taler-merchant-demos

misinterpreting-copyright.html (38640B)

---

 <!--#set var="PO_FILE"
  value='<a href="/philosophy/po/misinterpreting-copyright.nl.po">
  https://www.gnu.org/philosophy/po/misinterpreting-copyright.nl.po</a>'
  --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/misinterpreting-copyright.html"
  --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/misinterpreting-copyright.nl-diff.html"
  --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-11-28" --><!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/misinterpreting-copyright.en.html" -->
 
 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
 <!-- Parent-Version: 1.96 -->
 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html -->
 <!--#set var="TAGS" value="essays laws copyright" -->
 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" -->
 
 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
 <title>Verkeerde uitleg van het auteursrecht - GNU-project - Free Software
 Foundation</title>
 
 <!--#include virtual="/philosophy/po/misinterpreting-copyright.translist" -->
 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" -->
 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE-->
 <!--#include virtual="/server/outdated.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" -->
 <div class="article reduced-width">
 <h2>Verkeerde uitleg van auteursrecht&mdash;een serie fouten</h2>
 
 <address class="byline">door <a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address>
 
 <p>
 Er is iets vreemds en gevaarlijks gaande met het auteursrecht. Volgens de
 Amerikaanse grondwet is het auteursrecht er ten behoeve van de
 gebruikers&mdash;diegenen die de boeken lezen, de muziek luisteren of de
 programma's draaien&mdash;en niet ten behoeve van de uitgevers of
 auteurs. Terwijl mensen in toenemende mate echter de beperkingen afwijzen en
 overtreden die ze in naam van deze wet krijgen opgelegd, &ldquo;ten behoeve
 van zichzelf&rdquo;, is diezelfde Amerikaanse overheid bezig om meer
 beperkingen op te leggen en probeert het mensen af te schrikken met nieuwe
 strengere straffen.</p>
 <p>
 Hoe kan het, dat het auteursrecht haaks staat op de oorspronkelijke
 bedoeling van deze wet, zoals die in de grondwet is verwoord? En hoe kunnen
 we deze weer in lijn brengen met het oorspronkelijke doel? Om dit te
 begrijpen moeten we teruggaan naar de basis van deze wet: de Amerikaanse
 grondwet.</p>
 
 <h3>Auteursrecht in de Amerikaanse grondwet</h3>
 <p>
 Ten tijde van het opstellen van die grondwet werd voorgesteld dat auteurs
 recht zouden moeten hebben op een auteursrechtenmonopolie&mdash;wat werd
 verworpen. De stichters van dit land namen een ander standpunt in, namelijk
 dat het auteursrecht geen natuurlijk recht van auteurs is maar een
 kunstmatige toestemming voor hen ten behoeve van algemene vooruitgang. De
 grondwet staat een auteursrechtensysteem toe met de volgende paragraaf
 (artikel I, sectie 8):</p>
 <blockquote><p>
 Het Congres zal gerechtigd zijn om de vooruitgang van wetenschap en kunst te
 stimuleren door het vergeven van tijdelijke, exclusieve rechten aan auteurs
 en uitvinders voor respectievelijk hun werken en uitvindingen.
 </p></blockquote>
 <p>
 Het Hooggerechtshof heeft al in meerdere uitspraken bevestigd dat het
 stimuleren van vooruitgang betekent dat gebruikers van auteursrechtelijk
 beschermd werk er de vruchten van plukken. Bijvoorbeeld in de uitspraak van
 <em>Fox Film versus Doyal</em> was de uitspraak:</p>
 <blockquote><p>
 Het enige belang van de Verenigde Staten en de enige reden voor het verlenen
 van het auteursrechtmonopolie ligt in de algemene voordelen voor de
 maatschappij die het werk van auteurs met zich meebrengt.
 </p></blockquote>
 <p>
 Deze fundamentele beslissing verklaart waarom het auteursrecht geen
 <b>vereiste</b> is voor de grondwet maar slechts <b>toegestaan</b> als
 mogelijkheid&mdash;en waarom het om een &ldquo;tijdelijke&rdquo; regeling
 gaat. Wanneer het auteursrecht een natuurlijk recht betrof, iets wat auteurs
 krijgen omdat ze het verdienen, zou er geen enkele reden zijn dit recht na
 een periode te laten vervallen. Net zoals er geen enkele reden zou zijn dat
 eenieders huis publiek eigendom zou worden na een bepaalde periode na de
 bouw.</p>
 
 <h3>De &ldquo;auteursrechten-ruilhandel&rdquo;</h3>
 <p>
 Het auteursrechtensysteem werkt doordat het voorrechten verleent aan
 uitgevers en auteurs; maar niet ten behoeve van zichzelf. Men doet dit om
 hun gedrag te sturen: een aanmoediging richting auteurs om meer te schrijven
 en publiceren. Feitelijk spendeert de overheid natuurlijke rechten van
 mensen, ten behoeve van de maatschappij, om die zo te voorzien van meer
 uitgegeven werk. Juristen noemen dit begrip de
 &ldquo;auteursrechten-ruilhandel&rdquo;. Het is net als de aanschaf van een
 snelweg of vliegtuig door de overheid met ons belastinggeld, behalve dan dat
 de overheid onze vrijheid uitgeeft, niet ons geld.</p>
 <p>
 Maar is de hedendaagse ruilhandel voor de maatschappij ook echt het
 goedkoopste? Er zijn vele soorten ruilhandel mogelijk; welke is de beste?
 Ieder vraagstuk over auteursrecht gaat hierover. Wanneer we de vraag niet
 goed begrijpen zal het antwoord ook nergens op slaan.</p>
 <p>
 De grondwet maakt het mogelijk om auteursrecht toe te kennen aan auteurs. In
 de praktijk geven die het meestal door aan hun uitgevers; het zijn de
 uitgevers, niet de auteurs, die hiervan profiteren, hoewel de auteurs soms
 ook een klein gedeelte hiervan verdienen. En dus zijn het meestal de
 uitgevers die pleiten voor meer auteursrecht. Om de alledaagse praktijk van
 het auteursrecht beter te laten zien zal dit artikel het hebben over
 uitgevers in plaats van auteurs als houders van het auteursrecht. We hebben
 het, als gebruikers van het auteursrecht, ook over &ldquo;lezers&rdquo;
 hoewel het gebruik niet altijd over lezen gaat omdat &ldquo;de
 gebruiker&rdquo; iets abstracts is.</p>
 
