taler-merchant-demos

free-software-even-more-important.html (22614B)

---

 <!--#set var="PO_FILE"
  value='<a href="/philosophy/po/free-software-even-more-important.nl.po">
  https://www.gnu.org/philosophy/po/free-software-even-more-important.nl.po</a>'
  --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/free-software-even-more-important.html"
  --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/free-software-even-more-important.nl-diff.html"
  --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-11-05" --><!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/free-software-even-more-important.en.html" -->
 
 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
 <!-- Parent-Version: 1.96 -->
 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html -->
 <!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs principles" -->
 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" -->
 
 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
 <title>Vrije software is juist tegenwoordig nog belangrijker - GNU-project - Free
 Software Foundation</title>
 
 <!--#include virtual="/philosophy/po/free-software-even-more-important.translist" -->
 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" -->
 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE-->
 <!--#include virtual="/server/outdated.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" -->
 <div class="article reduced-width">
 <h2>Vrije software is juist tegenwoordig nog belangrijker</h2>
 
 <address class="byline">door <a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address>
 
 <p>De vrijesoftwarebeweging voert sinds 1983 actie voor de vrijheid van
 computergebruikers&mdash;zodat die gebruikers zeggenschap hebben over de
 software die ze gebruiken, in plaats van andersom. Als een programma de
 vrijheid en gemeenschap van computergebruikers respecteert, noemen we dat
 &ldquo;vrije software.&rdquo;</p>
 
 <p>We noemen het soms ook &ldquo;libre software&rdquo; om te benadrukken dat we
 praten over vrijheid, niet over prijs. Sommige private (niet-vrije)
 programma's, zoals Photoshop, zijn erg duur; anderen, zoals de Uber app,
 zijn gratis beschikbaar&mdash;maar dat zijn slechts details. Voor beide
 geldt dat ze de ontwikkelaar van het programma macht geven over de
 gebruikers, macht die niemand zou moeten hebben.</p>
 
 <div class="announcement comment" role="complementary">
 <hr class="no-display" />
 <p><em>Bekijk deze <a
 href="https://www.fsf.org/blogs/rms/20140407-geneva-tedx-talk-free-software-free-society/">
 video presentatie van 14 minuten</a> over de idee&euml;n.</em></p>
 <hr class="no-display" />
 </div>
 
 <p>Deze twee private programma's hebben iets gemeen: ze zijn beide
 <em>malware</em>. Dat betekent dat ze functies hebben die zijn ontworpen om
 de gebruiker te misbruiken. Niet-vrije software is tegenwoordig vaak malware
 omdat <a href="/proprietary/proprietary.html">de macht van de ontwikkelaar
 misbruik in de hand werkt</a>. Dat overzicht bevat (anno januari 2021)
 ongeveer 500 verschillende gevallen van kwaadaardige functionaliteit, maar
 dat is slechts het topje van de ijsberg.</p>
 
 <p>Met vrije software hebben de gebruikers controle over het programma, zowel
 individueel als collectief. Dus zij bepalen wat hun computers doen (er
 vanuit gaande dat deze computers <a
 href="/philosophy/loyal-computers.html">loyaal</a> zijn en doen wat de
 programma's van de gebruikers hun vertellen wat te doen).</p>
 
 <p>Met private software beheert het programma de gebruikers, en een andere
 entiteit (de ontwikkelaar of &ldquo;eigenaar&rdquo;) beheert het
 programma. Dus het private programma geeft de ontwikkelaar macht over zijn
 gebruikers. Dat is op zichzelf onrechtvaardig, en verleidt de ontwikkelaar
 daarnaast om gebruikers op andere manieren te manipuleren.</p>
 
