linux-gnu-freedom.html (19289B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/linux-gnu-freedom.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs free-open" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Linux, GNU i wolność - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania 11 (FSF)</title> 12 <meta http-equiv="Keywords" 13 content="GNU, FSF, Fundacja Wolnego Oprogramowania, Linux, wolność, oprogramowanie, 14 władza, prawa, Richard Stallman, rms, SIGLINUX, Joe Barr" /> 15 <meta http-equiv="Description" content="W tym eseju, Linux, GNU i wolność, Richard Stallman odpowiada 16 na relację Joe'a Barr'a o postępowaniu FSF względem Austin Linux 17 users group." /> 18 19 <!--#include virtual="/philosophy/po/linux-gnu-freedom.translist" --> 20 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 21 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 22 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 23 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 24 <div class="article reduced-width"> 25 <h2>Linux, GNU, i wolność</h2> 26 27 <address class="byline">Richard M. Stallman</address> 28 29 <p> 30 Ponieważ <a 31 href="https://web.archive.org/web/20190404115541/http://linux.sys-con.com/node/32755">Joe 32 Barr skrytykował w swoim artykule</a> moje postępowanie w stosunku 33 do SIGLINUX, chciałbym wyprostować historię o tym, co się właściwie 34 zdarzyło i wyjaśnić moje pobudki. </p> 35 <p> 36 Kiedy SIGLINUX zaproponował mi przemówienie, był „Grupą Użytkowników 37 Linuksa”, to jest grupą użytkowników systemu GNU/Linux, którzy 38 nazywają cały system „Linux”. Odpowiedziałem im zatem, 39 że jeśli chcieliby, aby ktoś z Projektu GNU wygłosił dla nich 40 przemówienie, powinni traktować Projekt GNU właściwie i nazywać cały 41 system „GNU/Linux”. Ten system jest wariantem GNU i Projekt 42 GNU jest jego głównym konstruktorem, zatem społeczny zwyczaj wymaga, by 43 nazywać go tak, jak go nazwaliśmy. Dopóki nie ma mocnych argumentach 44 za wyjątkiem, zwykle odmawiam wygłaszania przemówień dla organizacji, 45 które nie chcą uznać autorstwa GNU w tej sprawie. Respektuję ich prawo 46 do wypowiedzi, ale również mam prawo się nie wypowiadać.</p> 47 <p> 48 Później Jeff Strunk z SIGLINUX próbował zmienić politykę grupy 49 i poprosił FSF (Free Software Foundation, Fundację Wolnego 50 Oprogramowania) o zamieszczenie jego grupy na naszej stronie grup 51 użytkowników GNU/Linuksa. Nasz webmaster powiedział mu, że nie 52 umieścimy jej pod nazwą „SIGLINUX”, ponieważ nazwa ta 53 daje do zrozumienia, że grupa jest o Linuksie. Strunk 54 zaproponował zmianę nazwy na „SIGFREE” i nasz 55 webmaster zgodził się, że to będzie w porządku. (W artykule Barr 56 twierdzi, że odrzuciliśmy tę propozycję). Jednakże grupa ostatecznie 57 zdecydowała się pozostać przy „SIGLINUX”.</p> 58 <p> 59 Wówczas sprawa przyciągnęła ponownie moją uwagę i zasugerowałem, żeby 60 rozważyli inne możliwe nazwy. Istnieje wiele nazw, jakie mogliby wybrać, 61 które nie określałyby całego systemu jako „Linux” i mam 62 nadzieję, że znajdą jakąś, która im się spodoba. O ile mi wiadomo, 63 sprawa ucichła.