 <h3>De eerste fout: &ldquo;een compromis&rdquo;</h3>
 <p>
 De auteursrechten-ruilhandel gaat over de belangen van de maatschappij:
 voordeel voor het lezend publiek is het doel; de voordelen (als die er zijn)
 voor de uitgevers zijn alleen een middel om dit doel te bereiken. Het belang
 van de lezer en de uitgever zijn op de eerste plaats al niet kwalitatief
 gelijk. De eerste fout in de uitleg van het auteursrecht is dat belangen van
 de uitgever gelijk worden gesteld aan die van de lezer.</p>
 <p>
 Er wordt vaak beweerd dat het Amerikaanse auteursrecht een
 &ldquo;compromis&rdquo; moet zijn tussen de belangen van de uitgever en die
 van de lezers. Een aantal mensen doet alsof dit als een alternatieve
 verwoording van het auteursrecht in de grondwet is. Oftewel: die wordt goed
 vertegenwoordigd door de huidige auteursrechten-ruilhandel.</p>
 <p>
 Maar deze twee interpretaties zijn niet gelijk; ze verschillen in opvatting
 en gevolgen.  Het concept van een compromis gaat ervan uit dat de belangen
 van de lezer en de uitgever alleen kwantitatief verschillen: <em>hoeveel
 belang</em> we er aan moeten hechten.  Het begrip
 &ldquo;belanghebbenden&rdquo; wordt hierbij vaak gebruikt; het gaat ervan
 uit dat allerlei belangen in een beleidsbeslissing gelijk gewicht in de
 schaal leggen. Dit inzicht negeert de kwalitatieve belangen van lezers
 versus uitgevers, die juist de basis vormt voor de overheid om deel te nemen
 aan de auteursrechten-ruilhandel.</p>
 <p>
 De gevolgen hiervan zijn verstrekkend, omdat de rechten van het publiek in
 de auteursrechten-ruilhandel&mdash;het idee dat auteursrechten alleen zijn
 goed te praten in het belang van de lezers&mdash;teniet wordt gedaan door de
 &ldquo;compromis&rdquo;-interpretatie. Omdat de belangen van de uitgevers
 als een doel op zich worden beschouwd, kunnen die de auteursvoorrechten
 rechtvaardigen. Met andere woorden, het &ldquo;compromis&rdquo;-concept doet
 alsof deze voorrechten zijn te rechtvaardigen voor andere belangen dan die
 van algemeen nut.</p>
 <p>
 Praktisch gezien wordt hiermee een omgekeerde bewijslast gecre&euml;erd voor
 veranderingen in het auteursrecht. De auteursrechten-ruilhandel vraagt van
 uitgevers om het publiek te overtuigen bepaalde vrijheden op te geven. Het
 concept van een compromis draait dit om, omdat er in het algemeen geen
 twijfel is dat uitgevers zullen profiteren van meer voorrechten. Dus wanneer
 lezers niet aan kunnen tonen dat dit belang &ldquo;voldoende&rdquo; wordt
 geschaad, denken we te moeten concluderen dat uitgevers ieder voorrecht
 mogen opeisen dat ze wensen.</p>
 <p>
 Omdat dit &ldquo;compromis&rdquo; tussen uitgevers en lezers dus voorbijgaat
 aan de gerechtigde belangen van de lezers moeten we het afwijzen.</p>
 
 <h3>Een compromis waarvoor?</h3>
 <p>
 Wanneer de overheid iets aanschaft voor de gemeenschap handelt het namens
 die gemeenschap; ze hebben de verplichting de beste overeenkomst aan te gaan
 &mdash; het beste voor de gemeenschap, niet voor de andere partij.</p>
 <p>
 Wanneer bijvoorbeeld aannemers worden benaderd voor het maken van een
 snelweg zal de overheid ernaar streven zo min mogelijk geld uit te geven
 voor zoveel mogelijk snelweg. Hiervoor gebruiken ze een
 aanbestedingsprocedure, om de prijs te drukken.</p>
 <p>
 In de praktijk kan de prijs niet dalen tot nul omdat aannemers niet zo laag
 zullen bieden. Ze hebben hierbij de normale rechten van deelnemers aan een
 vrije maatschappij, waaronder het recht om nadelige contracten te weigeren;
 zelfs het laagste bod zal een aannemer winst brengen. Er is dus sprake van
 een soort van compromis. Maar het is geen weloverwogen compromis van twee
 belangen die beide menen dat er naar hun belangen gekeken moet worden. Het
 is een compromis tussen het algemeen belang en de marktwerking. De overheid
 probeert de beste overeenkomst te bereiken in het belang van de
 belastingbetalende automobilist in de context van een vrije maatschappij met
 een vrije markt.</p>
 <p>
 Bij de auteursrechten-ruilhandel geeft de overheid onze vrijheid uit in
 plaats van ons belastinggeld. Vrijheid is meer waard dan geld dus de
 overheid moet nog zorgvuldiger omgaan met de uitgave ervan. De overheid moet
 dus de belangen van uitgevers nooit gelijk stellen aan de vrijheid van de
 maatschappij.</p>
 
