government-free-software.html (16663B)
1 <!--#set var="PO_FILE" 2 value='<a href="/philosophy/po/government-free-software.pl.po"> 3 https://www.gnu.org/philosophy/po/government-free-software.pl.po</a>' 4 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/government-free-software.html" 5 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/government-free-software.pl-diff.html" 6 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2016-06-07" --> 7 8 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 9 <!-- Parent-Version: 1.86 --> 10 11 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 12 <title>Środki, jakich mogą użyć rządy, by promować wolne oprogramowanie - Projekt 13 GNU - Free Software Foundation</title> 14 15 <!--#include virtual="/philosophy/po/government-free-software.translist" --> 16 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 17 <!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" --> 18 <h2>Środki, jakich mogą użyć rządy, by promować wolne oprogramowanie</h2> 19 20 <p><a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard Stallman</strong></a></p> 21 22 <p>Niniejszy artykuł prezentuje strategie prowadzące do zdecydowanego 23 poparcia wolnego oprogramowania w instytucjach państwowych, które 24 poprowadzą cały kraj ku wolności oprogramowania.</p> 25 26 <p>Misją państwa jest organizowanie społeczeństwa ku wolności 27 oraz dobrobytowi. W dziedzinie informatyki jednym z aspektów 28 tej misji jest popieranie użytkowników w stosowaniu wolnego 29 oprogramowania: <a href="/philosophy/free-sw.html">oprogramowaniu, które 30 szanuje wolność użytkowników</a>. Oprogramowanie własnościowe (niewolne) 31 tratuje wolność tych, którzy je używają; jest problemem społecznym, który 32 rząd powinien się starać wyeliminować.</p> 33 34 <p>Instytucje państwowe muszą nalegać na wykorzystywanie wolnego 35 oprogramowania w celu zachowania niezależności informatycznej 36 (tzn. kontroli państwa nad własnymi zasobami informatycznymi). Wszyscy 37 użytkownicy zasługują na to aby panować nad swoimi 38 komputerami, a obowiązkiem państwa wobec obywateli jest zachowanie 39 kontroli nad zasobami informatycznymi wykorzystywanymi w ich 40 imieniu. Obecnie większość działań rządu opartych jest na informatyce, 41 więc od utrzymania kontroli nad zasobami informatycznymi zależy 42 kontrola nad tymi działaniami. Utrata tej kontroli przez organ, którego 43 misja jest krytyczna, podważa bezpieczeństwo narodowe.</p> 44 45 <p>Przejście organów administracji na wolne oprogramowanie może również 46 przynieść dodatkowe korzyści, takie jak oszczędności finansowe 47 oraz popieranie lokalnych firm udzielających wsparcia technicznego.</p> 48 49 <p>W tym tekście pojęcie „podmiotu państwowego” odnosi się 50 do wszystkich szczebli rządu i oznacza wszelkie publiczne organy, 51 w tym szkoły, spółki publiczno-prywatne, instytucje w dużej mierze 52 finansowane ze środków państwowych takie jak szkoły społeczne, a także 53 spółki skarbu państwa lub takie, którym państwo nadało wyjątkowe 54 przywileje albo przyznało specjalne funkcje.</p> 55 56 <h3>Edukacja</h3> 57 <p>Najważniejsza strategia dotyczy edukacji, ponieważ to ona kształtuje 58 przyszłość państwa:</p> 59 60 <ul> 61 <li><b>Uczyć wyłącznie wolnego oprogramowania</b><br /> 62 Instytucje związane ze szkolnictwem, a przynajmniej te, które są 63 podmiotami państwowymi, powinny uczyć korzystania wyłącznie z wolnego 64 oprogramowania (zatem nie powinny nigdy doprowadzać uczniów 65 do korzystania z niewolnego oprogramowania), a także 66 wyjaśniać obywatelskie powody, dla których należy nalegać 67 na wykorzystywanie wolnego oprogramowania. Nauczanie o niewolnym 68 oprogramowaniu to nauczanie zależności, co jest sprzeczne z misją 69 szkolnictwa.