taler-merchant-demos

who-does-that-server-really-serve.html (29594B)

---

 <!--#set var="PO_FILE"
  value='<a href="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl.po">
  https://www.gnu.org/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl.po</a>'
  --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html"
  --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl-diff.html"
  --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-12-23" --><!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.en.html" -->
 
 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
 <!-- Parent-Version: 1.96 -->
 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html -->
 <!--#set var="TAGS" value="essays cultural ns" -->
 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" -->
 
 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
 <title>Wie dient die server eigenlijk echt? - GNU-project - Free Software
 Foundation</title>
 
 <!--#include virtual="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist" -->
 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" -->
 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE-->
 <!--#include virtual="/server/outdated.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" -->
 <div class="article reduced-width">
 <h2>Wie dient die server eigenlijk echt?</h2>
 
 <address class="byline">door Richard Stallman</address>
 
 <div class="introduction">
 <p><em>Op het internet is niet-vrije software niet de enige manier om je
 computervrijheid te verliezen. Service als Softwarevervanging, of SaaSS, is
 een andere manier om iemand anders macht te geven over jouw
 computeractiviteiten.</em></p>
 </div>
 
 <p>Waar het om gaat is dat je zeggenschap hebt over een programma dat iemand
 anders heeft geschreven (als het tenminste vrij is), terwijl je nooit
 zeggenschap kunt hebben over een dienst die iemand anders beheert. Gebruik
 dus nooit een dienst als het draaien van een programma volstaat.</p>
 
 
 <p>SaaSS betekent dat je iemand anders' dienst gebruikt, in plaats van jouw
 eigen kopie van een programma. Wij hebben de uitdrukking bedacht; artikelen
 en advertenties gebruiken 'm niet, en ze zullen je niet vertellen dat hun
 dienst SaaSS is. In plaats daarvan gebruiken ze waarschijnlijk de vage en
 afleidende term &ldquo;cloud&rdquo;, wat een noemer is voor SaaSS en vele
 andere praktijken, waarvan sommigen gebruikers misbruiken en andere weer
 prima zijn. Met de uitleg en voorbeelden op deze pagina kan je vaststellen
 of een dienst SaaSS is.</p>
 
 <h3>Achtergrond: hoe niet-vrije software jouw vrijheid wegneemt</h3>
 
 <p>Digitale technologie kan je vrijheid geven, maar het kan jouw vrijheid ook
 wegnemen. De zeggenschap over onze eigen computeractiviteiten werd eerst
 bedreigd door <em>niet-vrije software</em>: software waar gebruikers geen
 controle over hebben, omdat de eigenaar (een bedrijf zoals Apple of
 Microsoft) er controle over heeft. Die eigenaar maakt vaak misbruik van deze
 onrechtvaardige macht door middel van malafide functies in het programma,
 zoals spionage, achterdeurtjes, en <a
 href="https://www.defectivebydesign.org">digitaal beheer van beperkingen
 (DRM)</a> (door hun eigen propaganda &ldquo;digitaal beheer van
 rechten&rdquo;genoemd).</p>
 
 <p>Onze oplossing voor dit probleem is het ontwikkelen van <em>vrije
 software</em> en het niet accepteren van niet-vrije software. Vrije software
 betekent dat jij, als gebruiker, vier essenti&euml;le vrijheden hebt. De
 vrijheid: (0)&nbsp;om het programma uit te voeren zoals jij wilt,
 (1)&nbsp;om de broncode te bestuderen en te wijzigen, zodat het werkt zoals
 jij wilt, (2)&nbsp;om exacte kopie&euml;n te verspreiden en (3)&nbsp;om
 kopie&euml;n van jouw aangepaste versies te verspreiden. (Zie de <a
 href="/philosophy/free-sw.html">definitie van vrije software</a>.)</p>
 