 <h3>Geen &ldquo;compromis&rdquo; maar &ldquo;ruil&rdquo;</h3>
 <p>
 Het idee om het belang van de lezer af te wegen tegen het belang van de
 uitgever is een verkeerde benadering van het auteursrecht. Er zijn echter
 wel twee afwegingen van belang: twee belangen <b>van de lezers</b>. Lezers
 hebben een eigen belang om uitgegeven werken in alle vrijheid te
 gebruiken. Afhankelijk van de omstandigheden kunnen ze ook belang hebben bij
 &eacute;&eacute;n of ander aanmoedigingssysteem voor publicaties.</p>
 <p>
 Het woord &ldquo;compromis&rdquo; binnen het auteursrecht is synoniem
 geworden met het idee dat belangen tussen uitgevers en lezers worden
 afgewogen. Het begrip &ldquo;een compromis sluiten&rdquo; wanneer het gaat
 om de twee belangen van de lezer is daarom verwarrend.<a
 href="#footnote1">[1]</a> We hebben een ander begrip nodig.</p>
 <p>
 Wanneer iemand twee gedeeltelijk tegengestelde belangen heeft, en beide niet
 volledig kan bereiken, noemen we dit een &ldquo;afweging&rdquo;. Dus in
 plaats van te spreken over een &ldquo;compromis sluiten&rdquo; tussen
 partijen kunnen we beter spreken van het &ldquo;maken van een goede afweging
 tussen het uitgeven van onze vrijheid en hem behouden&rdquo;.</p>
 
 <h3>De tweede fout: maximaliseren van de verkoop</h3>
 <p>
 De tweede fout met het auteursrecht neemt als uitgangspunt het maximaliseren
 van het aantal uitgegeven werken &mdash; niet slechts het verhogen
 ervan. Het idee van een &ldquo;compromis&rdquo; stelt de belangen van
 uitgevers gelijk aan die van lezers; deze tweede fout plaatst ze zelfs ver
 boven die lezers.</p>
 <p>
 Wanneer we iets kopen, kopen we niet meteen de hele voorraad of het duurste
 model. We bewaren ook nog wat voor andere aankopen door alleen te kopen wat
 we nodig hebben of wat voldoet aan de wensen. Het principe van de
 verminderde meeropbrengst suggereert dat al je geld steken in
 &eacute;&eacute;n product niet effici&euml;nt is; normaal gesproken kiezen
 we ervoor om wat geld over te houden voor later.</p>
 <p>
 Dit principe geldt ook voor het auteursrecht. De eerste vrijheden die we
 moeten verruilen zijn diegene die we het minst zullen missen, en het meeste
 effect hebben op het stimuleren van nieuwe publicaties. Wanneer we meer
 vrijheden verruilen zullen we merken dat elke ruil een groter offer van ons
 vraagt dan de vorige, terwijl het voor een kleinere verhoging van literaire
 activiteiten zorgt. Ruim voordat die verhoging nul wordt is het het niet
 meer waard om die extra prijs te betalen. En zo komen we op een overeenkomst
 waarbij de hoeveelheid publicaties wordt verhoogd zonder dat we &aacute;l
 teveel hoeven inleveren.</p>
 <p>
 Het accepteren van het idee van maximalisatie gaat bij voorbaat al in tegen
 al deze verstandige, voordelige afwegingen &mdash; het bepaalt dat iedereen
 bijna al zijn vrijheid moet opgeven ter stimulering van iets meer
 publicaties.</p>
 
 <h3>De retoriek van maximalisatie</h3>
 <p>
 In de praktijk wordt dit idee van maximalisatie ten koste van al je vrijheid
 gesteund door wijdverbreide retoriek die stelt dat kopi&euml;ren van
 uitgegeven werk illegaal, oneerlijk en fout is. Uitgevers noemen mensen die
 kopi&euml;ren bijvoorbeeld &ldquo;piraten&rdquo;, een scheldwoord met als
 doel om het delen met je buurman gelijk te stellen aan het aanvallen van een
 schip. (Dit scheldwoord werd eerder gebruikt door schrijvers om uitgevers te
 beschrijven die manieren vonden om toch legaal ongeautoriseerd werk te
 publiceren; het huidige gebruik door uitgevers is bijna het
 tegenovergestelde). Deze retoriek is een directe afwijzing van het
 grondwettelijke uitgangspunt van auteursrecht, maar presenteert zichzelf als
 de enig juiste traditie van het Amerikaanse rechtssysteem.</p>
 <p>
 De &ldquo;piraten&rdquo;-retoriek wordt geaccepteerd omdat de media dit
 denken te begrijpen zodat niemand beseft hoe radicaal dit wel niet is. Het
 is vervolgens effectief doordat, wanneer we dit accepteren als iets
 illegaals, we ook geen bezwaar kunnen maken tegen uitgevers die eisen dat we
 de vrijheid om dit te doen opgeven. Oftewel, wanneer uitgevers ons vragen ze
 meer macht te geven, kunnen we dit niet weigeren met het simpele bezwaar:
 &ldquo;nee, want we willen kunnen kopi&euml;ren&rdquo;, want dat is
 tenslotte &ldquo;illegaal&rdquo;.</p>
 <p>
 Er blijven zo weinig argumenten over tegen uitbreiding van het auteursrecht,
 behalve bijzaken. Hierdoor gaat het tegenwoordig in het debat om versterking
 van het auteursrecht uitsluitend nog om bijzaken, niemand durft tenslotte
 nog te refereren aan het recht om te kopi&euml;ren als iets legaals.</p>
 <p>
 Maximalisatie draait er in de praktijk dus op uit dat uitgevers durven te
 zeggen dat &ldquo;zekere handelingen onze verkopen doen stagneren&mdash;of
 wij denken dat dit zal gebeuren&mdash;en dus nemen wij aan dat dit de
 hoeveelheid publicaties negatief zal be&iuml;nvloeden en dus dienen die
 handelingen verboden te worden&rdquo;. Wat tot de belachelijke conclusie
 leidt dat het publiek belang direct samenhangt met de omzet van uitgevers:
 wat goed is voor de media is goed voor het land.</p>
 
