki internetowe zbierają dane z sieci 304 i pozwalają nam je zbadać. Oglądanie tych zbiorów danych nie jest 305 zwykłym przetwarzaniem naszych danych – nie dostarczamy tych 306 zbiorów osobiście – więc korzystanie z takiej usługi, 307 aby przeszukać sieć nie jest SaaSS. Jednakże używanie czyjegoś 308 serwera aby wyszukiwać własną stronę <em>jest</em> SaaSS.</p> 309 310 <p>Kupowanie czegoś przez Internet nie jest SaaS, gdyż przetwarzanie 311 nie dotyczy <em>całkiem Waszych</em> danych; to jest raczej wspólne 312 przedsięwzięcie Wasze i sklepu. Kwestią w handlu sieciowym jest 313 raczej to, czy ufamy drugiej stronie i powierzymy im swoje 314 pieniądze i dane osobowe (począwszy od imienia).</p> 315 316 <p>Strony, które służą jako repozytoria, typu Savannah czy Sourceforge, 317 nie są same w sobie SaaSS, ponieważ zadaniem repozytorium jest 318 publikowanie dostarczonych danych.</p> 319 320 <p>Używanie wspólnych serwerów przy grupowych projektach nie jest SaaSS, gdyż 321 przetwarzanie nie jest Wasze własne. Przykładowo jeśli edytujemy strony 322 na Wikipedii, nie przetwarzamy swoich danych; współpracujemy 323 w przetwarzaniu danych Wikipedii. Wikipedia ma kontrolę 324 nad własnymi serwerami, ale organizacje tak jak i osoby 325 prywatne natykają się na problem SaaSS gdy przetwarzają swoje dane 326 na czyichś serwerach.</p> 327 328 <p>Niektóre strony oferują wielorakie usługi, i jeśli jedna nie jest 329 SaaSS, druga może nim być. Dla przykładu głównym celem Facebooka jest 330 stworzenie portalu społecznościowego i nie jest to SaaSS; 331 jednakże, wspiera aplikacje stron trzecich, wśród których są programy typu 332 SaaSS. Główną usługą serwisu Flickr jest dystrybucja zdjęć, co nie jest 333 SaaSS, ale posiada opcję edycji zdjęć, co jest już SaaSS. Podobnie 334 używanie Instagram aby umieścić zdjęcie nie jest SaaSS, ale użycie 335 go do przetwarzania zdjęcia już jest SaaSS.</p> 336 337 <p>Przykład Google Docs pokazuje jak skomplikowane może być oszacowanie jednej 338 usługi. Umożliwia edycję dokumentu przez uruchamianie dużego <a 339 href="/philosophy/javascript-trap.html">niewolnego programu JavaScript</a>, 340 co jest oczywistym złem. Jednakże, udostępnia API do wysyłania 341 i pobierania dokumentów w standardowych formatach. Edytor będący 342 wolnym oprogramowaniem może to zrobić przez ten API. Używanie w ten 343 sposób nie jest SaaSS, ponieważ Google Docs jest spłaszczane 344 do repozytorium. Udostępnianie firmie wszystkie swoje dane jest złe, 345 ale to kwestia prywatności, nie SaaSS; poleganiu na usłudze 346 aby mieć dostęp do swoich danych jest złe, ale to kwestia 347 ryzyka, nie SaaSS. Z drugiej strony, używanie usługi do konwersji 348 formatu <em>jest</em> SaaSS, ponieważ jest to coś co moglibyście sami 349 zrobić uruchamiając stosowny program (miejmy nadzieję, że wolny) 350 na swoim komputerze.</p> 351 352 <p>Używanie Google Docs przez wolny edytor jest oczywiście rzadkie. Najczęściej 353 ludzie używają go przez niewolny program JavaScript, które jest równie złe 354 jak każdy inny niewolny program. To może też być SaaSS, ale to zależy 355 od tego jaka część edycji się dokonuje w programie JavaScript, 356 a jaka część na serwerze. Nie wiemy, ale ponieważ SaaSS 357 i oprogramowanie własnościowe podobnie krzywdzą użytkowników, nie 358 musimy wiedzieć.</p> 359 360 <p>Publikowanie czegoś przez repozytorium utrzymywane przez kogoś innego nie 361 jest problemem prywatności, ale publikowanie czegoś przez Google Docs 362 ma wyjątkowy problem: jest niemożliwe nawet <em>podejrzeć tekst</em> 363 dokumentu Google Docs w przeglądarce bez uruchamiania niewolnego 364 oprogramowania JavaScript. Nie powinniście używać Google Docs 365 do publikacji czegokolwiek – ale powód nie jest kwestią 366 SaaSS.</p> 367 368 <p>Przemysł IT zniechęca użytkowników do takiego rozróżniania. Właśnie 369 po to stworzono hasło „cloud computing” (przetwarzanie 370 w chmurze). Ten termin jest tak mglisty, że może odnosić się 371 do prawie każdego zastosowania Internetu. Zalicza się do tego SaaS 372 i wiele innych czynności sieciowych. W danym kontekście, autor 373 piszący „chmura” (jeśli jest osobą techniczną) ma coś 374 konkretnego na myśli, ale zwykle nie wyjaśnia, że w innych 375 artykułach termin ma inne konkretne znaczenia. Termin powoduje, 376 że ludzie uogólniają o praktykach, o których należy pomyśleć odrębnie.