 <p>Met vrije software kunnen wij als gebruikers weer zeggenschap krijgen over
 onze eigen computeractiviteiten. Er bestaat nog steeds niet-vrije software,
 maar we kunnen het uitsluiten van ons leven, en velen onder ons hebben dat
 gedaan. Nu krijgen we echter een andere verleidelijke manier aangeboden om
 de controle over onze computeractiviteiten kwijt te raken: Service als
 Softwarevervanging (SaaSS). In het belang van onze vrijheid moeten we ook
 dat niet accepteren.</p>
 
 <h3>Hoe Service als Softwarevervanging je van je vrijheid berooft</h3>
 
 <p>Service als Softwarevervanging (SaaSS) betekent dat je een dienst gebruikt,
 in plaats van jouw eigen kopie van een programma. Concreet betekent het dat
 iemand een netwerkserver opzet die bepaalde computertaken
 doet&mdash;bijvoorbeeld het bewerken van een foto, het vertalen van tekst
 naar een andere taal, enz.&mdash;en vervolgens gebruikers uitnodigt om die
 activiteiten via die server te doen. Een gebruiker daarvan stuurt zijn
 gegevens naar die server, die dan de <em>computeractiviteiten van de
 gebruiker zelf</em> uitvoert met de verstrekte gegevens. Vervolgens stuurt
 de server de resultaten terug naar de gebruiker of handelt op eigen houtje
 namens hem.</p>
 
 <p>Wat betekent dat eigenlijk; die computeractiviteit is <em>van jouw</em>? Het
 betekent dat er niets anders bij betrokken is. Ter verduidelijking van
 &ldquo;niets anders&rdquo; een gedachte-experiment. Stel je voor dat je de
 beschikking hebt over de vrije software die je hiervoor nodig hebt,
 inclusief benodigde data en een computer met voldoende snelheid, capaciteit
 en functionaliteit. Kun je die computeractiviteit dan compleet uitvoeren
 zonder dat je nog met andere computers moet communiceren?</p>
 
 <p>Wanneer dat zo is, is de computeractiviteit <em>helemaal van jouw</em>. Uit
 het oogpunt van vrijheid verdien je het om hier de macht over te
 hebben. Wanneer je vrije software gebruikt heb je die macht. Het via de
 service van een ander doen geeft die macht uit handen. We noemen dat SaaSS
 en wij vinden het niet rechtvaardig.</p>
 
 <p>Als je echter om gegronde redenen die activiteit niet op je eigen computer
 kan uitvoeren dan is de activiteit niet van jouw. Het probleem met SaaSS is
 dan niet van toepassing. In het algemeen zijn dit activiteiten waarbij je
 met anderen moet communiceren.</p>
 
 <p>Deze SaaSS servers ontnemen de controle van de gebruiker nog meer dan bij
 niet-vrije software. Met niet-vrije software krijgen gebruikers vaak een
 uitvoerbaar bestand maar niet de broncode. Dat maakt het moeilijk om te
 bestuderen wat het programma eigenlijk doet, en moeilijk om het te
 veranderen.</p>
 
 <p>Met SaaSS krijgen gebruikers niet eens een uitvoerbaar bestand dat hun
 computeractiviteiten doet: het staat op de server van iemand anders, waar de
 gebruikers het niet kunnen zien of aanraken. Dus is het onmogelijk om vast
 te stellen wat het eigenlijk doet, en onmogelijk om het te veranderen.</p>
 
 <p>Bovendien leidt SaaSS automatisch tot gevolgen die even erg zijn als de
 malafide functies van bepaalde niet-vrije software.</p>
 
 <p> Sommige niet-vrije programma's zijn bijvoorbeeld &ldquo;spyware&rdquo;: het
 programma <a href="/philosophy/proprietary-surveillance.html">verstuurt
 gegevens over de computeractiviteiten van de gebruiker</a>. Microsoft
 Windows verstuurt informatie over de activiteiten van de gebruiker naar
 Microsoft. Windows Media Player rapporteert waar elke gebruiker naar kijkt
 of luistert. De Amazon Kindle meldt welke pagina's van welke boeken de
 gebruiker leest, en wanneer. Angry Birds verstuurt alle bezochte locaties
 van de gebruiker.</p>
 