 <p>Ook als private software niet kwaadaardig is, voelen de ontwikkelaars nog
 steeds een drang om het <a
 href="https://observer.com/2016/06/how-technology-hijacks-peoples-minds%E2%80%8A-%E2%80%8Afrom-a-magician-and-googles-design-ethicist/">verslavend,
 overheersend en manipulatief</a> te maken. Je zou net als de auteur van dat
 artikel kunnen zeggen dat de ontwikkelaars een ethische verplichting hebben
 om dat niet te doen, maar over het algemeen volgen ze hun eigen
 belangen. Als je niet wilt dat dit gebeurt moet je jezelf ervan vergewissen
 dat het programma beheerd wordt door de gebruiker.</p>
 
 <p>Vrijheid betekent dat je controle hebt over je eigen leven. Als je een
 programma gebruikt om iets te doen in je leven, hangt je vrijheid af van de
 controle die je hebt over het programma. Je verdient het om zeggenschap te
 hebben over de programma's die je gebruikt, en des te meer wanneer je ze
 gebruikt voor belangrijke dingen in je leven.</p>
 
 <p>Alleen met de volgende vier <a
 href="/philosophy/free-sw.html">basisvrijheden</a> heeft de gebruiker
 zeggenschap over het programma:
 </p>
 
 <div class="important">
 <p>(0) De vrijheid om het programma te gebruiken zoals jij wilt, voor elk doel.</p>
 
 <p>(1) De vrijheid om de &ldquo;broncode&rdquo; van het programma te
 bestuderen, en aan te passen, zodat het programma werkt zoals jij
 wilt. Programma's worden geschreven door programmeurs in een
 programmeertaal&mdash;wat lijkt op Engels gecombineerd met algebra&mdash;en
 die vorm van het programma is de &ldquo;broncode&rdquo;. Iedereen die kan
 programmeren en de broncode heeft, kan het lezen, de werking begrijpen en
 veranderen. Als het programma wat je krijgt alleen maar een uitvoerbare
 versie is, een reeks getallen die efficiënt zijn voor de computer maar
 extreem moeilijk voor een mens, dan is het begrijpen en veranderen van het
 programma in die vorm zeer moeilijk.</p>
 
 <p>(2) De vrijheid om kopie&euml;n te maken en verspreiden wanneer je dat
 wilt. (Het is geen verplichting maar een keuze. Een vrij programma betekent
 niet dat iemand verplicht is jou een kopie aan te bieden, of dat jij
 verplicht bent iemand anders een kopie aan te bieden. Het verspreiden van
 een programma aan gebruikers zonder vrijheid misbruikt hen; echter, ervoor
 kiezen om een programma niet te verspreiden&mdash;en privé te
 gebruiken&mdash;misbruikt niemand.)</p> 
 
 <p>(3) De vrijheid om kopie&euml;n van jouw aangepaste versie te maken en
 verspreiden, wanneer je wilt.</p>
 </div>
 
 <p>De eerste twee vrijheden betekenen dat iedere gebruiker zijn eigen
 zeggenschap heeft over het programma. Met de andere twee vrijheden heeft
 iedere groep gebruikers <em>collectieve zeggenschap</em> over het
 programma. Met alle vier vrijheden hebben de gebruikers volledige
 zeggenschap over het programma. Als één van deze vrijheden ontbreekt of
 onvolledig is, is het programma privaat (niet-vrij) en onrechtvaardig.</p>
 
 <p>Andere werken hebben ook zo'n praktische toepassing, zoals kookrecepten,
 lesboeken, referentieteksten zoals woordenboeken en encyclopedieën,
 lettertypes om tekstparagrafen weer te geven, schakeling-ontwerpen om
 elektronica te maken, en patronen om nuttige (niet-decoratieve) objecten met
 een 3D-printer te maken. Omdat dit geen software is, gaat de
 vrije-softwarebeweging strikt genomen niet hierover; maar dezelfde
 redenering is van toepassing en leidt tot dezelfde conclusie: ook deze
 werken zouden de vier vrijheden moeten hebben.</p>
 
