gpl-american-way.html (14207B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/gpl-american-way.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays licensing copyleft" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Licencja GNU GPL i amerykański sposób życia - Projekt GNU - Fundacja 11 Wolnego Oprogramowania (FSF)</title> 12 13 <!--#include virtual="/philosophy/po/gpl-american-way.translist" --> 14 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 15 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 16 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 17 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 18 <div class="article reduced-width"> 19 <h2>Licencja GNU GPL i amerykański sposób życia</h2> 20 21 <address class="byline">Richard M. Stallman</address> 22 23 <p> 24 Microsoft opisuje Powszechną Licencję Publicznną GNU (GNU GPL) jako licencję 25 „open source” i twierdzi, że jest ona wbrew 26 amerykańskiemu sposobowi życia. Aby zrozumieć Licencję GNU GPL 27 i poznać, jak ucieleśnia ona amerykański sposób życia, musicie najpierw 28 wiedzieć, że GPL nie została zaprojektowana jako licencja open source.</p> 29 <p> 30 Ruch Otwartego Oprogramowania (Open Source Movement), który powstał 31 w 1998 roku, ma na celu rozwijanie skutecznego i godnego 32 zaufania oprogramowania oraz zaawansowanych technologii. Cel ten chce 33 osiągać przez zaproszenie ogółu programistów i uzytkowników 34 do współpracy w rozwoju oprogramowania. Wielu programistów 35 będących członkami tego ruchu stosuje licencję GNU GPL, i jest to mile 36 widziane, ale nie odnajdziecie idei i logiki licencji GPL 37 w Ruchu Open Source. Idee te i logika wywodzą się z głębszych 38 celów i wartości Ruchu Wolnego Oprogramowania (Free Software Movement).</p> 39 <p> 40 Ruch Wolnego Oprogramowania został założony w 1984 roku, 41 ale został zainspirowany ideami roku 1776: wolnością, wspólnotą 42 i dobrowolną współpracą [1776 – rok podpisania deklaracji 43 niepodleglości USA]. Te wartości wiodą do wolności w podejmowaniu 44 przedsięwzięć (free enterprise), do swobody wypowiedzi (free speech) 45 i do wolnego oprogramowania (free software).</p> 46 <p> 47 Słowo „free” w określeniu „free software”, 48 podobnie jak w terminach „free enterprise” 49 i „free speech”, odnosi się do wolności, nie 50 do ceny [w języku angielskim <em>free</em> oznacza wolny jak 51 i darmowy]. W szczególności oznacza to, że dano wam wolność 52 poznawania, zmieniania i redystrybucji oprogramowania, którego 53 używacie. Ta wolność daje obywatelom możliwość dopomożenia sobie samym 54 i sobie nawzajem, a przez to współuczestniczenia w życiu 55 wspólnoty. Jest to sytuacja całkowicie inna niż w przypadku bardziej 56 powszechnego oprogramowania prawnie zastrzeżonego (proprietary 57 software). Oprogramowanie prawnie zastrzeżone pozostawia użytkowników 58 bez pomocy i podzielonych: wewnętrzne mechanizmy działania 59 programu są przed wami ukryte i nie możecie dzielić się oprogramowaniem 60 z bliskimi. Skuteczne, godne zaufania oprogramowanie 61 i zaawansowane technologie są pożytecznymi produktami ubocznymi 62 wolności, ale wolność tworzenia społeczności jest ważna sama 63 w sobie.</p> 64 <p> 65 Nie moglibyśmy zbudować wolnej społeczności w świecie prawnie 66 zastrzeżonego oprogramowania, gdzie każdy program ma swojego 67 Pana. Musieliśmy zbudować nowy świat w cyberprzestrzeni – 68 system operacyjny GNU, oparty na wolnym oprogramowaniu, który 69 zaczęliśmy pisać w 1984 roku. W roku 1991, kiedy system GNU był 70 już prawie ukończony, jądro Linux napisane przez Linusa Torvaldsa stało się 71 ostatnim elementem systemu. Wkrótce potem wolny system GNU/Linux był ogólnie 72 dostępny. Dziś miliony użytkowników używa systemu GNU/Linux i czerpie 73 korzyści z wolności i bycia częścią społeczności.</p> 74 <p> 75 Zaprojektowałem licencję GNU GPL aby podtrzymywać i bronić tych 76 wolności, które definiują wolne oprogramowanie – używając słów 77 z roku 1776, GPL ustanawia te wolności jako nienaruszalne prawa 78 dotyczące programów udostępnionych na licencji GPL. Licencja GPL daje 79 wam wolność studiowania, zmieniania i redystrybucji programu 80 i zapewnia, że nikt nie jest upoważniony do odebrania wam 81 tych wolności poprzez redystrybucję programu na restrykcyjnej 82 licencji.