gnu-linux-faq.html (84624B)
1 <!--#set var="PO_FILE" 2 value='<a href="/gnu/po/gnu-linux-faq.pl.po"> 3 https://www.gnu.org/gnu/po/gnu-linux-faq.pl.po</a>' 4 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/gnu/gnu-linux-faq.html" 5 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/gnu/po/gnu-linux-faq.pl-diff.html" 6 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2016-08-18" --> 7 8 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 9 <!-- Parent-Version: 1.86 --> 10 11 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 12 <title>GNU/Linux FAQ - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title> 13 14 <!--#include virtual="/gnu/po/gnu-linux-faq.translist" --> 15 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 16 <!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" --> 17 <h2>GNU Linux FAQ – Richard Stallman</h2> 18 19 <div class="announcement"> 20 <blockquote><p>Aby dowiedzieć się więcej o tym problemie, możecie również przeczytać 21 naszą stronę <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">Linux i Projekt GNU</a>, 22 stronę <a href="/gnu/why-gnu-linux.html">Dlaczego GNU/Linux?</a> 23 oraz stronę <a 24 href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">Użytkownicy GNU, który nigdy 25 nie słyszeli o GNU</a>.</p></blockquote> 26 </div> 27 28 <p> 29 Gdy ludzie zauważają, że używamy i zalecamy używanie nazwy 30 GNU/Linux na określenie systemu operacyjnego, który inni nazywają 31 po prostu „Linux”, zadają dużo pytań. Poniżej przedstawiono 32 często spotykane pytania i nasze odpowiedzi. </p> 33 34 <ul> 35 36 <li><a href="#why">Czemu nazywacie ten system GNU/Linux a nie Linux?</a></li> 37 38 <li><a href="#whycare">Czemu ta nazwa jest ważna?</a></li> 39 40 <li><a href="#howerror">Jak to się stało, że większość ludzi używa nazwy 41 „Linux”?</a></li> 42 43 <li><a href="#always">Czy zawsze powinniśmy mówić „GNU/Linux” 44 zamiast „Linux”?</a></li> 45 46 <li><a href="#linuxalone">Czy Linux osiągnąłby taki sam sukces gdyby nie 47 było GNU?</a></li> 48 49 <li><a href="#divide">Czy nie byłoby lepiej dla wspólnoty gdybyście nie 50 wprowadzali tą sprawą podziałów między ludźmi?</a></li> 51 52 <li><a href="#freespeech">Czy projekt GNU nie popiera prawa każdej osoby 53 do nazywania systemu taką nazwą, jaką ta osoba wybierze?</a></li> 54 55 <li><a href="#everyoneknows">Skoro wszyscy znają rolę [Projektu] GNU 56 w rozwoju systemu operacyjnego, czy przedrostek „GNU/” 57 nie będzie oczywisty bez używania go?</a></li> 58 59 <li><a href="#everyoneknows2">Skoro znam rolę GNU w tym systemie, jakie to 60 ma znaczenie, jakiej nazwy używam?</a></li> 61 62 <li><a href="#windows">Czy skrócenie określenia „GNU/Linux” 63 do „Linux” jest analogiczne do skrócenia nazwy 64 „Microsoft Windows” do „Windows”?</a></li> 65 66 <li><a href="#tools">Czy GNU nie jest tylko zestawem narzędzi 67 programistycznych dołączonych do Linuksa?</a></li> 68 69 <li><a href="#osvskernel">Jaka jest różnica między systemem operacyjnym 70 a jądrem?</a></li> 71 72 <li><a href="#house">Jądro systemu jest jak fundament domu. Jak dom może być 73 prawie ukończony, kiedy nie posiada fundamentów?</a></li> 74 75 <li><a href="#brain">Czy to nie jądro jest mózgiem systemu?</a></li> 76 77 <li><a href="#kernelmost">Czy pisanie jądra nie jest większością pracy 78 w tworzeniu systemu operacyjnego?</a></li> 79 80 <li><a href="#notinstallable">Jak może GNU być systemem operacyjnym, skoro nie 81 mogę zdobyć czegoś o nazwie „GNU” i zainstalować?</a></li> 82 83 <li><a href="#afterkernel">Nazywamy system operacyjny tak jak jądro: 84 Linux. Czy nie jest normalne nazywanie systemu tak jak nazywa się 85 jądro?</a></li> 86 87 <li><a href="#feel">Czy inny system może „zachowywać się jak 88 Linux”?</a></li> 89 90 <li><a href="#long">Nazwa „GNU/Linux” sprawia kłopot, bo jest 91 za długa. Może zaproponujecie krótszą nazwę?</a></li> 92 93 <li><a href="#long2">Nazwa „GNU/Linux” sprawia kłopot, bo jest 94 za długa. Dlaczego mam się wysilać aby mówić 95 „GNU/”?</a></li> 96 97 <li><a href="#long3">Niestety, „GNU plus Linux” ma cztery 98 sylaby. Ludzie nie będą używali tak długiej nazwy. Nie powinniście znaleźć 99 krótszej?</a></li> 100 101 <li><a href="#justgnu">Skoro Linux został dodany do systemu GNU, 102 czy byłoby błędem nazwanie systemu po prostu 103 „GNU”?</a></li> 104 105 <li><a href="#trademarkfee">Musiałbym uiścić opłatę, gdybym chciał użyć słowa 106 „Linux” w nazwie swojego produktu; odnosi się to również 107 do określenia „GNU/Linux”. Czy jeśli dla uniknięcia 108 opłat używam „GNU” bez „Linux”, to jest to 109 nieuczciwe?</a></li> 110 111 <li><a href="#many">Wiele innych projektów wniosło swój wkład do systemu, 112 czyniąc go takim, jaki jest dzisiaj: Tex, X11, Apache, Perl i wiele 113 innych programów. Czy wasza argumentacja sugeruje, że powinniśmy 114 uwzględnić również ich wkład? (Ale to doprowadziłoby do absurdalnie 115 długich nazw)</a></li> 116 117 <li><a href="#others">Wiele innych projektów wniosło swój wkład do systemu, 118 czyniąc go takim, jaki jest dzisiaj, ale nie nalegają na nazywanie 119 go XYZ/Linux. Czemu mielibyśmy traktować GNU inaczej?</a></li> 120 121 <li><a href="#allsmall">GNU jest małym odłamem dzisiejszych systemów, 122 więc dlaczego powinnyśmy o nim wspominać?</a></li> 123 124 <li><a href="#manycompanies">Wiele przedsiębiorstw wniosło swój wkład 125 do systemu, czyniąc go takim, jaki jest dzisiaj; czyżby to znaczyło, 126 że powinniśmy go nazywać GNU/Red hat/Novell/Linux?</a></li> 127 128 <li><a href="#whyslash">Czemu piszecie „GNU/Linux” zamiast 129 „GNU Linux”?</a></li> 130 131 <li><a href="#whyorder">Czemu forma „GNU/Linux” a nie 132 „Linux/GNU”?</a></li> 133 134 <li><a href="#distronames0">Deweloperzy mojej dystrybucji nazywają ją 135 „Foobar Linux”, ale to nic nie mówi o zawartości 136 systemu. Dlaczego nie mogą nazywać jak chcą?</a></li> 137 138 <li><a href="#distronames">Moja dystrybucja nazywa się „Foobar 139 Linux”; czy nie jest oczywiste to, że to jest Linux?</a></li> 140 141 <li><a href="#distronames1">Oficjalna nazwa mojej dystrybucji to „Foobar 142 Linux”; czy nie jest błędem nazywanie jej inaczej niż 143 „Foobar Linux”?</a></li> 144 145 <li><a href="#companies">Czy poproszenie firm takich jak Mandrake, Red Hat 146 i IBM by nazywały swoje dystrybucje „GNU/Linux” nie dałoby 147 lepszych rezultatów niż zwracanie się z tym do pojedynczych 148 osób?</a></li> 149 150 <li><a href="#reserve">Czy nie byłoby lepiej zarezerwować nazwę 151 „GNU/Linux” dla dystrybucji zawierających jedynie wolne 152 oprogramowanie? W końcu taki jest ideał projektu GNU.</a></li> 153 154 <li><a href="#gnudist">Czemu nie stworzyć dystrybucji Linuksa w wydaniu GNU 155 (sic) i nazwać ją GNU/Linux?</a></li> 156 157 <li><a href="#linuxgnu">Czemu nie stwierdzić, że „Linux jest jądrem 158 systemu GNU” i udostępnić jakąś istniejącą wersję systemu 159 GNU/Linux pod nazwą „GNU”?</a></li> 160 161 <li><a href="#condemn">Czy na początku Projekt GNU potępił 162 i sprzeciwił się używaniu nazwy Linux?</a></li> 163 164 <li><a href="#wait">Czemu czekaliście tak długo zanim zaczęliście prosić ludzi o 165 używanie nazwy GNU/Linux?</a></li> 166 167 <li><a href="#allgpled">Czy konwencja GNU/<i>nazwa</i> powinna być 168 stosowana do wszystkich programów udostępnianych na licencji GPL? 169 </a></li> 170 171 <li><a href="#unix">Skoro duża część idei GNU wywodzi się z Uniksa, 172 czy GNU nie powinien uznać jego zasług używając słowa 173 „Unix” w swojej nazwie?</a></li> 174 175 <li><a href="#bsd">Czy powinniśmy również mówić „GNU/BSD”?</a></li> 176 177 <li><a href="#othersys">Jeżeli zainstaluję narzędzia GNU w systemie 178 Windows, czy to oznacza, że pracuję w systemie 179 GNU/Windows?</a></li> 180 181 <li><a href="#justlinux">Czy Linux nie może być używany bez GNU?</a></li> 182 183 <li><a href="#howmuch">Ile musi być systemu GNU aby system się nazywał 184 GNU/Linux?</a></li> 185 186 <li><a href="#linuxsyswithoutgnu">Czy istnieją kompletne systemy Linuksowe 187 [sic] bez GNU?</a></li> 188 189 <li><a href="#helplinus">Czemu jednak nie nazwać systemu 190 „Linux” i wzmocnić w ten sposób roli Linusa Torvaldsa 191 jako gwiazdy naszej wspólnoty?</a></li> 192 193 <li><a href="#claimlinux">Czy nie jest złem oznaczanie pracy Linusa 194 Torvaldsa jako GNU?</a></li> 195 196 <li><a href="#linusagreed">Czy Linus Torvalds zgadza się 197 z twierdzeniem, że Linux to tylko jądro?</a></li> 198 199 <li><a href="#finishhurd">Dlaczego nie skończyć jądra GNU Hurd, wydać system GNU 200 w całości, i zapomnieć o tym jak nazywać GNU/Linux?</a></li> 201 202 <li><a href="#lost">Bitwa już jest przegrana –społeczność już 203 zdecydowała i my nie możemy tego zmienić, więc po co jeszcze o tym 204 myśleć?</a></li> 205 206 <li><a href="#whatgood">Społeczność już zdecydowała i my nie możemy tego 207 zmienić, więc co to da, że ja będę mówić 208 „GNU/Linux”?</a></li> 209 210 <li><a href="#explain">Czy nie byłoby lepiej nazywać system 211 „Linux” i uczyć o jego prawdziwym pochodzeniu 212 w krótkim omówieniu?</a></li> 213 214 <li><a href="#treatment">Niektórzy ludzie śmieją się z was kiedy prosicie 215 ich o nazywanie systemu: GNU/Linux. Czemu narażacie się na takie 216 traktowanie?</a></li> 217 218 <li><a href="#alienate">Niektórzy ludzie potępiają was kiedy prosicie ich o 219 nazywanie systemu: GNU/Linux. Czy nie tracicie na tym, że ich 220 zrażacie?</a></li> 221 222 <li><a href="#rename">Niezależnie od waszego wkładu, czy jest możliwa 223 zmiana nazwy systemu operacyjnego?</a></li> 224 225 <li><a href="#force">Czy nie jest złem zmuszanie ludzi do nazywania 226 systemu „GNU/Linuksem”?</a></li> 227 228 <li><a href="#whynotsue">Czemu nie pozywać do sądu ludzi, którzy nazywają 229 cały system „Linux”?</a></li> 230 231 <li><a href="#BSDlicense">Od kiedy sprzeciwiliście się oryginalnej licencji 232 BSD wymaganej do uznania wkładu Uniwersytetu w Californi, 233 czy nie będzie zakłamaniem żądanie uznania dla projektu GNU?