</li> 70 </ul> 71 72 <h3>Państwo i społeczeństwo</h3> 73 <p>Kluczowe są również te strategie państwa, które wpływają na to, jakiego 74 oprogramowania używają osoby prywatne i organizacje:</p> 75 76 <ul> 77 <li><p><b>Nigdy nie wymagać niewolnego oprogramowania</b><br /> 78 Prawo i praktyka działań sektora publicznego muszą zostać zmienione 79 w taki sposób, by nigdy nie wymagać i nie wywierać presji 80 na osoby prywatne lub organizacje aby musiały wykorzystywać 81 niewolne oprogramowanie. Powinny one także zniechęcać 82 do wykorzystywania środków komunikacji i stosowania praktyk 83 wydawniczych, które pociągają za sobą takie konsekwencje (wliczając <a 84 href="http://www.defectivebydesign.org/what_is_drm">DRM [<em>Digital 85 Restrictions Management</em> – cyfrowe zarządzanie 86 ograniczeniami]</a>).</p></li> 87 88 <li><p><b>Rozprowadzać wyłącznie wolnego oprogramowania</b><br /> 89 Ilekroć podmiot państwowy upublicznia oprogramowanie, wliczając w to 90 programy zawarte lub wyszczególnione na swoich stronach 91 internetowych, musi być ono wolnym oprogramowaniem i musi być możliwym 92 do uruchomienia na platformie zawierającej wyłącznie wolne 93 oprogramowanie.</p></li> 94 95 <li><p><b>Witryny rządowe</b><br /> 96 Strony internetowe i usługi sieciowe podmiotów państwowych muszą być 97 tak zaprojektowane, aby użytkownicy mogli korzystać z nich 98 za pomocą wyłącznie wolnego oprogramowania bez utraty ich 99 funkcjonalności.</p></li> 100 101 <li><p><b>Wolne formaty i protokoły</b><br /> 102 Podmioty państwowe powinny używać wyłącznie formatów plików 103 i protokołów komunikacji, które są dobrze obsługiwane przez wolne 104 oprogramowanie, najlepiej z opublikowanymi specyfikacjami. (Nie 105 wspominamy o tym w kategorii „standardów”, 106 ponieważ powinno to dotyczyć zarówno interfejsów standardowych jaki 107 i niestandardowych). Przykładowo, nie powinny one rozprowadzać nagrań 108 dźwiękowych lub filmów w formatach, które wymagają technologii 109 Flash lub niewolnych kodeków, a biblioteki publiczne nie powinny 110 rozprowadzać materiałów zawierających DRM (cyfrowe zarządzanie 111 ograniczeniami).</p> 112 113 </li> 114 115 <li><p><b>Oddzielić komputery od licencji</b><br /> 116 Sprzedaż komputerów nie może wymagać zakupu licencji na oprogramowanie 117 własnościowe. Prawo powinno wymagać aby sprzedawca oferował kupującemu 118 możliwość kupienia komputera bez oprogramowania własnościowego 119 i bez płacenia za licencję.</p> 120 <p>Wymuszanie zapłaty jest złem wtórnym i nie powinno nas rozpraszać 121 od krzywdy wyrządzanej przez oprogramowanie własnościowe, to jest 122 utrata wolności wskutek używania. Tym nie mniej, nadużycie w postaci 123 wymuszania, aby użytkownicy za nie płacili daje niektórym 124 deweloperom oprogramowania własnościowego nieuczciwą przewagę, 125 na niekorzyść wolności użytkowników. Państwo powinno tym nadużyciom 126 zapobiec.</p> 127 </li> 128 </ul> 129 130 <h3>Niezależność informatyczna</h3> 131 <p>Wiele strategii wpływa na niezależność informatyczną państwa. Podmioty 132 państwowe muszą utrzymać panowanie nad swoimi zasobami informatycznymi, 133 a nie przekazywać go w ręce prywatne. Dotyczy to wszystkich 134 systemów komputerów, w tym również smartfonów.</p> 135 136 <ul> 137 <li><p><b>Migracja do wolnego oprogramowania</b><br /> 138 Podmioty państwowe muszą przenieść się na wolne oprogramowanie 139 i nie powinny instalować ani kontynuować użytkowania 140 jakiegokolwiek niewolnego oprogramowania, chyba, że w drodze 141 tymczasowego wyjątku. Tylko jedna agencja powinna być upoważniona 142 do udzielania wyjątków od tej zasady i tylko przy istotnych 143 powodach. Celem tej agencji powinno być ograniczenie liczby wyjątków 144 do zera.</p></li> 145 146 <li><p><b>Rozwijać wolne rozwiązania IT</b><br /> 147 Gdy podmiot państwowy płaci za rozwój oprogramowania, umowa powinna 148 wymagać, aby było ono wolnym oprogramowaniem i aby było ono 149 możliwe do uruchomienia i rozwijania w stuprocentowo-wolnym 150 środowisku. Wszystkie umowy powinny tego wymagać, a jeśli twórca 151 oprogramowania nie spełni tych wymagań, nie powinien otrzymać zapłaty 152 za wykonaną pracę.