 <p>In tegenstelling tot niet-vrije software heeft SaaSS geen achterbakse code
 nodig om de gegevens van de gebruiker te krijgen. In plaats daarvan moeten
 gebruikers hun gegevens naar de server versturen om het te kunnen
 gebruiken. Dit heeft hetzelfde effect als spyware: de serverbeheerder krijgt
 de gegevens&mdash;zonder speciale moeite, dit is hoe SaaSS werkt. Amy Webb,
 iemand die nooit de bedoeling had om foto's van haar dochter te publiceren,
 maakte de fout SaaSS (Instagram) te gebruiken om haar foto's te
 bewerken. Uiteindelijk <a
 href="https://slate.com/technology/2013/09/privacy-facebook-kids-dont-post-photos-of-your-kids-on-social-media.html">waren
 ze daar uitgelekt</a>.</p>
 
 <p>Theoretisch gezien zou homomorfische versleuteling op een dag zover
 gevorderd kunnen zijn, dat SaaSS-diensten zouden kunnen worden ontworpen om
 geen gegevens van de gebruiker te kunnen begrijpen. Zulke diensten
 <em>zouden</em> zo kunnen worden ingesteld dat ze gebruikers niet
 bespioneren; dat betekent echter niet dat ze dat ook niet zullen
 <em>doen</em>.</p>
 
 <p>Sommige niet-vrije besturingssystemen hebben een universele achterdeur,
 waarmee iemand anders op afstand softwareveranderingen kan
 installeren. Windows heeft bijvoorbeeld een universele achterdeur waarmee
 Microsoft andere software op de machine kan forceren. Bijna alle mobiele
 telefoons hebben ook er ook &eacute;&eacute;ntje. Sommige niet-vrije
 programma's hebben ook een universele achterdeur; het Steam-programma voor
 GNU/Linux stelt de ontwikkelaar in staat om op afstand gewijzigde versies te
 installeren.</p>
 
 <p>Met SaaSS kan de serverbeheerder de gebruikte software op de server
 veranderen. Het is terecht dat hij dit moet kunnen doen; het is immers zijn
 computer. Het resultaat is echter hetzelfde als het gebruiken van een
 niet-vrij programma met een universele achterdeur: iemand heeft de macht om
 stilletjes te kunnen veranderen hoe de gebruiker zijn computeractiviteiten
 uitvoert.</p>
 
 <p>SaaSS is dus gelijkwaardig aan het gebruiken van niet-vrije software met
 spyware en een universele achterdeur. Het geeft de serverbeheerder
 onrechtvaardige macht over de gebruiker, en die macht moeten we niet
 accepteren.</p>
 
 <h3>SaaSS en SaaS</h3>
 
 <p>In het begin noemden we deze problematische praktijk &ldquo;SaaS&rdquo;, wat
 staat voor &ldquo;Software als een Service&rdquo;. Die term wordt vaak
 gebruikt voor het opzetten van software op een server in plaats van het
 aanbieden van een kopie ervan aan gebruikers. We dachten dat het precies die
 zaken beschrijft waar dit probleem voorkomt.</p>
 
 <p>Daarna kwamen we erachter dat de term SaaS soms wordt gebruikt voor
 communicatiediensten&mdash;activiteiten waarbij deze kwestie niet van
 toepassing is. De term &ldquo;Software als een Service&rdquo; legt daarnaast
 niet uit <em>waarom</em> deze praktijk slecht is. Dus introduceerden we de
 term &ldquo;Service als Softwarevervanging&rdquo;, die de slechte praktijk
 verduidelijkt en uitlegt wat er slecht aan is.</p>
 
 <h3>Het verschil tussen SaaSS en niet-vrije software</h3>
 
 <p>SaaSS en niet-vrije software leiden tot dezelfde schadelijke resultaten,
 maar het mechanisme erachter is anders. Met niet-vrije software is het
 mechanisme dat jij een kopie hebt die moeilijk en/of illegaal is om te
 veranderen. Met SaaSS is het mechanisme dat je de kopie die jouw
 computeractiviteiten doet, niet eens hebt.</p>
 