</a></li> 234 235 <li><a href="#require">Czy nie powinniście umieścić w treści licencji 236 GNU GPL punktu, który wymagałby nazywania systemu „GNU”?</a></li> 237 238 <li><a href="#deserve">Skoro nie umieściliście w licencji GNU GPL punktu 239 wymagającego od ludzi nazywania systemu „GNU”, to 240 zasłużyliście na swoją obecną sytuację. Czemu się teraz skarżycie?</a></li> 241 242 <li><a href="#contradict">Czy nie wyszlibyście lepiej na tym, 243 gdybyście nie sprzeciwiali się temu, w co wierzy tylu ludzi?</a></li> 244 245 <li><a href="#somanyright">Skoro tylu ludzi używa nazwy „Linux”, to 246 czy nie sprawia to, że to określenie jest poprawne?</a></li> 247 248 <li><a href="#knownname">Czy nie lepiej nazywać system nazwą znaną przez 249 większość użytkowników?</a></li> 250 251 <li><a href="#winning">Wielu ludzi zwraca uwagę na to, co jest dla nich 252 dogodne lub kto wygrywa, a nie na argumenty o dobru 253 lub złu. Czy nie możecie zyskać większego poparcia z ich 254 strony w inny sposób?</a></li> 255 256 </ul> 257 258 <dl> 259 260 <dt id="why">Czemu nazywacie ten system GNU/Linux a nie Linux? <span 261 class="anchor-reference-id">(<a href="#why">#why</a>)</span></dt> 262 263 <dd>Większość dystrybucji systemu operacyjnego, opartych o Linuksa jako jądro, 264 jest w zasadzie zmodyfikowaną wersją systemu operacyjnego 265 GNU. Zaczęliśmy rozwijać GNU w 1984 roku, na lata przed tym, jak 266 Linus Torvalds zaczął pisać swoje jądro. Naszym celem było stworzenie 267 kompletnego wolnego systemu operacyjnego. Naturalnie, nie napisaliśmy 268 wszystkich części sami – ale to my wytyczaliśmy 269 drogę. Napisaliśmy większość głównych składników, wnosząc największy 270 pojedynczy wkład do całości systemu. Zasadnicza wizja także była nasza. 271 <p> 272 Sprawiedliwość nakazuje, że należy nam się takie samo uznanie.</p> 273 274 <p>Przeczytaj <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">Linux a System GNU</a> 275 i <a href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">Użytkownicy GNU, 276 którzy nigdy nie słyszeli o GNU</a> oraz jeśli szukasz wyjaśnień 277 polecamy <a href="/gnu/the-gnu-project.html">Projekt GNU</a>, by poznać 278 trochę historii.</p> </dd> 279 280 <dt id="whycare">Czemu ta nazwa jest ważna? <span class="anchor-reference-id">(<a 281 href="#whycare">#whycare</a>)</span></dt> 282 283 <dd>Chociaż twórcy jądra Linux mają swój wkład we wspólnotę wolnego 284 oprogramowania, wielu z nich nie dba o wolność. Ludzie, którzy myślą, 285 że cały system to Linux, często mylą się i przypisują tym 286 programistom rolę w historii naszej wspólnoty, której tak naprawdę nie 287 odegrali. Potem przypisują nadmierną wagę do poglądów tych 288 programistów. 289 <p> 290 Nazywanie systemu GNU/Linuksem honoruje rolę, jaką odegrał nasz idealizm 291 w budowaniu naszej wspólnoty i <a 292 href="/gnu/why-gnu-linux.html">pomaga ogółowi poznawać praktyczne znaczenie 293 tych ideałów</a>. </p> 294 </dd> 295 296 <dt id="howerror">Jak to się stało, że większość ludzi używa nazwy „Linux”? 297 <span class="anchor-reference-id">(<a href="#howerror">#howerror</a>)</span></dt> 298 299 <dd>Nazywanie systemu „Linux” to nieporozumienie, które 300 rozprzestrzenia się szybciej niż korygująca je informacja. 301 <p> 302 Ludzie, którzy połączyli Linuksa z systemem GNU, byli nieświadomi tego, 303 że na tym właśnie polegała ich działalność. Skupili swoją uwagę 304 na tym kawałku, Linuksie, i nie zdawali sobie sprawy, że w 305 tej mieszaninie więcej było GNU. Zaczęli nazywać całość 306 „Linuksem”, chociaż nazwa nie pasowała do tego, co 307 uzyskali. Zorientowanie się, jaki to stanowi problem i poproszenie 308 ludzi o poprawienie tego zwyczaju, zajęło nam kilka lat. W tym czasie 309 nieporozumienie zdążyło się rozprzestrzenić.</p> 310 <p> 311 Większość ludzi nazywających ten system „Linux” nigdy nie 312 słyszała, czemu to nie jest właściwe. Widzieli innych ludzi używających tej 313 nazwy i przyjmowali, że tak powinno być. Nazwa „Linux” 314 rozpowszechnia również fałszywe przekonanie o pochodzeniu systemu, 315 ponieważ ludzie często przypuszczają, że przebieg historii systemu 316 był taki, że nazwa do niego pasuje. Na przykład, często 317 uważają, że rozwój systemu zapoczątkował Linus Torvalds w 1991 318 roku. To fałszywe przekonanie zazwyczaj wzmacnia pogląd, że ten system 319 powinien być nazywany „Linux”.</p> 320 <p> 321 Wiele pytań w tym dokumencie przedstawia próby usprawiedliwiania przez 322 ludzi nazwy, której przyzwyczaili się używać.</p> 323 </dd> 324 325 <dt id="always">Czy zawsze powinniśmy mówić „GNU/Linux” zamiast 326 „Linux”? <span class="anchor-reference-id">(<a 327 href="#always">#always</a>)</span></dt> 328 <dd> 329 Nie zawsze – tylko wtedy, kiedy mówicie o całym systemie. Kiedy 330 chodzi wam konkretnie o jądro, powinniście nazywać je „Linux”, 331 tak jak nazwał je jego autor. 332 <p> 333 Kiedy ludzie nazywają cały system „Linuksem”, w rezultacie 334 na określenie całości systemu używają tej samej nazwy, co 335 na określenie jądra. Powoduje to różnego rodzaju pomyłki, bo tylko 336 eksperci potrafią odróżnić, czy dane stwierdzenie odnosi się 337 do jądra, czy do całości systemu. Nazywając cały system 338 „GNU/Linuksem”, a jądro „Linuksem”, unikacie 339 niejednoznaczności. </p> 340 </dd> 341 342 <dt id="linuxalone">Czy Linux osiągnąłby taki sam sukces gdyby nie było GNU?<span 343 class="anchor-reference-id">(<a href="#linuxalone">#linuxalone</a>)</span></dt> 344 345 <dd> 346 W takim alternatywnym świecie nie byłoby dziś czegoś takiego jak system 347 GNU/Linux i prawdopodobnie nie byłoby żadnego wolnego systemu 348 operacyjnego. Nikt nie próbował w latach 80. [XX wieku] stworzyć 349 wolnego systemu operacyjnego. Wyjątkiem był Projekt GNU i (później) 350 grupa Berkeley CSRG [Computer Systems Research Group], która była specjalnie 351 poproszona przez Projekt GNU o rozpoczęcie uwalniania kodu. 352 <p> 353 Linus Torvalds był częściowo pod wpływem odczytu o GNU [wygłoszonego] 354 w Finlandii w 1990 roku. Możliwe, że nawet bez tego 355 wpływu mógłby napisać uniksopodobne jądro, ale prawdopodobnie nie 356 byłoby to wolne oprogramowanie. Linux stał się wolny w 1992 roku, kiedy 357 Linus ponownie udostępnił go na warunkach licencji GNU GPL. (Zajrzyjcie 358 do uwag towarzyszących wydaniu wersji 0.12.)</p> 359 <p> 360 Nawet gdyby Torvalds udostępnił Linuksa pod jakąś inną licencją wolnego 361 oprogramowania, samo wolne jądro nie znaczyłoby wiele. Znaczenie Linuksa 362 jest wynikiem wpasowania się w większą strukturę, w kompletny 363 wolny system operacyjny: GNU/Linux.</p> 364 </dd> 365 366 <dt id="divide">Czy nie byłoby lepiej dla wspólnoty gdybyście nie wprowadzali tą sprawą 367 podziałów między ludźmi? <span class="anchor-reference-id">(<a 368 href="#divide">#divide</a>)</span></dt> 369 370 <dd> 371 Kiedy prosimy ludzi, by mówili „GNU/Linux”, nie dzielimy 372 ludzi. Chcemy, by uznali wkład Projektu GNU w tworzenie systemu 373 operacyjnego GNU. Nie krytykujemy ani nie odpychamy nikogo. 374 <p> 375 Są jednak ludzie, którym nie podoba się, że to mówimy. Czasami ci 376 ludzie w odpowiedzi na to, co mówimy, odpychają nas. Nieraz są tak 377 nieuprzejmi, że można się zastanawiać czy nie próbują nas umyślnie 378 zastraszyć, byśmy milczeli. To nas nie ucisza, ale może prowadzić 379 do podziałów w społeczności, więc mamy nadzieję, 380 że przekonacie ich, by przestali.</p> 381 <p> 382 Jest to jednak drugorzędna przyczyna podziału w naszej 383 wspólnocie. Największy podział we wspólnocie istnieje między ludźmi, którzy 384 doceniają wolne oprogramowanie jako rzecz o charakterze społecznym 385 i etycznym oraz uważają oprogramowanie prawnie zastrzeżone 386 za problem społeczny (to są ludzie wspierający ruch wolnego 387 oprogramowania), a tymi, którzy podają jedynie korzyści praktyczne 388 [płynące z wolnego oprogramowania] i przedstawiają wolne 389 oprogramowanie jako efektywny model rozwoju oprogramowania (ruch open 390 source).</p> 391 <p> 392 Ten brak porozumienia to nie jest tylko kwestia nazw – to sprawa 393 różnic w wyznawanych podstawowych wartościach. Jest bardzo ważną sprawą 394 dla wspólnoty, by zauważała ten brak zgody i myślała o nim. Nazwy 395 „wolne oprogramowanie” (free software) i „open 396 source” to transparenty dwóch obozów. Przeczytaj <a 397 href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">„Dlaczego termin 398 Free Software jest lepszy niż Open Source”</a>.</p> 399 <p> 400 Ta różnica zdań w sprawie wartości częściowo związana jest 401 z ilością uwagi poświęcanej roli Projektu GNU w naszej 402 wspólnocie. Ludzie ceniący wolność chętniej będą nazywać system 403 „GNU/Linux”, a ludzie wiedzący, że ten system to 404 „GNU/Linux” chętniej zwrócą uwagę na nasze argumenty natury 405 filozoficznej za wolnością i wspólnotą (dlatego wybór nazwy dla 406 systemu operacyjnego jest tak ważny dla społeczności). Jednak ta 407 różnica zdań prawdopodobnie istniałaby nawet gdyby wszyscy znali prawdziwe 408 pochodzenie systemu i jego prawidłową nazwę, ponieważ problem jest 409 naprawdę poważny. Może on zniknąć tylko jeżeli my, którzy cenimy 410 wolność, przekonamy wszystkich (co nie będzie łatwe) lub zostaniemy 411 pokonani (miejmy nadzieję, że do tego nie dojdzie). </p> 412 </dd> 413 414 <dt id="freespeech">Czy projekt GNU nie popiera prawa każdej osoby do nazywania 415 systemu taką nazwą, jaką ta osoba wybierze? <span 416 class="anchor-reference-id">(<a href="#freespeech">#freespeech</a>)</span></dt> 417 <dd> 418 Rzeczywiście, wierzymy, że macie prawo do swobodnej wypowiedzi 419 i nazywania systemu operacyjnego taką nazwą, jaką chcecie. Chcemy, by 420 ludzie nazywali go GNU/Linux, by być sprawiedliwym wobec projektu GNU, 421 chcemy promować wartości wolności, których symbolem jest GNU, chcemy 422 informować innych, że te wartości wolności doprowadziły 423 do powstania systemu operacyjnego. 