public-domain-manifesto.html (9677B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/public-domain-manifesto.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays laws copyright" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Dlaczego nie podpiszę "The Public Domain Manifesto" - Projekt GNU - Fundacja 11 Wolnego Oprogramowania (FSF)</title> 12 <link rel="canonical" href="http://www.fsf.org/blogs/rms/public-domain-manifesto" /> 13 14 <!--#include virtual="/philosophy/po/public-domain-manifesto.translist" --> 15 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 16 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 17 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 18 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 19 <div class="article reduced-width"> 20 <h2>Dlaczego nie podpiszę „The Public Domain Manifesto”</h2> 21 22 <address class="byline"><a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> 23 24 <p>Manifest Domeny Publicznej (<a 25 href="https://publicdomainmanifesto.org/manifesto/">The Public Domain 26 Manifesto</a>) jest dobrym początkiem, gdyż sprzeciwia się niesprawiedliwemu 27 rozszerzaniu się praw autorskich. Niestety nie mogę go poprzeć, gdyż nie 28 porusza wszystkich istotnych zagadnień.</p> 29 30 <p>Niektóre wady są na poziomie założeń nie wyrażonych wprost. Manifest 31 często używa <a href="/philosophy/words-to-avoid.html">terminów 32 propagandowych</a> stosowanych przez wytwórnie praw autorskich, takich jak 33 <a href="/philosophy/words-to-avoid.html#Protection">„ochrona praw 34 autorskich”</a>. Te terminy były dopasowane tak, aby ludzie 35 przychylnie podchodzili do wytwórni praw autorskich i ich chęci 36 zawładnięcia rynkiem.</p> 37 38 <p>Manifest i osoby, które się pod nim podpisały, używają słów 39 „właśność intelektualna”, które w niejasny sposób podchodzą 40 do praw autorskich ponieważ wrzucają do jednej beczki prawa 41 autorskie i inne niepowiązane z nimi prawa. (Strona <a 42 href="/philosophy/not-ipr.html">„Własność intelektualna” to 43 zwodniczy miraż</a> ma więcej informacji na ten temat.) Już 44 w pierwszym zdaniu manifest podkreśla, że dotyczy wyłącznie praw 45 autorskich, a nie tych innych praw. Owe inne prawa nie dotyczą 46 powielania i wykorzystywania opublikowanych prac. Jeśli chcemy, 47 aby społeczeństwo rozróżniało różne prawa, powinniśmy unikać mieszania 48 ich ze sobą.</p> 49 50 <p>„General Principle 2” powtarza często spotykane błędne 51 założenie, że prawa autorskie powinny dbać zarówno o dobro publiczne 52 jak i „chronienie i wynagradzanie autora”.Według 53 konstytucji amerkańskiej, prawa autorskie powinny wynikać wyłącznie 54 z troski o dobro publiczne. Natomiast nadmierne martwienie się o 55 „dobro autora” sprawia że ostatecznie ludzie popierają 56 niekorzystne dla siebie ustawy. <a 57 href="/philosophy/misinterpreting-copyright.html">Błędne interpretacje prawa 58 autorskiego – seria błędów</a> objaśnia ten błąd i sugeruje jak go 59 unikać.</p> 60 61 <p>Nie mógłbym zignorować kampanii ze szlachetnym celem tylko dlatego, 62 że używa niejasnego słownictwa. Innym problemem jest bowiem to, 63 że manifest ma zbyt krótkowzroczne cele. Nie jestem całkowicie 64 przeciwny manifestowi — uważam, że każdy z postulatów byłby 65 krokiem we właściwym kierunku, pomijając fakt, że sformułowanie 66 niektórych z nich zniechęca mnie do ich podpisania.</p> 67 68 <p>Raczej problemem jest to, że nie wspomina o najważniejszym. Nie mogę 69 powiedzieć „stoję za tym manifestem”, 70 ani „popieram co w tym manifeście,” chyba że od 71 razu dodam „ale ten manifest pomija to, co najważniejsze.”</p> 72 73 <p>„General Principle 5” jest przeciwny kontraktom, które 74 ograniczają możliwość wykorzystywania prac należących już do domeny 75 publicznej. Powinniśmy być jednak również przeciwni kontraktom 76 ograniczającym wykorzystywanie w specyficznych formach prac nadal 77 objętych prawami autorskimi (przykładowo Amazon próbuje wmówić, że nie 78 jest się właścicielem e-booka, którego się kupiło). Podobnie „General 79 Principle 5” potępia <abbr title="Digital Restrictions 80 Management">DRM</abbr>, ale tylko gdy dotyczy ono prac w domenie 81 publicznej. W efekcie, nie krytykując DRMu jako całości, przyzwala 82 na większość jego działań.