 <p>Met een vrij programma kan je knutselen zodat het doet wat jij wilt (en niet
 doet wat je niet wilt). Knutselen met software klinkt misschien belachelijk
 als je gewend bent aan private software als een verzegelde doos, maar in de
 Vrije Wereld is het normaal om te doen, en een goede manier om te leren
 programmeren. Zelfs de traditionele Amerikaanse tijdsbesteding om te
 knutselen met auto's wordt verhinderd omdat auto's nu niet-vrije software
 bevatten.</p>
 
 <h3>De onrechtvaardigheid van eigenaarschap</h3>
 
 <p>Als de gebruikers geen controle hebben over het programma, heeft het
 programma controle over de gebruikers. Met private software is er altijd
 iets of iemand, de ontwikkelaar of &ldquo;eigenaar&rdquo; van het programma,
 die controle heeft over het programma&mdash;en door middel van deze
 constructie macht uitoefent over zijn gebruikers. Een onvrij programma is
 een juk, een instrument met onrechtvaardige macht.</p>
 
 <p>In buitensporige gevallen (hoewel deze gevallen vrij gebruikelijk zijn
 geworden) zijn <a href="/malware">private programma's ontworpen om
 gebruikers te bespioneren, hen te beperken, te censureren, en te
 misbruiken</a>. Bijvoorbeeld, het besturingssysteem van  Apple <a
 href="/philosophy/why-call-it-the-swindle.html">iDingen</a> doet al deze
 zaken, alsmede Windows op mobiele apparaten met ARM-chips. Windows, firmware
 van mobiele telefoons, en Google Chrome voor Windows bevatten een universele
 achterdeur die één of ander bedrijf toelaat het programma op afstand te
 veranderen zonder daar toestemming voor te vragen. De Amazon Kindle heeft
 een achterdeur die boeken kan wissen.</p>
 
 <p>Het gebruik van niet-vrije software in het &ldquo;internet van dingen&rdquo;
 zou het veranderen in het <a
 href="https://archive.ieet.org/articles/rinesi20150806.html">&ldquo;internet
 van telemarketers&rdquo;</a> alsmede in het &ldquo;internet van
 afluisteraars&rdquo;.</p>
 
 <p>De vrije-softwarebeweging ontwikkelt vrije programma's zodat gebruikers
 zichzelf kunnen bevrijden, met als doel het stoppen van de
 onrechtvaardigheden van niet-vrije software. We zijn begonnen in 1984 met
 het ontwikkelen van het vrije besturingssysteem <a
 href="/gnu/thegnuproject.html">GNU</a>. Vandaag de dag draait GNU op vele
 computers, vooral in de <a
 href="/gnu/gnu-linux-faq.html">GNU/Linux-combinatie</a>.</p>
 
 <p>Een programma verspreiden onder gebruikers zonder vrijheid misbruikt deze
 gebruikers; echter, ervoor kiezen om het programma niet te verspreiden
 misbruikt niemand. Als je een programma schrijft en het alleen zelf
 gebruikt, doet dat geen onrecht aan anderen. (Je mist de kans om goed te
 doen, maar dat is niet hetzelfde als kwaad doen.) Dus, als we zeggen dat
 alle software vrij moet zijn, bedoelen we dat elke kopie geleverd moet
 worden met de vier vrijheden, maar we bedoelen niet dat iemand de
 verplichting heeft om jou een kopie aan te bieden.</p>
 
 <h3>Niet-vrije software en SaaSS</h3>
 
 <p>Niet-vrije software was de eerste manier voor bedrijven om de controle over
 de computeractiviteiten van mensen over te nemen. Tegenwoordig is er een
 andere manier, Service als Softwarevervanging genoemd, of SaaSS (van het
 Engels: Service as a Software Substitute). Dit betekent iemand anders'
 server gebruiken om je eigen computertaken te doen.</p>
 