424 </dd> 425 426 <dt id="everyoneknows">Skoro wszyscy znają rolę [Projektu] GNU w rozwoju systemu operacyjnego, 427 czy przedrostek "GNU/" nie będzie oczywisty bez używania go? <span 428 class="anchor-reference-id">(<a 429 href="#everyoneknows">#everyoneknows</a>)</span></dt> 430 431 <dd>Doświadczenie pokazuje, że użytkownicy systemu i w ogóle 432 użytkownicy komputerów często nic nie wiedzą o systemie GNU. Większość 433 artykułów o systemie nie wymienia nazwy „GNU” ani ideałów, 434 które popiera GNU. Artykuł <a 435 href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">Użytkownicy GNU, którzy nigdy 436 nie słyszeli o GNU</a> wyjaśnia bardziej to zagadnienie. 437 <p> 438 Ludzie, którzy tak twierdzą, to prawdopodobnie geekowie (komputerowi 439 maniacy) mający na myśli geeków, których znają. Geekowie często wiedzą 440 o GNU, ale mogą mieć całkowicie błędne wyobrażenie o tym, czym jest 441 GNU. Na przykład wielu z nich myśli, że jest to zbiór <a 442 href="#tools">„narzędzi”</a> lub projekt mający 443 na celu skonstruowanie takich narzędzi</p> 444 <p> 445 Słownictwo dotyczące tej kwestii, co jest typowe, ilustruje inne powszechne 446 błędne pojęcie. Mówiąc o „roli GNU” w rozwoju czegoś 447 zakłada się, że GNU to grupa ludzi. GNU jest systemem 448 operacyjnym. Miałoby sens mówić o roli Projektu GNU w takiej 449 czy innej działalności, ale nie o roli GNU.</p> 450 </dd> 451 452 <dt id="everyoneknows2">Skoro znam rolę [Projektu] GNU w rozwoju systemu operacyjnego, jakie to 453 ma znaczenie, jakiej nazwy używam? <span class="anchor-reference-id">(<a 454 href="#everyoneknows2">#everyoneknows2</a>)</span></dt> 455 456 <dd> 457 Jeśli Wasze słowa nie odzwierciedlają Waszej wiedzy, nie uczycie innych 458 ludzi. Większość ludzi, która słyszała o GNU/Linuksie jako o systemie myśli, 459 że jest to „Linux”, że został on zapoczątkowany przez 460 Linusa Torvaldsa i pomyślany jako „open 461 source”. Jeżeli im tego nie powiesz, to kto to zrobi? 462 </dd> 463 464 <dt id="windows">Czy skrócenie określenia „GNU/Linux” 465 do „Linux” jest analogiczne do skrócenia nazwy 466 „Microsoft Windows” do „Windows”? <span 467 class="anchor-reference-id">(<a href="#windows">#windows</a>)</span></dt> 468 469 <dd> 470 Skracanie często używanych nazw jest użyteczne, ale nie wtedy, gdy 471 skrót jest mylący. 472 <p> 473 Prawie każdy mieszkaniec krajów rozwiniętych wie, że system 474 „Windows” został stworzony przez Microsoft, więc skrócenie 475 „Microsoft Windows” do „Windows” nie wprowadza 476 nikogo w błąd odnośnie charakteru i pochodzenia systemu. Skrócenie 477 „GNU/Linux” do „Linux” wprowadza w błąd.</p> 478 <p> 479 Samo pytanie wprowadza w błąd, ponieważ GNU i Microsoft 480 należą do odrębnych kategorii. Microsoft jest firmą, a GNU jest 481 systemem operacyjnym.</p> 482 </dd> 483 484 <dt id="tools">Czy GNU nie jest tylko zestawem narzędzi programistycznych dołączonych 485 do Linuksa? <span class="anchor-reference-id">(<a 486 href="#tools">#tools</a>)</span></dt> 487 488 <dd> 489 Gdy ludzie, którzy uważają że Linux to cały system operacyjny, 490 jeżeli w ogóle usłyszą o projekcje GNU, często mają błędne wyobrażenie 491 o tym, czym GNU jest. Mogą myśleć, że GNU to nazwa zbioru 492 programów–często mówią o „narzędziach programistycznych”, 493 ponieważ zbiór naszych narzędzi programistycznych zyskał własną 494 popularność. Myśl, że „GNU” jest nazwą systemu 495 operacyjnego, trudno pogodzić z całością wyobrażeń, w której ten 496 system określany jest jako „Linux”. 497 <p> 498 Projekt GNU został nazwany tak jak system operacyjny GNU – 499 projekt ten ma stworzyć system GNU. (Przeczytaj <a 500 href="/gnu/initial-announcement.html">pierwsze ogłoszenie z roku 501 1983</a>.)</p> 502 <p> 503 Napisaliśmy takie programy jak GCC, GNU Emacs, GAS, GLIBC, BASH itd., 504 ponieważ potrzebowaliśmy ich dla systemu operacyjnego GNU. GCC, Zbiór 505 Kompilatorów GNU (GNU Compiler Collection) to kompilator, który napisaliśmy 506 dla systemu operacyjnego GNU. My, wielu ludzi pracujących nad Projektem 507 GNU, stworzyliśmy również dla systemu GNU Ghostscript, GNUCash, GNU Chess 508 i GNOME. </p> 509 </dd> 510 511 <dt id="osvskernel">Jaka jest różnica między systemem operacyjnym a jądrem? <span 512 class="anchor-reference-id">(<a href="#osvskernel">#osvskernel</a>)</span></dt> 513 514 <dd> 515 System operacyjny, w takim znaczeniu, w jakim my go używamy, 516 oznacza zbiór programów wystarczających do tego, by używać komputera 517 do różnorodnych zadań. Aby system operacyjny ogólnego 518 przeznaczenia był kompletny, powinien umożliwić wykonanie wszystkich zadań, 519 jakie wielu użytkowników chciałoby wykonać. 520 <p> 521 Jądro jest jednym z programów w systemie 522 operacyjnym–programem, który przydziela zasoby maszyny innym 523 uruchomionym programom. Jądro zajmuje się również uruchamianiem 524 i zatrzymywaniem innych programów.</p> 525 <p> 526 Sprawę gmatwa to, że niektórzy ludzie używają określenia „system 527 operacyjny” mając na myśli „jądro”. Obydwa sposoby 528 użycia tego określenia mają długą historię. Użycie zwrotu „system 529 operacyjny” przy opisywaniu „jądra” znajdywane jest 530 w wielu książkach o projektowaniu systemów, poczynając od lat 531 80. W tym samym czasie, w latach 80., określenie „system 532 operacyjny Unix” rozumiano w ten sposób, że Unix zawierał 533 wszystkie programy systemowe, a wersja Uniksa napisana w Berkeley 534 zawierała nawet gry. Ponieważ chcieliśmy, by GNU był systemem 535 uniksopodobnym, używamy terminu „system operacyjny” w ten 536 sam sposób.</p> 537 <p> 538 W większości przypadków kiedy ludzie mówią o „systemie 539 operacyjnym Linux” używają słów „system operacyjny” 540 w tym samym znaczeniu co my: mają na myśli cały zbiór 541 programów. Jeżeli to do tego się odnosicie, nazywajcie system 542 „GNU/Linux”. Jeżeli macie na myśli tylko jądro, to 543 wtedy „Linux” jest właściwą nazwą, ale proszę, mówcie 544 również „jądro”, aby uniknąć dwuznaczności 545 w określaniu, o którą część oprogramowania wam chodzi.</p> 546 <p> 547 Jeżeli wolicie używać jakiegoś innego terminu, takiego jak 548 „dystrybucja systemu” zamiast „system operacyjny”, 549 na określenie całego zbioru oprogramowania, to w porządku. Wtedy 550 będziecie mówić o dystrybucjach systemu GNU/Linux.</p> 551 </dd> 552 553 <dt id="house">Jądro systemu jest jak fundament domu. Jak dom może być prawie ukończony, 554 kiedy nie posiada fundamentów? <span class="anchor-reference-id">(<a 555 href="#house">#house</a>)</span></dt> 556 557 <dd> 558 Jądro nie jest takie ważne jak fundamenty domu, ponieważ tworzenie 559 systemu operacyjnego nie jest tak dużym przedsięwzięciem jak budowanie domu. 560 561 <p>Dom zbudowany jest z wiele różnych malutkich pociętych i zebranych 562 w jednym miejscu części. Muszą być ułożone razem od dołu 563 do góry. Tak więc kiedy fundamenty nie zostały zbudowane, tak 564 naprawdę żadne istotne części nie zostały zbudowane. Jedyne co macie to 565 wielką dziurę w ziemi.</p> 566 567 <p> 568 Natomiast system operacyjny zawiera złożone komponenty, które mogą być 569 rozbudowywane w dowolnym celu. Kiedy rozwinęliście większość 570 komponentów, większość pracy została zrobiona. To jest o wiele więcej niż 571 Międzynarodowa Stacja Kosmiczna porównana do zwykłego 572 domu. Jeżeli większość modułów Stacji Kosmicznej będzie 573 na orbitach, lecz będą oczekiwały na kolejny istotny moduł, 574 będzie to tym samym co system GNU w 1992 roku. 575 </p> 576 </dd> 577 578 <dt id="brain">Czy to nie jądro jest mózgiem systemu? <span 579 class="anchor-reference-id">(<a href="#brain">#brain</a>)</span></dt> 580 581 <dd> 582 System komputerowy nie jest taki jak ludzkie ciało i żadna jego część 583 nie odgrywa takiej roli jak mózg u człowieka. 584 </dd> 585 586 <dt id="kernelmost">Czy pisanie jądra nie jest większością pracy w tworzeniu systemu 587 operacyjnego?<span class="anchor-reference-id">(<a 588 href="#kernelmost">#kernelmost</a>)</span></dt> 589 590 <dd> 591 Nie, wiele [<em>innych</em>] elementów wymaga [<em>równie</em>] dużo pracy. 592 </dd> 593 594 <dt id="notinstallable">Jak może GNU być systemem operacyjnym, skoro nie mogę zdobyć czegoś o nazwie 595 „GNU” i zainstalować? <span class="anchor-reference-id">(<a 596 href="#notinstallable">#notinstallable</a>)</span></dt> 597 598 <dd> 599 Jest dostępne wiele <a href="/distros/distros.html">zapakowanych 600 i gotowych do zainstalowania wersji GNU</a>. Żadne z nich nie 601 nosi nazwy po prostu „GNU”, ale w zasadzie one są GNU. 602 603 <p> 604 Spodziewaliśmy się wydać system GNU zapakowanym i gotowym 605 do zainstalowania, ale inni wyprzedzili sprawę: w 1992 roku 606 inni już pakowali wersje GNU z Linuksem. Od 1993 sponsorowaliśmy 607 przedsięwzięcie aby stworzyć lepszą i bardziej wolną dystrybucję 608 GNU/Linux, nazywaną <a href="/distros/common-distros.html#Debian">Debian 609 GNU/Linux</a>. Założyciel Debiana już wybrał tą nazwę. Nie prosiliśmy go 610 aby nazywał system jedynie „GNU” ponieważ to miała być 611 nazwa systemu z jądrem GNU Hurd, które jeszcze nie było gotowe.</p> 612 613 <p> 614 Jądro GNU Hurd nigdy nie było wystarczająco gotowe; obecnie proponujemy je 615 tylko tym, którzy nad nim pracują. Więc nigdy nie pakowaliśmy GNU 616 z jądrem GNU Hurd. Jednakże, Debian zapakował tę kombinację jako Debian 617 GNU/Hurd.</p> 618 619 <p> 620 Obecnie pracujemy nad zaawansowanym menedżerem pakietów o nazwie Guix 621 i kompletną dystrybucją systemu bazującą na nim o nazwie <a 622 href="/software/guix">Guix System Distribution </a>lub GuixSD. To 623 wlicza pakowanie znacznej części systemu GNU.</p> 624 625 <p> 626 Nigdy nie podjęliśmy tego ostatniego kroku pakując GNU pod nazwą 627 „GNU”, ale to nie zmienia istoty GNU. GNU jest systemem 628 operacyjnym.</p> 629 </dd> 630 631 <dt id="afterkernel">Nazywamy system operacyjny tak jak jądro: Linux. Czy nie jest normalne 632 nazywanie systemu tak jak nazywa się jądro? <span 633 class="anchor-reference-id">(<a href="#afterkernel">#afterkernel</a>)</span></dt> 634 635 <dd> 636 Taka praktyka wydaje się bardzo rzadka–nie znajdujemy przykładów 637 innych niż błędne użycie nazwy „Linux”. Zazwyczaj system 638 operacyjny jest rozwijany jako jeden jednolity projekt, a programiści 639 wybierają nazwę dla systemu jako całości. Jądro zazwyczaj nie ma własnej 640 nazwy, zamiast tego ludzie mówią „jądro takiego-a-takiego [systemu 641 operacyjnego]” lub „takie-a-takie jądro”. 