</p> 377 378 <p>Jeśli „przetwarzanie w chmurze” ma znaczenie, nie jest to 379 sposób przetwarzania danych, a raczej podejścia do naszego 380 przetwarzania: sposobu beztroskiego, który mówi „Nie zadawajcie 381 pytań. Nie martwcie się tym, kto ma kontrolę nad Waszym przetwarzaniem 382 czy trzyma Wasze dane. Nie sprawdzajcie czy nasza usługa ma ukryty 383 hak nim połkniecie. Wierzcie firmom bez zawahania” Innymi słowy 384 „Myśl jak frajer.” Chmura w głowie jest przeszkodą 385 do jasnego myślenia. Dla jasnego myślenia o komputerach, unikajmy 386 terminu „chmura”.</p> 387 388 <h3 id="renting">Odróżnianie SaaSS od wynajmu serwera</h3> 389 390 <p>Jeśli wynajmujecie serwer (prawdziwy lub wirtualny), nad którym 391 macie kontrolę oprogramowania, to nie jest SaaSS. W SaaSS ktoś inny 392 decyduje jakie oprogramowanie jest uruchomione na serwerze i przez 393 to jakie obliczenia robi za Was. W takim przypadku, gdy 394 instalujecie oprogramowanie na serwerze, to Wy macie kontrolę 395 nad jakie obliczenia robi za Was. Tak więc serwer wynajęty 396 jest w zasadzie Wasz komputer. Jeśli chodzi o SaaSS, to się liczy jako 397 Wasz.</p> 398 399 <p>Natomiast <em>dane</em> na wynajętym zdalnym serwerze są mniej 400 bezpieczne niż jeśli mielibyście serwer u siebie w domu, 401 ale to zagadnienie odrębne od SaaSS.</p> 402 403 <p>Ten rodzaj wynajmu serwera czasami nazywa się „IaaS”, 404 ale tamten termin pasuje do struktury konceptów, która 405 bagatelizuje zagadnienia, na których nam zależy.</p> 406 407 <h3>Radzenie sobie z problemem SaaSS</h3> 408 409 <p>Z wszystkich stron internetowych, SaaSS jest tylko na nielicznych; 410 większości stron to nie dotyczy. Co powinniśmy zrobić z tymi, które 411 jednak są SaaS?</p> 412 413 <p>Przykładowo tam, gdzie własnoręcznie przetwarzasz swoje dane, rozwiązanie 414 jest proste: używaj własnej kopii aplikacji będącej wolnym 415 oprogramowaniem. Edytuj swój tekst własną kopią wolnego edytora tekstu 416 takiego jak GNU Emacs lub innym wolnym pakietem biurowym. Edytuj swoje 417 zdjęcie własną kopią wolnego programu, takiego jak GIMP. Co jeśli nie jest 418 dostępny żaden wolny program? Używanie prawnie zastrzeżonego lub SaaSS 419 by zabrało Wam wolność, więc nie powinniście ich używać. Wnieście wkład 420 czasu lub pieniędzy w rozwijanie wolnego zamiennika. </p> 421 422 <p>Jednak co ze wspólną pracą z innymi? Na dzień dzisiejszy 423 może być to trudne bez używania serwera, a Wasza grupa może nie 424 wiedzieć jak utrzymywać własny. Jeśli używacie jakiegoś serwera, 425 przynajmniej nie ufajcie serwerowi należącemu do firmy. Zwykła 426 konsumencka umowa nie jest ochroną chyba, że moglibyście odkryć 427 wykroczenie i procesować się, ale firma prawdopodobnie tak pisze 428 swoje kontrakty aby pozwalać na szeroką gamę nadużyć. Rząd może 429 pozyskać Wasze dane od firmy, razem z danymi wszystkich innych 430 użytkowników, jak to Obama zrobił firmom telefonicznym i to nawet 431 przyjmując, że firma nie działa tak ochotniczo jak amerykańskie 432 firmy telefoniczne, które nielegalnie nagrywały swoich klientów dla 433 Busha. Jeśli musicie używać serwera, używajcie takiego, którego operatorzy 434 dają Wam podstawy zaufania większe niż zwykłe relacje komercyjne.</p> 435 436 <p>Jednakże, na dłuższą metę możemy stworzyć alternatywy dla korzystania 437 z serwerów. Na przykład, możemy stworzyć program peer-to-peer, 438 przez który użytkownicy mogą dzielić się zaszyfrowanymi danymi. Społeczność 439 wolnego oprogramowania powinna opracować rozproszone zamienniki dla ważnych 440 „aplikacji sieciowych”. Mądrym posunięciem może być wydanie ich 441 na <a href="/licenses/why-affero-gpl.html">GNU Affero GPL</a>, 442 ponieważ są kandydatami do konwersji przez kogoś innego 443 w serwerowe programy. <a href="/">Projekt GNU</a> szuka wolontariuszy 444 do pracy nad takimi zamiennikami. Zachęcamy również inne projekty 445 wolnego oprogramowania aby wzięły to zagadnienie pod uwagę.