 <h3>De derde fout: het vergroten van de macht van uitgevers</h3>
 <p>
 Wanneer uitgevers mensen eenmaal hebben overtuigd van de noodzaak tot
 maximalisatie, kostte wat kost, is de volgende stap om daaruit af te leiden
 dat ze <em>dus</em> absolute zeggenschap moeten hebben over de gepubliceerde
 werken&mdash;door het auteursrecht tot in het extreme uit te breiden en alle
 soorten van gebruik te laten afdekken of door alternatieve juridische
 trucjes zoals verzegelde verpakkingen en licenties. Het doel hiervan is om
 &ldquo;redelijk gebruik&rdquo; af te schaffen en de &ldquo;rechten van de
 eerste koper&rdquo; teniet te doen. Deze lobby wordt uitgeoefend op ieder
 denkbaar overheidsniveau, van staten tot de regering en internationale
 organen.</p>
 <p>
 Deze stap is niet goed want een strenger auteursrecht werkt averechts op het
 verschijnen van nieuw, nuttig werk. Shakespeare bijvoorbeeld, leende
 verhaallijnen van stukken die een tiental jaren daarvoor waren
 gepubliceerd.  Wanneer destijds dus het huidige auteursrecht had gegolden
 waren zijn toneelstukken illegaal geweest.</p>
 <p>
 Ook al willen we, kostte wat kost, zoveel mogelijk publicaties, het
 uitbreiden van de macht van uitgevers is daarvoor niet het juiste
 middel. Als promotiemiddel voor vooruitgang snijdt het zichzelf in de
 vingers.</p>
 
 <h3>Het resultaat van deze drie fouten</h3>
 <p>
 De huidige trend bij auteursrechten is om uitgevers meer macht te geven voor
 langere tijd. Het verwrongen principe van het auteursrecht dat voorkomt uit
 deze reeks fouten, geeft zelden aanleiding om hiertegen te zijn.  Wetgevers
 bedienen aldus de uitgevers, onder het mom het publieke belang te dienen.</p>
 <p>
 Dit is bijvoorbeeld wat senator Hatch had te zeggen bij zijn introductie van
 wetsvoorstel S. 483 uit 1995 die het auteursrecht met 20 jaar zou verlengen:</p>
 
 <blockquote><p>
 Ik geloof dat we nu op het punt zijn aanbeland om ons af te vragen of de
 huidige auteursrechttermijn de belangen van auteurs genoeg beschermt en de
 verwante kwestie of deze beschermingstermijn voldoende stimulans geeft voor
 het maken van nieuw werk.
 </p></blockquote>
 <p>
 Dit wetsvoorstel verlengde het auteursrecht op bestaande werken vanaf
 1920. De wijziging was een cadeautje aan de uitgevers zonder dat dit het
 publieke belang op welke manier dan ook diende. Het is tenslotte onmogelijk
 om met terugwerkende kracht alsnog het aantal publicaties uit die periode te
 verhogen. Men heeft de gemeenschap ondertussen wel een vrijheid afgenomen
 &mdash; het recht om een boek uit die tijd te verspreiden. Merk het gebruik
 van de propagandaterm &ldquo;<a
 href="/philosophy/words-to-avoid.html#Protection" >bescherming</a>&rdquo;
 op, die de tweede fout laat zien.</p>
 <p>
 Het voorstel verlengde ook het auteursrecht voor werk wat nog niet is
 verschenen. Dit zou neerkomen op 95 in plaats van 75 jaar. Dit zou in
 theorie goed zijn voor het stimuleren van nieuwe werken; maar iedere
 uitgever die beweert dat hij deze extra aansporing nodig heeft zou dit
 moeten onderbouwen met serieuze verkoopprognoses tot 75 jaar na dato.</p>
 <p>
 Het moge duidelijk zijn dat de argumenten van de uitgevers niet door het
 congres werden aangevochten: het voorstel werd in 1998 aangenomen. Het werd
 bekend als het Sonny Bono Verlengingsvoorstel, genoemd naar een van de
 voorstellers die eerder dat jaar overleed. Wij noemen het meestal het Mickey
 Mouse Auteursrecht omdat we aannemen dat de echte reden is om het verlopen
 van het auteursrecht op Mickey Mouse te voorkomen. De weduwe van Bono, die
 zijn termijn verder uitzat, had hierover het volgende te zeggen:</p>
 