</p> 64 <p> 65 Czy to prawda, jak pisze Barr, że niektórzy ludzie postrzegają te 66 działania jako „użycie siły” porównywalne z władzą monopolu 67 Microsoftu? Być może tak. Odrzucenie zaproszenia nie jest przymusem, 68 ale ludzie, którzy są przekonani i wierzą, że cały system to 69 „Linux”, czasami rozwijają przedziwnie zniekształconą 70 wizję. Żeby nazwa wydawała się uzasadniona, muszą widzieć kretowiska jako 71 góry i góry jako kretowiska. Jeśli możecie zignorować fakty 72 i uwierzyć, że Linus Torvalds rozwinął cały system, zaczynając 73 w roku 1991 lub jeśli możecie zignorować swoje zwykłe zasady 74 sprawiedliwości i uwierzyć, że Torvalds powinien otrzymać wyłączne 75 uznanie autorstwa, nawet jeśli tego nie zrobił, to już mały krok, by 76 uwierzyć, że gdy tylko zażądacie, jestem Wam winien przemówienie.</p> 77 <p> 78 Rozważcie tylko: Projekt GNU zaczyna rozwijanie systemu operacyjnego, 79 a lata później Linus Torvalds dodaje jedną ważną część. Projekt GNU 80 mówi „prosimy, wyróżnij tak samo nasz projekt”, ale Linus 81 mówi „nie dawajcie im udziału w uznaniu autorstwa; nazwa ma 82 pochodzić tylko od mojego imienia”. Teraz wyobraźcie sobie 83 mentalność osoby, która potrafi spojrzeć na te wydarzenia 84 i oskarżać Projekt GNU o egotyzm. Trzeba być bardzo uprzedzonym, 85 żeby osądzać tak krańcowo mylnie.</p> 86 <p> 87 Osoba, która jest tak uprzedzona, może mówić wszelkie rodzaje 88 niesprawiedliwych rzeczy o Projekcie GNU i myśleć, że są 89 uzasadnione; jej koledzy ją poprą, ponieważ chcą wzajemnego wsparcia 90 w utrzymywaniu ich złego nastawienia. Odszczepieńcy mogą być lżeni; 91 zatem, jeśli odmawiam udziału w aktywności w rubryce 92 „Linux”, mogą uważać to za niewybaczalne i uważać mnie 93 za odpowiedzialnego za wrogość, którą poczują później. Kiedy tak 94 wielu ludzi chce, żebym nazywał system „Linux”, jak mogę się nie 95 zgadzać, będąc tym, kto jedynie zaczął jego rozwój? I bezprawne 96 odmawianie im przemówienia bezprawnie sprawia, że są nieszczęśliwi. To 97 przymus tak zły jak Microsoft!</p> 98 <p> 99 Być może zastanawiacie się, czemu po prostu nie zignoruję sprawy, żeby 100 uniknąć zmartwień. Kiedy SIGLINUX zaprosił mnie, żebym przemówił, mogłem 101 po prostu odpowiedzieć „Nie, przykro mi” i sprawa by 102 się zakończyła. Czemu tego nie zrobiłem? Jestem gotowy zaryzykować osobistą 103 krytykę mojej osoby, aby mieć szansę naprawy błędu, który podkopuje 104 wysiłki Projektu GNU.</p> 105 <p> 106 Nazywanie tego wariantu systemu GNU „Linuksem” to działanie 107 na korzyść ludzi, którzy wybierają oprogramowanie bazując jedynie 108 na przewadze technicznej, nie troszcząc się, czy respektuje ono 109 ich wolność. Są ludzie tacy jak Barr, którzy chcą „uwolnić 110 od ideologii” swoje oprogramowanie i krytykować każdego, kto 111 mówi, że wolność jest istotna. Są ludzie tacy jak Torvalds, którzy będą 112 naciskać naszą społeczność, by używać niewolnego oprogramowania 113 i rzucać wyzwanie każdemu, kto się skarży, żeby natychmiast dostarczył 114 lepszy (technicznie) program lub się zamknął. Są ludzie, którzy mówią, 115 że techniczne decyzje nie powinny być „upolityczniane” 116 przez rozważanie ich społecznych konsekwencji.</p> 117 <p> 118 W latach siedemdziesiątych użytkownicy komputerów stracili swoje 119 wolności do rozpowszechniania i zmieniania oprogramowania, 120 ponieważ nie cenili swojej wolności. Użytkownicy komputerów odzyskiwali 121 te wolności w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych 122 ponieważ grupa idealistów, Projekt GNU, wierzyła, że wolność to 123 coś, co sprawia, że program jest lepszy i chciała pracować dla 124 tego, w co wierzyła. </p> 125 <p> 126 Dzisiaj mamy częściową wolność, ale nasza wolność nie jest 127 bezpieczna. Jest zagrożona przez <abbr title="Consumer Broadband and Digital 128 Television Promotion Act">CBDTPA</abbr> (poprzednio <abbr title="Security 129 Systems Standards and Certification Act">SSSCA</abbr>), przez Grupę 