taler-merchant-demos

push-copyright-aside.html (11805B)

---

 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/push-copyright-aside.en.html" -->
 
 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
 <!-- Parent-Version: 1.96 -->
 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html -->
 <!--#set var="TAGS" value="essays laws copyright" -->
 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" -->
 
 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
 <title>De wetenschap moet &ldquo;het auteursrecht terzijde schuiven&rdquo; -
 GNU-project - Free Software Foundation</title>
 
 <!--#include virtual="/philosophy/po/push-copyright-aside.translist" -->
 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" -->
 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE-->
 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" -->
 <div class="article reduced-width">
 <h2>De wetenschap moet het auteursrecht terzijde schuiven</h2>
 
 <address class="byline">door Richard Stallman</address>
 
 <div class="introduction">
 <p><em>Veel aangedragen argumenten waarom softwarevrijheid universeel zou
 moeten zijn, gelden vaak ook op bepaalde manieren voor andere vormen van
 expressie. Dit artikel past de principes van softwarevrijheid toe op de
 literatuur. Over het algemeen staan zulke kwesties loodrecht op
 softwarevrijheid. We nemen het hier op omdat mensen die ge&iuml;nteresseerd
 zijn in Vrije Software vaak ook willen weten of deze principes op andere
 gebieden kunnen worden toegepast.</em></p>
 </div>
 
 <p>Het is een onbetwiste waarheid dat wetenschappelijke literatuur er is om
 wetenschappelijke kennis te verspreiden en dat wetenschappelijke
 tijdschriften er zijn om dit te bewerkstelligen. Daaruit volgt dat
 bepalingen die er eventueel zijn over hoe wetenschappelijke literatuur te
 gebruiken er zijn om juist dat doel te bereiken.</p>
 
 <p>De bepalingen die we nu hebben, het auteursrecht, werden vastgesteld in de
 tijd van de drukpers met zijn centrale aanpak van massaal kopi&euml;ren. In
 deze gedrukte omgeving beperkten de bepalingen van het auteursrecht alleen
 de uitgevers van de artikelen &mdash; door te vereisen dat zij toestemming
 kregen voordat ze een artikel mochten publiceren &mdash; en potenti&euml;le
 plegers van plagiaat. Dit hielp tijdschriften met het verspreiden van kennis
 zonder daarvoor de wetenschappers of de studenten lastig te hoeven vallen,
 als auteurs of als lezers van de artikelen. Deze regels waren geknipt voor
 dat systeem.</p>
 
 <p>De moderne technologie voor wetenschappelijk publiceren is het WereldWijde
 Web.  Welke bepalingen zouden nu het beste de verspreiding van
 wetenschappelijke artikelen en kennis over het web waarborgen? Artikelen
 zouden moeten worden verspreid in een openbaar formaat wat voor iedereen
 toegankelijk is. En iedereen zou het recht moeten hebben deze artikelen in
 een &ldquo;mirror&rdquo; onder te brengen, wat betekent de artikelen
 letterlijk, met bronvermelding overnemen en publiceren op een andere site.</p>
 
 <p>Deze bepalingen zouden van toepassing moeten zijn op toekomstige en
 bestaande artikelen wanneer deze in elektronische versie uit worden
 gebracht. Maar het is niet nodig het huidige auteursrechtensysteem te
 veranderen, want dat gaat tenslotte over papieren publicaties en is hier
 niet van toepassing.</p>
 
 <p>Helaas lijkt het erop dat niet iedereen het eens is met de onbetwiste
 waarheid aan het begin van dit artikel. Veel uitgevers lijken te denken dat
 het doel van wetenschappelijke tijdschriften is om artikelen te publiceren
 zodat zij abonnementen kunnen verkopen aan wetenschappers en studenten. Dit
 noemt men ook wel &ldquo;het verwarren van doel en middelen&rdquo;.</p>
 
 <p>Hun benadering is om zelfs het lezen van wetenschappelijke artikelen in te
 perken en alleen diegenen te laten lezen die ervoor betalen. Ze gebruiken
 hiervoor het auteursrecht, dat ondanks de gebleken ongeschiktheid hiervan in
 de omgeving van computernetwerken, als excuus om wetenschappers ervan te
 weerhouden nieuwe bepalingen op te stellen.</p>
 
 <p>In het belang van wetenschappelijke vooruitgang en de toekomst van de
 mensheid moeten we deze benadering principieel afwijzen &mdash; niet alleen
 het beperkende systeem zelf maar vooral de achterliggende idee&euml;n.</p>
 
 <p>Uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften beweren soms dat het
 faciliteren van online toegang dure servers vereist en ze dus een
 toegangsheffing moeten vragen. Dit &ldquo;probleem&rdquo; is een direct
 gevolg van hun eigen &ldquo;oplossing&rdquo;. Geef iedereen de vrijheid om
 een &ldquo;mirror&rdquo; op te zetten en bibliotheken in de hele wereld
 zullen dit soort sites opzetten om te voorzien in die behoefte. Deze
 decentrale oplossing zorgt ervoor dat er minder bandbreedte nodig is op het
 netwerk en tevens voor een snellere toegang, terwijl tegelijkertijd het
 artikel wordt beschermd tegen verlies.</p>
 
 <p>Uitgevers beweren ook dat het in stand houden van een redactie ze dwingt
 toegang te heffen. Laten we even aannemen dat redacteuren betaald moeten
 worden. De kosten voor het redigeren van een doorsnee artikel liggen tussen
 de 1 en 3 procent van de totale kosten van een onderzoek. Een dergelijk
 klein percentage kan nauwelijks een rechtvaardiging zijn om
 onderzoekresultaten niet te publiceren.</p>
 