 <blockquote><p>
 Eigenlijk wilde Sonny dat het auteursrecht voor eeuwig zou gelden. Men heeft
 mij verteld dat dit ongrondwettelijk zou zijn. Ik nodig hierbij iedereen uit
 om mij te steunen in het streven het auteursrecht op alle mogelijke manieren
 te versterken. Zoals bekend, ligt er een voorstel van Jack Valenti om het
 auteursrecht te verlengen tot eeuwig minus &eacute;&eacute;n dag. Wellicht
 dat de commissie zich hierover kan buigen op het volgende congres.
 </p></blockquote>
 <p>
 Het hooggerechtshof boog zich over een lopende zaak die de wet terug wil
 draaien voor reeds verschenen werk op grond van het feit dat dit geen
 vooruitgang stimuleert, zoals aangegeven in de grondwet. Het hof antwoordde
 dat het deze vraag niet hoefde te beantwoorden, de grondwet vereist slechts
 lippendienst.</p>
 <p>
 Een andere wet, aangenomen in 1997, verbiedt het kopi&euml;ren van
 uitgegeven werk, ook al geef je ze weg aan vrienden om aardig te
 zijn. Voorheen was dit in de VS gewoon toegestaan.</p>
 <p>
 Maar het kan nog erger met de &ldquo;Digital Millennium Copyright Act&rdquo;
 (DMCA). Die had als doel om wat destijds &ldquo;kopieerbeveiliging&rdquo;
 werd genoemd&mdash;nu bekend als <a
 href="/proprietary/proprietary-drm.html">DRM</a> (digitaal beheer van
 beperkingen)&mdash;waar computergebruikers al een hekel aan hadden, opnieuw
 te introduceren door het strafbaar te stellen dit soort beperkingen te
 omzeilen of zelfs maar informatie hierover prijs te geven. De wet geeft
 feitelijk de macht aan uitgevers om hun eigen auteursrecht te maken.  Het
 stelt dat uitgevers vrij zijn om wat voor beperkingen dan ook op het gebruik
 van een werk aan te brengen waarbij die beperking automatisch wettelijke
 status heeft mits het versleuteld is dan wel een licentie heeft om het af te
 dwingen.</p>
 <p>
 E&eacute;n van de aanleidingen voor deze wet was dat het regelingen zou
 bevatten, voortkomend uit een recente overeenkomst om het auteursrecht uit
 te breiden. De overeenkomst werd uitgevaardigd door de &ldquo;World <a
 href="/philosophy/not-ipr.html">Intellectual Property</a>
 Organization&rdquo;, een organisatie bestaande uit voornamelijk
 auteursrechthebbenden en patenthouders, daarbij gesteund door de regering
 Clinton. Daar de overeenkomst alleen gaat over het uitbreiden van het
 auteursrecht is het nog maar de vraag in hoeverre dit het publieke belang
 dient.  Hoe dan ook, het wetsvoorstel ging veel verder dan de overeenkomst
 vereiste.</p>
 <p>
 Vooral bibliotheken leverden tegenstand, voornamelijk vanwege de regel die
 kopi&euml;ren in het geheel verbiedt, ook voor &ldquo;redelijk eigen
 gebruik&rdquo;.  Wat was de reactie hierop van de uitgevers? Gewezen
 volksvertegenwoordiger Pat Schroeder, tegenwoordig een lobbyist voor de
 Amerikaanse uitgevers organisatie, stelde dat de uitgevers niet konden leven
 met waar de bibliotheken om vroegen.  Aangezien die bibliotheken alleen
 vroegen om een handhaving van de huidige status, vraagt men zich af hoe de
 uitgevers dan tot nu toe hebben overleefd.</p>
 <p>
 Congreslid Barney Frank liet zien, in een bijeenkomst met mij en anderen die
 tegen deze wet waren, hoever de grondwet in deze wordt genegeerd. Hij
 beweerde dat er dringend nieuwe regelgeving nodig was, compleet met
 wettelijke straffen, omdat de &ldquo;filmindustrie zich zorgen
 maakte&rdquo;, net als de &ldquo;muziekindustrie&rdquo;, alsook andere
 &ldquo;industrie&euml;n&rdquo;. Dus vroeg ik hem of dit in het publiek
 belang was. Zijn antwoord sprak boekdelen: &ldquo;Waarom heb je het over het
 publiek belang? Deze creatievelingen hoeven hun rechten niet op te geven in
 het belang van de gemeenschap!&rdquo; De &ldquo;industrie&rdquo; wordt
 gelijk gesteld aan de creatieve auteurs die het inhuurt.  Het auteursrecht
 beschouwd men daarbij als een natuurlijk recht en de grondwet is op zijn kop
 gezet.</p>
 <p>
 De DMCA werd van kracht in 1998. Het stelt dat redelijk eigen gebruik nog
 steeds is toegestaan maar geeft uitgevers het recht alle software of
 hardware te verbieden waarmee je dit zou kunnen gebruiken. In de praktijk is
 redelijk eigen gebruik dus verboden geworden.</p>
 <p>
 Met deze wet in de hand heeft de filmindustrie censuur opgelegd aan vrije
 software die DVD's leest en afspeelt en zelfs informatie over hoe DVD's
 gelezen kunnen worden is gecensureerd. In April 2001 werd professor Edward
 Felten middels dreigende rechtszaken van de &ldquo;Recording Industry
 Association of America&rdquo;, gedwongen zijn wetenschappelijke artikel in
 te trekken waarin hij uitlegde wat hij wijzer was geworden van een
 voorgesteld versleutelsysteem voor het beperkt toegankelijk maken van
 opgenomen muziek.</p>
 <p>
 We zien inmiddels ook de opkomst van elektronische boeken die de normale
 vrijheden van een lezer ontnemen &mdash; bijvoorbeeld de vrijheid om een
 boek uit te lenen aan een vriend, de vrijheid het aan een tweedehands winkel
 te verkopen, de vrijheid het uit een bibliotheek te kunnen lenen, de
 vrijheid het te kunnen kopen zonder hiervoor je personalia af te hoeven
 geven en zelfs de vrijheid om het twee keer te lezen. Versleutelde
 electronische boeken stellen aan al deze aktiviteiten paal en perk &mdash;
 je kunt ze alleen lezen met speciale, geheime software die er is om jou te
 beperken in het gebruik.</p>
 <p>
 Ik zal nooit een dergelijk elektronisch boek kopen en ik hoop dat jij ze ook
 zult weigeren. Als een elektronisch boek je niet dezelfde rechten geeft als
 een papieren exemplaar, weiger het dan!</p>
 <p>
 Iedereen die onafhankelijk software uitbrengt die versleutelde electronische
 boeken kan lezen riskeert strafvervolging. Dat overkwam een Russische
 programmeur, Dmitry Sklyarov, die in 2001 werd gearresteerd bij een bezoek
 aan de VS voor een conferentie. Hij had in Rusland zo'n programma
 geschreven, iets wat in zijn land niet verboden was. Nu bereid Rusland een
 wet voor die dit ook verbiedt en de Europese Unie heeft recent een
 dergelijke wet al aangenomen.</p>
 <p>
 Electronische boeken zijn nog niet door het grote publiek geaccepteerd, maar
 niet omdat lezers zo aan hun vrijheid hechtten; het was om andere redenen
 niet aantrekkelijk ze te lezen, met name omdat de schermen niet zo makkelijk
 zijn af te lezen als papier. De volgende poging zal waarschijnlijk wel raak
 zijn met de komst van &ldquo;electronisch papier&rdquo; &mdash; boek-achtige
 apparaatjes waarin een beveiligd electronisch boek kan worden
 geladen. Wanneer deze beter leesbaar blijken dan papier zullen we weer op de
 bres moeten voor onze vrijheid.  Ondertussen maakt het electronische boek in
 beperkte kring wel opgang: de universiteit van New York en andere
 tandheelkundige opleidingen leveren hun studenten alleen beveiligde
 electronische studieboeken.</p>
 <p>
 De mediabedrijven vinden dit nog niet ver genoeg gaan. In 2001 stelde
 Senator Hollings, gesteund door Disney, een wet voor genaamd de
 &ldquo;Security Systems Standards and Certification Act&rdquo; (SSSCA)<a
 href="#footnote2">[2]</a>, die voorstelt dat alle computers (en alle andere
 digitale opnameapparatuur en afspelers) moeten worden uitgerust met een door
 de overheid goedgekeurd systeem voor kopieerbeperking. Dat is het
 uiteindelijke doel, maar als eerste op de agenda staat het verbieden van het
 op de markt brengen van apparaten die HDTV kunnen ontvangen en die je kunt
 aanpassen (oftewel ombouwen voor je eigen doeleinden). Omdat vrije software
 software is die gebruikers kunnen veranderen worden we hier dus voor het
 eerst geconfronteerd met een wet die vrije software verbiedt voor een
 bepaalde toepassing. Het verbieden voor andere toepassingen zal daarna niet
 lang op zich laten wachten. Wanneer de FCC deze wet overneemt zal software
 zoals GNU Radio dus gecensureerd worden.</p>
 <p>
 Er moet politieke druk worden uitgeoefend om dit soort wetsvoorstellen de
 kop in te drukken.<a href="#footnote3">[3]</a></p>
 