</p> 446 447 <p>Póki co, jeśli firma zaprosi Was do korzystania z jej serwera 448 do przetwarzania Waszych danych, nie ulegajcie; nie używajcie 449 SaaSS. Nie kupujcie ani nie instalujcie „cienkich 450 klientów”, które są po prostu komputerami tak słabymi, 451 że tak naprawdę zmuszają Was do wykonywania pracy 452 na serwerze, chyba że zamierzacie używać ich we współpracy 453 z <em>Waszym</em> serwerem. Używajcie prawdziwego komputera 454 i przechowujcie na nim swoje dane. Dla dobra Waszej wolności, 455 pracujcie z własną kopią wolnego programu.</p> 456 457 <div class="announcement comment" role="complementary"> 458 <p>Zobacz także: <a 459 href="/philosophy/bug-nobody-allowed-to-understand.html">Bug, którego nikt 460 nie może zrozumieć</a>.</p> 461 </div> 462 463 <div class="infobox extra" role="complementary"> 464 <hr /> 465 <p>Pierwsza wersja opublikowana w <cite><a 466 href="https://bostonreview.net/articles/richard-stallman-free-software-drm/">Boston 467 Review</a></cite>.</p> 468 </div> 469 </div> 470 471 <div class="translators-notes"> 472 473 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 474 </div> 475 </div> 476 477 <!-- for id="content", starts in the include above --> 478 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 479 <div id="footer" role="contentinfo"> 480 <div class="unprintable"> 481 482 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 483 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 484 z FSF można znaleźć na stronie <a 485 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 486 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 487 na adres <a 488 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 489 490 <p> 491 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 492 replace it with the translation of these two: 493 494 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 495 translations. However, we are not exempt from imperfection. 496 Please send your comments and general suggestions in this regard 497 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 498 499 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 500 501 <p>For information on coordinating and contributing translations of 502 our web pages, see <a 503 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 504 README</a>. --> 505 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 506 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 507 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 508 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 509 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 510 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 511 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 512 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 513 </div> 514 515 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 516 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 517 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 518 without talking with the webmasters or licensing team first. 519 Please make sure the copyright date is consistent with the 520 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 521 document was modified, or published. 522 523 If you wish to list earlier years, that is ok too. 524 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 525 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 526 year, i.e., a year in which the document was published (including 527 being publicly visible on the web or in a revision control system). 528 529 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 530 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 531 <p>Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016, 2018, 2020, 2021, 2022 Richard 532 Stallman</p> 533 534 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 535 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 536 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 537 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 538 539 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 540 <div class="translators-credits"> 541 542 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 543 Tłumaczenie: Joanna Matuszczyk 2010, Jan Owoc 2013, 2014, 2015, Michał 544 Walenciak 2010; poprawki: Jan Owoc 2010, 2011, 2021, Jan Wieremjewicz 2010.</div> 545 546 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 547 Aktualizowane: 548 549 $Date: 2022/07/25 23:29:35 $ 550 551 <!-- timestamp end --> 552 </p> 553 </div> 554 </div> 555 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 556 </body> 557 </html>