130 Dyskusyjną “Ochrony” Nadawania (zobacz <a 131 href="https://www.eff.org/">www.eff.org/</a>), która proponuje, 132 aby zabronić wolnemu oprogramowaniu dostępu do cyfrowych stacji 133 telewizyjnych, poprzez patenty na oprogramowanie (Europa rozważa 134 teraz, czy stosować patenty na oprogramowanie), przez umowy 135 Microsoftu o nieujawnianie istotnych protokołów i przez każdego, kto 136 kusi nas niewolnym programem, który jest „lepszy” (technicznie) 137 niż dostępne wolne programy. Możemy stracić ponownie naszą wolność, tak jak 138 straciliśmy ją za pierwszym razem, jeśli nie będziemy się odpowiednio 139 troszczyć, by ją chronić.</p> 140 <p> 141 Czy odpowiednio wielu z nas będzie się troszczyć? To zależy 142 od wielu rzeczy: pośród nich, jak wielkie oddziaływanie ma Projekt GNU 143 i jak wielki wpływ ma Linus Torvalds. Projekt GNU mówi „Ceń swoją 144 wolność!”. Joe Barr mówi „Wybieraj pomiędzy niewolnymi 145 i wolnymi programami jedynie na technicznym gruncie!”. Jeśli 146 ludzie uznają autorstwo Torvaldsa, jako głównego konstruktora systemu 147 GNU/Linux, jest to nie tylko nieścisłe, ale również sprawia, 148 że jego przesłanie jest bardziej wpływowe — a to przesłanie mówi 149 „Niewolne oprogramowanie jest ok; sam go używam i je 150 rozwijam”. Jeśli dostrzegą naszą rolę, będą nas bardziej słuchać, 151 a przesłanie, jakie im przekażemy to „Ten system istnieje dzięki 152 ludziom, którzy dbają o wolność. Dołącz do nas, ceń swoją wolność 153 i razem możemy ją zachować”. Zobacz <a 154 href="/gnu/thegnuproject.html">O projekcie GNU</a>, gdzie opisujemy 155 historię.</p> 156 <p> 157 Kiedy proszę ludzi, by nazywali system GNU/Linux, część z nich 158 odpowiada <a href="/gnu/gnu-linux-faq.html">głupimi wymówkami 159 i argumentami opartymi na zafałszowanym 160 obrazie</a>. Ale pewnie niczego nie tracimy, ponieważ byli 161 prawdopodobnie od początku nieprzyjaźnie usposobieni. Tymczasem inni 162 rozumieją podane przeze mnie powody i używają tej nazwy. Robiąc tak, 163 pomagają uświadomić innych ludzi, dlaczego naprawdę system GNU/Linux 164 istnieje i to zwiększa naszą zdolność do rozprzestrzeniania idei, 165 że wolność jest istotną wartością. </p> 166 <p> 167 Dlatego wciąż biorę się za bary z uprzedzeniami, 168 oszczerstwami i nieprzyjemnościami. Ranią one moje uczucia, 169 ale kiedy się udaje, ten wysiłek pomaga kampanii Projektu GNU 170 na rzecz wolności.</p> 171 <p> 172 Ponieważ pojawiło się to w kontekście Linuksa (jądra) 173 i Bitkeepera, niewolnego systemu kontroli wersji, którego używa teraz 174 Linus Torvalds, chciałbym omówić również tę sprawę.</p> 175 176 <h3 id="bitkeeper">Kwestia Bitkeepera</h3> 177 <p> 178 (Zobacz <a href="#update">nowszą wersję</a> zaprezentowaną poniżej)</p> 179 <p> 180 Użycie Bitkeepera do źródeł Linuksa wywiera bardzo poważny wpływ 181 na społeczność wolnego oprogramowania, ponieważ każdy, kto chce 182 dokładnie śledzić łaty nakładane na Linuksa, może to zrobić tylko 183 instalując niewolny program. Na pewno są dziesiątki lub nawet 184 setki hakerów jądra, którzy to zrobili. Większość z nich, żeby uniknąć 185 poczucia dysonansu poznawczego w związku z obecnością Bitkeepera 186 na swoich maszynach, stopniowo przekonuje samych siebie do tego, 187 że użycie niewolnego oprogramowania jest ok. Co można w tej 188 sprawie zrobić?</p> 189 <p> 190 Jednym z rozwiązań jest założenie innego repozytorium na źródła 191 Linuksa, stosującego CVS lub inny wolny system kontroli wersji, 192 i zorganizowanie go tak, żeby nowe wersje były do niego wczytywane 193 automatycznie. Można by używać Bitkeepera do pobierania najnowszych 194 wersji plików, a następnie umieszczać je w systemie CVS. Taki 195 proces aktualizacji mógłby przebiegać często i automatycznie.