 <h3>Op zoek naar een goede ruil</h3>
 <p>
 Hoe kan men het best een beleid bepalen met betrekking tot het auteursrecht?
 Wanneer het auteursrecht een transactie is die wordt gedaan in het publiek
 belang dan zal het dus vooral dat publieke belang moeten dienen. De plicht
 van de overheid daarbij is dus om die vrijheid zo duur mogelijk te
 verkopen. We zouden zo min mogelijk auteursrecht willen vergeven zonder de
 hoeveelheid publicaties te veel aan te tasten.</p>
 <p>
 De minimum prijs in vrijheid die we hiervoor moeten betalen is niet te
 bepalen middels openbare aanbesteding, zoals bij bouwprojecten mogelijk
 is. Hoe dan wel?</p>
 <p>
 Een mogelijkheid is om het auteursrecht in stappen af te bouwen en te kijken
 naar de resultaten. Door te observeren wanneer en hoeveel afname in
 publicaties er optreden kunnen we vaststellen hoeveel auteursrecht er
 precies nodig is om een aanvaardbaar niveau van publicaties te handhaven
 (het publieke belang). Dit moeten we vaststellen door te meten, niet door af
 te gaan op wilde voorspellingen van uitgevers, in wiens belang het is die te
 overdrijven wanneer hun macht wordt ingeperkt.</p>
 <p>
 Het auteursrecht heeft een aantal onafhankelijke aspecten die apart kunnen
 worden aangepakt. Wanneer we het minimum hebben gevonden voor een aspect zou
 men best nog wel eens een ander aspect van auteursrecht kunnen reduceren
 zonder dat dit de stroom publicaties negatief be&iuml;nvloedt.</p>
 <p>
 Een belangrijk aspect is de duur, die nu is vastgesteld op ongeveer een
 eeuw.  Een goede eerste stap is om de duur van het monopolie op
 kopi&euml;ren terug te brengen naar 10 jaar vanaf de dag van publicatie. Een
 ander aspect, het maken van afgeleide werken, zou een langere periode kunnen
 beslaan.</p>
 <p>
 Waarom trouwens uitgaan van de dag van publicatie? Omdat het recht om te
 kopi&euml;ren geen waarde heeft voor werken die nog niet zijn uitgegeven;
 want er zijn nog geen kopie&euml;n. Auteurs langer de tijd geven iets te
 publiceren schaadt geen enkel belang. Schrijvers (die meestal wel de
 auteursrechten hebben v&oacute;&oacute;r publicatie) zullen publicatie niet
 uitstellen alleen om het auteursrecht te verlengen.</p>
 <p>
 Waarom tien jaar? Omdat dat een veilige periode is. We kunnen er, kijkend
 naar de praktijk, van uit gaan dat dit weinig invloed heeft op de stroom
 uitgegeven werk. Bij de meeste media en genres zijn populaire werken zeer
 winstgevend in de eerste paar jaar en zelfs bestsellers zijn voor die tijd
 meestal niet meer in druk. Zelfs voor naslagwerken, die meestal een langere
 levensduur hebben dan tien jaar, zou het genoeg moeten zijn: lezers zullen
 dan de voorkeur geven aan recent bijgewerkte uitgaven -waarvoor weer
 auteursrecht geldt- in plaats van de verouderde -rechtenvrije- versies.</p>
 <p>
 Tien jaar is misschien zelfs langer dan nodig; na een tijdje zouden we
 kunnen proberen de periode verder te verkorten om zo het systeem beter af te
 stellen.  Tijdens een discussie over auteursrecht op een literaire
 bijeenkomst, waar ik die tienjarige periode voorstelde, reageerde mijn
 buurman -een bekende fantasy schrijver- verontwaardigd met de opmerking dat
 alles langer dan vijf jaar onacceptabel was.</p>
 <p>
 Maar niet alles hoeft over &eacute;&eacute;n kam te worden geschoren. Een
 auteursrecht wat uniform is is niet van het hoogste -publieke- belang en het
 auteursrecht heeft wel meer uitzonderingen voor bepaald gebruik of
 media. Het zou gek zijn om bij iedere aanbesteding voor het aanleggen van
 wegen uit te gaan van het hoogste tarief; zo ook zou het gek zijn om er van
 uit te gaan dat voor iedere artistieke uiting we altijd de hoogste prijs in
 vrijheid moeten &ldquo;betalen&rdquo;.</p>
 <p>
 Wellicht moeten romans, woordenboeken, programma's, liedjes, symfonie&euml;n
 en films ieder een andere monopolie-periode krijgen zodat we de optimale
 -minimale- periode kunnen bepalen voor ieder soort werk waarbij de stroom
 publicaties nog op peil blijft. Films langer dan een uur kunnen bijvoorbeeld
 een periode van twintig jaar krijgen toebedeeld vanwege de hoge kosten die
 het produceren met zich mee brengt. Op mijn eigen vakgebied, programmeren,
 zou drie jaar voldoende moeten zijn. Product-cycli in dit segment zijn
 meestal nog korter.</p>
 <p>
 Een ander aspect is de vaststelling wat nog voor &ldquo;redelijk eigen
 gebruik&rdquo; door kan gaan: mogelijkheden om -delen van- werken legaal te
 reproduceren ook al rust er auteursrecht op. De eerste natuurlijke stap
 daarbij zou het toestaan van individuele, niet-commerci&euml;le,
 kopie&euml;n zijn. Dit zou de privacyschending van de auteursrechtenpolitie
 van vandaag de dag overbodig maken en heeft waarschijnlijk weinig effect op
 de verkoop. (Wellicht moeten er dan ook maatregelen worden getroffen om
 verzegelde licenties tegen te gaan die dit soort kopieergedrag weer zouden
 kunnen verbieden). Ervaringen met Napster leren ons verder dat we ook het
 niet-commerci&euml;el uitlenen toe moeten staan. &mdash; wanneer zoveel
 mensen het willen kopi&euml;ren en delen, en het zo nuttig vinden, kunnen
 alleen draconische maatregelen hen hier van af houden, en de gemeenschap
 verdient het te krijgen wat ze wil.</p>
 <p>
 Voor romans, en meer in het algemeen voor alle werken met amusementswaarde,
 is het uitleenrecht waarschijnlijk al voldoende. Computerprogramma's, die
 een functionele waarde hebben (ze krijgen iets voor elkaar) hebben meer
 vrijheden nodig, zoals het recht een verbeterde versie uit te brengen. Zie
 ook de &ldquo;Free Software Definition&rdquo; elders in dit boek voor een
 uitleg over de vrijheden die gebruikers van software zouden moeten
 hebben. Het is wellicht een haalbaar compromis om dit pas in te laten gaan
 twee of drie jaar na publicatie.</p>
 <p>
 Dit soort wijzigingen brengt het auteursrecht voor wat betreft digitaal
 kopi&euml;ren op een niveau waar de gemeenschap vrede mee zou
 hebben. Uitgevers zullen deze voorstellen bestempelen als
 &ldquo;oneerlijk&rdquo;; ze zouden kunnen dreigen er mee op te houden maar
 dat zullen ze uiteindelijk niet doen want het uitgeven blijft winstgevend en
 dit zal de enige manier van uitgeven zijn.</p>
 <p>
 Wanneer we het auteursrecht inperken moeten we er voor waken dat uitgevers
 dit niet gaan vervangen door eindgebruikerslicenties. We zullen
 overeenkomsten, die verder gaan dan het auteursrecht op het gebied van
 kopi&euml;ren, moeten verbieden. Dit soort beperkingen op algemene
 -niet-onderhandelde- transacties zijn een standaard onderdeel van het
 Amerikaanse rechtssysteem.</p>
 
