hague.html (18778B)
1 <!--#set var="PO_FILE" 2 value='<a href="/philosophy/po/hague.pl.po"> 3 https://www.gnu.org/philosophy/po/hague.pl.po</a>' 4 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/hague.html" 5 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/hague.pl-diff.html" 6 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-11-18" --> 7 8 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 9 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 10 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 11 <!--#set var="TAGS" value="essays las patents" --> 12 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 13 14 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 15 <title>Niebezpieczeństwo z Hagi - Projekt GNU - Fundacja Wolnego 16 Oprogramowania (FSF)</title> 17 18 <!--#include virtual="/philosophy/po/hague.translist" --> 19 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 20 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 21 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 22 <!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" --> 23 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 24 <div class="article reduced-width"> 25 <h2>Niebezpieczeństwo z Hagi</h2> 26 27 <address class="byline"><a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> 28 29 <p><i>czerwiec 2001</i></p> 30 31 <p> 32 Europejczycy energicznie sprzeciwiali się patentom na oprogramowanie 33 i udaremnili próbę wprowadzenia ich w Europie. Zaproponowany 34 traktat, obecnie w fazie negocjacji, grozi podporządkowaniem 35 producentów oprogramowania z Europy i innych krajów amerykańskim 36 patentom na oprogramowanie i innym krzywdzącym prawom 37 z całego świata. Nie tylko programiści znajdą się 38 w kłopocie; autorzy wszelkich dzieł staną w obliczu nowych 39 zagrożeń. Nawet prawa z różnych krajów dotyczące cenzury mogą mieć 40 skutki globalne.</p> 41 42 <p> 43 Traktat Haski właściwie nie mówi o patentach, 44 ani o prawach autorskich, ani o cenzurze, 45 ale dotyczy ich wszystkich. Jest to traktat o jurysdykcji 46 i o tym, jaki powinien być stosunek państw do wyroków 47 sądowych z innych krajów. Podstawowa idea jest dość rozsądna: jeśli 48 ktoś uszkodzi czyjś samochód we Francji, albo zerwie umowę 49 z francuską firmą, można pozwać go we Francji, a potem 50 przenieść wyrok do sądu w jego rodzimym kraju, aby go 51 wyegzekwować.</p> 52 53 <p> 54 Traktat przeradza się w problem, kiedy rozszerza się go 55 o dystrybucję informacji - ponieważ obecnie informacja 56 przepływa w sposób znany i przewidywalny do wszystkich krajów 57 (jedną z dróg, lecz nie jedyną, jest 58 Internet). W konsekwencji można będzie zostać pozwanym do sądu 59 za informacje rozpowszechniane na mocy praw 60 <strong>dowolnego</strong> kraju haskiego, a wyrok byłby prawdopodobnie 61 egzekwowany w kraju ojczystym.</p> 62 63 <p> 64 Przykładowo, wydając w Niemczech pakiet oprogramowania (wolnego 65 lub nie), którego będą używać Amerykanie, można zostać pozwanym 66 za naruszenie absurdalnego amerykańskiego patentu 67 na oprogramowanie. Ta część nie zależy od Hagi — to 68 mogłoby się wydarzyć już teraz. Ale na razie, będąc 69 w Niemczech, można zignorować wyrok amerykański, z czego zdają 70 sobie sprawę posiadacze patentów. Po wejściu w życie Traktatu 71 Haskiego od każdego sądu niemieckiego można by żądać egzekwowania 72 wyroku amerykańskiego. W rezultacie patenty na oprogramowanie 73 każdego kraju będącego sygnatariuszem działałyby we wszystkich 74 państwach podpisanych pod traktatem. Nie wystarczy 75 nie dopuścić do wprowadzenia patentów na oprogramowanie 76 w Europie, skoro mogą tam sięgnąć patenty amerykańskie, japońskie 77 czy egipskie.</p> 78 79 <p> 80 Ale prawo patentowe nie jest jedynym, które zaczęłoby siać 81 spustoszenie, gdyby uległo globalizacji w wyniku podpisania Traktatu 82 Haskiego. Załóżmy, że publikujecie wypowiedź krytykującą osobę 83 publiczną. Jeśli jej kopie zostaną przeczytane w Wielkiej Brytanii, 84 podmiot krytyki może pozwać Was na mocy surowego angielskiego prawa 85 dotyczącego zniesławienia. Prawa Waszego kraju mogą popierać wolność 86 krytykowania osób publicznych, ale po wprowadzeniu Traktatu 87 Haskiego mogą przestać stanowić ochronę dla Was.