</p> 196 <p> 197 FSF nie może tego zrobić, ponieważ nie możemy zainstalować Bitkeepera 198 na naszych maszynach. Nie mamy teraz na nich żadnych niewolnych 199 systemów ani aplikacji, a nasze zasady mówią, że musimy się 200 tego trzymać. To repozytorium musiałby prowadzić ktoś inny, kto zgadza się 201 mieć Bitkeepera na swojej maszynie, dopóki ktoś nie wymyśli, jak to 202 zrobić za pomocą wolnego oprogramowania.</p> 203 <p> 204 Z samymi źródłami Linuksa wiąże się nawet poważniejszy problem 205 z niewolnym oprogramowaniem: w istocie same takie zawierają. Sporo 206 sterowników urządzeń zawiera serie liczb, reprezentujące programy wbudowane, 207 firmware do zainstalowania w urządzeniu. Te programy nie są wolnym 208 oprogramowaniem. Kilka liczb do przechowania w rejestrach 209 urządzenia to jedno, faktyczny program zapisany binarnie to druga sprawa.</p> 210 <p> 211 Obecność tych, występujących jedynie w postaci binarnej programów 212 w „źródłowych” plikach Linuksa tworzy dodatkowy problem: 213 rodzi wątpliwości, czy binaria Linuksa mogą w ogóle być legalnie 214 rozprowadzane. GPL wymaga „kompletnego odpowiedniego kodu 215 źródłowego”, a sekwencja liczb całkowitych nie jest kodem 216 źródłowym. Z tego samego powodu dodawanie takich binariów 217 do źródeł Linuksa narusza GPL.</p> 218 <p> 219 Konstruktorzy Linuksa planują przeniesienie tych programów firmware 220 do osobnych plików; dojście do tego w pełni zajmie kilka lat, 221 ale kiedy się skończy, rozwiąże drugi problem; moglibyśmy stworzyć 222 wersję „wolnego Linuksa”, która nie zawierałaby niewolnych 223 plików firmware. To, samo przez się, nie zrobi wiele dobrego, jeśli 224 większość ludzi będzie używać niewolnej, „oficjalnej” wersji 225 Linuksa. Może się tak zdarzyć, ponieważ na wielu platformach wolna 226 wersja nie uruchomi się bez niewolnego firmware'u. Projekt „Wolny 227 Linux” będzie musiał wpaść na to, co robi oprogramowanie 228 wbudowane i napisać do niego kod źródłowy, możliwe, że w 229 języku asemblera dla jakiegokolwiek wbudowanego procesora, na którym 230 działa. To zniechęcająca praca. Byłaby mniej zniechęcająca, gdyby została 231 wykonana krok po kroku przez lata, niż teraz, gdy dopuszczono, by 232 narosła. Szukając ludzi do tej pracy, będziemy musieli przezwyciężyć 233 ideę, rozpowszechnianą przez niektórych konstruktorów Linuksa, że ta 234 praca nie jest niezbędna.</p> 235 <p> 236 O Linuksie, jądrze, często myśli się jak o okręcie flagowym wolnego 237 oprogramowania, jednak jego aktualna wersja jest częściowo 238 niewolna. Jak to się stało? Ten problem, podobnie jak decyzja o użyciu 239 Bitkeepera, odzwierciedla pogląd pierwszego konstruktora Linuksa, osoby, 240 która myśli że „technicznie lepsze” jest o wiele ważniejsze 241 niż wolność.</p> 242 <p> 243 Ceń swoją wolność albo ją stracisz, uczy historia. „Nie zawracaj 244 nam głowy polityką”, odpowiadają ci, którzy nie chcą się uczyć. </p> 245 <div class="column-limit"></div> 246 247 <p id="update"> 248 <strong>Aktualizowane:</strong> Od 2005 roku BitKeeper nie jest już 249 używany do zarządzania źródłem jądra Linuksa. Zobacz artykuł <a 250 href="/philosophy/mcvoy.html">Dziękuję Ci, Larry McVoy</a>. Źródła Linuksa 251 nadal zawierają w niewielkich ilościach niewolny firmware, ale od 252 stycznia 2008 roku <a href="//directory.fsf.org/project/linux">wolna wersja 253 Linuksa</a> jest utrzymywana do użycia w wolnych dystrybucjach 254 GNU/Linuksa.