 <p>Deze twee kwesties worden vaak verward, en niet alleen per
 ongeluk. Web-ontwikkelaars gebruiken de term &ldquo;webapplicatie&rdquo; als
 één noemer om de serversoftware samen te nemen met programma's die in je
 browser (op jouw machine) worden uitgevoerd. Sommige webpagina's installeren
 niet-triviale, soms zelfs grote JavaScript-programma's in jouw browser
 zonder je dit te vertellen of te vragen. <a
 href="/philosophy/javascript-trap.html">Wanneer deze JavaScript-programma's
 niet-vrij zijn</a> is dit net zo onrechtvaardig als andere niet-vrije
 software. Hier houden we ons echter bezig met de kwestie van het gebruik van
 de dienst zelf.</p>
 
 <p>Veel aanhangers van vrije software menen dat het probleem van SaaSS kan
 worden opgelost door het ontwikkelen van vrije software voor servers. In het
 belang van de serverbeheerder kan hij maar beter vrije software gebruiken;
 anders hebben die ontwikkelaars/eigenaars macht over de server in plaats van
 de serverbeheerder zelf. En het helpt de gebruikers van de server al
 helemaal niet. Maar als de programma's op de server vrij zijn, beschermt dat
 <em>de gebruikers van de server</em> niet tegen de consequenties van
 SaaSS. Deze vrije programma's bevrijden de serverbeheerder, maar niet de
 gebruikers van de server.</p>
 
 <p>Het publiceren van de broncode van serversoftware is gemeenschappelijk
 belang: hiermee kunnen gebruikers met de nodige kennis soortgelijke servers
 opzetten, misschien zelfs met gewijzigde software. <a
 href="/licenses/license-recommendations.html">Wij raden de GNU Affero GPL
 aan</a> als licentie voor programma's die vaak op servers gebruikt worden.</p>
 
 <p>Geen van deze servers zal jou echter zeggenschap geven over de
 computeractiviteiten die je ermee doet, behalve als het <em>jouw</em> server
 is (één waarvan de serversoftware onder jouw controle staat, ongeacht of de
 machine van jou is). Het is prima om de server van een vriend te gebruiken
 voor sommige taken, net zoals je vriend misschien de software op jouw
 computer onderhoudt. Buiten dat zijn al deze servers voor jou SaaSS. SaaSS
 onderwerpt je altijd aan de macht van de serverbeheerder, en de enige
 oplossing is: <em>Gebruik geen SaaSS!</em> Gebruik niet de server van iemand
 anders om jouw eigen computeractiviteiten uit te voeren met gegevens die jij
 verstrekt.</p>
 
 <p>Deze kwestie toont het verschil aan tussen &ldquo;open&rdquo; en
 &ldquo;vrij&rdquo;. Broncode die open source (open bron) is, <a
 href="/philosophy/free-open-overlap.html">is bijna altijd vrij</a>. Het idee
 van een <a href="https://opendefinition.org/ossd/">&ldquo;open
 software&rdquo;-dienst</a>, wat betekent dat de serversoftware open source
 en/of vrij is, slaagt er niet in om het SaaSS-probleem op te lossen.</p>
 
 <p>Diensten zijn wezenlijk verschillend van programma's, en de ethische
 kwesties die zich aandienen bij diensten zijn fundamenteel anders dan de
 kwesties die programma's oproepen. Om verwarring te vermijden, <a
 href="/philosophy/network-services-arent-free-or-nonfree.html"> beschrijven
 we een service niet als &ldquo;vrij&rdquo; of &ldquo;niet-vrij.&rdquo;</a></p>
 