642 <p> 643 Ponieważ te dwie konstrukcje językowe są używane zamiennie, wyrażenie 644 „jądro Linux” łatwo może być [w języku angielskim] źle 645 zrozumiane jako „jądro Linuksa” sugerując, że Linux musi 646 być czymś więcej niż jądrem. Możecie uniknąć możliwości pomyłki przez 647 mówienie lub pisanie „jądro o nazwie Linux” 648 lub „Linux, jądro”.</p> 649 </dd> 650 651 <dt id="feel">Czy inny system może „zachowywać się jak Linux”? <span 652 class="anchor-reference-id">(<a href="#feel">#feel</a>)</span></dt> 653 654 <dd> 655 Nie ma czegoś takiego jak „zachowywanie się jak Linux” 656 ponieważ Linux nie ma interfejsów użytkownika. Jak każde współczesne 657 jądro, Linux jest bazą na której są uruchamiane programy; interfejsy 658 użytkownika są inną częścią systemu. Interakcja z GNU/Linuksem zawsze 659 się odbywa przez inne programy, i „zachowanie” od nich 660 zależy. 661 </dd> 662 663 <dt id="long">Nazwa „GNU/Linux” sprawia kłopot, bo jest 664 za długa. Może zaproponujecie krótszą nazwę? <span 665 class="anchor-reference-id">(<a href="#long">#long</a>)</span></dt> 666 667 <dd> 668 Przez krótki czas próbowaliśmy używać nazwy "LiGNUx", która była połączeniem 669 słów „GNU” i „Linux”. Reakcja na nią była 670 bardzo zła. Ludzie częściej akceptowali określenie „GNU/Linux”. 671 <p> 672 Najkrótszą poprawną nazwą dla tego systemu operacyjnego jest 673 „GNU”, jednak nazywamy go „GNU/Linux” <a 674 href="#justgnu">z powodów podanych poniżej</a>.</p> 675 </dd> 676 677 <dt id="long2">Nazwa „GNU/Linux” sprawia kłopot, bo jest 678 za długa. Dlaczego mam się wysilać aby mówić „GNU/”? 679 <span class="anchor-reference-id">(<a href="#long">#long2</a>)</span></dt> 680 681 <dd> 682 <p>Zajmuję tylko sekundę aby powiedzieć lub napisać 683 „GNU/”. Jeśli doceniacie system, który rozwinęliśmy, 684 czy nie możecie przez tą sekundę uznać naszej pracy?</p> 685 </dd> 686 687 <dt id="long3">Niestety, „GNU plus Linux” ma cztery sylaby. Ludzie nie będą 688 używali tak długiej nazwy. Nie powinniście znaleźć krótszej? <span 689 class="anchor-reference-id">(<a href="#long3">#long3</a>)</span></dt> 690 <dd><p>Słowo „niestety” też ma cztery sylaby, a ludzie wcale się 691 nie od tego słowa nie stronią.</p></dd> 692 693 <dt id="justgnu">Skoro Linux został dodany do systemu GNU, czy byłoby błędem 694 nazwanie systemu po prostu „GNU”? <span 695 class="anchor-reference-id">(<a href="#justgnu">#tylkognu</a>)</span></dt> 696 697 <dd> 698 Nie byłoby to błędem, ale nie jest to najlepszy pomysł. Oto powody, dla 699 których nazywamy tę wersję systemu „GNU/Linux”, a nie 700 „GNU”: 701 702 <ul> 703 <li> 704 To nie jest dokładnie GNU – system ten ma inne jądro (czyli 705 Linuksa). Odróżnienie GNU/Linuksa od GNU jest w tej sytuacji 706 użyteczne.</li> 707 <li> 708 To byłoby nie po dżentelmeńsku prosić ludzi o <em>zaprzestanie</em> 709 uznawania wkładu Linusa Torvaldsa. Napisał on ważną część składową 710 systemu. Chcemy uznania naszego wkładu w zapoczątkowanie 711 i podtrzymywanie rozwoju systemu, ale to nie znaczy, 712 że powinniśmy traktować Linusa w taki sposób, jak traktują nas 713 ludzie nazywający system operacyjny „Linuksem”. Nie zgadzamy się 714 z jego poglądami politycznymi, ale odnosimy się do tej 715 różnicy zdań uczciwie i otwarcie. Nie próbujemy pozbawić Linusa uznania 716 należnego mu za przyczynienie się do rozwoju systemu.</li> 717 <li> 718 Ponieważ wielu ludzi zna ten system operacyjny jako 719 „Linux”, to gdy będziemy go nazywać „GNU”, mogą nie 720 zorientować się, że mówimy o tym samym systemie. Jeżeli użyjemy 721 nazwy „GNU/Linux”, połączą to z tym, co słyszeli o systemie 722 Linux.</li> 723 </ul> 724 </dd> 725 726 <dt id="trademarkfee">Musiałbym uiścić opłatę, gdybym chciał użyć słowa „Linux” 727 w nazwie swojego produktu; odnosi się to również do określenia 728 „GNU/Linux”. Czy jeśli dla uniknięcia opłat używam 729 „GNU” bez „Linux”, to jest to nieuczciwe? <span 730 class="anchor-reference-id">(<a 731 href="#trademarkfee">#trademarkfee</a>)</span></dt> 732 <dd> 733 Nie ma nic złego w nazywaniu tego systemu 734 „GNU” – w gruncie rzeczy tym właśnie 735 jest. Oddanie także Linusowi Torvaldsowi należnej mu części uznania jest 736 uprzejme, ale nie macie obowiązku płacić za przywilej wyrażenia 737 swego uznania. 738 <p> 739 Zatem jeśli żeby uniknąć opłat za nazywanie go 740 „Linuksem” chcecie określać ten system po prostu jako 741 „GNU”, nie będziemy Was za to krytykować.</p> 742 </dd> 743 744 <dt id="many">Wiele innych projektów wniosło swój wkład do systemu, czyniąc go takim, 745 jaki jest dzisiaj: Tex, X11, Apache, Perl i wiele innych 746 programów. Czy wasza argumentacja sugeruje, że powinniśmy 747 uwzględnić również ich wkład? (Ale to doprowadziłoby do absurdalnie 748 długich nazw) <span class="anchor-reference-id">(<a 749 href="#many">#many</a>)</span></dt> 750 751 <dd> 752 Mówimy tylko, że powinniście wspomnieć również o głównym twórcy 753 systemu. Głównym twórcą jest Projekt GNU, a system to zasadniczo GNU. 754 <p> 755 Jeżeli żywicie silniejsze przekonanie o potrzebie honorowania tych, 756 którzy na to zasługują, być może uważacie, że niektórzy 757 drugorzędni współpracownicy również zasługują na wspomnienie o nich 758 w nazwie systemu. Jeżeli tak, to jesteśmy dalecy 759 od argumentowania przeciw temu. Jeżeli uważacie, że X11 760 zasługuje na wspomnienie w nazwie systemu i chcecie nazywać 761 system GNU/X11/Linux, to róbcie tak. Jeżeli czujecie, że Perl aż 762 się prosi o wspomnienie i chcecie pisać: GNU/Linux/Perl, to śmiało.</p> 763 <p> 764 Ponieważ długa nazwa typu GNU/X11/Apache/Linux/TeX/Perl/Python/FreeCiv 765 staje się absurdalna, musicie ustalić w pewnym miejscu próg 766 i pominąć nazwy wielu innych drugorzędnych współpracowników. Nie ma 767 żadnego w oczywisty sposób właściwego miejsca na ustawienie 768 takiego progu, więc gdziekolwiek go ustawicie, nie będziemy się o to 769 sprzeczać.</p> 770 <p> 771 Różne poziomy progowania prowadziłyby do różnych wyborów nazwy dla 772 systemu. Jedyną nazwą, która nie wynika z rozważań o sprawiedliwości 773 i uznawaniu zasług, jest „Linux”. Nie będzie sprawiedliwe 774 uznanie zasług jednego drugorzędnego projektu mającego swój wkład (Linux) 775 przy pominięciu głównego–projektu (GNU).</p> 776 </dd> 777 778 <dt id="others">Wiele innych projektów wniosło swój wkład do systemu, czyniąc go takim, 779 jaki jest dzisiaj, ale nie nalegają na nazywanie go 780 XYZ/Linux. Czemu mielibyśmy traktować GNU w specjalny sposób? <span 781 class="anchor-reference-id">(<a href="#others">#others</a>)</span></dt> 782 783 <dd> 784 Programy powszechnie dołączane do dzisiejszego GNU/Linuksa zostały 785 opracowane w ramach tysięcy różnych przedsięwzięć. Członkowie 786 wszystkich tych projektów zasługują na uznanie za swój wkład, 787 ale nie są głównymi twórcami systemu jako całości, więc nie 788 proszą, żeby je jako takich honorowano. 789 <p> 790 GNU jest inne, bo jest więcej niż tylko wniesionym do systemu 791 programem, więcej niż zbiorem wniesionych programów. GNU jest zrębem, 792 na bazie którego zbudowano ten system.</p> 793 </dd> 794 795 <dt id="allsmall">GNU jest małym odłamem dzisiejszych systemów, więc dlaczego powinnyśmy 796 o nim wspominać? <span class="anchor-reference-id">(<a 797 href="#allsmall">#allsmall</a>)</span></dt> 798 <dd> 799 W 2008 roku pakiety GNU stanowiły 15% „głównego” 800 repozytorium dystrybucji gNewSense GNU/Linux. Linux stanowił 1,5%. Ten sam 801 argument powinien Was przekonać do mówienia czegoś więcej, niż samo 802 „Linux”. 803 804 <p> 805 GNU jest małym fragmentem dzisiejszego systemu, natomiast Linux jest 806 jeszcze mniejszy. Lecz obie te części stanowią rdzeń systemu; system 807 powstał poprzez ich połączenie. Tak więc nazwa 808 „GNU/Linux” w dalszym ciągu pozostaje właściwa. 809 </p> 810 </dd> 811 812 <dt id="manycompanies">Wiele przedsiębiorstw wniosło swój wkład do systemu, czyniąc go takim, 813 jaki jest dzisiaj; czyżby to znaczyło, że powinniśmy go nazywać 814 GNU/Red hat/Novell/Linux? <span class="anchor-reference-id">(<a 815 href="#manycompanies">#manycompanies</a>)</span></dt> 816 817 <dd> 818 <p> 819 GNU jest nieporównywalne z Red Hatem czy Novellem. Nie jest 820 przedsiębiorstwem, ani organizacją, ani nawet działalnością. GNU 821 to system operacyjny. (Kiedy mówimy o Projekcie GNU, oznacza to projekt, 822 którego celem jest rozwijanie systemu GNU). System GNU/Linux bazuje 823 na GNU i dlatego GNU powinno się pojawić w jego nazwie. 824 </p> 825 <p> 826 Wiele z tego, co te firmy wniosły do systemu GNU/Linux, stanowi 827 kod wniesiony przez nie do rozmaitych pakietów GNU, np. GCC 828 i GNOME. Nazywając system GNU/Linuksem uhonorowuje się te firmy 829 na równi ze wszystkimi innymi twórcami GNU. 830 </p> 831 </dd> 832 833 <dt id="whyslash">Czemu piszecie „GNU/Linux” zamiast „GNU Linux”? 834 <span class="anchor-reference-id">(<a href="#whyslash">#whyslash</a>)</span></dt> 835 836 <dd> 837 Zgodnie z regułami języka angielskiego w konstrukcji „GNU 838 Linux” słowo „GNU” modyfikuje słowo 839 „Linux”. To może znaczyć albo „jądro Linux 840 w wersji GNU”, albo „Linux, który jest pakietem 841 GNU”. Żadne z tych dwóch znaczeń nie jest dobrym opisem sytuacji. 842 <p> 843 Linux nie jest pakietem GNU, to znaczy, nie był napisany pod patronatem 844 Projektu GNU, ani nie był specjalnym wkładem do Projektu 845 GNU. Linus Torvalds napisał Linuksa niezależnie, jako swój własny 846 projekt. Znaczenie „Linux, który jest pakietem GNU” jest 847 więc nieprawidłowe.</p> 848 <p> 849 Nie mamy na myśli odrębnej wersji GNU jądra Linux. Wolne dystrybucje 850 GNU/Linuksa posiadają <a 851 href="http://directory.fsf.org/project/linux">oddzielną wersję Linuksa</a>, 852 od kiedy „standardowa” wersja zawiera niewolne części 853 firmware'u. Jeżeli byłyby one częścią projektu GNU, mogłyby wchodzić 854 w skład „GNU Linuksa”, jednak nie chcemy używać takiej 855 nazwy, ponieważ byłaby ona zbyt myląca.