compromise.html (16038B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/compromise.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays upholding action" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Unikać zgubnych kompromisów - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania 11 (FSF)</title> 12 <style type="text/css" media="print,screen"><!-- 13 .imgleft, .imgright { display: block; height: 4.25em; width: auto; } 14 @media (max-width:25em) { 15 .imgleft, .imgright { float: none; margin: 0 auto; } 16 } 17 --> 18 </style> 19 20 <!--#include virtual="/philosophy/po/compromise.translist" --> 21 <!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> 22 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> 23 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 24 <!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> 25 <div class="article reduced-width"> 26 <h2>Unikać zgubnych kompromisów</h2> 27 28 <address class="byline">Richard Stallman</address> 29 30 <p class="introduction">Dwadzieścia pięć lat temu <a 31 href="/gnu/initial-announcement.html">27. września, 1983 roku, ogłosiłem 32 plan</a> stworzenia całkowicie wolnego systemu operacyjnego o nazwie 33 GNU – jest to akronim od „GNU Nie Unix”. Z 34 okazji 25. rocznicy systemu GNU, napisałem ten artykuł na temat tego, 35 jak nasza społeczność może unikać zgubnych kompromisów. Dodatkowo, oprócz 36 unikania takich kompromisów, można na wiele sposobów <a 37 href="/help/help.html">pomóc GNU</a> i wolnemu oprogramowaniu. Jedną 38 z możliwości to powiedzieć nie na używanie niewolnego programu 39 lub szkodliwego serwisu jak często możecie lub <a 40 href="/philosophy/saying-no-even-once.html">nawet raz</a>.</p> 41 <hr class="no-display" /> 42 43 <p>Celem ruchu wolnego oprogramowania jest społeczna zmiana: <a 44 href="/philosophy/free-sw.html">by uczynić całe oprogramowanie wolnym</a>, 45 by wszyscy użytkownicy byli wolni i mogli stać się częścią naszej 46 współpracującej wspólnoty. Każdy niewolny program daje jego deweloperom 47 niesprawiedliwą władzę nad użytkownikami. Naszym celem jest położyć 48 kres tej niesprawiedliwości.</p> 49 50 <p>Droga do wolności jest <a 51 href="https://www.fsf.org/bulletin/2008/spring/the-last-mile-is-always-the-hardest/">długą 52 drogą</a>. Będzie wymagać podjęcia wielu kroków i wielu lat, by 53 zobaczyć świat, w którym to normalne, że użytkownicy 54 oprogramowania są wolni. Niektóre z tych kroków są trudne 55 i wymagają poświęcenia. Niektóre będzie łatwiej podjąć idąc 56 na kompromis z ludźmi, którzy mają inne cele.</p> 57 58 <img src="/graphics/gplv3-with-text-136x68.png" alt=" [Logo GPL] " 59 class="imgright" /> 60 61 <p>W ten sposób <a href="https://www.fsf.org/">Fundacja Wolnego 62 Oprogramowania</a>, idzie na kompromisy – nawet 63 znaczące. Na przykład, idziemy na kompromis w sprawie 64 prowizji patentowej wersji 3 <a href="/licenses/gpl.html">GNU General Public 65 License</a> (GNU GPL), żeby ważne firmy przyczyniały się do i 66 rozprowadzały oprogramowanie na licencji GPLv3 i dzięki tym 67 przepisom zdobyć parę patentów. </p> 68 69 <img src="/graphics/lgplv3-with-text-154x68.png" alt=" [Logo LGPL] " 70 class="imgleft" /> 71 72 <p>Celem licencji <a href="/licenses/lgpl.html">Lesser GPL</a> jest pójście 73 na kompromis: używamy jej w niektórych wybranych wolnych 74 bibliotekach, by umożliwić swobodne ich wykorzystanie w programach 75 niewolnych ponieważ uważamy, że zakaz ten doprowadziłby 76 deweloperów do prawnie zastrzeżonych bibliotek. Akceptujemy 77 i instalujemy kod w programach GNU, by mogły one współpracować 78 z popularnymi programami niewolnymi oraz dokumentujemy 79 i publikujemy to w sposób, który zachęca użytkowników 80 oprogramowania niewolnego do zainstalowania tego wolnego, ale nie 81 odwrotnie. Wspieramy kampanie z którymi się zgadzamy, nawet jeśli nie 82 do końca zgadzamy się z grupami stojącymi za nimi.