gnu-history.html (10987B)
1 <!--#set var="PO_FILE" 2 value='<a href="/gnu/po/gnu-history.pl.po"> 3 https://www.gnu.org/gnu/po/gnu-history.pl.po</a>' 4 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/gnu/gnu-history.html" 5 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/gnu/po/gnu-history.pl-diff.html" 6 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-11-02" --> 7 8 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 9 <!-- Parent-Version: 1.84 --> 10 11 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 12 <title>Przegląd Systemu GNU - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title> 13 <meta name="Keywords" content="GNU, Projekt GNU, FSF, Wolne Oprogramowanie, Fundacja Wolnego 14 Oprogramowania, Historia" /> 15 16 <!--#include virtual="/gnu/po/gnu-history.translist" --> 17 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 18 <!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" --> 19 <h2>Przegląd Systemu GNU</h2> 20 21 <p> 22 System operacyjny GNU to kompletny wolny system operacyjny zgodny 23 z Uniksem. Nazwa GNU oznacza „GNU to Nie Unix” (GNU's Not 24 Unix). Wymawia się <a href="/gnu/pronunciation.html">z jedną sylabą 25 i twardym g</a>. <a href="/gnu/initial-announcement.html">Pierwsze 26 ogłoszenie</a>, o rozpoczęciu prac nad GNU, napisał <a 27 href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a> we wrześniu 1983 28 roku. Dłuższą jego wersję, noszącą nazwę <a 29 href="/gnu/manifesto.html">Manifestu GNU</a>, opublikowano w marcu 30 1985. Manifest GNU został przetłumaczony na kilkanaście <a 31 href="/gnu/manifesto.html#translations">innych języków</a>.</p> 32 33 <p> 34 Nazwę „GNU” wybrano, gdyż spełniła parę warunków na raz: 35 po pierwsze, jest rekurencyjnym akronimem określenia „GNU's Not 36 Unix”, po drugie, ponieważ naprawdę istnieje takie słowo, 37 i po trzecie – zabawnie brzmi (również w <a 38 href="http://www.poppyfields.net/poppy/songs/gnu.html">piosence</a>).</p> 39 40 <p> 41 Słowo „free” w określeniu „free software” 42 odnosi się do <a href="/philosophy/free-sw.html">wolności</a>, nie 43 ceny. Można zapłacić za oprogramowanie GNU lub nie. Tak 44 czy inaczej, oprogramowanie to wiąże się z czterema szczególnymi 45 aspektami wolności. Pierwszy polega na uruchamianiu oprogramowania 46 w dowolny sposób, jaki tylko zapragniemy. Drugi polega na tym, 47 że mamy swobodę kopiowania, możemy je rozdawać przyjaciołom 48 i współpracownikom. Trzeci natomiast polega na tym, 49 że mamy swobodę zmieniania programu według własnych upodobań dzięki 50 pełnemu dostępowi do kodu źródłowego. Czwarty i ostatni to 51 swoboda dystrybucji ulepszonych wersji, dzięki czemu pomaga się tworzyć 52 wspólnotę. (Jeśli dystrybuuje się oprogramowanie GNU, można pobierać opłaty 53 za akt fizycznego przekazania; można też je rozdawać za darmo.)</p> 54 55 <p> 56 Przedsięwzięcie utworzenia systemu GNU nosi nazwę „Projekt 57 GNU”. Projekt GNU został zapoczątkowany w 1983 roku jako próba 58 wskrzeszenia ducha współpracy, obecnego we wspólnocie komputerowej 59 w jej wcześniejszych dniach – jako próba ponownego umożliwienia 60 współpracy, mogącej zaistnieć dzięki usunięciu przeszkód na drodze 61 do współpracy, które ustanowili właściciele oprogramowania prawnie 62 zastrzeżonego.</p> 63 64 <p> 65 W 1971, kiedy Richard Stallman rozpoczął pracę w MIT, pracował 66 z grupą osób, które używały wyłącznie <a 67 href="/philosophy/free-sw.html">wolnego oprogramowania</a>. Oprogramowanie 68 to dystrybuowały często nawet firmy komputerowe. Programiści mieli wolność 69 współpracy – i często współpracowali ze sobą.</p> 70 71 <p> 72 Kiedy nadeszły lata osiemdziesiąte, niemal całe oprogramowanie było już <a 73 href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">prawnie 74 zastrzeżone</a>, co oznacza, że miało właścicieli, którzy zabraniali 75 i nie dopuszczali do współpracy 76 użytkowników. Dlatego powstanie projektu GNU stało się koniecznością.</p> 77 78 <p> 79 Każdy komputer potrzebuje systemu operacyjnego; jeśli nie istnieje wolny 80 system operacyjny, nie można nawet zacząć używać komputera nie korzystając 81 z oprogramowania prawnie zastrzeżonego. Tak więc pierwszym 82 elementem w planie przygotowania wolnego oprogramowania musiał stać się 83 wolny system operacyjny.</p> 84 85 <p> 86 Zdecydowaliśmy, że ten system operacyjny będzie zgodny z Uniksem, 87 ponieważ projekt tego systemu okazał się sprawdzony i przenośny, 88 zaś wspomniana kompatybilność ułatwia użytkownikom Uniksa przejście 89 na GNU.</p> 90 91 <p> 92 System operacyjny typu uniksowego zawiera jądro, kompilatory, edytory, 93 narzędzia do formatowania tekstu, programy do obsługi poczty, 94 graficzny interfejs, biblioteki oprogramowania, gry i wiele innych 95 rzeczy. Widać więc, że napisanie systemu operacyjnego to ogromne 96 zadanie. Zaczęliśmy w styczniu 1984. <a href="http://fsf.org/">Fundację 97 Wolnego Oprogramowania (FSF)</a> założono w październiku 1985, 98 początkowo w celu zbierania środków na rozwój GNU.