</p> 856 <p> 857 Mówimy o wersji GNU, systemu operacyjnego, wyróżniającej się tym, 858 że używa Linuksa jako jądra. Ukośnik dobrze pasuje do tej 859 sytuacji, ponieważ oznacza „połączenie”. (Przypomnijcie 860 sobie „Wejście/Wyjście”). Ten system jest połączeniem GNU 861 i Linuksa, stąd „GNU/Linux”.</p> 862 <p> 863 Są inne sposoby wyrażania „połączenia”. Jeżeli myślicie, 864 że znak plusa jest bardziej oczywisty, używajcie go. W języku 865 francuskim oczywisty jest myślnik: 866 „GNU-Linux”. Po hiszpańsku czasami mówimy „GNU con 867 Linux”.</p> 868 </dd> 869 870 <dt id="whyorder">Czemu forma „GNU/Linux” a nie „Linux/GNU”? 871 <span class="anchor-reference-id">(<a href="#whyorder">#whyorder</a>)</span></dt> 872 873 <dd> 874 <p> 875 Wymienianie na pierwszym miejscu głównego wkładu jest słuszne 876 i właściwe. Wkład do systemu wniesiony przez GNU jest nie tylko 877 większy i wcześniejszy niż Linux. To my zaczęliśmy całą działalność.</p> 878 <p> 879 Jeżeli jednak wolicie nazywać system „Linux/GNU”, to jest 880 to i tak o wiele lepsze niż to, co ludzie zazwyczaj robią, 881 czyli całkowite opuszczanie GNU i powodowanie przez to wrażenia, 882 że cały system to Linux.</p> 883 </dd> 884 885 <dt id="distronames0">Deweloperzy mojej dystrybucji nazywają ją „Foobar Linux”, 886 ale to nic nie mówi o zawartości systemu. Dlaczego nie mogą nazywać jak 887 chcą? <span class="anchor-reference-id">(<a 888 href="#distronames0">#distronames0</a>)</span></dt> 889 <dd> 890 Nazywając system „Foobar Linux” znaczy, że jest wariantem 891 „Linuksa” i tak to ludzie <a 892 href="#distronames">rozumieją</a>. 893 894 <p> 895 Jeśli nazywaliby dystrybucję GNU/Linuksa „Foobar BSD”, 896 uważalibyście to za błąd. Powiedzielibyście: „Ten system nie jest 897 BSD”. Przecież nie jest też Linuksem.</p> 898 </dd> 899 900 <dt id="distronames">Moja dystrybucja nazywa się „Foobar Linux”; czy nie znaczy 901 to, że to naprawdę jest Linux? <span class="anchor-reference-id">(<a 902 href="#distronames">#distronames</a>)</span></dt> 903 904 <dd> 905 <p>To znaczy, że twórcy dystrybucji „Foobar Linux” powtarzają 906 częsty błąd. Doceniamy to, że dystrybucje takie jak Debian, Dragora, 907 Musix, Trisquel i Venenux zaadoptowały GNU/Linux jako część swojej 908 oficjalnej nazwy i mamy nadzieję, że jeśli Wy jesteście częścią 909 innej dystrybucji, skłonicie ją aby zrobiła tak samo.</p> 910 </dd> 911 912 <dt id="distronames1">Oficjalna nazwa mojej dystrybucji to „Foobar Linux”; 913 czy nie jest błędem nazywanie jej inaczej niż „Foobar 914 Linux”? <span class="anchor-reference-id">(<a 915 href="#distronames1">#distronames1</a>)</span></dt> 916 917 <dd><p>Jeżeli ludziom tworzącym dystrybucję wolno zmienić „GNU” 918 na „Linux”, to wolno wam zrobić to samo i nazwać 919 dystrybucję „Foobar GNU/Linux”. To jest co powinniście robić 920 aby unikać ich błędu.</p></dd> 921 922 <dt id="companies">Czy poproszenie firm takich jak Mandrake, Red Hat i IBM by 923 nazywały swoje dystrybucje „GNU/Linux” nie dałoby lepszych 924 rezultatów niż zwracanie się z tym do pojedynczych osób? <span 925 class="anchor-reference-id">(<a href="#companies">#companies</a>)</span></dt> 926 927 <dd> 928 Nie dokonaliśmy wyboru jednego lub drugiego sposobu–– 929 zwracamy się do firm, organizacji i indywidualnych osób 930 z prośbą o rozprzestrzenianie informacji. Tak naprawdę to prosiliśmy o 931 to wszystkie te trzy firmy. Mandrake czasami używa terminu 932 „GNU/Linux”, ale IBM i Red Hat nie były skłonne 933 do pomocy. Jeden z szefów wykonawczych powiedział „To jest 934 decyzja czysto komercyjna. Spodziewamy się zarobić więcej pieniędzy używając 935 nazwy ‘Linux’”. Innymi słowy, ta firma nie troszczyła się 936 o to, co jest słuszne. 937 <p> 938 Nie możemy ich zmienić, ale nie jesteśmy z tych, co się poddają 939 tylko dlatego, że droga [do celu] nie jest łatwa. Możecie nie mieć 940 do swojej dyspozycji takich wpływów, jak IBM czy Red Hat, 941 ale mimo to możecie pomóc. Razem możemy zmienić sytuację na tyle, 942 że firmy będą zarabiały więcej nazywając system 943 „GNU/Linux”.</p> 944 </dd> 945 946 <dt id="reserve">Czy nie byłoby lepiej zarezerwować nazwę „GNU/Linux” dla 947 dystrybucji zawierających jedynie wolne oprogramowanie? W końcu taki 948 jest ideał projektu GNU. <span class="anchor-reference-id">(<a 949 href="#reserve">#reserve</a>)</span></dt> 950 951 <dd> 952 Często stosowana praktyka dodawania nie-wolnego oprogramowania 953 do systemu GNU/Linux jest poważnym problemem dla naszej wspólnoty. Uczy 954 ona użytkowników, że nie-wolne oprogramowanie jest ok, i że 955 używanie go jest w duchu „Linuksa”. Wiele Grup Użytkowników 956 „Linuksa” czyni z pomagania użytkownikom w używaniu 957 nie-wolnych dodatków część swojej misji i może nawet zaprasza 958 sprzedawców, by przychodzili i oferowali użytkownikom swe towary. Grupy 959 te przyjmują za cel np. „pomaganie użytkownikom” 960 GNU/Linuksa (włączając w to pomoc w używaniu nie-wolnych aplikacji 961 i sterowników), lub upowszechnianie systemu nawet za cenę 962 wolności. 963 <p> 964 Pytanie brzmi: jak próbować to zmienić.</p> 965 <p> 966 Biorąc pod uwagę, że większa część wspólnoty używającej GNU 967 z Linuksem nie zdaje sobie w tej chwili sprawy, że jest to 968 GNU, wyparcie się przez nas takich zanieczyszczonych wersji, stwierdzenie, 969 że to nie jest tak naprawdę GNU, nie nauczyłoby użytkowników, by 970 bardziej doceniali wolność. Przesłanie, jakie chcielibyśmy im przekazać, nie 971 dotarłoby do nich. Odpowiedzieliby przede wszystkim, że nie 972 myśleli o tych systemach jako o GNU.</p> 973 <p> 974 Sposób na to, żeby użytkownicy dostrzegli powiązanie systemu 975 z wolnością jest dokładnie odwrotny: trzeba informować ich, 976 że wszystkie te wersje systemu <em>są</em> wersjami GNU, 977 że wszystkie one są zbudowane na systemie, który istnieje dla 978 wolności użytkowników. Gdy to zrozumieją, zaczną postrzegać dystrybucje 979 zawierające nie-wolne oprogramowanie nie jako właściwe i prawidłowe 980 „wersje Linuksa”, lecz jako wypaczone, rozcieńczone 981 domieszkami wersje GNU.</p> 982 <p> 983 Tworzenie Grup Użytkowników GNU/Linuksa, które nazywają system GNU/Linuksem 984 i przyjmują jako podstawę działalności ideały Projektu GNU, jest bardzo 985 pożyteczne. Jeżeli Grupa Użytkowników Linuksa w waszej okolicy ma 986 takie problemy jak opisane powyżej, proponujemy, żebyście 987 albo przeprowadzili w grupie kampanię na rzecz zmiany 988 orientacji (i nazwy) lub abyście założyli nową grupę. Ludzie, którzy 989 skupiają się na powierzchownych celach, mają prawo do swoich 990 poglądów, ale nie pozwólcie im, by was w to wciągali.</p> 991 </dd> 992 993 <dt id="gnudist">Czemu nie stworzyć dystrybucji Linuksa w wykonaniu GNU (sic) 994 i nazwać ją GNU/Linux? <span class="anchor-reference-id">(<a 995 href="#gnudist">#gnudist</a>)</span></dt> 996 997 <dd> 998 Wszystkie dystrybucje „Linuksa” to tak naprawdę wersje systemu 999 GNU z Linuksem jako jądrem. Celem używania określenia 1000 „GNU/Linux” jest przekazywanie tego punktu widzenia. Utworzenie 1001 nowej dystrybucji i nazwanie tylko jej „GNU/Linux” 1002 zaciemniłoby nasz cel, do którego dążymy. 1003 <p> 1004 Co do rozwijania dystrybucji GNU/Linuksa, to już raz to zrobiliśmy 1005 kiedy sponsorowaliśmy początki tworzenia Debiana GNU/Linuksa. Robienie tego 1006 jeszcze raz nie wydaje się teraz pożyteczne. Pociągałoby to za sobą 1007 dużo pracy i byłoby bezcelowe, chyba że ta nowa dystrybucja 1008 miałaby w porównaniu z innymi dystrybucjami dużą przewagę o 1009 znaczeniu praktycznym.</p> 1010 <p> 1011 W zamian za to pomagamy deweloperom 100% wolnych dystrybucji 1012 GNU/Linuksa, takich jak gNewSense i Ututo.</p> 1013 </dd> 1014 1015 <dt id="linuxgnu">Czemu nie stwierdzić, że „Linux jest jądrem systemu GNU” 1016 i udostępnić jakąś istniejącą wersję systemu GNU/Linux pod nazwą 1017 „GNU”? <span class="anchor-reference-id">(<a 1018 href="#linuxgnu">#linuxgnu</a>)</span></dt> 1019 1020 <dd> 1021 Zaadoptowanie Linuksa jako jądra GNU w 1992 roku mogłoby być dobrym 1022 pomysłem. Gdybyśmy wtedy zdawali sobie sprawę jak długo potrwa stworzenie 1023 działającego systemu GNU Hurd, moglibyśmy to zrobić. (Niestety, to już 1024 wiedza po fakcie). 1025 <p> 1026 Jeżeli istniejącą wersję GNU/Linuksa przemianujemy 1027 na „GNU”, wtedy byłoby to coś w stylu zrobienia wersji 1028 systemu GNU i przemianowania go na „Linuksa” To nie 1029 byłoby w porządku i nie chcemy robić takich rzeczy.</p> 1030 </dd> 1031 1032 <dt id="condemn">Czy na początku Projekt GNU potępił i sprzeciwił się używaniu 1033 nazwy Linux? <span class="anchor-reference-id">(<a 1034 href="#condemn">#condemn</a>)</span></dt> 1035 1036 <dd> 1037 Nie zaadoptowaliśmy Linuksa jako nasze jądro, ale nie potępiliśmy 1038 ani nie sprzeciwiliśmy się temu. W 1993 roku zaczęliśmy dyskutować 1039 o przygotowaniach do sponsorowania rozwoju Debiana 1040 GNU/Linuksa. Próbowaliśmy również współpracować z ludźmi, którzy 1041 zmieniali niektóre pakiety GNU, by mogły być używane 1042 z Linuksem. Chcieliśmy włączyć ich zmiany do standardowych wersji, 1043 tak by te pakiety GNU działały w połączeniu z Linuksem 1044 bez żadnych dodatkowych ustawień. Ale te zmiany były często 1045 nieprzenośne i robione ad-hoc. Musiały być uporządkowane przed ich 1046 dołączeniem. 1047 <p> 1048 Ludzie, którzy wprowadzali te zmiany okazywali małe zainteresowanie 1049 współpracą z nami. Jeden z nich powiedział nam nawet, że nie 1050 obchodzi go współpraca z Projektem GNU ponieważ on jest 1051 „użytkownikiem Linuksa”. To był szok, ponieważ ludzie, 1052 którzy przenosili pakiety GNU na inne systemy zazwyczaj chcieli 1053 współpracować z nami, byśmy uwzględniali ich zmiany. Jednak ci 1054 ludzie [pracujący nad Linuksem], rozwijający system, który bazował 1055 przede wszystkim na GNU, byli pierwszą (i do dziś praktycznie 1056 jedyną) grupą, która nie chciała z nami współpracować.