 <p>In plaats daarvan zouden de redigeerkosten verhaald kunnen worden op de
 auteurs, die vervolgens deze kosten verhalen op de financiers van het
 onderzoek. Deze zullen daar op hun beurt geen bezwaar tegen hebben omdat ze
 er nu via een omweg toch al voor betalen via de abonnementen van de
 universiteitsbibliotheken op wetenschappelijke tijdschriften die verwerkt
 worden in de overheadkosten. Door de kosten bij de schrijvers te leggen
 vervalt de behoefte de toegang tot onderzoeksresultaten te beperken. De
 zeldzame auteur die niet verbonden is aan een universiteit of
 onderzoeksinstituut en die geen financier heeft zouden we vrij moeten
 stellen van kosten. Deze kunnen we verhalen door de kosten voor auteurs die
 verbonden zijn aan een instituut wat te verhogen.</p>
 
 <p>Een andere rechtvaardiging om geld te vragen voor online toegang zijn de
 vermeende kosten om gedrukte tijdschriften om te zetten naar een online
 versie.  Dat werk moet ook gebeuren maar we zouden alternatieve wijzen van
 bekostiging hiervoor moeten zoeken zonder de toegang te beperken. De
 hoeveelheid werk en kosten blijven dezelfde. Maar het is tegennatuurlijk om
 onderzoeksresultaten te digitaliseren wanneer je ze vervolgens niet ter
 beschikking stelt.</p>
 
 <p>De Amerikaanse grondwet stelt dat het auteursrecht er is &ldquo;om de
 vooruitgang van de wetenschap te bevorderen&rdquo;. Wanneer het auteursrecht
 de vooruitgang van de wetenschap tegenhoudt dan moet de wetenschap dit
 auteursrecht terzijde schuiven.</p>
 
 <hr class="column-limit" />
 
 <h3 class="footnote">Latere ontwikkelingen</h3>
 
 <p>Sommige universiteiten hebben nu richtlijnen gericht tegen de macht van de
 uitgevers. Zie bijvoorbeeld het <a
 href="https://libraries.mit.edu/scholarly/mit-open-access/open-access-policy/"><i>MIT
 Faculty Open Access Policy</i></a>. Nog krachtiger richtlijnen zijn
 noodzakelijk want deze staat nog toe dat individuele schrijvers eruit kunnen
 stappen (ofwel toegeven aan de uitgever).</p>
 
 <p>De Amerikaanse regering heeft tegenwoordig de eis van &ldquo;public
 access&rdquo; ofwel publieke toegang tot gesubsidieerd onderzoek. De
 onderzoeksresultaten moeten dan op een site worden geplaatst die iedereen
 kan bekijken. Dit is een goede maar onvoldoende ontwikkeling, het geeft nog
 niet de vrijheid het artikel te verspreiden.</p>
 
 <p>Merkwaardigerwijs, bevatte het de 2002 Budapest Open Access Initiative
 (BOAI) het concept &ldquo;open access&rdquo; inclusief het
 verspreidingsrecht. Deze verklaring heb ik getekend, ondanks mijn weerzin
 tegen het woord &ldquo;open&rdquo;, omdat het idee goed was.</p>
 
 <p>Het woord &ldquo;open&rdquo; trok echter aan het langste eind: invloedrijke
 lobbyisten van &ldquo;open access&rdquo; lieten het verspreidingsrecht
 vallen uit hun doelen. Ik steun de uitgangspunten van <a
 href="https://www.budapestopenaccessinitiative.org/">BOAI</a>, maar nu
 &ldquo;open access&rdquo; iets anders betekent noem ik het voortaan
 &ldquo;verspreidbare publicatie&rdquo; of &ldquo;free-to-mirror
 publicatie&rdquo;.</p>
 
 <div class="infobox extra" role="complementary">
 <hr />
 <p>Dit artikel is verschenen in de <a
 href="https://web.archive.org/web/20050729110347/http://www.nature.com/nature/debates/e-access/Articles/stallman.html">
 <cite>Nature WebDebates</cite></a> in 2001.</p>
 </div>
 </div>
 
 <div class="translators-notes">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
  </div>
 </div>
 
 <!-- for id="content", starts in the include above -->
 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
 <div id="footer" role="contentinfo">
 <div class="unprintable">
 
 <p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
 href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
 href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
 <p>
 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
         replace it with the translation of these two:
 
         We work hard and do our best to provide accurate, good quality
         translations.  However, we are not exempt from imperfection.
         Please send your comments and general suggestions in this regard
         to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
 
         &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
         <p>For information on coordinating and contributing translations of
         our web pages, see <a
         href="/server/standards/README.translations.html">Translations
         README</a>. -->
 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
 href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
 website.</p>
 </div>
 
 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
      files generated as part of manuals) on the GNU web server should
      be under CC BY-ND 4.0.  Please do NOT change or remove this
      without talking with the webmasters or licensing team first.
      Please make sure the copyright date is consistent with the
      document.  For web pages, it is ok to list just the latest year the
      document was modified, or published.
      
      If you wish to list earlier years, that is ok too.
      Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
      years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
      year, i.e., a year in which the document was published (including
      being publicly visible on the web or in a revision control system).
      
      There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
      Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
 <p>Copyright &copy; 2001, 2010-2012, 2021 Richard Stallman</p>
 
 <p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license"
 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
 
 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
 <div class="translators-credits">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 <strong>Vertaling:</strong> <a
 href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
 
 <p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
 Bijgewerkt:
 
 $Date: 2021/10/04 08:33:48 $
 
 <!-- timestamp end -->
 </p>
 </div>
 </div>
 <!-- for class="inner", starts in the banner include -->
 </body>
 </html>