 <h3>Een persoonlijke noot</h3>
 <p>
 Ik ben ontwerper van software, geen jurist. Ik ging me verdiepen in het
 auteursrecht omdat je er onvermijdelijk mee te maken krijgt in de wereld van
 computernetwerken. Als gebruiker van computernetwerken -en dat al dertig
 jaar- weet ik de vrijheden die we in de loop van de tijd zijn kwijtgeraakt
 op waarde te schatten, evenals de vrijheden die we nog dreigen te
 verliezen. Als auteur verwerp ik het romantische idee van de bijna
 goddelijke artistieke <a href="words-to-avoid.html#Creator">schepper</a>
 zoals deze vaak wordt opgevoerd door uitgevers, om de speciale voorrechten
 voor auteurs te rechtvaardigen, terwijl ze er zelf met die rechten vandoor
 gaan.</p>
 <p>
 Het grootste deel van dit artikel bestaat uit verifieerbare feiten en
 redeneringen, en voorstellen waarover je zelf een mening kunt vormen. Ik
 vraag je echter &eacute;&eacute;n ding van me aan te nemen: dat auteurs
 zoals ikzelf geen speciale voorrechten verdienen. Wanneer je je waardering
 wilt laten blijken voor de programma's of de boeken die ik heb geschreven
 dan neem ik je geld van harte aan &mdash; maar offer alsjeblieft je vrijheid
 niet op ter wille van mij.</p>
 <div class="column-limit"></div>
 
