linux-gnu-freedom.html (17339B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/linux-gnu-freedom.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs free-open" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Linux, GNU en vrijheid - GNU-project - Free Software Foundation</title> 11 <meta http-equiv="Keywords" 12 content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, freedom, software, macht, 13 rechten, Richard Stallman, rms, SIGLINUX, Joe Barr" /> 14 <meta http-equiv="Description" content="In dit artikel, Linux, GNU en vrijheid, reageert Richard M. Stallman op het 15 verslag van Joe Barr over zijn ervaringen met de FSF bij de Austin Linux 16 gebruikersgroep." /> 17 18 <!--#include virtual="/philosophy/po/linux-gnu-freedom.translist" --> 19 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> 20 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" --> 21 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 22 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" --> 23 <div class="article reduced-width"> 24 <h2>Linux, GNU en vrijheid</h2> 25 26 <address class="byline">door Richard M. Stallman</address> 27 28 <p> 29 Omdat in een <a 30 href="https://web.archive.org/web/20190404115541/http://linux.sys-con.com/node/32755">artikel 31 van Joe Barr</a> kritiek werd geleverd op hoe ik met de SIGLINUX omging, wil 32 ik graag deze gelegenheid aangrijpen om mijn kant van het verhaal te 33 vertellen; wat er nu eigenlijk gebeurde en mijn redenen daarvoor.</p> 34 <p> 35 Toen SIGLINUX mij als spreker uitnodigde was het een “Linux 36 gebruikersgroep”, oftewel een groep gebruikers van het GNU/Linux 37 besturingssysteem die dit systeem aanduiden met “Linux”. Ik heb 38 daarop dus netjes geantwoordt dat als ze iemand van het GNU-project als 39 spreker wilden, ze het GNU-project ook moesten respecteren en het systeem 40 dan ook “GNU/Linux” moesten noemen. Het systeem is een variant 41 van GNU en het GNU-project is de belangrijkste ontwikkelaar dus is het 42 beleefd om de naam te gebruiken die wij het gegeven hebben. Meestal weiger 43 ik te spreken voor organisaties die het GNU-project op deze manier niet het 44 respect geven dat het verdient, of er moet een hele goede reden zijn om 45 hiervan af te wijken. Ik respecteer hun vrijheid van meningsuiting in deze 46 maar ik heb ook de vrijheid om geen toespraak te houden.</p> 47 <p> 48 Hierna probeerde Jeff Strunk van SIGLINUX het beleid van de groep te 49 veranderen en vroeg de FSF om de groep op te nemen in onze lijst van 50 GNU/Linux gebruikersgroepen. Onze webmaster heeft hem vervolgens meegedeeld 51 dat we dit niet zouden doen onder de naam “SIGLINUX” omdat de 52 naam aangeeft dat het over Linux gaat. Strunk stelde vervolgens de naam 53 “SIGFREE” voor, wat onze webmaster goed vond (het artikel van 54 Barr beweert dat we dit voorstel geweigerd hebben). Hoe dan ook, de groep 55 besloot de naam “SIGLINUX” te handhaven.</p> 56 <p> 57 Op dat moment werd ik bij de zaak betrokken en ik stelde voor dat ze op zoek 58 gingen naar andere mogelijke benamingen. Er zijn nog vele benamingen te 59 bedenken die niet aan het systeem refereren als “Linux” en ik 60 hoop dat ze een goeie vinden. Wat mij betreft was de zaak hiermee afgedaan.</p> 61 <p> 62 Klopt het, zoals Barr schrijft, dat sommige mensen dit optreden zien als 63 “het doordrijven van je zin” en het gelijkstellen aan de 64 monopolie-macht van Microsoft? Waarschijnlijk wel. Een uitnodiging afslaan 65 is geen dwang maar mensen die willen geloven dat het hele systeem 66 “Linux” is krijgen soms een behoorlijk verdraaide kijk op 67 zaken. Om die benaming als enig juiste te zien moet je van een mug wel een 68 olifant maken en vice versa. Wanneer je de feiten ontkent en gelooft dat 69 Linus Torvalds het hele systeem in zijn eentje in 1991 heeft ontwikkeld, of 70 wanneer je je gevoel voor rechtvaardigheid kunt negeren en geloven dat 71 Torvalds alle eer moet krijgen ook al heeft hij het niet in zijn eentje 72 gedaan, dan wordt het ook wel erg makkelijk om jezelf ervan te overtuigen 73 dat ik persé een toespraak moet komen houden wanneer je dat van me 74 vraagt.</p> 75 <p> 76 Stel je voor: het GNU-project start met de ontwikkeling van een 77 besturingssysteem en jaren later voegt Linus Torvalds één 78 belangrijk stuk aan dit systeem toe. Het GNU-project vraagt “geef ons 79 project alsjeblieft het krediet dat het verdient” maar Linus zegt: 80 “Geef ze geen krediet maar vernoem het helemaal naar mijn 81 naam!”