 <p>SaaSS betekent niet dat de programma's op de server niet-vrij zijn (hoewel
 ze dat wel vaak zijn). Het gebruik van SaaSS resulteert in dezelfde
 onrechtvaardigheden als het gebruiken van een niet-vrij programma: het zijn
 beide wegen naar hetzelfde slechte doel. Neem het voorbeeld van SaaSS als
 vertaaldienst: de gebruiker verzendt tekst naar de server, en de server
 vertaalt het (van Engels naar Nederlands bijvoorbeeld) en verzendt de
 vertaling terug naar de gebruiker. Nu is de taak van vertalen onder controle
 van de serverbeheerder in plaats van de gebruiker.</p>
 
 <p>Als je SaaSS gebruikt heeft de serverbeheerder controle over jouw
 computeractiviteiten. Het vereist het in vertrouwen geven van jouw gegevens
 aan de serverbeheerder, die zal worden gedwongen om het ook nog eens aan de
 overheid te laten zien&mdash;<a
 href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">want wie dient die
 server eigenlijk echt?</a></p>
 
 <h3>Primaire en secundaire onrechtvaardigheden</h3>
 
 <p>Als je private programma's of SaaSS gebruikt, doe je ten eerste onrecht aan
 jezelf, omdat het &eacute;&eacute;n of andere entiteit onevenredige macht
 geeft over jou. Je zou  in je eigen belang moeten ontsnappen. Het schaadt
 ook anderen als je de belofte doet om niet te delen. Het is kwaadaardig om
 je aan een dergelijke belofte te houden en een kleiner kwaad om het te
 breken; om volledig rechtvaardig te zijn zou je een dergelijke belofte
 helemaal niet moeten doen.</p>
 
 <p>Er zijn gevallen waar het gebruik van niet-vrije software druk zet op
 anderen om hetzelfde te doen. Skype is een duidelijk voorbeeld: wanneer één
 persoon de niet-vrije Skype-software gebruikt, vereist dat van een ander om
 die software ook te gebruiken&mdash;dus ze leveren beide hun vrijheid
 in. (Google Hangouts heeft hetzelfde probleem.) Het is verkeerd om zelfs te
 suggereren zulke programma's te gebruiken. We zouden moeten weigeren om ze
 ook maar eventjes te gebruiken, zelfs op iemand anders' computer.</p>
 
 <p>Andere schade die voortkomt uit het gebruik van niet-vrije programma's en
 SaaSS is dat het de boosdoener beloont, wat verdere ontwikkeling van dat
 programma of die &ldquo;service&rdquo; aanmoedigt, wat er op zijn beurt weer
 toe leidt dat nog meer mensen onder de duim van het bedrijf terechtkomen.</p>
 
 <p>Alle vormen van indirecte schade verergeren wanneer de gebruiker een
 publieke instelling of school is.</p>
 
 <h3>Vrije software en de overheid</h3>
 
 <p>Publieke instellingen zijn er voor anderen, niet voor zichzelf. Als zij
 computeractiviteiten uitvoeren, doen zij dit voor mensen. Ze hebben de
 plicht om volledige controle te hebben over die computeractiviteiten zodat
 ze kunnen verzekeren dat het op juiste wijze gedaan wordt voor mensen. (Dit
 is de computationele onafhankelijkheid van de staat.) Zij moeten nooit
 toestaan dat de controle over de computeractiviteiten van de staat in
 private handen valt.</p>
 
 <p>Om controle te behouden over de computeractiviteiten van het publiek, mogen
 publieke instellingen die niet uitvoeren met private software (software
 onder controle van een andere entiteit dan de staat). En zij mogen het niet
 toevertrouwen aan een service die wordt uitgevoerd door een niet-publieke
 dienst, omdat dit SaaSS zou zijn.</p>
 