</p> 83 84 <p>Na niektóre kompromisy nie możemy się zgodzić, nawet jeśli inni 85 w naszej społeczności są do tego skłonni. Na przykład, możemy 86 <a href="/distros/free-system-distribution-guidelines.html">poprzeć tylko 87 dystrybucje GNU/Linuksa</a>, które mają przepisy o niedołączaniu niewolnego 88 oprogramowania ani nie naprowadzają użytkowników na instalowanie 89 niewolnego oprogramowania. Popieranie niewolnych dystrybucji byłoby <abbr 90 title="prowadzącym do klęski, nieszczęścia">zgubnym</abbr> kompromisem.</p> 91 92 <p>Kompromisy są zgubne jeśli będą działać przeciwko naszym celom 93 długoterminowo. Może to wystąpić zarówno na poziomie poglądów jak 94 i na poziomie działań.</p> 95 96 <p>Na poziomie poglądów, zgubne kompromisy to te, które wzmacniają te 97 miejsca, które my staramy się zmienić. Naszym celem jest świat, 98 w którym użytkownicy oprogramowania są wolni, ale jak 99 na razie większość użytkowników komputerów nie uznają wolności 100 za coś ważnego. Zajęli się wartościami „konsumenta” co 101 oznacza, że osądzają programy tylko pod względem cech 102 praktycznych, takich jak cena i wygoda.</p> 103 104 <p>Klasyczna książka Dale'a Carnegie'a <cite>Jak zdobyć przyjaciół 105 i zjednać sobie ludzi</cite> podaje, że najskuteczniejszym 106 sposobem, by przekonać kogoś do zrobienia czegoś, jest przedstawienie 107 argumentów, które przemawiają do jego wartości. Istnieją sposoby dzięki 108 którym możemy odwołać się do typowych wartości konsumentów 109 w naszym społeczeństwie. Na przykład, wolne oprogramowanie można 110 uzyskać bezpłatnie, co pozwala zaoszczędzić pieniądze użytkownika. Wiele 111 wolnych programów jest tak samo wygodnych i niezawodnych. Powołując się 112 na te praktyczne korzyści udało się przekonać wiele osób 113 do korzystania z różnych wolnych programów, z czego niektóre 114 są już bardzo popularne.</p> 115 116 <p>Jeśli takie zachęcanie ludzi do korzystania z wolnych programów 117 działa, można pomyśleć o przemilczeniu pojęcia wolności a skupić się 118 tylko na praktycznych korzyściach, które mają sens w odniesieniu 119 do wartości konsumentów. To właśnie robi „open source” 120 i związana z nim retoryka.</p> 121 122 <p>Takie podejście może nas tylko częściowo doprowadzić do celu, jakim 123 jest wolność. Ludzie, którzy używają wolnego oprogramowania tylko dlatego, 124 że jest bardziej wygodne będą mu wierni tak długo, jak pozostanie ono 125 wygodne. Oni nie widzą powodu, by nie korzystać wraz z nim 126 z wygodnych programów prawnie zastrzeżonych.</p> 127 128 <p>Filozofia otwartego źródła odwołuje się do wartości konsumentów, 129 a to potwierdza i wzmacnia je. Dlatego <a 130 href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">nie opowiadamy się 131 za ruchem open source</a>.</p> 132 133 <div class="pict narrow"> 134 <img src="/graphics/gnulaptop.png" 135 alt="[Unoszący się Gnu z laptopem]" /> 136 </div> 137 138 <p>Aby utworzyć wolną społeczność w pełni i na stałe, musimy 139 zrobić więcej, niż zachęcić ludzi do korzystania z niektórych 140 wolnych oprogramowań. Musimy rozprzestrzenić ideę oceniania oprogramowania 141 (i innych rzeczy) nie tylko pod względem wygody jako „wartości 142 obywatelskich”, lecz na podstawie tego, czy respektuje prawa 143 użytkowników i społeczności. Wtedy ludzie nie wpadną w pułapkę 144 autorskiego programu kuszącego atrakcyjnym i wygodnym funkcjom.</p> 145 146 <p>Aby promować wartości obywateli, musimy mówić o nich i pokazać, 147 że to one są podstawą naszych działań. Musimy odrzucić kompromis Dale'a 148 Carnegie'a, który wpływałby na ich działanie przez popieranie wartości 149 konsumentów.