</p></li> 153 154 <li><p><b>Wybierać komputery dla wolnego oprogramowania</b><br /> 155 Gdy podmiot państwowy kupuje lub leasinguje komputery, powinien 156 wybierać spośród tych modeli, które w swojej klasie są najbardziej 157 zbliżone do ideału pracy bez jakiegokolwiek oprogramowania 158 własnościowego. Dla każdej klasy komputerów państwo powinno posiadać listę 159 modeli zatwierdzonych na podstawie tego kryterium. Modele dostępne 160 zarówno dla obywateli, jak i podmiotów państwowych powinny być 161 przedkładane nad te dostępne wyłącznie dla podmiotów państwowych.</p></li> 162 163 <li><p><b>Negocjować z producentami</b><br /> 164 Państwo powinno aktywnie negocjować z producentami, 165 aby wypuszczali oni na rynek (zarówno do użytku przez 166 instytucje państwowe, jak i społeczeństwo), we wszystkich jego 167 rodzajach, taki sprzęt, który nie wymaga oprogramowania własnościowego.</p></li> 168 169 <li><p><b>Łączyć się z innymi państwami</b><br /> 170 Państwo powinno zachęcać inne państwa do wspólnych negocjacji 171 z producentami w sprawie dopuszczalnego sprzętu. Razem będą miały 172 większą siłę przebicia.</p></li> 173 </ul> 174 175 <h3>Niezależność informatyczna II</h3> 176 <p>Niezależność informatyczna (i bezpieczeństwo) państwa obejmuje także 177 kontrolę nad komputerami, za pomocą których wykonywane są 178 obowiązki państwa. Wymaga to unikania <a 179 href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">usługi jako 180 zamiennik oprogramowania</a> [ang. <em>Service as a Software 181 Substitute</em>], chyba, że usługa ta uruchamiana jest przez organ 182 należący do tej samej gałęzi władzy, a także unikania innych 183 praktyk umniejszających kontrolę państwa nad jego zasobami 184 informatycznymi. Wobec tego,</p> 185 186 <ul> 187 <li><b>Rząd musi utrzymywać kontrolę nad swoimi komputerami</b><br /> 188 Każdy komputer używany przez państwo musi należeć lub być wynajmowany 189 przez tę samą gałąź władzy, która go używa, a gałąź ta nie powinna 190 oddawać podmiotom zewnętrznym prawa decydowania, kto ma dostęp 191 do komputera, kto może go serwisować (zarówno sam sprzęt, jak 192 i oprogramowanie), ani jakie oprogramowanie może być na nim 193 zainstalowane. Jeśli komputer nie jest przenośny, to w trakcie 194 użytkowania powinien znajdować się w przestrzeni zajmowanej przez 195 państwo (albo jako właściciel, albo jako najemca).</li> 196 </ul> 197 198 <h3>Wpływ na rozwój</h3> 199 <p>Strategia państwa wpływa na rozwój wolnego i niewolnego 200 oprogramowania:</p> 201 202 <ul> 203 <li><p><b>Promować wolne oprogramowanie</b><br /> 204 Państwo powinno zachęcać programistów do tworzenia lub rozwijania 205 wolnego oprogramowania i udostępniania go publicznie, 206 np. za pomocą ulg podatkowych lub innych zachęt 207 finansowych. I przeciwnie, żadne tego typu zachęty nie powinny być 208 oferowane w celu rozwijania, rozpowszechniania lub używania 209 niewolnego oprogramowania.</p></li> 210 211 <li><p><b>Nie promować niewolnego oprogramowania</b><br /> 212 W szczególności, deweloperzy oprogramowania własnościowego nie powinni 213 mieć możliwości „podarowania” szkołom kopii takiego 214 oprogramowania, a następnie odliczenia od podatku jego wartości 215 nominalnej. Oprogramowanie własnościowe nie ma racji bytu w szkole.</p></li> 216 </ul> 217 218 <h3>E-odpady</h3> 219 <p>Wolność nie powinna pociągać za sobą e-odpadów:</p> 220 221 <ul> 222 <li><p><b>Wymienialne oprogramowanie</b><br /> 223 Wiele nowoczesnych komputerów jest tak zaprojektowanych, aby nie można 224 było zastąpić wgranego na nie oprogramowania wolnym 225 oprogramowaniem. Przez to jedynym sposobem na ich uwolnienie jest 226 zezłomowanie ich. Ta praktyka jest szkodliwa dla społeczeństwa.