</p> 1057 <p> 1058 To doświadczenie jako pierwsze pokazało nam, że ludzie nazywali wersję 1059 systemu GNU „Linuksem”, i że to nieporozumienie utrudniało 1060 naszą pracę. Proszenie Was, abyście nazywali system „GNU/Linux” 1061 jest naszą odpowiedzią na ten problem i na inne problemy wywołane 1062 błędnym użyciem nazwy „Linux”.</p> 1063 </dd> 1064 1065 <dt id="wait">Czemu czekaliście tak długo zanim zaczęliście prosić ludzi o używanie nazwy 1066 GNU/Linux? <span class="anchor-reference-id">(<a 1067 href="#wait">#wait</a>)</span></dt> 1068 1069 <dd> 1070 <p>Tak naprawdę nie czekaliśmy. Zaczęliśmy prywatne rozmowy na ten temat 1071 z twórcami oprogramowania i dystrybutorami w roku 1994 1072 i przeprowadziliśmy bardziej publiczną kampanię w roku 1073 1996. Będziemy kontynuować tak długo, jak to będzie konieczne.</p> 1074 </dd> 1075 1076 <dt id="allgpled">Czy konwencja GNU/<i>nazwa</i> powinna być stosowana do wszystkich 1077 programów udostępnianych na licencji GPL? <span 1078 class="anchor-reference-id">(<a href="#allgpled">#allgpled</a>)</span></dt> 1079 1080 <dd> 1081 Nigdy nie mówimy o poszczególnych programach jako 1082 „GNU/<i>nazwa</i>”. Jeśli program jest pakietem GNU, możemy 1083 nazywać go „GNU <i>nazwa</i>”. 1084 <p> 1085 GNU, system operacyjny, jest stworzony z wielu różnych 1086 programów. Niektóre z programów znajdujących się w GNU były 1087 napisane jako część Projektu GNU lub stworzone specjalnie dla niego 1088 przez innych. To są pakiety GNU i często umieszczamy „GNU” 1089 w ich nazwie.</p> 1090 <p> 1091 Decyzja o udostępnieniu programu jako pakietu GNU należy do twórców 1092 programu. Jeżeli napisaliście program i chcielibyście, żeby był to 1093 pakiet GNU, napiszcie na adres <a 1094 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>, abyśmy mogli ocenić Wasz 1095 program i zdecydować, czy jest on dla nas użyteczny.</p> 1096 <p> 1097 Byłoby nie w porządku umieszczać słowo GNU w nazwie każdego 1098 programu, który jest udostępniany na warunkach licencji 1099 GPL. Jeżeli napiszecie program i udostępnicie go na warunkach 1100 licencji GPL, to nie oznacza, że napisał go Projekt GNU lub że 1101 napisaliście go dla nas. Na przykład jądro Linux jest udostępnione 1102 na warunkach licencji GNU GPL, ale Linus nie napisał go jako 1103 części Projektu GNU – zrobił to niezależnie 1104 od nas. Jeżeli coś nie jest pakietem GNU, Projekt GNU nie może 1105 przypisywać sobie za to zasługi i umieszczanie „GNU” 1106 w nazwie programu byłoby niewłaściwe.</p> 1107 <p> 1108 W przeciwieństwie do powyższej sytuacji zasługujemy 1109 na uznanie za system operacyjny GNU jako całość, chociaż nie 1110 za każdy program będący częścią systemu. System istnieje jako taki 1111 dzięki naszej determinacji i wytrwałości. Powstał w roku 1984, 1112 na lata przed początkami Linuksa.</p> 1113 <p> 1114 System operacyjny, w którym Linux stał się popularny, był 1115 w zasadzie taki sam jak system operacyjny GNU. Nie był dokładnie taki 1116 sam, ponieważ miał inne jądro, ale był prawie tym samym 1117 systemem. Był wariantem GNU. Był systemem GNU/Linux.</p> 1118 <p> 1119 Linux jest ciągle używany przede wszystkim w pochodnych tego 1120 systemu–w dzisiejszych wersjach systemu GNU/Linux. To, co stanowi o 1121 ich tożsamości, to GNU i Linux jako część centralna, a nie sam 1122 Linux.</p> 1123 </dd> 1124 1125 <dt id="unix">Skoro duża część idei GNU wywodzi się z Uniksa, czy GNU nie 1126 powinien uznać jego zasług używając słowa „Unix” w swojej 1127 nazwie? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#unix">#unix</a>)</span></dt> 1128 1129 <dd> 1130 Tak naprawdę żadna część GNU nie pochodzi z Uniksa. Unix był (i nadal 1131 jest) prawnie zastrzeżonym oprogramowaniem, więc użycie w GNU 1132 jakiegokolwiek kodu z Uniksa byłoby nielegalne. To nie jest zbieg 1133 okoliczności, to dlatego stworzyliśmy GNU: skoro nie można było 1134 swobodnie korzystać z Uniksa lub innego ówczesnego systemu 1135 operacyjnego, potrzebowaliśmy wolnego systemu by go zastąpić. Nie mogliśmy 1136 skopiować z Uniksa programów ani nawet ich części. Wszystko 1137 musiało być napisane od nowa. 1138 <p> 1139 Żadna część kodu w GNU nie pochodzi z Uniksa, ale GNU jest 1140 systemem kompatybilnym z Uniksem. Z tego względu wiele pomysłów 1141 i specyfikacji istniejących w GNU pochodzi z Uniksa. Nazwa 1142 „GNU” jest humorystycznym sposobem oddania hołdu Uniksowi, 1143 wynikającym z hakerskiej tradycji rekursywnych akronimów, sięgającej 1144 lat 70.</p> 1145 <p> 1146 Pierwszym takim rekursywnym akronimem był TINT, „TINT Is Not 1147 TECO” [TINT To Nie TECO]. Autor programu TINT napisał kolejną 1148 implementację TECO (było ich już wiele, dostępnych dla różnych systemów), 1149 ale zamiast nazywać ją nudną nazwą typu „takiczyinny TECO”, 1150 wymyślił pomysłową, zabawną nazwę. (To właśnie znaczy hacking: <a 1151 href="http://stallman.org/articles/on-hacking.html">pomysłowość i dobra 1152 zabawa</a>).</p> 1153 <p> 1154 Nazwa spodobała się innym hakerom tak bardzo, że zaczęliśmy naśladować 1155 ten zwyczaj. Stało się tradycją, że gdy pisze się od podstaw 1156 program, który jest podobny do jakiegoś istniejącego programu (na 1157 przykład o nazwie „Klever”), można nadać mu nazwę w postaci 1158 rekursywnego akronimu, takiego jak „MINK”, 1159 czyli „MINK Is Not Klever” („MINK To Nie 1160 Klever”). W myśl tej samej zasady nazwaliśmy naszego zastępcę 1161 Uniksa „GNU's Not Unix” („GNU to Nie Unix”).</p> 1162 <p> 1163 W przeszłości firma AT&T, która stworzyła Uniksa, nie chciała, by 1164 ktokolwiek nawiązywał do tej nazwy poprzez używanie słowa 1165 „Unix” w nazwie podobnego systemu. AT&T nie chciała 1166 tego nawet jeżeli ten podobny system zawierał kod z Uniksa, nawet 1167 gdyby ten system był w 99% Uniksem. AT&T tak bardzo nie chce takich 1168 nawiązań, że grozi pozwaniem sądowym za naruszenie prawa o znaku 1169 handlowym gdyby ktoś próbował w ten sposób uhonorować AT&T. To 1170 dlatego każda ze zmodyfikowanych wersji Uniksa (tak jak sam Unix 1171 prawnie zastrzeżonych), wyprodukowanych przez różne firmy komputerowe, miała 1172 jakąś inną nazwę.</p> 1173 </dd> 1174 1175 <dt id="bsd">Czy powinniśmy również mówić „GNU/BSD”? <span 1176 class="anchor-reference-id">(<a href="#bsd">#bsd</a>)</span></dt> 1177 1178 <dd> 1179 Nie nazywamy systemów BSD (FreeBSD itd.) systemami „GNU/BSD”, 1180 ponieważ to określenie nie pasuje do historii systemów BSD. 1181 <p> 1182 System BSD został stworzony jako nie-wolne oprogramowanie w latach 1183 80. przez Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley (UC Berkeley) 1184 i stał się wolny we wczesnych latach 90. Dowolny istniejący dzisiaj 1185 wolny system operacyjny to prawie na pewno wariant systemu GNU 1186 lub odmiana systemu BSD.</p> 1187 <p> 1188 Ludzie czasami pytają czy BSD to też jest wariant GNU, taki jak 1189 GNU/Linux. Nie jest. Programiści BSD zostali zainspirowani do tego, by 1190 uczynić ich kod wolnym oprogramowaniem, przez przykład Projektu GNU. Wyraźne 1191 apele ze strony aktywistów GNU pomogły przekonać ich do rozpoczęcia 1192 tego procesu, lecz ich kod ma mało wspólnego z kodem GNU.</p> 1193 <p> 1194 Systemy BSD używają dziś niektórych pakietów GNU, tak jak system GNU 1195 i jego warianty używają niektórych programów BSD. Jednak są to dwa 1196 różne systemy, które ewoluowały oddzielnie. Twórcy oprogramowania BSD nie 1197 napisali jądra i nie dodali go do systemu GNU, więc nazwa 1198 GNU/BSD nie pasuje do tej sytuacji.</p> 1199 <p> 1200 Związek między systemem GNU/Linux i GNU jest o wiele bliższy 1201 i dlatego nazwa „GNU/Linux” jest dla niego właściwa.</p> 1202 <p> 1203 Istnieje wersja GNU, która używa jądra pochodzącego z NetBSD. Jej 1204 twórcy nazywają ją „Debian GNU/NetBSD”, ale nazwa 1205 „GNU/jądrosystemuNetBSD” byłaby dokładniejsza, 1206 ponieważ NetBSD to cały system a nie tylko jądro. Nie jest to 1207 system BSD, ponieważ większość tego systemu jest taka jak system 1208 GNU/Linux.</p> 1209 </dd> 1210 1211 <dt id="othersys">Jeżeli zainstaluję narzędzia GNU w systemie Windows, czy to 1212 oznacza, że pracuję w systemie GNU/Windows? <span 1213 class="anchor-reference-id">(<a href="#othersys">#othersys</a>)</span></dt> 1214 1215 <dd> 1216 Nie w takim samym znaczeniu, jakie mamy na myśli mówiąc 1217 „GNU/Linux”. Narzędzia GNU są tylko częścią oprogramowania GNU, 1218 które jest tylko częścią systemu GNU, a pracowałyby one na innym 1219 kompletnym systemie operacyjnym, który nie ma żadnego wspólnego z GNU 1220 kodu [źródłowego]. Podsumowując, sytuacja jest zupełnie inna niż 1221 w przypadku GNU/Linuksa. 1222 </dd> 1223 1224 <dt id="justlinux">Czy Linux nie może być używany bez GNU? <span 1225 class="anchor-reference-id">(<a href="#justlinux">#justlinux</a>)</span></dt> 1226 1227 <dd> 1228 Linux jest sam w sobie, lub z małymi innymi programami, 1229 używany w niektórych urządzeniach. Te małe systemowe oprogramowania nie 1230 mają praktycznie nic wspólnego z systemami GNU/Linux. Użytkownicy nie 1231 instalują ich na przykład na pecetach; byliby nimi 1232 rozczarowani. Można powiedzieć, że te małe urządzenia uruchamiają tylko 1233 Linuksa by pokazać, jak różne są od GNU/Linuksa. 1234 </dd> 1235 1236 <dt id="howmuch">Ile musi być systemu GNU aby system się nazywał GNU/Linux? <span 1237 class="anchor-reference-id">(<a href="#howmuch">#howmuch</a>)</span></dt> 1238 1239 <dd> 1240 „Ile” nie jest dobrym pytaniem, ponieważ system GNU nie ma 1241 jasnych granic. 1242 <p> 1243 GNU jest systemem operacyjnym utrzymywanym przez społeczność. Wlicza wiele 1244 więcej aniżeli tylko oprogramowanie GNU (których jest precyzyjna lista), 1245 a ludzie na bieżąco dodają nowe pakiety. Mimo tych zmian, 1246 pozostaje to system GNU, i dodanie do tego Linuksa daje 1247 GNU/Linux. Jeśli używacie część systemu GNU, a część ominiecie, nie ma 1248 jak policzyć „ile” użyliście.</p> 1249 <p> 1250 Z punktu widzenia pakietów, Linux jest jednym z ważniejszych 1251 pakietów systemu GNU/Linux. Załączanie jednego ważnego pakietu GNU to już 1252 wystarczająco aby uzasadnić naszą prośbę o równe wspominanie. 