 <p>Private software heeft totaal geen beveiliging in één cruciaal geval &mdash;
 beveiliging tegen zijn ontwikkelaar. En de ontwikkelaar kan anderen helpen
 aan te vallen. <a
 href="https://arstechnica.com/information-technology/2013/06/nsa-gets-early-access-to-zero-day-data-from-microsoft-others/">
 Microsoft laat Windows-bugs aan de NSA zien</a> (de digitale
 spioneer-instelling van de Verenigde Staten) alvorens ze op te lossen. We
 weten niet of Apple ook zoiets doet, maar het staat onder dezelfde
 overheidsdruk als Microsoft. Als de overheid van welk ander land dan ook
 zulke software gebruikt, bedreigt dit de nationale veiligheid. Wil jij dat
 de NSA in de computers van jouw overheid inbreekt? Zie ons <a
 href="/philosophy/government-free-software.html">gesuggereerd beleid voor
 overheden om vrije software te promoten</a>.</p>
 
 <h3>Vrije software en onderwijs</h3>
 
 <p>Scholen (en hieronder vallen alle educatieve activiteiten) be&iuml;nvloeden
 de toekomst van de samenleving door middel van wat zij onderwijzen. Zij
 zouden uitsluitend vrije software moeten onderwijzen, zodat ze hun invloed
 voor het goede gebruiken. Het aanleren van een privaat programma aan
 leerlingen en studenten is het implanteren van afhankelijkheid, wat tegen de
 onderwijstaak ingaat. Door het aanleren van het gebruik van vrije software,
 leiden scholen de toekomstige samenleving richting vrijheid, en helpen zij
 getalenteerde programmeurs met het vakmanschap.</p>
 
 <p>Zij zullen leerlingen en studenten ook de gewoonte van samenwerken aanleren,
 het helpen van andere mensen. Elke les zou deze regel moeten hebben:
 &ldquo;Studenten, deze les is een plaats waar we elkaars kennis delen. Als
 je software naar de les brengt, mag je het niet voor jezelf
 houden. Integendeel: je moet kopie&euml;n delen met de rest van de
 klas&mdash;inclusief de broncode van het programma, in het geval iemand
 anders ervan wilt leren. Daarom is het brengen van private software naar de
 les niet toegestaan, behalve als je het gaat gebruiken voor <em>reverse
 engineering</em>.&rdquo;</p>
 
 <p>Private ontwikkelaars zouden ons studenten laten straffen die software
 willen delen, en diegenen tegenwerken die nieuwsgierig genoeg zijn om het te
 willen veranderen. Dit resulteert in slecht onderwijs. Zie <a
 href="/education/education.html">het gebruik van vrije software op
 scholen</a> voor een verdere discussie hierover.</p>
 
 <h3>Vrije software: meer dan &ldquo;voordelen&rdquo;</h3>
 
 <p>Ik word vaak gevraagd om de &ldquo;voordelen&rdquo; van vrije software te
 beschrijven. Maar het woord &ldquo;voordelen&rdquo; is te zwak als het gaat
 om vrijheid. Leven zonder vrijheid is onderdrukking, en dat geldt voor
 computeractiviteiten net zo goed als voor andere activiteiten in ons
 leven. We moeten weigeren om de ontwikkelaars van de programma's of
 computerdiensten controle te geven over de computeractiviteiten die wij
 uitvoeren. Dit is het juiste om te doen, een zelfzuchtige reden; maar niet
 alleen voor zelfzucht.</p>
 
 <p>Vrijheid betekent ook de vrijheid om samen te werken met anderen. Mensen die
 vrijheid ontzeggen betekent hen scheiden, wat een aanloop is naar
 onderdrukking. In de vrije-softwaregemeenschap zijn we ons erg bewust van
 het belang van de vrijheid om samen te werken omdat ons werk bestaat uit
 georganiseerde samenwerking. Als jouw vriend je bezoekt en ziet dat je een
 programma gebruikt, kan hij of zij jou om een kopie vragen. Een programma
 dat jou niet toestaat om het te verspreiden, of zegt dat je dat &ldquo;niet
 zou moeten doen&rdquo;, is anti-sociaal.</p>
 