</p> 83 <p> 84 Ze względu na szerzenie współpracy zachęcamy innych 85 do modyfikowania i ulepszania programów, które udostępniamy. Ze 86 względu na szerzenie wolności ustanawiamy warunek, że te 87 zmodyfikowane wersje naszych programów muszą być tak samo wolne, jak 88 oryginalne wersje. Kładziemy nacisk na dwustronną współpracę 89 poprzez odrzucanie pasożytów: ktokolwiek chciałby skopiować fragmenty 90 naszego oprogramowania do swojego programu musi pozwolić nam 91 na używanie części tego programu w naszych programach. Nie 92 zmuszamy nikogo do wstąpienia do naszego klubu, ale ci, 93 którzy chcą z nami współpracować muszą współpracować z nami 94 na równych warunkach. Dzięki temu cały system jest sprawiedliwy.</p> 95 <p> 96 Miliony użytkowników komputerów, dziesiątki tysięcy programistów i tak 97 duże firmy jak IBM, Intel i Sun – wszyscy oni uczestniczą 98 w rozwoju oprogramowania na powyższych zasadach. Ale niektóre 99 firmy chcą korzyści bez odpowiedzialności.</p> 100 <p> 101 Od czasu do czasu firmy zwracają się do nas i mówią: 102 „Wyprodukujemy ulepszoną wersję tego programu jeżeli pozwolicie 103 nam wypuścić go na rynek jako produkt niewolny”. My mówimy: 104 „Nie, dziękujemy – wasze ulepszenia byłyby użyteczne, gdyby 105 były wolne, lecz jeżeli nie będą one wolne, to będą 106 do niczego”. Wtedy firmy apelują do naszego ego, mówiąc, 107 że nasz kod będzie miał „więcej użytkowników” 108 jeżeli będzie istniał w ich prawnie zastrzeżonym 109 programie. Odpowiadamy wtedy, że wyżej cenimy sobie wolność naszej 110 wspólnoty niż mało znaczącą formę popularności.</p> 111 <p> 112 Microsoft z pewnością chciałby korzystać z naszego kodu 113 bez żadnej odpowiedzialności, ale ma inny, szczególny cel 114 w atakowaniu licencji GNU GPL. Microsoft jest ogólnie znany raczej 115 z naśladownictwa niż innowacji. Kiedy Microsoft robi coś nowego, jego 116 cel jest strategiczny – nie chodzi o ulepszenie komputerów tak, 117 by polepszyć sytuację użytkowników, ale aby odebrać im wszelkie 118 alternatywy.</p> 119 <p> 120 Microsoft stosuje strategię zwaną „przejmij i rozszerz” 121 (embrace and extend), która jest szkodliwa dla wszelkiej konkurencji. Polega 122 to na tym, że firma ta zaczyna pracować na technologią, 123 której używają wszyscy, i dodaje małą zmianę, która jest tajna, przez 124 co nikt inny nie może jej zaimplementować. Wtedy Microsoft zaczyna używać 125 tej sekretnej zmiany, przez co tylko ich program może współpracować 126 z innymi programami Microsoftu. W niektórych przypadkach będzie 127 wam trudno używać nie-Microsoftowego programu gdy ci, z którymi 128 współpracujecie, używają programu Microsoftu. W innych przypadkach 129 będzie wam ciężko używać nie-Microsoftowego programu dla zadania A, 130 jeżeli używacie programu firmy Microsoft dla zadania B. Tak 131 czy owak technika „przejmij i rozszerz” umacnia 132 rynkową pozycję Microsoftu.</p> 133 <p> 134 Żadna licencja nie powstrzyma Microsoftu od stosowania strategii 135 „przejmij i rozszerz” jeżeli Microsoft jest 136 zdecydowany robić to za wszelką cenę. Jeżeli napiszą 137 od podstaw własny program i nie użyją przy tym naszego kodu, 138 licencja GPL ich nie dotyczy. Ale pisanie programów od podstaw 139 jest kosztowne i trudne i nawet Microsoft nie może robić tego cały 140 czas. Dlatego prowadzą kampanię mającą na celu nakłonienie nas 141 do porzucenia licencji, która chroni naszą wspólnotę, licencji, która 142 nie pozwala im powiedzieć: „Co jest wasze, jest moje, a co moje, 143 jest moje.” Microsoft chce, byśmy pozwolili mu zabrać, co tylko 144 zechce, bez dawania czegokolwiek w zamian. Chcą, byśmy porzucili 145 nasze środki obrony.</p> 146 <p> 147 Ale bezbronność nie jest zgodna z duchem amerykańskiego sposobu 148 życia. W kraju dzielnych i wolnych ludzi bronimy naszej wolności 149 z pomocą licencji GNU GPL.</p> 150 151 <h3 class="footnote">Dodatek:</h3> 152 153 <p> 154 Microsoft twierdzi, że licencja GPL jest sprzeczna 155 z „prawami własności intelektualnej”. Nie mam żadnego 156 zdania na temat „praw własności intelektualnej”, 157 ponieważ ten termin jest zbyt szeroki, by mieć na jego temat 158 rozsądną opinię. To jest termin wieloznaczny, obejmujacy prawa autorskie, 159 patenty, znaki handlowe i inne osobne zakresy prawa. Zakresy tak różne 160 w dziedzinie przepisów i ich zastosowań, że jakiekolwiek 161 stwierdzenia na temat ich wszystkich razem są 162 uproszczone. Aby myśleć mądrze o prawach autorskich, patentach 163 lub znakach handlowych, musicie myśleć o nich jako 164 o oddzielnych terminach. