use-free-software.html (11331B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/use-free-software.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays upholding fsmovement" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>20 lat społeczności wolnego oprogramowania - Projekt GNU - Free Software 11 Foundation</title> 12 13 <!--#include virtual="/philosophy/po/use-free-software.translist" --> 14 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 15 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 16 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 17 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 18 <div class="article reduced-width"> 19 <h2 style="margin-bottom: .2em"> 20 20 lat społeczności wolnego oprogramowania: </h2> 21 <h3 style="margin: 0 0 1.2em"> 22 Wielki, choć nie całkowity, sukces – co dalej?</h3> 23 24 <address class="byline"><a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> 25 26 <p> 27 5 stycznia 1984, dokładnie dwadzieścia lat temu, rzuciłem pracę 28 na Massachusetts Institute of Technology, aby pracować 29 nad stworzeniem wolnego systemu operacyjnego, jakim jest <a 30 href="/gnu/thegnuproject.html">GNU</a>. Pomimo tego, że nigdy nie 31 opublikowaliśmy kompletnego, zdatnego do pracy systemu GNU, to jednym 32 z jego wariantów posługują się dziś dziesiątki milionów ludzi, 33 choć zazwyczaj nie mają tej świadomości. Wolne oprogramowanie nie 34 oznacza „darmowego” [po angielsku „free” oznacza 35 zarówno „wolny”, jak i „bezpłatny”]; oznacza, 36 że użytkownikom wolno uruchamiać program, studiować jego kod źródłowy, 37 zmieniać go oraz rozpowszechniać – czy to zmieniony, 38 czy też bez zmian, za darmo, albo za opłatą.</p> 39 40 <p> 41 Miałem nadzieję, że wolny system operacyjny otworzy raz na zawsze 42 drogę ucieczki od systemu zniewolenia, jakim jest oprogramowanie 43 prawnie zastrzeżone. Sam doświadczyłem obrzydliwych zachowań, jakie niewolne 44 oprogramowanie wymusza na swoich użytkownikach, 45 dlatego zdecydowałem się uciec i umożliwić ucieczkę innym.</p> 46 47 <p> 48 Niewolne oprogramowanie tworzy antyspołeczny system, który zabrania 49 współpracy i wspólnoty. Zazwyczaj nie możemy obejrzeć kodu 50 źródłowego – nie możemy orzec, jakie paskudne sztuczki 51 czy też głupawe błędy może zawierać. Nawet jeśli nam się nie podoba, to 52 i tak nie mamy szans nic w nim zmienić. Najgorsze, 53 że zabronione jest dzielenie się kodem z kimkolwiek 54 innym. A zakaz dzielenia się oprogramowaniem oznacza przecinanie 55 społecznych więzi.</p> 56 57 <p> 58 Dziś mamy dużą społeczność użytkowników, którzy korzystają z GNU, 59 Linuksa i innych wolnych programów. Tysiące ludzi pragnie jeszcze 60 większej ich popularności i postawiło sobie za cel przekonywanie 61 kolejnych użytkowników komputerów do „korzystania z wolnego 62 oprogramowania”. Ale co oznacza „korzystanie z wolnego 63 oprogramowania”? Czy oznacza ucieczkę od oprogramowania 64 prawnie zastrzeżonego, czy też jedynie instalowanie wolnych programów 65 oprócz niego? Czy naszym celem jest prowadzenie ludzi ku wolności, 66 czy tylko zapoznawanie ich z naszym kodem? Innymi słowy: 67 czy pracujemy na rzecz wolności, czy też porzuciliśmy to 68 wyzwanie na rzecz powierzchownej popularności?</p> 69 70 <p> 71 Łatwo zapomnieć o tym rozróżnieniu, ponieważ w wielu codziennych 72 sytuacjach nie robi to żadnej różnicy. Kiedy próbujemy przekonać kogoś, 73 aby przetestował wolne oprogramowanie, albo żeby zainstalował 74 system operacyjny <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linux</a>, nasze 75 postępowanie w praktyce będzie takie samo, niezależnie od tego, 76 który z tych celów sobie postawiliśmy. Tym niemniej w innych 77 sytuacjach te dwa cele prowadzą do zachowań krańcowo odmiennych.</p> 78 79 <p> 80 Na przykład: co powinniśmy powiedzieć, gdy niewolny sterownik wideo 81 Niewidka, niewolna baza danych O'rany, czy też niewolny interpreter 82 języka Amnezyjskiego wraz z bibliotekami zostanie wypuszczony 83 na rynek w wersji pracującej pod GNU/Linuksem? 84 Czy powinniśmy podziękować ich twórcom za „wsparcie” 85 naszego systemu, czy też powinniśmy potraktować je tak, jak każdy inny 86 niewolny program – jako pociągającą dokuczliwość, pokusę, dla 87 której dalibyśmy się uwięzić, problem do rozwiązania?</p> 88 89 <p> 90 Jeśli weźmiemy sobie za cel zwiększenie popularności konkretnego typu 91 wolnego oprogramowania, jeśli poszukujemy sposobów na przekonanie 92 większej ilości ludzi do korzystania czasami z niektórych wolnych 93 programów, to owe niewolne programy mogą wydawać się cennym wkładem 94 do osiągnięcia celu. Trudno zakwestionować argument, że ich 95 obecność pomaga czynić GNU/Linuksa bardziej popularnym. Gdyby szeroki zasięg 96 GNU czy Linuksa był ostatecznym celem naszej społeczności, to logicznie 97 rzecz biorąc, powinniśmy przyklasnąć wszystkim działającym na nim 98 aplikacjom, czy to wolnym, czy też nie.</p> 99 100 <p> 101 Jeżeli jednak naszym celem jest wolność, to wszystko się 102 zmienia. Użytkownicy nie mogą być wolni gdy korzystają z niewolnych 103 programów. Dążąc do uwolnienia mieszkańców cyberprzestrzeni, nie możemy 104 akceptować takich niewolnych programów, musimy zastąpić je wolnymi 105 zamiennikami. Nie jest ono bowiem wkładem w naszą społeczność, 106 ale pokusą, byśmy pozostali w stanie zniewolenia.