</p> 88 89 <p> 90 Albo załóżmy, że publikujecie wypowiedź porównującą Wasze ceny 91 z cenami konkurencji. Jeśli zostanie ona przeczytana w Niemczech, 92 gdzie reklamy porównawcze są nielegalne, możecie zostać pozwani 93 w Niemczech, a wyrok zostanie wykonany niezależnie od miejsca 94 Waszego pobytu. (Późniejsza uwaga: Otrzymałem informację, że to 95 niemieckie prawo mogło ulec zmianie. Sedno pozostaje jednak takie 96 samo - takie prawo mogłoby obowiązywać w każdym kraju, możliwe, 97 że istnieje w jakimś innym kraju europejskim).</p> 98 99 <p> 100 Albo załóżmy, że publikujecie parodię. Jeśli zostanie ona 101 przeczytana w Korei, możecie zostać tam pozwani, 102 ponieważ w Korei nie uznaje się prawa 103 do parodiowania. (Od czasu publikacji niniejszego artykułu 104 Koreański Sąd Najwyższy uznał prawo do parodiowania, ale ogólna 105 istota sprawy pozostaje taka sama).</p> 106 107 <p> 108 Albo załóżmy, że macie poglądy polityczne, które są zakazane przez 109 pewien rząd. Moglibyście zostać pozwani do sądu w tym kraju, 110 a wyrok skazujący zostałby wyegzekwowany niezależnie od miejsca 111 Waszego zamieszkania.</p> 112 113 <p> 114 Nie tak dawno Yahoo zostało pozwane we Francji za zamieszczanie 115 łącz do stron z aukcjami memorabiliów nazistów, co jest dozwolone 116 w USA. Po tym, jak sąd francuski nakazał francuskiemu Yahoo 117 zablokować takie łącza, Yahoo poprosiło sąd w USA o wydanie 118 postanowienia stwierdzającego, że wyrok francuski nie dotyczy 119 firmy macierzystej w Stanach Zjednoczonych.</p> 120 121 <p> 122 Niespodzianką mogło wydawać się, że wygnani dysydenci chińscy wspierali 123 w tej sprawie Yahoo. Lecz oni wiedzieli, co robią - ich 124 ruch demokratyczny jest zależny od wyniku.</p> 125 126 <p> 127 Nazizm to nie jedyny pogląd polityczny, którego wyrażanie jest 128 w pewnych miejscach zakazane. Krytyka chińskiego rządu też jest 129 zakazana - w Chinach. Jeśli wyrok francuskiego sądu przeciwko 130 deklaracjom nazistowskim można wyegzekwować w USA 131 lub w Waszym kraju, to możliwe, że postanowienie chińskiego 132 sądu przeciwko oświadczeniom krytykującym rząd chiński również można będzie 133 tam wyegzekwować (być może dlatego Chiny przyłączyły się 134 do negocjacji Traktatu Haskiego). Rząd chiński nie będzie miał 135 problemów z dostosowaniem swojego prawa dotyczącego cenzury 136 do wymogów Traktatu Haskiego; konieczne będzie jedynie nadanie osobom 137 prywatnym (i organom rządowym) prawa do skarżenia wydawców 138 dysydenckich publikacji.</p> 139 140 <p> 141 Chiny nie są jedynym krajem, gdzie krytyka rządu jest zakazana; gdy 142 powstawał ten artykuł władze australijskiego stanu Wiktoria prowadziły 143 proces, mający na celu zakazanie książki Victoria Police Corruption 144 [<em>Korupcja policji w Victorii</em>] pod zarzutem, 145 że „obraża ona sądy”. Książka jest dostępna 146 w Internecie poza Australią. Australia jest sygnatariuszem Traktatu 147 Haskiego; jeśli traktat będzie dotyczył takich spraw, to wyrok sądu 148 australijskiego dotyczący książki mógłby być powodem do zakazania jej 149 w innych krajach.</p> 150 151 <p> 152 W tym samym czasie w Egipcie, który jest sygnatariuszem Traktatu 153 Haskiego, coraz częściej są cenzurowane prace krytykujące islam. Ten proces 154 także mógłby ulec globalizacji po wejściu w życie Traktatu 155 Haskiego.</p> 156 157 <p> 158 Amerykanie mogą powołać się na Pierwszą Poprawkę, 159 aby chronić się przed zagranicznymi wyrokami ograniczającymi 160 wolność mowy. Wstępna wersja traktatu pozwala sądom na ignorowanie 161 wyroków zagranicznych, które są „w oczywisty sposób sprzeczne 162 z porządkiem publicznym”. Jest to surowe kryterium, 163 więc nie należy liczyć na to, że będzie ono kogoś 164 chroniło tylko dlatego, że jego działania są legalne tam, gdzie 165 przebywa. Poszczególni sędziowie osobiście osądzają, czego dotyczy owo 166 kryterium. Raczej nie będzie pomocne w sprawach przeciwko ogólnej 167 interpretacji prawa autorskiego, znaków towarowych ani patentów 168 na oprogramowanie za granicą, ale amerykańskie sądy mogą 169 powoływać się na nie w celu odrzucenia wyroków nakładających 170 całkowitą cenzurę.</p> 171 172 <p> 173 Jednak nawet to nie pomoże, jeśli ktoś publikuje na łamach 174 Internetu, ponieważ jego <abbr title="Internet service provider 175 [dostawca usług internetowych]">ISP</abbr> albo posiada aktywa 176 w innych krajach, albo komunikuje się ze światem 177 za pośrednictwem większych ISP które takie aktywa posiadają. Wyrok, 178 cenzurujący Waszą stronę, bądź jakikolwiek inny, może być wykonany 179 na Waszym ISP bądź jego ISP w każdym kraju, w którym 180 posiada on aktywa – gdzie nie ma Karty Swobód Obywatelskich, 181 a wolność słowa nie ma takiego wysokiego statusu jak 182 w USA. W odpowiedzi ISP zlikwiduje Waszą stronę. Traktat Haski 183 spowodowałby globalizację pretekstów do skarżenia, 184 ale nie ochrony wolności obywatelskich, więc można by 185 ominąć każde zabezpieczenie lokalne.