 <p>Bij het computeren houdt samenwerking ook in het delen van programma's met
 anderen. Het houdt ook in dat je jouw aangepaste versies met hen kunt
 delen. Vrije software moedigt deze vormen van samenwerking aan, terwijl
 private software hen dit verbiedt. Het verbiedt het delen van kopie&euml;n,
 en door gebruikers de broncode te ontzeggen, kunnen ze het ook niet
 veranderen. SaaSS heeft dezelfde effecten: als je jouw computeractiviteiten
 op het internet op iemand anders' server doet, met iemand anders' kopie van
 een programma, kan je de software die jouw computeractiviteiten doet niet
 zien of aanraken, dus kan je het niet verspreiden of veranderen.</p>
 
 <h3>Conclusie</h3>
 
 <p>We verdienen het om zelf te kunnen bepalen hoe we computers gebruiken. Hoe
 kunnen we die controle verkrijgen?</p>
 
 <ul>
   <li>Door niet-vrije software te weren op computers die we regelmatig gebruiken
 en geen SaaSS te gebruiken.</li>  
 
   <li>Door <a href="/licenses/license-recommendations.html"> zelf vrije software
 te ontwikkelen</a> (voor de programmeurs onder ons.)</li> 
 
   <li>Door geen SaaSS of niet-vrije software te ontwikkelen.</li>  
 
   <li>Door <a href="/help/help.html">deze tips door te geven</a></li>
 
   <li>Door  <a href="/philosophy/saying-no-even-once.html">nee te zeggen en het
 waarom daarvan uit te leggen</a> wanneer ons gevraagd wordt een niet-vrij
 programma te gebruiken.</li>
 </ul>
 
 <p>Wij en duizenden gebruikers met ons hebben dit gedaan sinds 1984: dit is
 waarom we nu het vrije GNU/Linux-besturingssysteem hebben dat
 iedereen&mdash;programmeur of niet&mdash;kan gebruiken. Neem deel aan onze
 missie, als programmeur of activist. Laten we alle computergebruikers
 bevrijden.</p>
 
 <div class="announcement comment" role="complementary">
 <hr class="no-display" />
 <p>
 <a href="/help/help.html">Tips om de vrijesoftwarebeweging te helpen</a>
 </p>
 </div>
 
 <div class="infobox extra" role="complementary">
 <hr />
 <p>Een sterk bewerkte versie van dit artikel is eerder gepubliceerd in <a
 href="https://www.wired.com/2013/09/why-free-software-is-more-important-now-than-ever-before/"><cite>Wired</cite></a>.</p>
 </div>
 </div>
 
 <div class="translators-notes">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
  </div>
 </div>
 
 <!-- for id="content", starts in the include above -->
 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
 <div id="footer" role="contentinfo">
 <div class="unprintable">
 
 <p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
 href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
 href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
 <p>
 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
         replace it with the translation of these two:
 
         We work hard and do our best to provide accurate, good quality
         translations.  However, we are not exempt from imperfection.
         Please send your comments and general suggestions in this regard
         to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
 
         &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
         <p>For information on coordinating and contributing translations of
         our web pages, see <a
         href="/server/standards/README.translations.html">Translations
         README</a>. -->
 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
 href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
 website.</p>
 </div>
 
 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
      files generated as part of manuals) on the GNU web server should
      be under CC BY-ND 4.0.  Please do NOT change or remove this
      without talking with the webmasters or licensing team first.
      Please make sure the copyright date is consistent with the
      document.  For web pages, it is ok to list just the latest year the
      document was modified, or published.
      
      If you wish to list earlier years, that is ok too.
      Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
      years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
      year, i.e., a year in which the document was published (including
      being publicly visible on the web or in a revision control system).
      
      There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
      Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
 <p>Copyright &copy; 2013-2015, 2017, 2021 Richard Stallman</p>
 
 <p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license"
 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
 
 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
 <div class="translators-credits">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 <strong>Vertaling:</strong> <a
 href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
 
 <p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
 Bijgewerkt:
 
 $Date: 2022/01/04 07:38:42 $
 
 <!-- timestamp end -->
 </p>
 </div>
 </div>
 <!-- for class="inner", starts in the banner include -->
 </body>
 </html>