 <h3 class="footnote">Voetnoten</h3>
 <ol>
 <li id="footnote1">Zie het artikel van Julian Sanchez over <a
 href="http://www.juliansanchez.com/2011/02/04/the-trouble-with-balance-metaphors/">&ldquo;Het
 probleem met &lsquo;compromis&rsquo;-metaforen&rdquo;</a> voor een onderzoek
 &ldquo;hoe de vergelijking tussen gefundeerde uitspraken en een compromis
 tussen belangen ons denken op negatieve wijze beïnvloedt&rdquo;.</li>
 <li id="footnote2">Sindsdien omgedoopt tot het onuitspreekbare CBDTPA, een goede afkorting voor
 &ldquo;Consume, But Don't Try Programming Anything&rdquo;, maar eigenlijk
 staat het voor &ldquo;Consumer Broadband and Digital Television Promotion
 Act&rdquo;.</li>
 <li id="footnote3">Wanneer je wilt helpen kan ik de volgende websites aanbevelen: <a
 href="https://www.defectivebydesign.org">DefectiveByDesign.org</a>,  <a
 href="https://www.publicknowledge.org">publicknowledge.org</a> en <a
 href="https://www.eff.org">www.eff.org</a>.</li>
 </ol>
 
 <hr class="no-display" />
 <div class="edu-note c"><p id="fsfs">Dit artikel is opgenomen in <a
 href="https://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free
 Software, Free Society: The Selected Essays of Richard
 M. Stallman</cite></a>.</p></div>
 </div>
 
 <div class="translators-notes">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
  </div>
 </div>
 
 <!-- for id="content", starts in the include above -->
 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
 <div id="footer" role="contentinfo">
 <div class="unprintable">
 
 <p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
 href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
 href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
 <p>
 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
         replace it with the translation of these two:
 
         We work hard and do our best to provide accurate, good quality
         translations.  However, we are not exempt from imperfection.
         Please send your comments and general suggestions in this regard
         to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
 
         &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
         <p>For information on coordinating and contributing translations of
         our web pages, see <a
         href="/server/standards/README.translations.html">Translations
         README</a>. -->
 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
 href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
 website.</p>
 </div>
 
 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
      files generated as part of manuals) on the GNU web server should
      be under CC BY-ND 4.0.  Please do NOT change or remove this
      without talking with the webmasters or licensing team first.
      Please make sure the copyright date is consistent with the
      document.  For web pages, it is ok to list just the latest year the
      document was modified, or published.
      
      If you wish to list earlier years, that is ok too.
      Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
      years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
      year, i.e., a year in which the document was published (including
      being publicly visible on the web or in a revision control system).
      
      There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
      Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
 <p>Copyright &copy; 2002, 2009, 2010, 2015, 2021 Free Software Foundation, Inc.</p>
 
 <p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license"
 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
 
 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
 <div class="translators-credits">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 <strong>Vertaling:</strong> <a
 href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
 
 <p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
 Bijgewerkt:
 
 $Date: 2022/01/27 10:36:23 $
 
 <!-- timestamp end -->
 </p>
 </div>
 </div>
 <!-- for class="inner", starts in the banner include -->
 </body>
 </html>