</p> 255 </div> 256 257 <div class="translators-notes"> 258 259 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 260 </div> 261 </div> 262 263 <!-- for id="content", starts in the include above --> 264 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 265 <div id="footer" role="contentinfo"> 266 <div class="unprintable"> 267 268 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 269 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 270 z FSF można znaleźć na stronie <a 271 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 272 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 273 na adres <a 274 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 275 276 <p> 277 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 278 replace it with the translation of these two: 279 280 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 281 translations. However, we are not exempt from imperfection. 282 Please send your comments and general suggestions in this regard 283 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 284 285 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 286 287 <p>For information on coordinating and contributing translations of 288 our web pages, see <a 289 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 290 README</a>. --> 291 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 292 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 293 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 294 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 295 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 296 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 297 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 298 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 299 </div> 300 301 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 302 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 303 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 304 without talking with the webmasters or licensing team first. 305 Please make sure the copyright date is consistent with the 306 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 307 document was modified, or published. 308 309 If you wish to list earlier years, that is ok too. 310 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 311 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 312 year, i.e., a year in which the document was published (including 313 being publicly visible on the web or in a revision control system). 314 315 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 316 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 317 <p>Copyright © 2002, 2021 Richard M. Stallman</p> 318 319 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 320 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 321 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 322 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 323 324 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 325 <div class="translators-credits"> 326 327 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 328 Tłumaczenie: Grzegorz Stunza 2005; poprawki Marcin Wolak 2010, Jan Owoc 329 2010, 2011, 2013.</div> 330 331 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 332 Aktualizowane: 333 334 $Date: 2021/09/30 10:33:38 $ 335 336 <!-- timestamp end --> 337 </p> 338 </div> 339 </div> 340 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 341 </body> 342 </html>