university.html (12533B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/university.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays licensing copyleft" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Wydawanie wolnego oprogramowania a praca na uczelni - Projekt GNU 11 - Fundacja wolnego oprogramowania (FSF)</title> 12 13 <!--#include virtual="/philosophy/po/university.translist" --> 14 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 15 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 16 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 17 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 18 <div class="article reduced-width"> 19 <h2>Wydawanie wolnego oprogramowania a praca na uczelni</h2> 20 <div class="thin"></div> 21 22 <p> 23 W Ruchu Wolnego Oprogramowania uważamy, że użytkownicy komputerów 24 powinni mieć wolność zmian i redystrybucji programów, których 25 używają. Słowo „wolne” w wolnym oprogramowaniu odnosi się 26 do swobody, oznacza, że użytkownicy mają wolność uruchamiania, 27 modyfikowania i dalszego rozpowszechniania programów. Wolne 28 oprogramowanie wnosi wkład w ludzką wiedzę, niewolne – nie 29 powiększa jej. Uczelnie powinny zatem, dla dobra postępu wiedzy ludzkiej, 30 wspierać wolne oprogramowania, tak jak powinny zachęcać uczonych 31 i studentów do publikowania prac.</p> 32 33 <p> 34 Niestety, wielu administratorów uczelni ma zachłanne podejście 35 do oprogramowania (i do nauki) – widzą 36 w programach okazję do zarobku, nie sposobność powiększenia wiedzy 37 ludzkiej. Autorzy wolnego oprogramowania borykają się z tą tendencją 38 od prawie 20 lat.</p> 39 40 <p> 41 Kiedy w 1984 roku zacząłem konstruować <a 42 href="/gnu/the-gnu-project.html">system operacyjny GNU</a>, pierwszym moim 43 krokiem było odejście z pracy w MIT. Zrobiłem to specjalnie 44 po to, żeby biuro zajmujące się w MIT licencjami nie mogło 45 przeszkodzić w wypuszczeniu GNU jako wolnego oprogramowania. Dla 46 programów GNU planowałem taki sposób licencjonowania, który gwarantowałby, 47 że wszystkie zmodyfikowane wersje też musiałyby być wolne (z czego 48 rozwinęła się później <a href="/licenses/gpl.html">Powszechna Licencja 49 Publiczna 50 GNU</a>, GNU General Public License, GNU GPL), a nie chciałem stanąć 51 przed koniecznością błagania administracji MIT, żeby pozwolono mi 52 na jej zastosowanie.</p> 53 54 <p> 55 W ciągu lat ludzie związani z uczelniami często zwracali się 56 do Fundacji Wolnego Oprogramowania prosząc o radę, jak radzić 57 sobie z administracją, która traktuje programy tylko jako coś, co można 58 sprzedać. Jedną z dobrych metod, odpowiednią nawet dla projektów 59 finansowanych w specyficzny sposób, jest oparcie swojej pracy 60 na istniejącym już programie wydanym na GNU GPL. Wówczas można 61 oznajmić ludziom z administracji: „Nie wolno nam wydać 62 zmodyfikowanej wersji na innych warunkach niż GNU GPL – 63 każdy inny sposób byłby naruszeniem praw autorskich”. Gdy znaki dolara 64 zgasną im z oczu, zwykle zgadzają się na wypuszczenie wyniku jako 65 wolnego oprogramowania.</p> 66 67 <p> 68 Możecie też poprosić o pomoc sponsora projektu. Kiedy grupa programistów 69 z Uniwersytetu Nowojorskiego pracowała nad kompilatorem GNU Ada, 70 finansowanym przez Siły Lotnicze USA, w kontrakcie jasno zapisano, 71 że powstały kod zostanie ofiarowany Fundacji Wolnego 72 Oprogramowania. Najpierw opracujcie umowę ze sponsorem, potem uprzejmie 73 pokażcie administracji uczelni, że nie można jej już 74 renegocjować. Prędzej woleliby dostać kontrakt na opracowanie wolnego 75 oprogramowania niż nie dostać żadnego, więc najprawdopodobniej 76 na to przystaną.</p> 77 78 <p> 79 Cokolwiek robicie, zajmijcie się tym problemem możliwie 80 wcześnie – jeszcze zanim program będzie w połowie 81 gotowy. W tym momencie uczelnia nadal was potrzebuje, więc możecie 82 postawić sprawę twardo: powiedzieć administracji, że ukończycie 83 program, będzie się zdatny do użytku, jeśli zgodzą się na piśmie, 84 aby uczynić go wolnym oprogramowaniem (i zgodzą się 85 na wybraną przez was licencję). W przeciwnym razie będziecie 86 nad nim pracować tylko tyle, by móc o tym napisać pracę 87 i nigdy nie dojdziecie do wersji nadającej się 88 do wypuszczenia. Kiedy ludzie z administracji wiedzą, 89 że jedyny wybór to albo mieć pakiet wolnego oprogramowania, który 90 przyniesie uznanie uczelni, albo nie mieć w ogóle nic, przeważnie 91 wybierają pierwsze wyjście.</p> 92 <p> 93 FSF czasami jest w stanie przekonać Waszą uczelnię, aby przyjęła 94 warunki licencji GNU General Public License, lub aby zaakceptowali 95 wersji 3 GPL. Jeśli nie potraficie zrobić tego sami, prosimy dać nam szansę 96 pomóc. Wyślijcie maila na adres licensing@fsf.org i umieścście 97 „urgent” w polu Temat.</p> 98 99 <p> 100 Nie wszystkie uczelnie prowadzą tak zachłanna 101 politykę. Na Uniwersytecie Teksasu funkcjonuje zasada, która ułatwia 102 wydanie opracowanych tam programów jako wolnego oprogramowania 103 na Powszechnej Licencji Publicznej GNU. Uniwersytety w Brazylii 104 i Międzynarodowy Instytut Informatyki w Hajdarabadzie, 105 w Indiach, mają reguły uprzywilejowujące wydawanie oprogramowania 106 na GPL. Uzyskując najpierw poparcie na poziomie wydziału, być może 107 zdołacie i na swojej uczelni ustanowić taką politykę. Przedstawcie tę 108 sprawę jako kwestię zasad: czy misją uniwersytetu jest powiększanie 109 ludzkiej wiedzy, czy jego jedynym celem jest przetrwanie?</p> 110 111 <p> 112 Przekonując uczelnię, pomocna jest determinacja i patrzenie 113 na sprawę z etycznego punktu widzenia, tak jak robimy to 114 w Ruchu Wolnego Oprogramowania. Aby traktować społeczeństwo 115 w sposób etyczny, oprogramowanie powinno być wolne – 116 w sensie wolności – dla całego społeczeństwa.