</p> 83 84 <p>Na koniec zostawiłem największe zaniedbanie. „General 85 Recommendation 9” popiera zezwalanie na „osobiste 86 powielanie” prac objętych prawami autorskimi. Jednakże nie postuluje 87 dzielenia się dozwolonymi prawnie kopiami prac z innymi, nie 88 sprzeciwiając się tym samym okrutnej <a 89 href="https://www.fsf.org/blogs/community/war-on-sharing-riaa-lawsuits">War 90 on Sharing</a>.</p> 91 92 <p>Postulaty i zalecenia Public Domain Manifesto byłyby krokiem we 93 właściwym kierunku. Mogą być pożyteczne, jeśli zainspirują do zmiany 94 zdania tych, którzy już pogodzili się ze statusem rządzących na rynku 95 korporacji. Jednakże jeśli manifest uznamy za nasz cel, to odwróci to 96 naszą uwagę od tego, o co powinniśmy naprawdę walczyć.</p> 97 98 <p>Public Domain Mainfesto próbuje chronić naszą wolność wewnątrz ogrodzonego 99 ogródka domeny publicznej, ale rezygnuje z wolności poza nią. To 100 jest niewystarczające.</p> 101 102 <p>Proszę autorów Public Domain Manifesto i innych ludzi, by dołączyli 103 do walki o możliwość niekomercyjnego dzielenia się wszystkimi 104 opublikowanymi pracami. Przyłącz się do <a 105 href="https://www.defectivebydesign.org">DefectiveByDesign.org</a> 106 i pomóż nam walczyć z DRM wszędzie.</p> 107 </div> 108 109 <div class="translators-notes"> 110 111 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 112 </div> 113 </div> 114 115 <!-- for id="content", starts in the include above --> 116 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 117 <div id="footer" role="contentinfo"> 118 <div class="unprintable"> 119 120 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 121 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 122 z FSF można znaleźć na stronie <a 123 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 124 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 125 na adres <a 126 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 127 128 <p> 129 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 130 replace it with the translation of these two: 131 132 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 133 translations. However, we are not exempt from imperfection. 134 Please send your comments and general suggestions in this regard 135 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 136 137 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 138 139 <p>For information on coordinating and contributing translations of 140 our web pages, see <a 141 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 142 README</a>. --> 143 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 144 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 145 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 146 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 147 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 148 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 149 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 150 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 151 </div> 152 153 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 154 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 155 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 156 without talking with the webmasters or licensing team first. 157 Please make sure the copyright date is consistent with the 158 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 159 document was modified, or published. 160 161 If you wish to list earlier years, that is ok too. 162 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 163 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 164 year, i.e., a year in which the document was published (including 165 being publicly visible on the web or in a revision control system). 166 167 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 168 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 169 <p>Copyright © 2010, 2021 Richard Stallman</p> 170 171 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 172 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 173 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 174 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 175 176 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 177 <div class="translators-credits"> 178 179 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 180 Tłumaczenie: Jan Owoc 2010, 2011; poprawki: Jan Owoc 2013, 2015.</div> 181 182 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 183 Aktualizowane: 184 185 $Date: 2021/09/30 10:33:38 $ 186 187 <!-- timestamp end --> 188 </p> 189 </div> 190 </div> 191 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 192 </body> 193 </html>