</p> 227 228 <p>Dlatego też powinno być nielegalne, albo przynajmniej zniechęcane 229 w znaczny sposób przez wysokie podatki sprzedawanie, importowanie 230 lub rozprowadzanie nowych komputerów (tzn. nie używanych) 231 lub produktów na bazie komputera, które posiadają tajne interfejsy 232 sprzętowe lub celowe ograniczenia utrudniające użytkownikom rozwój, 233 instalację i używanie zamienników dla części lub całości 234 zainstalowanego oprogramowania, które producent mógłby aktualizować. To 235 dotyczyłoby, w szczególności, każdego sprzętu dla którego „<a 236 href="/proprietary/proprietary-jails.html">jailbreak</a>” jest 237 wymagany do zainstalowania innego systemu operacyjnego, lub dla 238 którego interfejsy do obsługi urządzeń peryferyjnych są tajne. 239 </p></li> 240 </ul> 241 242 <h3>Neutralność technologiczna</h3> 243 244 <p>Dzięki środkom opisanym w tym artykule, państwo może odzyskać kontrolę 245 nad swoimi zasobami informatycznymi i prowadzić swoich obywateli, 246 firmy i organizacje ku panowaniu nad ich zasobami 247 informatycznymi. Niektórzy jednak protestują, że to by podważało 248 „zasadę” neutralności technologicznej.</p> 249 250 <p>Ideą neutralności technologicznej jest to, że państwo nie powinno 251 odgórnie narzucać preferencji technicznych. Można się sprzeczać czy to 252 dobre stanowisko, ale ogranicza się wyłącznie do spraw 253 technicznych. To, co jest tu proponowane, to są sprawy o wadze etycznej, 254 socjalnej i politycznej, więc są <a 255 href="/philosophy/technological-neutrality.html">poza zakresem neutralności 256 <em>technologicznej</em></a>. Tylko ci, którzy chcą poddać sobie kraj by 257 sugerowali, że rząd powinien objąć „neutralne” stanowisko 258 w sprawie swojej niepodległości czy wolności obywateli.</p> 259 260 <div class="translators-notes"> 261 262 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 263 </div> 264 </div> 265 266 <!-- for id="content", starts in the include above --> 267 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 268 <div id="footer"> 269 <div class="unprintable"> 270 271 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 272 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 273 z FSF można znaleźć na stronie <a 274 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 275 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 276 na adres <a 277 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 278 279 <p> 280 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 281 replace it with the translation of these two: 282 283 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 284 translations. However, we are not exempt from imperfection. 285 Please send your comments and general suggestions in this regard 286 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 287 288 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 289 290 <p>For information on coordinating and submitting translations of 291 our web pages, see <a 292 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 293 README</a>. --> 294 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 295 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 296 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 297 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 298 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 299 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 300 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 301 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 302 </div> 303 304 <p>Copyright © 2011, 2015 Free Software Foundation, Inc.</p> 305 306 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 307 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 308 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 309 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 310 311 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 312 <div class="translators-credits"> 313 314 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 315 Tłumaczenie: Tomasz W. Kozłowski, Jan Owoc, Paweł Różański 2013; poprawki: 316 Jan Owoc 2014, 2016.</div> 317 318 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 319 Aktualizowane: 320 321 $Date: 2019/07/09 16:10:31 $ 322 323 <!-- timestamp end --> 324 </p> 325 </div> 326 </div> 327 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 328 </body> 329 </html>