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest 165 niezgadzanie się na wrzucenie wszystkich tych określeń do jednego 166 worka z napisem „własność intelektualna”.</p> 167 <p> 168 Moje poglądy na temat prawa autorskiego musiałbym wyjaśniać przez 169 godzinę, ale stosuję jedną zasadniczą regułę: prawo autorskie nie może 170 byc usprawiedliwieniem dla odmawiania społeczeństwu wolności. Abraham 171 Lincoln powiedział: „Jeżeli występuje konflikt pomiędzy prawami 172 człowieka i prawami własności, prawa człowieka muszą 173 zwyciężyć”. Prawa własności są wymyślone po to, by polepszać 174 jakość życia człowieka, a nie po to, by ją pogarszać.</p> 175 </div> 176 177 <div class="translators-notes"> 178 179 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 180 </div> 181 </div> 182 183 <!-- for id="content", starts in the include above --> 184 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 185 <div id="footer" role="contentinfo"> 186 <div class="unprintable"> 187 188 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 189 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 190 z FSF można znaleźć na stronie <a 191 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 192 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 193 na adres <a 194 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 195 196 <p> 197 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 198 replace it with the translation of these two: 199 200 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 201 translations. However, we are not exempt from imperfection. 202 Please send your comments and general suggestions in this regard 203 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 204 205 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 206 207 <p>For information on coordinating and contributing translations of 208 our web pages, see <a 209 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 210 README</a>. --> 211 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 212 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 213 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 214 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 215 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 216 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 217 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 218 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 219 </div> 220 221 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 222 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 223 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 224 without talking with the webmasters or licensing team first. 225 Please make sure the copyright date is consistent with the 226 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 227 document was modified, or published. 228 229 If you wish to list earlier years, that is ok too. 230 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 231 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 232 year, i.e., a year in which the document was published (including 233 being publicly visible on the web or in a revision control system). 234 235 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 236 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 237 <p>Copyright © 2001, 2021 Richard M. Stallman</p> 238 239 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 240 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 241 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 242 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 243 244 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 245 <div class="translators-credits"> 246 247 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 248 Tłumaczenie: Kamil Ignacak 2004; uaktualnienie Daniel Oźminkowski 2011; 249 poprawki: Jan Owoc 2011.</div> 250 251 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 252 Aktualizowane: 253 254 $Date: 2021/09/30 10:33:37 $ 255 256 <!-- timestamp end --> 257 </p> 258 </div> 259 </div> 260 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 261 </body> 262 </html>