</p> 99 100 <p>Wraz z nadejściem lat dziewięćdziesiątych znaleźliśmy 101 lub napisaliśmy wszystkie główne składniki systemu oprócz jednego 102 – jądra. Wtedy, w 1991, Linus Torvalds napisał Linuksa, jądro 103 typu uniksowego, i uczynił je w 1992 roku wolnym 104 oprogramowaniem. Dzięki połączeniu Linuksa z niemal gotowym systemem 105 GNU uzyskaliśmy kompletny system operacyjny – system 106 GNU/Linux. Szacuje się, że dziesiątki milionów ludzi używa dziś <a 107 href="/distros/distros.html">systemów GNU/Linux</a>. Główna wersja Linuksa 108 obecnie zawiera niewolną część oprogramowania. Działacze wolnego 109 oprogramowania zarządzają obecnie zmodyfikowaną i wolną wersją Linuksa 110 nazwaną <a href="http://directory.fsf.org/project/linux">Linux-libre</a>.)</p> 111 112 <p> 113 Projekt GNU nie ogranicza się jednak do samego systemu 114 operacyjnego. Chcemy zapewniać całą gamę oprogramowania, jakiego tylko życzą 115 sobie użytkownicy. Są to między innymi aplikacje. W naszym <a 116 href="/directory">Katalogu Wolnego Oprogramowania</a> można znaleźć wiele 117 wolnych programów użytkowych.</p> 118 119 <p> 120 Chcemy zapewnić oprogramowanie dla użytkowników, którzy nie są ekspertami 121 od komputerów. Dlatego pracujemy nad <a 122 href="http://www.gnome.org/">pulpitem graficznym(zwanym GNOME)</a>, 123 aby ułatwić początkującym korzystanie z systemu GNU.</p> 124 125 <p>Chcemy również zapewnić gry i inne programy dostarczające 126 rozrywki. Niektóre <a 127 href="http://directory.fsf.org/wiki/Category/Game">wolne gry</a> są już 128 dostępne.</p> 129 130 <p> 131 Jakie są ograniczenia wolnego oprogramowania? Nie ma żadnych ograniczeń, 132 oprócz tych, które tworzy <a 133 href="/philosophy/fighting-software-patents.html">prawo, np. system 134 patentowy, który całkowicie blokuje rozwój wolnego 135 oprogramowania</a>. Ostatecznym celem jest dostarczenie wolnego 136 oprogramowania służącego do wykonywania codziennych czynności, które 137 będzie chciał wykonać użytkownik – w ten sposób oprogramowanie 138 prawnie zastrzeżone stanie się przestarzałe.</p> 139 140 141 <div class="translators-notes"> 142 143 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 144 </div> 145 </div> 146 147 <!-- for id="content", starts in the include above --> 148 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 149 <div id="footer"> 150 <div class="unprintable"> 151 152 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 153 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 154 z FSF można znaleźć na stronie <a 155 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 156 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 157 na adres <a 158 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 159 160 <p> 161 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 162 replace it with the translation of these two: 163 164 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 165 translations. However, we are not exempt from imperfection. 166 Please send your comments and general suggestions in this regard 167 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 168 169 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 170 171 <p>For information on coordinating and submitting translations of 172 our web pages, see <a 173 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 174 README</a>. --> 175 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 176 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 177 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 178 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 179 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 180 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 181 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 182 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 183 </div> 184 185 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 186 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 187 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 188 without talking with the webmasters or licensing team first. 189 Please make sure the copyright date is consistent with the 190 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 191 document was modified, or published. 192 193 If you wish to list earlier years, that is ok too. 194 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 195 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 196 year, i.e., a year in which the document was published (including 197 being publicly visible on the web or in a revision control system). 198 199 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 200 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 201 <p>Copyright © 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2009, 202 2012, 2014, 2017 Free Software Foundation, Inc.</p> 203 204 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 205 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 206 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 207 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 208 209 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 210 <div class="translators-credits"> 211 212 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 213 Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2001; poprawki: Wojciech Kotwica 2001, 2002, 214 2003, 2004, 2005, 2006, Marcin Wolak 2010, 2011, 2012.</div> 215 216 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 217 Aktualizowane: 218 219 $Date: 2022/07/04 18:04:52 $ 220 221 <!-- timestamp end --> 222 </p> 223 </div> 224 </div> 225 </body> 226 </html>