 <h3>Het verschil tussen SaaSS en andere netwerkdiensten</h3>
 
 <p>Welke online diensten zijn SaaSS? Het duidelijkste voorbeeld is een
 vertaaldienst, die bijvoorbeeld Engelse tekst naar Nederlandse tekst
 vertaalt. Het vertalen van een tekst voor jezelf is een activiteit die
 helemaal van jou is. Je zou het kunnen doen door een programma te gebruiken
 op je eigen computer, mits je het juiste programma hebt (de ethische keuze
 daarbij is een vrij programma). De vertaaldienst vervangt dat programma, dus
 is het Service als Softwarevervanging, of SaaSS. Het ontzegt jou zeggenschap
 over je eigen computeractiviteiten, en doet jou dus onrecht aan.</p>
 
 <p>Een ander duidelijk voorbeeld is het gebruik van een dienst als Flickr of
 Instagram om een foto te bewerken. Het bewerken van foto's is iets dat
 mensen al decennialang op hun eigen computer doen. Wanneer je dit doet met
 een server die jij niet beheert, in plaats van met je eigen computer, is dit
 SaaSS.</p>
 
 <p>Het verwerpen van SaaSS betekent niet dat je weigert elke netwerkserver te
 gebruiken die iemand anders beheert. De meeste servers zijn geen SaaSS,
 omdat de taken die hierop worden uitgevoerd een vorm van communicatie zijn,
 en niet de eigen computeractiviteiten van de gebruiker.</p>
 
 <p>Het oorspronkelijke idee van webservers was niet dat zij jouw activiteiten
 gingen doen; ze waren bedoeld om informatie te publiceren waar jij toegang
 tot hebt. Vandaag de dag is dit wat de meeste websites doen, en hier komt
 het SaaSS-probleem niet bij kijken: iemand anders' gepubliceerde informatie
 bekijken is niet hetzelfde als je eigen computeractiviteiten uitvoeren. Het
 gebruiken van een blogwebsite om je eigen werkstukken te publiceren is ook
 geen SaaSS, evenals het gebruiken van een microblogging-dienst zoals Twitter
 of StatusNet. (Deze diensten hebben misschien andere problemen, maar dat
 hangt af van details.) Hetzelfde geldt voor andere communicatie die niet
 priv&eacute; is, zoals chatgroepen.</p>
 
 <p>In essentie is het gebruik van een online sociaal netwerk een vorm van
 communicatie en publicatie, geen SaaSS. Een dienst die vooral bedoeld is
 voor sociale netwerken kan echter ook andere functies of uitbreidingen
 hebben die wel SaaSS zijn.</p>
 
 <p>Als een dienst geen SaaSS is, is het niet per definitie prima. Bij diensten
 komen ook andere ethische kwesties kijken. Facebook verspreidt bijvoorbeeld
 video's in Flash, wat gebruikers onder druk zet om niet-vrije software te
 installeren; het vereist ook het uitvoeren van niet-vrije JavaScript-code;
 en het geeft gebruikers een misleidende indruk van wat privacy inhoudt,
 terwijl ze hun leven blootleggen aan Facebook. Dit zijn belangrijke dingen,
 die niks te maken hebben met SaaSS.</p>
 
 <p>Diensten zoals zoekmachines verzamelen gegevens over het hele internet en
 laten jou het bestuderen. Het bekijken van hun verzameling van gegevens is
 niet jouw eigen computeractiviteit op de gebruikelijke manier&mdash;jij hebt
 die informatie niet gegeven&mdash;dus het gebruiken van een dienst om het
 internet te doorzoeken is geen SaaSS. Het gebruiken van de server van iemand
 anders om zoekfunctionaliteit te implementeren voor je eigen website is
 <em>wel</em> SaaSS.</p>
 
 <p>Online kopen is geen SaaSS, omdat de computeractiviteit niet <em>jouw
 eigen</em> activiteit is; het wordt gezamenlijk gedaan door jou en de
 winkel. De echte kwestie bij online winkelen gaat erom of jij de andere
 partij vertrouwt met jouw geld en andere persoonlijke informatie (te
 beginnen met je naam).</p>
 
 <p>Opslagplaatsen zoals Savannah en SourceForge zijn niet noodzakelijkerwijs
 SaaSS, omdat de taak van de opslagplaats is om gegevens te publiceren.</p>
 