</p> 117 118 <p> 119 Wielu konstruktorów wolnego oprogramowania głosi zawężone, czysto praktyczne 120 uzasadnienie swoich działań: są zwolennikami pozwolenia ludziom 121 na dzielenie się programami i ich modyfikowanie, traktowanego jako 122 środek prowadzący do poszerzenia możliwości i poprawienia 123 niezawodności oprogramowania. Jeżeli te wartości motywują was 124 do rozwijania wolnego oprogramowania, to w porządku, dziękujemy 125 za wasz wkład. Jednak nie zapewnią wam dobrego oparcia, 126 potrzebnego by nie ustąpić, gdy administracja uczelni będzie naciskać 127 lub nakłaniać was, byście wydali program jako niewolny.</p> 128 129 <p> 130 Na przykład, mogą argumentować, że „za pieniądze, które 131 za niego dostaniemy moglibyśmy jeszcze bardziej rozbudować jego 132 możliwości i poprawić niezawodność”. To stwierdzenie może się 133 na koniec okazać prawdą bądź nie, ale trudno je z góry 134 obalić. Mogą wam proponować licencję, która oferuje kopie „wolne 135 od opłat, tylko do zastosowań akademickich”, co znaczyłoby, 136 że ogół społeczeństwa nie zasługuje na wolność, 137 i argumentować, że dzięki temu utrzyma się współpracę akademicką, 138 co wam w zupełności (jak twierdzą) powinno wystarczyć.</p> 139 140 <p> 141 Jeśli zaczniecie od „pragmatycznych” wartości, takie 142 propozycje zawiodą was w ślepą uliczkę i trudno będzie znaleźć 143 powód, by je odrzucić. Jeśli jednak od początku opieracie swoje 144 stanowisko na wartościach etycznych i politycznych, zrobicie to 145 z łatwością. Co dobrego jest w rozbudowie możliwości 146 i niezawodności programu za cenę wolności użytkowników? Czyż 147 wolność nie powinna istnieć poza uczelnią tak samo jak wewnątrz niej? 148 Jeżeli wśród waszych celów są wolność i społeczność, odpowiedzi są 149 oczywiste. Wolne oprogramowanie szanuje wolność użytkowników, podczas gdy 150 niewolne ją lekceważy.</p> 151 152 <p> 153 Nic nie wzmacnia waszego zdecydowania tak, jak świadomość tego, 154 że wolność społeczności zależy, w tym przypadku, od Was.</p> 155 156 <hr class="no-display" /> 157 <div class="edu-note c"><p id="fsfs">Ten esej jest opublikowany w <a 158 href="https://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free 159 Software, Free Society: The Selected Essays of Richard 160 M. Stallman</cite></a>.</p></div> 161 </div> 162 163 <div class="translators-notes"> 164 165 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 166 </div> 167 </div> 168 169 <!-- for id="content", starts in the include above --> 170 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 171 <div id="footer" role="contentinfo"> 172 <div class="unprintable"> 173 174 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 175 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 176 z FSF można znaleźć na stronie <a 177 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 178 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 179 na adres <a 180 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 181 182 <p> 183 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 184 replace it with the translation of these two: 185 186 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 187 translations. However, we are not exempt from imperfection. 188 Please send your comments and general suggestions in this regard 189 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 190 191 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 192 193 <p>For information on coordinating and contributing translations of 194 our web pages, see <a 195 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 196 README</a>. --> 197 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 198 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 199 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 200 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 201 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 202 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 203 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 204 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 205 </div> 206 207 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 208 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 209 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 210 without talking with the webmasters or licensing team first. 211 Please make sure the copyright date is consistent with the 212 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 213 document was modified, or published. 214 215 If you wish to list earlier years, that is ok too. 216 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 217 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 218 year, i.e., a year in which the document was published (including 219 being publicly visible on the web or in a revision control system). 220 221 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 222 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 223 <p>Copyright © 2002, 2014, 2021 Richard Stallman</p> 224 225 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 226 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 227 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 228 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 229 230 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 231 <div class="translators-credits"> 232 233 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 234 Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2002, 2003, 2006, Jan Owoc 2014; poprawki: 235 Daniel Oźminkowski 2010, Jan Owoc 2010, 2013.</div> 236 237 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 238 Aktualizowane: 239 240 $Date: 2021/10/01 17:39:50 $ 241 242 <!-- timestamp end --> 243 </p> 244 </div> 245 </div> 246 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 247 </body> 248 </html>