1253 </p> 1254 </dd> 1255 1256 <dt id="linuxsyswithoutgnu">Czy istnieją kompletne systemy Linuksowe [sic] bez GNU? <span 1257 class="anchor-reference-id">(<a 1258 href="#linuxsyswithoutgnu">#linuxsyswithoutgnu</a>)</span></dt> 1259 1260 <dd> 1261 Istnieją kompletne systemy, w skład których wchodzi Linux bez GNU; 1262 Android jest tego przykładem. Ale nazywanie tego systemem 1263 „Linux” jest nieporozumieniem, tak jak jest nieporozumieniem 1264 nazywanie GNU systemem „Linux”. 1265 <p> 1266 Android jest systemem bardzo różniącym się od systemu GNU/Linux 1267 ponieważ mają bardzo mało wspólnego kodu źródłowego. W zasadzie, 1268 jedynym wspólnym elementem jest Linux.</p> 1269 <p> 1270 Jeśli myślicie o całym systemie GNU/Linux jako „Linux”, 1271 koniecznym staje się powiedzenie czegoś w stylu „Android zawiera 1272 Linuksa, ale to nie jest Linux, ponieważ nie posiada zwykłych 1273 Linuksowych [sic] bibliotek oraz narzędzi [chodzi o system GNU].”</p> 1274 <p> 1275 Android zawiera tak dużo Linuksa co GNU/Linux. To czego nie zawiera to 1276 systemu GNU. Android zastępuje go na oprogramowanie Google, które 1277 działa odmiennie. Co rozróżnia Android od GNU/Linux jest brak GNU.</p> 1278 </dd> 1279 1280 <dt id="helplinus">Czemu jednak nie nazwać systemu „Linux” i wzmocnić 1281 w ten sposób roli Linusa Torvaldsa jako gwiazdy naszej wspólnoty? <span 1282 class="anchor-reference-id">(<a href="#helplinus">#helplinux</a>)</span></dt> 1283 1284 <dd> 1285 Linus Torvalds jest gwiazdą [posterboy] (inni wybrali to słowo, nie my), co 1286 służy jego celom, nie naszym. Jego celem jest uczynienie systemu bardziej 1287 popularnym i uważa, że wartość systemu dla społeczności polega 1288 tylko na praktycznych zaletach, jakie on oferuje: jego możliwościach, 1289 niezawodności i dostępności. Linus nigdy nie był zwolennikiem <a 1290 href="/philosophy/why-free.html">wolności współpracy</a> jako zasady 1291 etycznej, i dlatego ludzie nie łączą nazwy „Linux” 1292 z tą zasadą. 1293 <p> 1294 Linus publicznie stwierdza, że nie zgadza się z ideałami ruchu 1295 wolnego oprogramowania. Przez wiele lat rozwijał w swojej pracy 1296 nie-wolne oprogramowanie (i powiedział o tym przed dużą publicznością 1297 na pokazie „Linux”World) i zachęca 1298 kolegów-programistów, żeby pracując z nim nad jądrem Linux używali 1299 nie-wolnego oprogramowania. Posuwa się nawet dalej i gani ludzi, którzy 1300 mówią, że inżynierowie i naukowcy powinni rozważać społeczne 1301 konsekwencje swojej pracy. Odrzuca w ten sposób lekcję, której 1302 społeczeństwo nauczyło się po skonstruowaniu bomby atomowej.</p> 1303 <p> 1304 Nie ma nic złego w pisaniu wolnych programów motywowanym chęcią nauki 1305 i zabawy. Jądro, które Linus napisał z tych powodów było ważnym 1306 wkładem dla naszej wspólnoty. Ale takie motywy nie są powodem, dla 1307 którego istnieje kompletny wolny system operacyjny GNU/Linux i nie 1308 zabezpieczą w przyszłości naszej wolności. Społeczeństwo musi o tym 1309 wiedzieć. Linus ma prawo lansować swoje poglądy, jednak ludzie powinni 1310 mieć świadomość, że system operacyjny, o którym mowa, wywodzi się 1311 z ideałów wolności, a nie z jego poglądów.</p> 1312 </dd> 1313 1314 <dt id="claimlinux">Czy nie jest złem oznaczanie pracy Linusa Torvaldsa jako GNU? <span 1315 class="anchor-reference-id">(<a href="#claimlinux">#claimlinux</a>)</span></dt> 1316 1317 <dd> 1318 To byłoby nieuczciwe, dlatego tego nie robimy. Rezultatem pracy 1319 Torvaldsa jest Linux, jądro. Staramy się nie przypisywać wyników pracy 1320 Torvaldsa Projektowi GNU lub oznaczać jej jako „GNU” Kiedy 1321 mówimy o całym systemie, nazwa „GNU/Linux” oddaje mu należną 1322 część. 1323 </dd> 1324 1325 <dt id="linusagreed">Czy Linus Torvalds zgadza się z twierdzeniem, że Linux to 1326 tylko jądro? <span class="anchor-reference-id">(<a 1327 href="#linusagreed">#linusagreed</a>)</span></dt> 1328 1329 <dd> 1330 <p>Przyznał się do tego na samym początku. Uwagi do wydania 1331 najwcześniejszego Linuksa mówiły, <a 1332 href="http://ftp.funet.fi/pub/linux/historical/kernel/old-versions/RELNOTES-0.01"> 1333 „Większość narzędzi używanym wraz z linuksem są oprogramowaniem 1334 GNU i są wydane na licencji GNU copyleft. Te narzędzia nie są 1335 w dystrybucji – aby dowiedzieć się więcej, zapytaj mnie 1336 (albo GNU)”</a>.</p> 1337 </dd> 1338 1339 <dt id="finishhurd">Dlaczego nie skończyć jądra GNU Hurd, wydać system GNU w całości, 1340 i zapomnieć o tym jak nazywać GNU/Linux? <span 1341 class="anchor-reference-id">(<a href="#finishhurd">#finishhurd</a>)</span></dt> 1342 1343 <dd> 1344 Chcielibyśmy uznanie za system operacyjny GNU niezależnie od jądra 1345 z którym pracuje. 1346 1347 <p>Doprowadzenie GNU Hurd do takiego stopnia aby konkurował 1348 z Linuksem byłoby sporym przedsięwzięciem i nie jest 1349 konieczne. Jedyną nieetyczną sprawą z Linuksem jako jądrem jest 1350 załączaniem „blobów” w postaci firmware; najlepszym 1351 rozwiązaniem jest <a 1352 href="http://fsf.org/campaigns/priority-projects">rozwijaniem wolnych 1353 zamienników tych blobów</a>.</p> 1354 </dd> 1355 1356 <dt id="lost">Bitwa już jest przegrana – społeczność już zdecydowała i my 1357 nie możemy tego zmienić, więc po co jeszcze o tym myśleć? <span 1358 class="anchor-reference-id">(<a href="#lost">#lost</a>)</span></dt> 1359 1360 <dd> 1361 To nie jest bitwa, tylko kampania edukacyjna. Nazwa systemu operacyjnego to 1362 nie jest jednorazowa decyzja podjęta w jednej chwili przez 1363 „społeczność” – każda osoba, każda organizacja może 1364 zdecydować jakiej nazwy używać. Nie możecie kazać innym mówić: 1365 „GNU/Linux”, ale możecie sami zdecydować się 1366 na nazywanie systemu „GNU/Linux”. Robiąc tak pomożecie nam. 1367 </dd> 1368 1369 <dt id="whatgood">Społeczność już zdecydowała i my nie możemy tego zmienić, więc co 1370 to da, że ja będę mówić „GNU/Linux”? <span 1371 class="anchor-reference-id">(<a href="#whatgood">#whatgood</a>)</span></dt> 1372 1373 <dd> 1374 To nie jest sytuacja typu „wszystko lub nic”. Poprawne 1375 i niepoprawne wzorce są w różnym stopniu rozpowszechniane przez 1376 różnych ludzi. Jeżeli będziecie nazywali system 1377 „GNU/Linux”, pomożecie innym poznać prawdziwą historię, 1378 pochodzenie i cel istnienia tego systemu operacyjnego. Nie jesteście 1379 w stanie sami poprawiać wszędzie tej błędnej nazwy, nie bardziej niż 1380 my, ale możecie w tym pomóc. Jeśli tylko kilkaset osób zauważy, 1381 że używacie terminu „GNU/Linux”, nauczycie znaczną liczbę 1382 ludzi przy małym nakładzie pracy. Niektórzy z nich powiedzą innym 1383 ludziom o poprawnej nazwie. 1384 </dd> 1385 1386 <dt id="explain">Czy nie byłoby lepiej nazywać system „Linux” i uczyć o 1387 jego pochodzeniu w krótkim omówieniu? <span 1388 class="anchor-reference-id">(<a href="#explain">#explain</a>)</span></dt> 1389 1390 <dd> 1391 Doceniamy Wasz wysiłek jeżeli pomagacie nam wyjaśniając w ten 1392 sposób kwestię nazwy systemu, jednak to nie jest najlepsza metoda. Nie 1393 jest tak efektywna jak nazywanie systemu „GNU/Linux” i nie 1394 jest wydajna pod względem czasowym. 1395 <p> 1396 Nie jest efektywna, ponieważ wyjaśnienie kwestii nazwy systemu może nie 1397 zakorzenić się w świadomości i z pewnością nie rozpropaguje 1398 się. Niektórzy z ludzi, którzy słuchają waszego tłumaczenia będą 1399 uważali i mogą nauczyć się, jakie jest prawdziwe pochodzenie systemu 1400 operacyjnego. Ale jest mało prawdopodobne, by powtórzyli innym wasze 1401 objaśnienie, gdy będą mówić o systemie. Prawdopodobnie ludzie ci nazwą go 1402 „Linux” i niechcący będą dalej rozprzestrzeniać niepoprawne 1403 informacje.</p> 1404 <p> 1405 Metoda ta nie jest wydajna, ponieważ zajmuje znacznie więcej 1406 czasu. Mówienie i pisanie „GNU/Linux” zajmie wam tylko 1407 kilka sekund, a nie minut, dziennie. W ten sposób macie okazję 1408 dotrzeć do większej ilości osób. Czynienie rozróżnienia między Linuksem 1409 i GNU/Linuksem kiedy piszecie i mówicie jest niewątpliwie 1410 najłatwiejszym sposobem efektywnego pomagania Projektowi GNU.</p> 1411 </dd> 1412 1413 <dt id="treatment">Niektórzy ludzie śmieją się z was kiedy prosicie ich o nazywanie 1414 systemu: GNU/Linux. Czemu narażacie się na takie traktowanie? <span 1415 class="anchor-reference-id">(<a href="#treatment">#treatment</a>)</span></dt> 1416 1417 <dd> 1418 Nazywanie systemu „Linux” powoduje, że ludzie mają błędne 1419 pojęcie na temat historii systemu i powodów jego 1420 istnienia. Ludzie, którzy śmieją się z naszej prośby prawdopodobnie 1421 przyjęli to błędne pojęcie i myślą, że to, co zrobiliśmy my, 1422 wykonał Linus. Śmieją się więc z nas kiedy mówimy, że to nasza 1423 zasługa. Gdyby znali prawdę, prawdopodobnie nie śmialiby się. 1424 <p> 1425 Czemu ryzykujemy wysuwając żądanie, za które czasami ludzie nas 1426 wyśmiewają? Ponieważ często ma to pożyteczne skutki, które pomagają 1427 Projektowi GNU. Aby osiągnąć nasz cel będziemy podejmować ryzyko 1428 niezasłużonych obelg.</p> 1429 <p> 1430 Jeżeli będziecie świadkami zajścia tak ironicznie niesprawiedliwej 1431 sytuacji, proszę, nie bądźcie obojętni. Nauczcie tych śmiejących się ludzi 1432 prawdziwej wersji historii. Kiedy dowiedzą się, czemu nasze żądanie jest 1433 usprawiedliwione, ci z nich, którzy mają choć trochę rozsądku, 1434 przestaną się śmiać.</p> 1435 </dd> 1436 1437 <dt id="alienate">Niektórzy ludzie potępiają was kiedy prosicie ich o nazywanie systemu: 1438 GNU/Linux. Czy nie tracicie na tym, że ich zrażacie? <span 1439 class="anchor-reference-id">(<a href="#alienate">#alienate</a>)</span></dt> 1440 1441 <dd> 1442 Nie bardzo. Ludzie, którzy nie doceniają naszej roli w rozwijaniu 1443 systemu, raczej nie zrobią wiele, by nam pomóc. Jeżeli wykonują jakąś 1444 pracę przybliżającą nas do celu, taką jak wypuszczanie na rynek 1445 wolnego oprogramowania, robią to prawdopodobnie z innych, niezwiązanych 1446 z nami powodów, a nie dlatego, że ich o to 1447 prosiliśmy. Równocześnie poprzez pokazywanie ludziom, że naszą 1448 pracę wykonał ktoś inny, podważają naszą możliwość pozyskania pomocy innych 1449 ludzi. 