. Stel je nu iemand voor die dit allemaal ziet gebeuren en 82 vervolgens het GNU-project beschuldigt van egoïsme. Je moet wel erg 83 vooringenomen zijn om de plank zo mis te slaan.</p> 84 <p> 85 Zo iemand kan allerlei beschuldigingen uiten richting het GNU-project en 86 denken dat het gerechtvaardigd is; zijn vrienden zullen hem hierin steunen 87 om hun eigen vooringenomenheid te rechtvaardigen. Tegen andersdenkenden kun 88 je je afzetten; dus wanneer ik weiger deel te nemen aan een activiteit onder 89 de noemer “Linux”, zullen ze dat onaanvaardbaar vinden en mij 90 verantwoordelijk stellen voor hun gevoel van ongemak achteraf. Wanneer 91 zoveel mensen willen dat ik het systeem “Linux” noem, hoe kan 92 ik, die slechts de ontwikkeling is begonnen, dit weigeren? En ze expres een 93 toespraak weigeren is ze expres ongelukkig maken. Dat is pas dwang, een 94 Microsoft waardig!</p> 95 <p> 96 Je kunt je afvragen waarom ik het niet gewoon omzeil om al dit gezeur te 97 voorkomen. Toen “SIGLINUX” mij uitnodigde voor een presentatie 98 had ik me er vanaf kunnen maken met een “Nee, sorry”. Waarom heb 99 ik dat niet gedaan? Omdat ik bereid ben wat moddergooien te incasseren als 100 ik daardoor de kans krijg om de inspanningen van het GNU-project recht te 101 doen.</p> 102 <p> 103 Deze variant van het GNU-systeem “Linux” noemen is gunstig voor 104 mensen die de keuze van hun software baseren op puur technologische gronden, 105 zonder af te wegen of het hun vrijheid wel respecteert. Er zijn mensen als 106 Barr die software willen “vrij van ideologie” en kritiek hebben 107 op eenieder de beweert dat vrijheid er ook toe doet. Er zijn mensen als 108 Torvalds die een gemeenschap zullen dwingen om niet-vrije programmatuur te 109 gebruiken en meteen iedereen die klaagt uit te dagen om meteen een 110 (technisch) beter programma te leveren of hun kop te houden. Er zij mensen 111 die beweren dat technische overwegingen niet gepolitiseerd moeten worden 112 door rekening te houden met sociale gevolgen.</p> 113 <p> 114 In de jaren 70 zijn computergebruikers hun vrijheid om naar believen 115 software te kopiëren of te veranderen kwijtgeraakt omdat ze vrijheid 116 niet op waarde schatte. Deze vrijheden zijn teruggewonnen in de jaren 80 en 117 90 doordat een groep idealisten, het GNU-project, ervan overtuigd was dat 118 vrijheid een programma ten goede kwam en daar bereid waren voor te werken.</p> 119 <p> 120 We hebben die vrijheid tegenwoordig gedeeltelijk maar hij is zeker niet 121 veilig. Hij wordt bedreigd door de <abbr title="Consumer Broadband and 122 Digital Television Promotion Act">CBDTPA</abbr> (het vroegere <abbr 123 title="Security Systems Standards and Certification Act">SSSCA</abbr>), door 124 de Broadcast “Protection” Discussion Group (zie ook <a 125 href="https://www.eff.org/">www.eff.org/</a>) die voorstelt om toegang tot 126 digitale TV-uitzendingen door vrije software te verbieden, door software 127 patenten (Europa overweegt nu ook om software patenteerbaar te maken), door 128 Microsoft contracten die verbieden informatie over belangrijke protocollen 129 vrij te geven en door eenieder die ons verleidt met niet-vrije programma's 130 die (technisch gezien) “beter” zijn dan bestaande vrije 131 programma's. Hierdoor kunnen we onze vrijheid verliezen op dezelfde manier 132 als de eerste keer, door er niet voldoende om te geven.</p> 133 <p> 134 Zullen voldoende mensen hierom geven? Dat hangt af van veel dingen; onder 135 andere van hoeveel invloed het GNU-project heeft en hoeveel invloed Linus 136 Torvalds heeft. Het GNU-project zegt, “wees zuinig op je 137 vrijheid”. Joe Barr zegt “kies alleen tussen vrije en niet-vrije 138 programma's op basis van technische superioriteit!” Wanneer mensen 139 Torvalds zien als de hoofdontwikkelaar van het GNU/Linux systeem is dat niet 140 alleen onjuist, het verleent ook meer kracht aan zijn boodschap, 141 “niet-vrije software is prima; ik ontwikkel en gebruik het zelf 142 ook.” Als men echter onze rol hierin erkent dan zal men ook beter naar 143 onze boodschap luisteren en die luidt, “Dit systeem is er gekomen 144 doordat mensen om vrijheid gaven. Sluit je bij ons aan, schat je vrijheid 145 op waarde en samen kunnen we vechten voor het behoud van die 146 vrijheid”. Zie ook <a href="/gnu/thegnuproject.html">Het 147 GNU-project</a> voor de geschiedschrijving.