</p> 186 187 <p> 188 Czy wytaczanie procesu Waszemu ISP jest nierealne? Już się 189 zdarza. Kiedy wielonarodowa firma Danon ogłosiła, że planuje zamknąć 190 fabryki we Francji, Olivier Malnuit stworzył stronę 191 jeboycottedanone.com, aby skrytykować takie postępowanie (nazwa strony 192 po francusku oznacza „bojkotuję Danone”). Firma Danone 193 pozwała nie tylko jego, ale też firmę prowadzącą jego stronę 194 i rejestratora nazwy domeny za „podrabianie wyrobów” 195 i w kwietniu 2001 wydano werdykt zakazujący Malnuitowi używania 196 nazwy „Danone” zarówno w nazwie domeny jak 197 i w tekście strony. Bardzo wymowny jest fakt, że rejestrator 198 ze strachu usunął domenę jeszcze zanim sąd wydał orzeczenie.</p> 199 200 <p> 201 Naturalną reakcją francuskich dysydentów jest głoszenie swojej opinii 202 na temat firmy Danone poza Francją, tak samo jak chińscy dysydenci 203 publikują swoją krytykę Chin poza krajem. Lecz Traktat Haski 204 umożliwiłby Danonowi ofensywę w każdym miejscu. Być może nawet ten 205 artykuł zostałby usunięty przez jego ISP lub ISP jego ISP.</p> 206 207 <p> 208 Potencjalne skutki traktatu nie ograniczają się do praw 209 istniejących obecnie. Kiedy 50 krajów zdaje sobie sprawę, że ich wyroki 210 sądowe mogą być egzekwowane w Ameryce Północnej, Europie i Azji, 211 bardzo kuszące jest ustanawianie praw tylko w tym celu.</p> 212 213 <p> 214 Dla przykładu przypuśćmy, że Microsoft chciałby mieć możliwość 215 obejmowania prawem autorskim języków i protokołów sieciowych. Firma 216 mogłaby się zwrócić do małego, biednego kraju i zaoferować, 217 że przez kolejne 20 lat będzie tam wydawać 50 milionów dolarów rocznie, 218 jeśli kraj ten uchwali prawo mówiące, że implementowanie języka 219 lub protokołu sieciowego firmy Microsoft stanowi naruszenie prawa 220 autorskiego. Z pewnością znalazłby się kraj chętny 221 do przyjęcia takiej oferty. Wówczas, jeśli napiszecie odpowiedni 222 program, Microsoft będzie mógł pozwać Was w tym kraju i wygrać 223 proces. Zgodnie z Traktatem Haskim decyzja sędziego na korzyść 224 Microsoftu, zakazująca rozpowszechniania tego programu, będzie egzekwowana 225 przez sądy w Waszym kraju.</p> 226 227 <p> 228 Wydaje się to mało prawdopodobne? W roku 2000 firma Cisco wywierała 229 presję na Liechtenstein, niewielkie państwo europejskie, 230 aby zalegalizowano tam patenty 231 na oprogramowanie. Natomiast główny przedstawiciel grupy nacisku 232 firmy IBM groził wielu europejskim rządom, że jeśli nie poprą 233 patentów na oprogramowanie to firma wycofa swoje inwestycje. Tymczasem 234 reprezentant handlowy USA naciskał Jordanię, kraj Środkowego Wschodu, żeby 235 wprowadziła patenty na matematykę.</p> 236 237 <!-- The following link is dead, disabled - mhatta 2002/9/30 --> 238 <!-- 239 <A HREF="http://www.usjoft.com/usjoft/memopro/memopro.html"> 240 patents on 241 mathematics</A>.<p> 242 --> 243 <p> 244 <a href="http://tacd.org">Podczas zgromadzenia organizacji konsumenckich</a> 245 w maju 2001 zalecono, by patenty, prawa autorskie i znaki towarowe 246 („własność intelektualna”) pozostały poza zasięgiem Traktatu 247 Haskiego, gdyż przepisy znacznie się różnią w różnych krajach.</p> 248 249 <p> 250 Jest to korzystne zalecenie, jednak rozwiązuje ono tylko część 251 problemu. Patenty i dziwaczne rozszerzenia prawa autorskiego to tylko 252 dwie spośród wielu wymówek stosowanych w celu zakazywania publikacji 253 w pewnych krajach. Aby całkowicie rozwiązać problem, wszelkie 254 sprawy dotyczące legalności dystrybucji lub transmisji pewnych danych 255 powinny w ramach traktatu zostać wykluczone z globalizacji, 256 a wyroki sądowe powinny mieć zasięg tylko w kraju, w którym 257 działa osoba dokonująca dystrybucji lub transmitująca dane.</p> 258 259 <p> 260 <!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 --> 261 <!-- ; for more information, see 262 <a href="http://www.noepatents.org/hague"> 263 http://www.noepatents.org/hague</a>. 