 <p>Servers van een gezamenlijk project gebruiken is geen SaaSS omdat de
 computeractiviteit die jij op die manier doet, niet jouw eigen activiteit
 is. Als je bijvoorbeeld pagina's op Wikipedia bewerkt, voer je niet je eigen
 computeractiviteit uit; je werkt samen met de activiteiten van
 Wikipedia. Wikipedia beheert zijn eigen servers, maar organisaties en
 individuen ervaren het SaaSS-probleem als zij hun eigen computeractiviteiten
 uitvoeren op de server van iemand anders.</p>
 
 <p>Sommige websites bieden meerdere diensten aan, en als één geen SaaSS is, is
 een andere misschien wel SaaSS. De hoofddienst van Facebook is bijvoorbeeld
 het sociale netwerk, en dat is geen SaaSS; echter, het ondersteunt ook
 toepassingen van derde partijen, waarvan sommige SaaSS zijn. De hoofddienst
 van Flickr is het verspreiden van foto's, wat geen SaaSS is, maar het bevat
 ook functies voor het bewerken van foto's, wat SaaSS is. Op dezelfde manier
 is het publiceren van een foto op Instagram geen SaaSS, maar deze dienst
 gebruiken om een foto te veranderen is dat wel.</p>
 
 <p>Google Docs laat ons zien hoe ingewikkeld de evaluatie van &eacute;&eacute;n
 enkele dienst kan worden. Het nodigt mensen uit om een document te bewerken
 door middel van het uitvoeren van een groot <a
 href="/philosophy/javascript-trap.html">niet-vrij JavaScript-programma</a>,
 overduidelijk verkeerd. Het biedt echter ook een API aan voor het uploaden
 en downloaden van documenten in standaardformaten. Een
 vrije-softwarebewerker kan dit doen met deze API. Dit gebruiksscenario is
 geen SaaSS, omdat het Google Docs gebruikt als opslagplaats. Als je al jouw
 gegevens aan een bedrijf laat zien is dit slecht, maar dat is een
 privacy-kwestie, geen SaaSS; afhankelijk zijn van een dienst om toegang te
 hebben tot je gegevens is slecht, maar dit is een kwestie van risico, geen
 SaaSS. Aan de andere kant, het gebruiken van de dienst om documentformaten
 om te zetten is <em>wel</em> SaaSS, omdat het iets is dat je had kunnen doen
 met een geschikt programma (uiteraard vrij) op je eigen computer.</p>
 
 <p>Het gebruiken van Google Docs met een vrije tekstverwerker zal natuurlijk
 niet vaak voorkomen. Meestal gebruiken mensen het door middel van het
 niet-vrije JavaScript-programma, wat net zo slecht is als ieder ander
 niet-vrij programma. Dit scenario zou ook SaaSS in zich kunnen hebben; dat
 hangt af van welk deel van het bewerken door het JavaScript-programma wordt
 gedaan en welk gedeelte op de server. We weten dat niet, maar dat is  ook
 niet belangrijk omdat SaaSS en niet-vrije software in dezelfde mate onrecht
 doen aan de gebruiker.</p>
 
 <p>Het publiceren via iemand anders' opslagplaats werpt geen privacykwesties
 op, maar het publiceren via Google Docs heeft een speciaal probleem: het is
 onmogelijk om zelfs alleen maar <em>de tekst te bekijken</em> van een Google
 Docs-document in een browser zonder de niet-vrije JavaScript-code uit te
 voeren. Dus zou je Google Docs niet moeten gebruiken om iets te
 publiceren&mdash;maar de reden heeft niet te maken met SaaSS.</p>
 
 <p>De IT-industrie ontmoedigt mensen om het onderscheid te maken. Daar is het
 modewoord &ldquo;cloud computing&rdquo; voor bedoeld. Die term is in nevelen
 gehuld en kan verwijzen naar bijna elk gebruik van het internet. Het omvat
 SaaSS en vele andere vormen van netwerkgebruik. In elke context heeft een
 auteur die schrijft over de &ldquo;cloud&rdquo; vaak een specifieke
 betekenis in gedachten, maar legt vaak niet uit dat deze term in andere
 artikelen een andere betekenis kan hebben. De term zorgt ervoor dat mensen
 dingen gaan generaliseren die eigenlijk individueel bekeken moeten worden.</p>
 