</p> 148 <p> 149 Wanneer ik aan mensen vraag om het systeem GNU/Linux te noemen, reageren 150 sommigen met <a href="/gnu/gnu-linux-faq.html">laffe smoesjes</a>. Daar zal 151 weinig aan verloren gaan, dit soort mensen heeft er sowieso niets mee 152 op. Ondertussen zijn er andere mensen die onze beweegredenen wel onderkennen 153 en de naam gaan gebruiken. Door dit te doen attenderen ze ook andere mensen 154 op het waarom van GNU/Linux en helpt ons op onze beurt de boodschap te 155 verspreiden dat vrijheid belangrijk is.</p> 156 <p> 157 Daarom ga ik in tegen vooroordelen en lasterpraat. Het doet af en toe pijn 158 maar, wanneer ik succes heb, helpt het de GNU-campagne voor vrijheid.</p> 159 <p> 160 Daar dit speelde in de context van Linux (de kernel) en Bitkeeper, het 161 niet-vrije versiebeheerssysteem dat Linus Torvalds momenteel gebruikt, wil 162 ik ook nog even ingaan op dat punt.</p> 163 164 <h3 id="bitkeeper">Het probleem Bitkeeper</h3> 165 <p> 166 (Zie de <a href="#update">update</a> hieronder.)</p> 167 <p> 168 Het gebruik van Bitkeeper voor de broncode van Linux heeft een rottig effect 169 op de vrijesoftwaregemeenschap, want iedereen die wijzigingen op de 170 Linux-kernel goed in de gaten wil houden kan dit alleen door dit niet-vrije 171 programma te installeren. Er moeten tientallen, zo niet honderden, 172 kernelontwikkelaars zijn die dit gedaan hebben. De meesten zullen zichzelf 173 langzamerhand overtuigen dat het prima is om niet-vrije software te 174 gebruiken, om zo hun onbehagen dat Bitkeeper op hun schijven staat te 175 verhelpen. Wat kan men hieraan doen?</p> 176 <p> 177 Een oplossing zou kunnen zijn een ander systeem te gebruiken voor de 178 Linux-broncode met behulp van bijvoorbeeld CVS of een ander vrij 179 versiebeheerssysteem en daarin automatisch de laatste wijzigingen op te 180 slaan. Hierbij zou Bitkeeper kunnen worden gebruikt om de laatste 181 wijzigingen te achterhalen om die vervolgens in CVS in te brengen. Dit 182 bijwerk-proces zou vervolgens automatisch en regelmatig kunnen lopen.</p> 183 <p> 184 De FSF kan dit niet doen doordat we Bitkeeper niet kunnen installeren. We 185 hebben geen niet-vrije software meer op onze systemen en hebben hier dan ook 186 principieel bezwaar tegen. Iemand anders, die geen bezwaar heeft tegen de 187 aanwezigheid van Bitkeeper op zijn systemen moet dit maar doen, of er moet 188 iemand opstaan die een alternatief aandraagt met behulp van vrije software.</p> 189 <p> 190 De Linux-broncode zelf heeft nog grotere problemen met niet-vrije software: 191 er zit wat van in. Een behoorlijk aantal aansturingsprogramma's voor 192 apparaten bevatten reeksen nummers die firmware programma's zijn die in een 193 dergelijk apparaat moeten worden geladen. Dit is geen vrije software. Wat 194 nummers die je in een register propt is prima; een compleet binair programma 195 is dat niet.</p> 196 <p> 197 De aanwezigheid van deze binaire programma's in 198 “broncode”-bestanden van Linux geeeft nog meer problemen: het is 199 de vraag of Linux binaire programma's wel legaal kunnen worden verspreid. De 200 GPL vereist “de complete oorspronkelijke broncode” en een rijtje 201 nummers is geen broncode. Op dezelfde manier is het toevoegen van binaire 202 code aan Linux broncode strijdig met de GPL.</p> 203 <p> 204 De Linux-ontwikkelaars willen die besturingsprogramma's naar aparte 205 bestanden verhuizen; dat zal een aantal jaren in beslag kunnen nemen maar 206 uiteindelijk wel het tweede probleem oplossen; daarmee kunnen we een 207 “vrije Linux” versie maken die niet de niet-vrije bestanden 208 bevat. Dat zal echter geen zoden aan de dijk zetten wanneer de meesten de 209 niet-vrije, “officële” versie van Linux gaan gebruiken. Dat 210 zou wel eens kunnen gebeuren omdat veel systemen de vrije versie niet kunnen 211 draaien zonder de niet-vrije delen. Het “vrije Linux” project 212 zal dan uit moeten gaan vinden wat de besturingsprogramma's doen en er vrije 213 versies, wellicht in machinetaal voor speciaal ingebouwde processoren, van 214 moeten maken. Een ontmoedigende taak. Dat zou wat minder zijn als we er een 215 aantal jaren geleden al mee begonnen waren om dit stuk voor stuk op te 216 lossen in plaats van het voor ons uit te schuiven. Bij het werven van mensen 217 hiervoor moeten we af van het idee, wat sommige Linux-ontwikkelaars beweren, 218 dat deze taak niet echt nodig is.