taler-merchant-demos

network-services-arent-free-or-nonfree.html (12008B)

---

 <!--#set var="PO_FILE"
  value='<a href="/philosophy/po/network-services-arent-free-or-nonfree.nl.po">
  https://www.gnu.org/philosophy/po/network-services-arent-free-or-nonfree.nl.po</a>'
  --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/network-services-arent-free-or-nonfree.html"
  --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/network-services-arent-free-or-nonfree.nl-diff.html"
  --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2020-01-07" -->
 
 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
 <!-- Parent-Version: 1.86 -->
 
 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
 <title>Netwerkdiensten zijn niet vrij of niet-vrij; hier spelen andere problemen -
 GNU-project - Free Software Foundation</title>
 
 <!--#include virtual="/philosophy/po/network-services-arent-free-or-nonfree.translist" -->
 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/server/outdated.nl.html" -->
 <h2>Netwerkdiensten zijn niet vrij of niet-vrij; hier spelen andere problemen</h2>
 
 <p>door <a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></p>
 
 <p><strong>Programma's en diensten zijn verschillende dingen. Een programma is
 een werk dat je kan uitvoeren; een dienst is een activiteit waarmee je een
 interactie kunt hebben.</strong></p>
 
 <p>Bij programma's maken we onderscheid tussen vrij en niet-vrij (privaat). Om
 precies te zijn heeft dit onderscheid betrekking op een programma waarvan je
 een kopie hebt: je <a href="/philosophy/free-sw.html"> hebt de vier
 vrijheden voor jouw kopie</a> of niet.</p>
 
 <p>Een activiteit (zoals een dienst) bestaat niet in de vorm van kopie&euml;n,
 dus is het voor een gebruiker niet mogelijk om er een kopie van te hebben,
 laat staan om meer kopie&euml;n te maken. Daarom zijn de vier vrijheden die
 vrije software defini&euml;ren niet van toepassing op diensten. </p>
 
 <p>Om een culinaire vergelijking te maken: mijn kookkunsten kunnen geen kopie
 zijn van jouw kookkunsten, zelfs niet als ik leerde koken door naar jou te
 kijken. Ik zou een kopie van jouw <em>recept</em> kunnen hebben en
 gebruiken, omdat een recept, zoals een programma, een werk is en bestaat in
 de vorm van kopie&euml;n, maar het recept is niet hetzelfde als het koken
 zelf. (En geen van beide is hetzelfde als het voedsel dat voortkomt uit het
 koken.)</p>
 
 <p>Met de technologie van vandaag worden diensten vaak ge&iuml;mplementeerd
 door het uitvoeren van programma's op computers, maar dat is niet de enige
 manier om het te doen. (Er zijn netwerkdiensten die ge&iuml;mplementeerd
 zijn door mensen die antwoord geven op vragen.) De implementatie is hoe dan
 ook niet zichtbaar voor de gebruikers van de dienst, dus heeft het geen
 directe invloed op hen.</p>
 
 <p>Een netwerkdienst kan voor de gebruikers kwesties oproepen in de zin van
 vrije/niet-vrije software door middel van de software die de gebruiker nodig
 heeft om de dienst te gebruiken. Als een dienst een niet-vrij programma aan
 de zijde van de gebruiker vereist, betekent het gebruiken van die dienst het
 opgeven van jouw vrijheid aan dat programma. Met veel webdiensten is de
 niet-vrije software <a href="/philosophy/javascript-trap.html">
 JavaScript-code</a> die stilletjes ge&iuml;nstalleerd wordt in de browser
 van de gebruiker. De add-on <a href="/software/librejs">GNU LibreJS</a>
 maakt het gemakkelijker om deze niet-vrije JavaScript-code te
 blokkeren. Maar deze kwestie van gebruikerssoftware is logischerwijs
 gescheiden van de dienst zelf.</p>
 
 <p>Er is één geval waarbij een dienst direct vergelijkbaar is met een
 programma: wanneer de dienst in principe gelijk staat aan het hebben van een
 kopie van een hypothetisch programma dat je zelf uitvoert. In dit geval
 noemen we het Service als Softwarevervanging (<abbr title="Service as a
 Software Substitute">SaaSS</abbr>), en een dergelijke dienst is altijd
 slecht. De taak die het uitvoert is de eigen computeractiviteit van de
 gebruiker, en de gebruiker zou daar volledige zeggenschap over moeten
 hebben. De manier waarop gebruikers zeggenschap over hun eigen
 computeractiviteiten kunnen hebben is door een kopie van een vrij programma
 te gebruiken. Het gebruikmaken van andermans server om je eigen
 computeractiviteiten uit te voeren betekent verlies van zeggenschap.</p>
 
 <p>SaaSS is vergelijkbaar met een niet-vrij programma met spionagefuncties en
 een universele achterdeur, dus <a
 href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">moet je het
 afwijzen en vervangen door een vrij programma</a> dat dezelfde taak doet.</p>
 
 <p>Het hoofddoel van de meeste diensten is echter communicatie of informatie
 publiceren; dat is onvergelijkbaar met het zelf uitvoeren van een programma,
 dus zijn zij geen SaaSS. Zij kunnen ook niet worden vervangen door jouw
 kopie van een programma; een programma dat wordt uitgevoerd op jouw
 computers, die alleen door jou gebruikt worden, is op zich niet genoeg om te
 communiceren met andere mensen. </p>
 