 <p>Als &ldquo;cloud computing&rdquo; een betekenis heeft, is dat in ieder geval
 niet een manier om te computeren, maar een manier om te denken over
 computeren: een onverschillige benadering die zegt: &ldquo;Stel geen
 vragen. Maak je geen zorgen over wie zeggenschap heeft over jouw
 computeractiviteiten of wie jouw gegevens bewaart. Controleer vooral niet of
 er een haak in onze dienst zit voordat je slikt. Vertrouw bedrijven zonder
 te twijfelen.&rdquo; Anders gezegd: &ldquo;Wees een onbenul.&rdquo; Een
 nevelige gedachtegang is een obstakel voor logisch nadenken. Laten we de
 term &ldquo;cloud&rdquo; vermijden om duidelijk te kunnen nadenken over
 computeractiviteiten.</p>
 
 <h3 id="renting">Het verschil tussen het huren van een server en SaaSS</h3>
 
 <p>Als je een server huurt (echt of virtueel), waar software op staat onder
 jouw controle, is dat geen SaaSS. Bij SaaSS beslist iemand anders welke
 software op de server uitgevoerd wordt en bepaalt daarom hoe je jouw
 computeractiviteiten uitvoert. In het geval waarbij jij de software op de
 server installeert, bepaal jij welke activiteiten het voor jou uitvoert. Dus
 de gehuurde server is feitelijk jouw computer. Voor deze kwestie telt het
 als de jouwe.</p>
 
 <p>De <em>gegevens</em> op de gehuurde server op afstand zijn minder veilig dan
 een eigen server thuis, maar dat is een andere kwestie dan SaaSS.</p>
 
 <p>Dit soort computerverhuur noemt men ook wel &ldquo;IaaS&rdquo; maar die term
 past in dezelfde conceptuele structuur die de kwesties die we belangrijk
 vinden, bagatelliseert.</p>
 
 <h3>Omgaan met het SaaSS-probleem</h3>
 
 <p>Slechts een klein gedeelte van alle websites doen aan SaaSS; de meeste
 hebben niks te maken met deze kwestie. Maar wat moeten we doen met websites
 die hier wel mee van doen hebben?</p>
 
 <p>Voor het simpele geval waarbij je jouw eigen computeractiviteiten uitvoert
 met gegevens in eigen handen, is de oplossing eenvoudig: gebruik je eigen
 kopie van een vrij programma. Doe je tekstbewerkingsactiviteiten met jouw
 kopie van een vrije tekstbewerker zoals GNU Emacs of een vrije
 tekstverwerker. Doe je fotobewerkingen met jouw kopie van een vrij programma
 zoals GIMP. Wat als er geen vrij programma beschikbaar is? Een niet-vrij
 programma of SaaSS zou jouw vrijheid wegnemen, dus moet je die niet
 gebruiken. Je kan je tijd of geld besteden aan de ontwikkeling van een vrije
 vervanging.</p>
 
 <p>Wat doen we als we als groep willen samenwerken met andere individuen? Het
 is misschien moeilijk om dit vandaag de dag te doen zonder gebruik te maken
 van een server, en jouw groep weet misschien niet hoe je je eigen server
 kunt gebruiken. Als je de server van iemand anders gebruikt, vertrouw dan op
 zijn minst niet de server van een bedrijf. Met een contract alleen heb je
 als consument geen bescherming, behalve als je een gat ontdekt en een
 aanklacht kan indienen, en het bedrijf schrijft zijn contracten
 waarschijnlijk op zo'n manier dat het veel soorten misbruik toestaat. De
 staat kan jouw gegevens opvragen van het bedrijf samen met de gegevens van
 wie dan ook, zoals Obama heeft gedaan met telefoonbedrijven, waarbij we er
 ook maar even vanuit gaan dat het bedrijf niet vrijwillig meewerkt, zoals de
 telefoonbedrijven in de VS die hun klanten illegaal aftapten voor Bush. Als
 je een server moet gebruiken, gebruik dan een server waarvan je de
 beheerders vertrouwt op andere dan commerci&euml;le gronden.</p>
 