264 --> 265 W Europie oponenci patentów na oprogramowanie będą prowadzić 266 aktywne prace mające na celu zmianę Traktatu Haskiego. W USA 267 prowadzenie objął Consumer Project for Technology [Konsumenckie 268 Przedsięwzięcie na rzecz Techniki]; więcej informacji na stronie 269 <a href="http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html">cptech.org</a>.</p> 270 271 <p> 272 Na dziś (6 czerwca 2001) zaplanowano początek konferencji 273 dyplomatycznej mającej na celu opracowanie szczegółów Traktatu 274 Haskiego. Powinniśmy jak najszybciej uświadomić ministerstwom 275 i społeczeństwu jakie grożą nam niebezpieczeństwa.</p> 276 277 <hr class="column-limit" /> 278 279 <!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 --> 280 <!-- 281 You can read a draft of the Hague 282 treaty <a href="http://www.hcch.net/e/conventions/draft36e.html"> 283 here</a>.</p> 284 --> 285 <p> 286 Więcej informacji o problemach związanych z Hagą znajduje się 287 na <a 288 href="https://web.archive.org/web/20210507012748/http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html">web.lemuria.org</a>.</p> 289 </div> 290 291 <div class="translators-notes"> 292 293 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 294 </div> 295 </div> 296 297 <!-- for id="content", starts in the include above --> 298 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 299 <div id="footer" role="contentinfo"> 300 <div class="unprintable"> 301 302 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 303 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 304 z FSF można znaleźć na stronie <a 305 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 306 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 307 na adres <a 308 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 309 310 <p> 311 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 312 replace it with the translation of these two: 313 314 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 315 translations. However, we are not exempt from imperfection. 316 Please send your comments and general suggestions in this regard 317 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 318 319 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 320 321 <p>For information on coordinating and contributing translations of 322 our web pages, see <a 323 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 324 README</a>. --> 325 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 326 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 327 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 328 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 329 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 330 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 331 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 332 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 333 </div> 334 335 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 336 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 337 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 338 without talking with the webmasters or licensing team first. 339 Please make sure the copyright date is consistent with the 340 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 341 document was modified, or published. 342 343 If you wish to list earlier years, that is ok too. 344 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 345 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 346 year, i.e., a year in which the document was published (including 347 being publicly visible on the web or in a revision control system). 348 349 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 350 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 351 <p>Copyright © 2001, 2021 Richard Stallman</p> 352 353 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 354 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 355 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 356 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 357 358 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 359 <div class="translators-credits"> 360 361 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 362 Tłumaczenie: Aleksandra Tomaszewska 2005; poprawki: Mariusz Libera 2010, Jan 363 Owoc 2010.</div> 364 365 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 366 Aktualizowane: 367 368 $Date: 2022/04/12 10:06:00 $ 369 370 <!-- timestamp end --> 371 </p> 372 </div> 373 </div> 374 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 375 </body> 376 </html>