</p> 219 <p> 220 Linux, als kernel, wordt vaak gezien als het vlaggenschip van vrije 221 software, de huidige versie is dat echter gedeeltelijk niet. Hoe kon dit 222 gebeuren? Dit probleem, net als de beslissing Bitkeeper te gebruiken, is het 223 resultaat van de opvattingen van de bedenker en ontwikkelaar van Linux, 224 iemand die denkt dat “technisch beter” belangrijker is dan 225 vrijheid.</p> 226 <p> 227 Waardeer je vrijheid, of je zal het verliezen is wat de geschiedenis ons 228 leert. “Val ons niet lastig met politiek” is de reactie van 229 diegenen die hardleers zijn.</p> 230 <div class="column-limit"></div> 231 232 <p id="update"> 233 <strong>Update:</strong> BitKeeper wordt sinds 2005 niet meer gebruikt om de 234 Linuxkernel-broncode bij te houden. Zie het artikel <a 235 href="/philosophy/mcvoy.html">Dank, Larry McVoy</a>. De Linux-broncode bevat 236 nog steeds niet-vrije blobs van fabrikanten maar vanaf januari 2008 wordt nu 237 een <a href="//directory.fsf.org/project/linux"> vrije versie van Linux</a> 238 bijgehouden voor gebruik in vrije GNU/Linux-distributies.</p> 239 </div> 240 241 <div class="translators-notes"> 242 243 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 244 </div> 245 </div> 246 247 <!-- for id="content", starts in the include above --> 248 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> 249 <div id="footer" role="contentinfo"> 250 <div class="unprintable"> 251 252 <p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a 253 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a 254 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de 255 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a 256 href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> 257 258 <p> 259 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 260 replace it with the translation of these two: 261 262 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 263 translations. However, we are not exempt from imperfection. 264 Please send your comments and general suggestions in this regard 265 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 266 267 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 268 269 <p>For information on coordinating and contributing translations of 270 our web pages, see <a 271 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 272 README</a>. --> 273 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor 274 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a 275 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 276 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations 277 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze 278 website.</p> 279 </div> 280 281 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 282 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 283 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 284 without talking with the webmasters or licensing team first. 285 Please make sure the copyright date is consistent with the 286 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 287 document was modified, or published. 288 289 If you wish to list earlier years, that is ok too. 290 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 291 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 292 year, i.e., a year in which the document was published (including 293 being publicly visible on the web or in a revision control system). 294 295 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 296 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 297 <p>Copyright © 2002, 2021 Richard M. Stallman</p> 298 299 <p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license" 300 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative 301 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p> 302 303 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> 304 <div class="translators-credits"> 305 306 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 307 </div> 308 309 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 310 Bijgewerkt: 311 312 $Date: 2021/09/28 16:34:03 $ 313 314 <!-- timestamp end --> 315 </p> 316 </div> 317 </div> 318 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 319 </body> 320 </html>