 <p>Op de wat langere termijn kunnen we echter alternatieven voor het gebruiken
 van servers opzetten. We kunnen bijvoorbeeld een peer-to-peer-programma
 maken waarmee mensen kunnen samenwerken door hun gegevens versleuteld te
 delen. De vrije-softwaregemeenschap zou gedecentraliseerde
 peer-to-peer-vervangingen voor belangrijke &ldquo;webapplicaties&rdquo;
 moeten ontwikkelen. Het zou slim kunnen zijn om die uit te geven onder de <a
 href="/licenses/why-affero-gpl.html"> GNU Affero GPL</a>, omdat iemand
 anders deze programma's waarschijnlijk gemakkelijk kan omzetten in
 server-gebaseerde programma's. Het <a href="/">GNU-project</a> zoekt
 vrijwilligers om te werken aan zulke vervangingen. We nodigen andere
 vrije-softwareprojecten ook uit om deze kwestie mee te nemen in hun ontwerp.</p>
 
 <p>In de tussentijd, als een bedrijf jou uitnodigt om zijn server te gebruiken
 voor jouw eigen computertaken, geef niet toe; gebruik geen SaaSS. Koop of
 installeer geen &ldquo;thin clients&rdquo;, wat simpelweg computers zijn die
 zo zwak zijn dat ze het echte werk op een server doen, behalve als je deze
 gaat doen met <em>jouw</em> server. Gebruik een echte computer en houd je
 gegevens daar. Doe je eigen computeractiviteiten met jouw eigen kopie van
 een vrij programma, in het belang van jouw vrijheid.</p>
 
 <div class="announcement comment" role="complementary">
 <p>Zie ook: <a href="/philosophy/bug-nobody-allowed-to-understand.html">De bug
 die niemand mag begrijpen</a>.</p>
 </div>
 
 <div class="infobox extra" role="complementary">
 <hr />
 <p>De eerste versie verscheen in de <a
 href="https://www.bostonreview.net/richard-stallman-free-software-DRM"><cite>Boston
 Review</cite></a>.</p>
 </div>
 </div>
 
 <div class="translators-notes">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
  </div>
 </div>
 
 <!-- for id="content", starts in the include above -->
 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
 <div id="footer" role="contentinfo">
 <div class="unprintable">
 
 <p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
 href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
 href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
 <p>
 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
         replace it with the translation of these two:
 
         We work hard and do our best to provide accurate, good quality
         translations.  However, we are not exempt from imperfection.
         Please send your comments and general suggestions in this regard
         to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
 
         &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
         <p>For information on coordinating and contributing translations of
         our web pages, see <a
         href="/server/standards/README.translations.html">Translations
         README</a>. -->
 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
 href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
 website.</p>
 </div>
 
 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
      files generated as part of manuals) on the GNU web server should
      be under CC BY-ND 4.0.  Please do NOT change or remove this
      without talking with the webmasters or licensing team first.
      Please make sure the copyright date is consistent with the
      document.  For web pages, it is ok to list just the latest year the
      document was modified, or published.
      
      If you wish to list earlier years, that is ok too.
      Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
      years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
      year, i.e., a year in which the document was published (including
      being publicly visible on the web or in a revision control system).
      
      There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
      Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
 <p>Copyright &copy; 2010, 2013, 2015, 2016, 2018, 2020, 2021 Richard Stallman</p>
 
 <p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license"
 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
 
 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
 <div class="translators-credits">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 <strong>Vertaling:</strong> <a
 href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
 
 <p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
 Bijgewerkt:
 
 $Date: 2022/02/21 00:30:36 $
 
 <!-- timestamp end -->
 </p>
 </div>
 </div>
 <!-- for class="inner", starts in the banner include -->
 </body>
 </html>