</p> 150 151 <p>Nie znaczy to, że nie możemy w ogóle przytoczyć praktycznych 152 korzyści. Możemy i to robimy. Staje się to problemem dopiero wtedy, gdy 153 praktyczne zalety spychają wolność na drugi plan. Dlatego, gdy 154 powołujemy się na praktyczne zalety wolnego oprogramowania, 155 przypominamy, że są to tylko <em>dodatkowe, drugorzędne powody</em> by 156 go preferować.</p> 157 158 <p>Nie wystarczy, aby nasze słowa były zgodne z naszymi ideałami; 159 nasze działania również muszą się z nimi zgadzać. Tak więc musimy 160 również unikać kompromisów, które dotyczą lub uprawomocniają rzeczy, 161 które chcemy zlikwidować.</p> 162 163 <p>Na przykład, z doświadczenia wiemy, że można przyciągnąć 164 użytkowników do systemu <a 165 href="/gnu/why-gnu-linux.html">GNU/Linux</a>, jeśli zawiera on kilka 166 niewolnych programów. Może to być słodka niewolna aplikacja, która wpada 167 użytkownikowi w oko lub niewolna platforma programowania, taka jak 168 <a href="/philosophy/java-trap.html">Java</a> (dawniej) lub Flash 169 (wciąż), lub niewolny sterownik urządzenia, który wspiera niektóre 170 modele sprzętu.</p> 171 172 <p>Kompromisy te są kuszące, ale podważają cel. Jeśli rozpowszechniamy 173 niewolne oprogramowanie lub skierujemy ludzi w tym kierunku, to 174 trudno powiedzieć: „oprogramowanie niewolne jest niesprawiedliwe, to 175 społeczny problem, a my musimy położyć temu kres”. Nawet jeśli 176 będziecie to powtarzali, Wasze działania będą to podważać.</p> 177 178 <p>Nie chodzi tu o to, czy ludzie powinni <em>mieć możliwość</em> 179 lub <em>pozwolenie</em> instalowania niewolnego oprogramowania. Głównym 180 celem systemu jest umożliwienie i pozwolenie użytkownikom robić tego, 181 co chcą. Ważne jest, czy pokierujemy użytkowników w stronę 182 niewolnego oprogramowania. Cokolwiek robią, robią to na własną 183 odpowiedzialność. Naszą jest to, co robimy dla nich oraz w jakim 184 kierunku ich poprowadzimy. Nie możemy kierować użytkowników 185 do oprogramowania zastrzeżonego, bo to właśnie ono jest złem.</p> 186 187 <p>Zgubny kompromis nie tylko ma zły wpływ 188 na innych. Za pośrednictwem dysonansu poznawczego może również 189 wypaczyć nasze wartości. Posiadając pewne wartości, a tym samym robiąc 190 coś sprzecznego, mamy duże szanse na zmianę naszych wartości 191 lub naszych działań, tak by wykluczyć sprzeczność. Tak oto projekty, 192 które mówią tylko o praktycznych korzyściach, lub kierują w stronę 193 niewolnego oprogramowania, prawie zawsze unikają nawet <em>sugerowania</em>, 194 że niewolne oprogramowanie jest nieetyczne. Wzmacniają wartości 195 konsumentów zarówno dla swoich uczestników, jak i dla 196 społeczeństwa. Musimy odrzucić te kompromisy jeśli chcemy zachować nasze 197 wartości.</p> 198 199 <p>Jeśli chcesz przejść do wolnego oprogramowania nie naruszając wolności, 200 skorzystaj z <a href="https://www.fsf.org/resources">zasobów 201 FSF</a>. Jest to lista sprzętu i konfiguracji, które współpracują 202 z wolnym oprogramowaniem, <a href="/distros/distros.html">całkowicie 203 wolnymi dystrybucjami GNU/Linuksa</a> gotowymi do zainstalowania, 204 oraz <a href="https://directory.fsf.org/">tysiącami pakietów wolnego 205 oprogramowania</a>, które działają w 100 procentowym wolnym 206 środowisku. Jeśli chcesz pomóc społeczności utrzymać się na drodze ku 207 wolności, jednym sposobem jest publiczna obrona wartości obywatela. Kiedy 208 ludzie dyskutują, co jest dobre a co złe, lub co można zrobić, 209 powołuj się na wartości wolności oraz wspólnoty.</p> 210 211 <p>Droga na skróty to żadne udogodnienie jeśli nie prowadzi 212 do pożądanego celu. By osiągnąć ambitny cel, kompromis jest niezbędny, 213 ale strzeż się kompromisów które wiodą daleko od celu.