freedom-or-power.html (9315B)
1 <!--#set var="PO_FILE" 2 value='<a href="/philosophy/po/freedom-or-power.nl.po"> 3 https://www.gnu.org/philosophy/po/freedom-or-power.nl.po</a>' 4 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/freedom-or-power.html" 5 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/freedom-or-power.nl-diff.html" 6 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-05-31" --> 7 8 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> 9 <!-- Parent-Version: 1.77 --> 10 11 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 12 <title>Vrijheid of Macht? - GNU Project - Free Software Foundation</title> 13 <meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, general, public, license, gpl, 14 general public license, freedom, software, power, rights" /> 15 <meta http-equiv="Description" content="In dit artikel, 'Vrijheid of Macht?', behandelen Bradley M. Kuhn en Richard 16 M. Stallman de vraag waarom de vrije software beweging geen voorstander is 17 van de zogenoemde vrijheid om een willekeurige licentie te kiezen voor de 18 software die je maakt." /> 19 20 <!--#include virtual="/philosophy/po/freedom-or-power.translist" --> 21 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> 22 <!--#include virtual="/server/outdated.nl.html" --> 23 <h2>Vrijheid of Macht?</h2> 24 25 <p> 26 door <strong>Bradley M. Kuhn</strong> en <strong>Richard 27 M. Stallman</strong></p> 28 29 <blockquote> 30 <p>De liefde voor vrijheid is de liefde voor anderen; de liefde voor macht is 31 de liefde voor onszelf.<br /> 32 -- William Hazlitt</p> 33 </blockquote> 34 35 <p> 36 In de vrije software beweging vechten we voor de vrijheid van gebruikers van 37 software. We zijn tot dit inzicht gekomen door te kijken welke vrijheden 38 noodzakelijk zijn voor een goede manier van leven en zetten nuttige 39 programma's in voor het kweken van een gemeenschap gebaseerd op 40 welwillendheid, medewerking en samenwerking. <a 41 href="/philosophy/free-sw.html">Onze criteria voor vrije software</a> 42 definiëren vrijheden die de gebruikers van een programma moeten hebben 43 zodat ze binnen een gemeenschap kunnen samenwerken.</p> 44 45 <p> 46 Wij staan voor de vrijheid van programmeurs alsook voor die van andere 47 gebruikers. De meesten van ons zijn programmeurs en we willen vrijheid voor 48 onszelf en voor jou. Maar ieder van ons gebruikt ook software geschreven 49 door anderen en we willen die software vrijelijk kunnen gebruiken, niet 50 alleen onze eigen software. Wij zijn voor vrijheid van alle gebruikers, of 51 ze nu veel programmeren, weinig of helemaal niet.</p> 52 53 <p> 54 De enige vrijheid die we niet toestaan is “de vrijheid om een 55 willekeurige licentie te gebruiken voor de software die je maakt”. Dit 56 verwerpen we omdat het eigenlijk een vorm van macht is, geen vrijheid.</p> 57 58 <p> 59 Dit onderscheid wordt vaak over het hoofd gezien maar is erg belangrijk. 60 Vrijheid betekent de mogelijkheid om beslissingen te nemen die voornamelijk 61 betrekking hebben op jezelf. Macht betekent de mogelijkheid beslissingen te 62 nemen die meer van invloed zijn op anderen. Wanneer we macht met vrijheid 63 verwarren zijn we niet meer in staat de echte vrijheid te verdedigen.</p> 64 65 <p> 66 Private software is een uitoefening van macht. Het auteursrecht geeft 67 software ontwikkelaars die macht, zodat zij, en alleen zij, de regels kunnen 68 bepalen die anderen wordt opgelegd.—slechts weinigen beslissen over 69 deze regels voor iedereen, meestal door hen vrijheid te ontnemen. Wanneer 70 gebruikers niet de vrijheden hebben die vrije software hen biedt dan kunnen 71 ze er niet achter komen wat de software eigenlijk doet, kunnen niet 72 controleren op achterdeurtjes, kunnen geen mogelijke wormen en virussen in 73 de gaten houden, kunnen er niet achter komen welke persoonlijke gegevens er 74 worden doorgegeven (of dit stoppen wanneer ze er wel achter komen). Wanneer 75 het stuk gaat kunnen ze het niet repareren; ze moeten wachten totdat de 76 ontwikkelaar zijn macht aanwendt om dit te doen. Als het gewoon niet precies 77 is wat ze wilden zitten ze er mee opgescheept. Ze kunnen elkaar niet helpen 78 de software te verbeteren.</p> 79 80 <p> 81 Private software ontwikkelaars zijn meestal bedrijven. Wij van de vrije 82 software beweging hebben niets tegen het zakenleven maar we hebben gezien 83 wat er kan gebeuren wanneer een softwarebedrijf de “vrijheid” 84 krijgt om willekeurige regels op te leggen aan gebruikers van 85 software. Microsoft is daarbij een lichtend voorbeeld van hoe de ontzegging 86 van vrijheden van gebruikers kan leiden tot directe schade maar zij zijn 87 niet de enige. Ook al is er geen monopolie dan nog schaadt private software 88 de maatschappij. Een keuze tussen overheersers is geen vrijheid.