</p> 107 108 <p> 109 Zazwyczaj są dwa powody, dla których ludzie tworzą wolne programy. Pierwszy 110 to ten, że nie istnieje program potrzebny do wykonania jakiejś 111 pracy. Niestety, zgoda na korzystanie z niewolnych programów 112 eliminuje taką motywację. Drugim powodem jest pragnienie bycia wolnym, które 113 motywuje ludzi do tworzenia wolnych zamienników niewolnych 114 programów. W sytuacji, gdy niewolny program istnieje, tylko ten drugi 115 powód skłania do działania. Korzystając z nowego, niewykończonego 116 wolnego zamiennika – i to zanim jeszcze technicznie dorówna 117 niewolnemu pierwowzorowi – zagrzewamy wolnych twórców 118 do wytrwałości w wysiłkach aż do momentu, w którym 119 program stanie się lepszy.</p> 120 121 <p> 122 Te niewolne programy nie są banalne. Tworzenie ich wolnych zamienników 123 będzie gigantyczną pracą, może zabrać całe lata. Do wykonania tego 124 zadania potrzebna będzie pomoc przyszłych hackerów, dziś młodych ludzi, 125 których trzeba dopiero zainspirować, by włączyli się w pracę 126 na rzecz wolnego oprogramowania. Co możemy zrobić dziś, żeby podtrzymać 127 innych w determinacji i wytrwałości koniecznych do ukończenia 128 pracy?</p> 129 130 <p> 131 Najbardziej efektywnym sposobem wzmacniania naszej społeczności jest 132 szerzenie zrozumienia, jaką wartością jest wolność – uczenie 133 ludzi, że oprogramowanie prawnie zastrzeżone jest moralnie nie 134 do przyjęcia. Ludzie, którzy cenią sobie wolność, są, w dalszej 135 perspektywie, najlepszymi i najważniejszymi obrońcami społeczności.</p> 136 137 <div class="infobox extra" role="complementary"> 138 <hr /> 139 <p>Tekst pierwotnie opublikowany na witrynie <cite>NewsForge</cite>.</p> 140 </div> 141 </div> 142 143 <div class="translators-notes"> 144 145 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 146 </div> 147 </div> 148 149 <!-- for id="content", starts in the include above --> 150 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 151 <div id="footer" role="contentinfo"> 152 <div class="unprintable"> 153 154 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 155 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 156 z FSF można znaleźć na stronie <a 157 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 158 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 159 na adres <a 160 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 161 162 <p> 163 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 164 replace it with the translation of these two: 165 166 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 167 translations. However, we are not exempt from imperfection. 168 Please send your comments and general suggestions in this regard 169 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 170 171 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 172 173 <p>For information on coordinating and contributing translations of 174 our web pages, see <a 175 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 176 README</a>. --> 177 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 178 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 179 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 180 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 181 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 182 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 183 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 184 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 185 </div> 186 187 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 188 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 189 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 190 without talking with the webmasters or licensing team first. 191 Please make sure the copyright date is consistent with the 192 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 193 document was modified, or published. 194 195 If you wish to list earlier years, that is ok too. 196 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 197 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 198 year, i.e., a year in which the document was published (including 199 being publicly visible on the web or in a revision control system). 200 201 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 202 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 203 <p>Copyright © 2004, 2021 Richard Stallman</p> 204 205 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 206 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 207 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 208 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 209 210 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 211 <div class="translators-credits"> 212 213 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 214 Tłumaczenie: Jarosław Lipszic 2004; poprawki: Jan Owoc 2016.</div> 215 216 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 217 Aktualizowane: 218 219 $Date: 2021/09/30 10:33:39 $ 220 221 <!-- timestamp end --> 222 </p> 223 </div> 224 </div> 225 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 226 </body> 227 </html>