</p> 214 215 <hr class="column-limit"/> 216 217 <p> 218 Podobny punkt widzenia, ale w innej dziedzinie życia znajdziecie 219 w <a 220 href="https://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/jul/19/nudge-is-not-enough-behaviour-change">„Nudge” 221 is not enough</a>. 222 </p> 223 </div> 224 225 <div class="translators-notes"> 226 227 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 228 </div> 229 </div> 230 231 <!-- for id="content", starts in the include above --> 232 <!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> 233 <div id="footer" role="contentinfo"> 234 <div class="unprintable"> 235 236 <p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 237 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu 238 z FSF można znaleźć na stronie <a 239 href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających 240 odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać 241 na adres <a 242 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 243 244 <p> 245 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 246 replace it with the translation of these two: 247 248 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 249 translations. However, we are not exempt from imperfection. 250 Please send your comments and general suggestions in this regard 251 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 252 253 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 254 255 <p>For information on coordinating and contributing translations of 256 our web pages, see <a 257 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 258 README</a>. --> 259 Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, 260 ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie 261 tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy 262 w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 263 href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej 264 informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji 265 tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a 266 href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> 267 </div> 268 269 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 270 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 271 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 272 without talking with the webmasters or licensing team first. 273 Please make sure the copyright date is consistent with the 274 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 275 document was modified, or published. 276 277 If you wish to list earlier years, that is ok too. 278 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 279 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 280 year, i.e., a year in which the document was published (including 281 being publicly visible on the web or in a revision control system). 282 283 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 284 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 285 <p>Copyright © 2008, 2021 Free Software Foundation, Inc.</p> 286 287 <p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" 288 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji 289 Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 290 4.0 Międzynarodowe</a>.</p> 291 292 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> 293 <div class="translators-credits"> 294 295 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 296 Tłumaczenie: Agnieszka Sznajder 2011, Jan Owoc 2020; poprawki: Jan Owoc 297 2011, 2013, 2015, Marcin Wolak 2011.</div> 298 299 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 300 Aktualizowane: 301 302 $Date: 2021/09/30 10:33:37 $ 303 304 <!-- timestamp end --> 305 </p> 306 </div> 307 </div> 308 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 309 </body> 310 </html>