1450 <p> 1451 Nie ma sensu martwić się tym, że zrażamy ludzi, którzy już teraz nie są 1452 skłonni do współpracy. Skazywalibyśmy się na porażkę, gdybyśmy 1453 powstrzymywali się od poprawiania dużego błędu tylko dlatego, 1454 że moglibyśmy rozgniewać tym ludzi, którzy ten błąd 1455 utrwalają. Dlatego nadal będziemy próbowali poprawiać błędne używanie 1456 nazwy.</p> 1457 </dd> 1458 1459 <dt id="rename">Niezależnie od waszego wkładu, czy jest możliwa zmiana nazwy 1460 systemu operacyjnego? <span class="anchor-reference-id">(<a 1461 href="#rename">#rename</a>)</span></dt> 1462 1463 <dd> 1464 Nie zmieniamy nazwy niczego. Nazywaliśmy ten system „GNU” 1465 od początku jego tworzenia w roku 1983. Ludzie, którzy próbowali 1466 przemianować go na „Linux”, nie powinni byli tego robić.</dd> 1467 1468 <dt id="force">Czy nie jest złym zmuszanie ludzi do nazywania systemu 1469 „GNU/Linuksem”? <span class="anchor-reference-id">(<a 1470 href="#force">#force</a>)</span></dt> 1471 1472 <dd> 1473 Złym byłoby zmuszanie ich do tego, czego nie robimy. Mówimy 1474 „GNU/Linux” na system i [jedynie] prosimy Was o 1475 czynienie tego samego. 1476 </dd> 1477 1478 <dt id="whynotsue">Czemu nie pozywać do sądu ludzi, którzy nazywają cały system 1479 „Linux”? <span class="anchor-reference-id">(<a 1480 href="#whynotsue">#whynotsue</a>)</span></dt> 1481 1482 <dd> 1483 Nie ma żadnych podstaw prawnych do tego, by ich pozywać do sądu, 1484 ale ponieważ wierzymy w wolność słowa, nie chcielibyśmy robić tego 1485 tak czy owak. Prosimy ludzi o nazywanie systemu 1486 „GNU/Linux”, ponieważ tak należy robić. 1487 </dd> 1488 1489 <dt id="require">Czy nie powinniście umieścić w treści licencji GNU GPL punktu, 1490 który wymagałby nazywania systemu „GNU”? <span 1491 class="anchor-reference-id">(<a href="#require">#require</a>)</span></dt> 1492 1493 <dd> 1494 Celem licencji GNU GPL jest chronienie wolności użytkowników 1495 [oprogramowania] przed tymi, którzy mogliby tworzyć prawnie zastrzeżone 1496 wersje wolnego oprogramowania. Prawdą jest, że ci, którzy nazywają 1497 system „Linuksem”, często robią rzeczy ograniczające wolność 1498 użytkowników, takie jak dołączanie do GNU/Linuksa nie-wolnego 1499 oprogramowania lub nawet tworzenie nie-wolnego oprogramowania, 1500 dołączanego potem do GNU/Linuksa. Jednak akt nazywania systemu 1501 „Linuksem” sam w sobie nie odbiera użytkownikom ich 1502 wolności. Wydaje się niewłaściwe używanie licencji GPL do narzucania 1503 tego, jakimi nazwami użytkownicy mogą nazywać system. 1504 </dd> 1505 1506 <dt id="BSDlicense">Od kiedy sprzeciwiliście się oryginalnej licencji BSD wymagającej 1507 uznania wkładu Uniwersytetu w Kalifornii, czy nie jest zakłamaniem 1508 żądanie uznania dla Projektu GNU? <span class="anchor-reference-id">(<a 1509 href="#BSDlicense">#BSDlicense</a>)</span></dt> 1510 1511 <dd> 1512 Byłoby zakłamaniem gdyby licencja wymagała używania nazwy GNU/Linux, czego 1513 nie robimy. My tylko <em>prosimy</em> Was o uznanie, na które 1514 zasługujemy. 1515 1516 <p> 1517 Prosimy abyście zwrócili uwagę, że istnieją co najmniej <a 1518 href="/licenses/bsd.html">dwie różne licencje BSD</a>. Dla jasności, nie 1519 używajcie terminu „licencja BSD” bez wymieniana o którą 1520 chodzi.</p> 1521 </dd> 1522 1523 <dt id="deserve">Skoro nie umieściliście w licencji GNU GPL punktu wymagającego 1524 od ludzi nazywania systemu „GNU”, to zasłużyliście 1525 na swoją obecną sytuację. Czemu się teraz skarżycie? <span 1526 class="anchor-reference-id">(<a href="#deserve">#deserve</a>)</span></dt> 1527 1528 <dd> 1529 To pytanie przyjmuje z góry dosyć kontrowersyjną przesłankę etyczną: 1530 jeżeli ludzie nie zmuszą was do traktowania ich sprawiedliwie, to 1531 jesteście upoważnieni do wykorzystania ich tak jak chcecie. Innymi 1532 słowy zakłada, że siła stanowi o słuszności. 1533 <p> 1534 Mamy nadzieję, że tak jak my nie zgadzacie się z tym założeniem.</p> 1535 </dd> 1536 1537 <dt id="contradict">Czy nie wyszlibyście lepiej na tym, gdybyście nie sprzeciwiali się 1538 temu, w co wierzy tylu ludzi? <span class="anchor-reference-id">(<a 1539 href="#contradict">#contradict</a>)</span></dt> 1540 1541 <dd> 1542 Nie sądzimy, że powinniśmy podążać za dużą ilością ludzi, którzy 1543 zostali wprowadzeni w błąd. Mamy nadzieję, że Wy też dojdziecie 1544 do wniosku, że prawda jest ważna. 1545 <p> 1546 Nie moglibyśmy nigdy stworzyć wolnego systemu operacyjnego, gdybyśmy 1547 wcześniej nie zaprzeczyli przekonaniu podzielanemu przez większość ludzi, 1548 że oprogramowanie prawnie zastrzeżone jest właściwe 1549 i akceptowalne.</p> 1550 </dd> 1551 1552 <dt id="somanyright">Skoro tylu ludzi używa nazwy „Linux”, to czy nie sprawia 1553 to, że to określenie jest poprawne? <span 1554 class="anchor-reference-id">(<a href="#somanyright">#somanyright</a>)</span></dt> 1555 1556 <dd> 1557 Nie uważamy, że popularność błędu czyni go prawdą. 1558 </dd> 1559 1560 <dt id="knownname">Czy nie lepiej nazywać system nazwą znaną przez większość użytkowników? 1561 <span class="anchor-reference-id">(<a 1562 href="#knownname">#knownname</a>)</span></dt> 1563 1564 <dd> 1565 Użytkownicy nie są pozbawienie możliwości nauczenia się. Skoro 1566 „GNU/Linux” zawiera „Linux”, zrozumieją o czym 1567 mówicie. Jeśli czasami dodacie „(często mylnie nazywanym 1568 ‚Linux’)”, wszyscy zrozumieją. 1569 </dd> 1570 1571 <dt id="winning">Wielu ludzi zwraca uwagę na to, co jest dla nich dogodne lub kto 1572 wygrywa, a nie na argumenty o dobru lub złu. Czy nie 1573 możecie zyskać większego poparcia z ich strony w inny sposób? 1574 <span class="anchor-reference-id">(<a href="#winning">#winning</a>)</span></dt> 1575 1576 <dd> 1577 Zwracanie uwagi tylko na to, co jest dogodne lub kto wygrywa, jest 1578 amoralnym podejściem do życia. Niewolne oprogramowanie jest przykładem 1579 takiego amoralnego podejścia. Niewolne oprogramowanie dobrze prosperuje 1580 dzięki takiemu podejściu. Na dłuższą metę objęcie takiego poglądu 1581 byłoby więc doprowadzeniem się do przegranej. Będziemy dalej mówić 1582 posługując się kategoriami dobra i zła. 1583 <p> 1584 Mamy nadzieję, że należycie do ludzi, dla których liczy się 1585 kwestia dobra i zła.</p> 1586 </dd> 1587 1588 </dl> 1589 1590 <div class="translators-notes"> 1591 1592 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 1593 </div> 1594 </div> 1595 1596 <!-- for id="content", starts in the include above --> 1597 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 1598 <div id="footer"> 1599 <div class="unprintable"> 1600 1601 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 1602 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 1603 z FSF można znaleźć na stronie <a 1604 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 1605 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 1606 na adres <a 1607 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 1608 1609 <p> 1610 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 1611 replace it with the translation of these two: 1612 1613 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 1614 translations. However, we are not exempt from imperfection. 1615 Please send your comments and general suggestions in this regard 1616 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 1617 1618 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 1619 1620 <p>For information on coordinating and submitting translations of 1621 our web pages, see <a 1622 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 1623 README</a>. --> 1624 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 1625 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 1626 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 1627 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 1628 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 1629 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 1630 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 1631 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 1632 </div> 1633 1634 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 1635 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 1636 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 1637 without talking with the webmasters or licensing team first. 1638 Please make sure the copyright date is consistent with the 1639 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 1640 document was modified, or published. 1641 1642 If you wish to list earlier years, that is ok too. 1643 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 1644 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 1645 year, i.e., a year in which the document was published (including 1646 being publicly visible on the web or in a revision control system). 1647 1648 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 1649 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 1650 <p>Copyright © 2001, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, 2013, 2014, 2015 Free 1651 Software Foundation, Inc.</p> 1652 1653 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 1654 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 1655 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 1656 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 1657 1658 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 1659 <div class="translators-credits"> 1660 1661 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 1662 Tłumaczenie: Kamil Ignacak 2005, Jan Owoc 2013, 2014, 2015, Marcin Wolak 1663 2010, 2011; poprawki: Wojciech Kotwica 2005, 2006, Tomasz Kozłowski 2010, 1664 Jan Owoc 2010.</div> 1665 1666 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 1667 Aktualizowane: 1668 1669 $Date: 2019/07/09 14:41:23 $ 1670 1671 <!-- timestamp end --> 1672 </p> 1673 </div> 1674 </div> 1675 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 1676 </body> 1677 </html>