</p> 89 90 <p> 91 De discussies over rechten en plichten voor software heeft zich voornamelijk 92 toegespitst op alleen de belangen van de programmeurs. Slechts weinigen 93 programmeren regelmatig en nog minder mensen zijn eigenaar van private 94 software bedrijven. Maar de gehele ontwikkelde wereld gebruikt tegenwoordig 95 software en kan niet meer zonder. Software ontwikkelaars bepalen dus 96 tegenwoordig hoe de wereld zaken doet, communiceert, geamuseerd wordt en 97 leeft. De ethische en politieke vraagstukken hieromtrent worden daarbij niet 98 opgelost met het begrip: “keuzevrijheid (alleen voor 99 ontwikkelaars)”.</p> 100 101 <p> 102 Wanneer “de code de wet is,” <a href="#f1">(1)</a> dan is de 103 hamvraag: wie moet er zeggenschap hebben over de code —jij of een 104 kleine elite? Wij geloven dat jij die zeggenschap zou moeten hebben en je 105 dit geven is het doel van Vrije Software.</p> 106 107 <p> 108 Wij geloven dat je zelf zou moeten kunnen beslissen wat je doet met de 109 software die je gebruikt; dat is echter niet wat de wet op dit moment 110 voorschrijft. De huidige auteurswet plaatst ons in een machtspositie ten 111 opzichte van de gebruikers van onze code, of we dat nu leuk vinden of 112 niet. Het morele antwoord op deze situatie is om iedere gebruiker vrij te 113 verklaren, net zoals de burgerrechten er zijn om de regering zijn macht te 114 laten gelden door iedere burger zijn vrijheid te garanderen. Daarvoor hebben 115 we de <a href= "/copyleft/copyleft.html">GNU GPL</a>: hij geeft jou 116 zeggenschap over het gebruik van de software en <a 117 href="/philosophy/why-copyleft.html">beschermt je tegelijkertijd tegen 118 anderen</a> die graag macht op je uitoefenen.</p> 119 120 <p> 121 Terwijl meer en meer gebruikers zich realiseren dat de code de wet is, en 122 het gevoel ze bekruipt dat ook zij recht op vrijheid hebben, zal men het 123 belang in gaan zien van de vrijheden waarvoor wij vechten, net zoals meer en 124 meer gebruikers de praktische waarde van de door ons ontwikkelde vrije 125 software zijn gaan waarderen.</p> 126 127 <h4>Voetnoten</h4> 128 129 <a id="f1"></a> William J. Mitchell, <em>City of Bits: Space, Place, and the 130 Infobahn </em> (Cambridge, Mass.: MIT Press, 1995), p. 111, as quoted by 131 Lawrence Lessig in <em>Code and Other Laws of Cyberspace, Version 2.0</em> 132 (New York, NY: Basic Books, 2006), p. 5. 133 134 <hr /> 135 <blockquote id="fsfs"><p>Dit artikel is gepubliceerd in <a 136 href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free 137 Software, Free Society: The Selected Essays of Richard 138 M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote> 139 140 <div class="translators-notes"> 141 142 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 143 </div> 144 </div> 145 146 <!-- for id="content", starts in the include above --> 147 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> 148 <div id="footer"> 149 <div class="unprintable"> 150 151 <p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a 152 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a 153 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de 154 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a 155 href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> 156 157 <p> 158 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 159 replace it with the translation of these two: 160 161 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 162 translations. However, we are not exempt from imperfection. 163 Please send your comments and general suggestions in this regard 164 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 165 166 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 167 168 <p>For information on coordinating and submitting translations of 169 our web pages, see <a 170 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 171 README</a>. --> 172 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor 173 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a 174 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 175 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations 176 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze 177 website.</p> 178 </div> 179 180 <p>Copyright © 2001, 2009 Bradley M. Kuhn en Richard M. Stallman</p> 181 182 <p>Het letterlijk overnemen en kopiëren van dit artikel is toegestaan op 183 willekeurig welk medium op voorwaarde dat deze mededeling ook wordt 184 meegenomen.</p> 185 186 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> 187 <div class="translators-credits"> 188 189 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 190 <strong>Vertaling:</strong> <a 191 href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div> 192 193 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 194 Bijgewerkt: 195 196 $Date: 2021/08/19 08:13:18 $ 197 198 <!-- timestamp end --> 199 </p> 200 </div> 201 </div> 202 </body> 203 </html>