 <p>Diensten die geen SaaSS zijn kunnen hun gebruikers wel op andere manieren
 misbruiken. Dingen om op letten zijn onder meer of het de gegevens die jij
 verstuurt misbruikt, en of het andere gegevens verzamelt. De <a
 href="https://web.archive.org/web/20090124084811/http://autonomo.us/2008/07/franklin-street-statement/">Franklin
 Street Statement</a> heeft geprobeerd om deze kwesties aan te kaarten, maar
 we hebben nog geen positie hierover ingenomen. Wat in ieder geval wel
 duidelijk is, is dat de kwesties die komen kijken bij een dienst
 <em>verschillen</em> van die van een programma. Daarom zijn we duidelijk en
 noemen we een dienst niet &ldquo;vrij&rdquo; of &ldquo;niet-vrij&rdquo;.</p>
 
 <p>Neem bijvoorbeeld een dienst die is gemaakt met behulp van software: de
 serverbeheerder heeft kopie&euml;n van veel programma's, en voert deze uit
 om de dienst te leveren. Deze kopie&euml;n zijn vrije software of niet. Als
 de beheerder die software zelf ontwikkeld heeft en gebruikt zonder deze te
 verspreiden, is deze software vrij, omdat elke gebruiker (er is
 &eacute;&eacute;n gebruiker) de vier vrijheden heeft.</p>
 
 <p>Als sommige programma's niet-vrij zijn, heeft dat normaal gesproken geen
 invloed op de gebruikers van de dienst. Zij voeren die programma's niet uit;
 alleen de serverbeheerder doet dat. Echter, in de volgende situatie kunnen
 deze programma's indirect invloed hebben op de gebruikers van de dienst: als
 de dienst privé-gegevens bewaart, kunnen gebruikers zich zorgen maken dat de
 niet-vrije programma's op de server een achterdeur kan hebben waarmee iemand
 anders hun gegevens kan inzien. Daarmee moeten gebruikers van een server met
 niet-vrije software niet alleen vertrouwen hebben in de serverbeheerder,
 maar ook in de ontwikkelaars van het programma. Hoe erg dit in de praktijk
 is, hangt af van details, zoals wat de taak van het niet-vrije programma is.</p>
 
 <p>De enige partij die <em>zeker weten</em> wordt misbruikt door de niet-vrije
 programma's waarmee de dienst is gemaakt, is de serverbeheerder zelf. We
 veroordelen de serverbeheerder niet omdat hij is overgeleverd aan niet-vrije
 software en we boycotten hem hier zeker niet voor. We zijn wel bezorgd over
 de vrijheid van de serverbeheerder, zoals bij elke gebruiker van niet-vrije
 software. Mocht de mogelijkheid zich voordoen, zullen we uitleggen waarom
 zijn vrijheid wordt afgenomen, waarbij we hopen dat hij overstapt naar vrije
 software.</p>
 
 <p>Aan de andere kant, als de serverbeheerder GNU/Linux of andere vrije
 software gebruikt, is dat geen deugd die jou raakt, maar wel een voordeel
 voor hemzelf. We prijzen hem dan niet aan of bedanken hem, maar we
 feliciteren hem voor het maken van deze wijze keus.</p>
 
 <p>Als de serverbeheerder software voor de dienst heeft ontwikkeld, en dat
 heeft uitgebracht als vrije software, d&aacute;n hebben we een reden om hem
 te bedanken. We raden aan om deze programma's onder de <a
 href="/licenses/license-recommendations.html">GNU Affero GPL</a> uit te
 brengen, omdat die duidelijk nuttig zijn op servers.</p>
 
 <p><a href="/licenses/why-affero-gpl.html">Waarom de Affero GPL?</a></p>
 
 <p>Kortom, we hebben geen regel dat vrije systemen niet gebruik mogen maken of
 afhankelijk mogen zijn van diensten (of websites) die gemaakt zijn met
 niet-vrije software. Vrije systemen zouden echter niet afhankelijk mogen
 zijn van diensten die SaaSS zijn, of het gebruik hiervan aanraden of
 aanmoedigen. SaaSS zou moeten worden vervangen door vrije software. Voor de
 rest is het goed om een voorkeur te hebben voor service-providers die een
 bijdrage leveren aan de gemeenschap door middel van nuttige vrije software,
 en een voorkeur te hebben voor peer-to-peer-communicatie in plaats van
 gecentraliseerde communicatie via één server, voor activiteiten die niet per
 se een centraal punt nodig hebben.</p>
 
 <div class="translators-notes">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
  </div>
 </div>
 
 <!-- for id="content", starts in the include above -->
 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
 <div id="footer">
 <div class="unprintable">
 
 <p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
 href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
 href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
 <p>
 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
         replace it with the translation of these two:
 
         We work hard and do our best to provide accurate, good quality
         translations.  However, we are not exempt from imperfection.
         Please send your comments and general suggestions in this regard
         to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
 
         &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
         <p>For information on coordinating and submitting translations of
         our web pages, see <a
         href="/server/standards/README.translations.html">Translations
         README</a>. -->
 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
 href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
 website.</p>
 </div>
 
 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
      files generated as part of manuals) on the GNU web server should
      be under CC BY-ND 4.0.  Please do NOT change or remove this
      without talking with the webmasters or licensing team first.
      Please make sure the copyright date is consistent with the
      document.  For web pages, it is ok to list just the latest year the
      document was modified, or published.
      If you wish to list earlier years, that is ok too.
      Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
      years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
      year, i.e., a year in which the document was published (including
      being publicly visible on the web or in a revision control system).
      There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
      Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
 <p>Copyright &copy; 2012, 2016, 2017, 2018 Free Software Foundation, Inc.</p>
 
 <p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license"
 href="https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
 
 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
 <div class="translators-credits">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 <strong>Vertaling:</strong> <a
 href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
 
 <p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
 Bijgewerkt:
 
 $Date: 2020/07/05 14:11:21 $
 
 <!-- timestamp end -->
 </p>
 </div>
 </div>
 <!-- for class="inner", starts in the banner include -->
 </body>
 </html>