enforcing-gpl.html (14786B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/enforcing-gpl.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays licensing copyleft" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>Het handhaven van de GNU GPL - GNU-project - Free Software Foundation</title> 11 12 <!--#include virtual="/philosophy/po/enforcing-gpl.translist" --> 13 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> 14 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" --> 15 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 16 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" --> 17 <div class="article reduced-width"> 18 <h2>Het handhaven van de GNU GPL</h2> 19 20 <address class="byline">door <a href="http://moglen.law.columbia.edu/">Eben Moglen</a> <a 21 href="#moglen"><sup>[*]</sup></a></address> 22 23 <p><em>10 September 2001</em></p> 24 25 <p>Het anti-GPL offensief van Microsoft deze zomer heeft de discussie weer doen 26 oplaaien over de GPL en of die wel “afdwingbaar” is. Om dit 27 specifieke voorbeeld van “FUD” (fear, uncertainty and doubt: 28 Angst, Onzekerheid en Twijfel) moet ik altijd glimlachen. Ik ben 29 waarschijnlijk de enige advocaat ter wereld die dit kan zeggen maar ik vraag 30 me dan altijd af waar mensen zich zorgen over maken: Het handhaven van de <a 31 href="/licenses/gpl.html">GPL</a> is iets wat ik voortdurend doe.</p> 32 33 <p>Omdat <a href="/philosophy/free-sw.html">vrije software</a> een onorthodox 34 concept is binnen de huidige maatschappij hebben mensen de neiging aan te 35 nemen dat je allerlei vernuftige —en dus breekbare— juridische 36 constructies nodig hebt voor de handhaving van zo'n vreemd doel. Maar deze 37 aanname klopt niet. Het doel waarvoor de Free Software Foundation de GPL 38 heeft ontworpen en uitgegeven <em>is</em> helaas ongewoon: we 39 herdefiniëren hoe programma's worden gemaakt door iedereen het recht te 40 geven programma's te kunnen begrijpen, repareren, verbeteren en opnieuw te 41 publiceren. Zo krijgen we de beste software op aarde. Dit is een nieuwe vorm 42 van ondernemen; het laat zien hoe in de nieuwe, netwerkende, maatschappij de 43 traditionele vorm van zakendoen vervangen kan worden door compleet nieuwe 44 vormen van productie en distributie. Maar de GPL, het juridische 45 gereedschap die dit allemaal mogelijk maakt, is een heel robuuste machine 46 juist omdat het is opgebouwd uit simpele mechanismen.</p> 47 48 <p>De essentie van het auteursrecht, net als andere eigendomsrechten, is het 49 recht om uit te sluiten. De auteursgerechtigde heeft de juridische macht om 50 iedereen uit te sluiten van het maken van kopieën, het distribueren en 51 het maken van afgeleide werken.</p> 52 53 <p>Dit recht om uit te sluiten betekent ook het even grote recht om 54 vergunningen te verlenen—om dus iedereen het recht te verlenen te doen 55 wat anders verboden zou zijn. Vergunningen zijn geen contracten: de 56 gebruiker moet binnen de grenzen van de licentie blijven niet omdat ze dit 57 vrijwillig heeft beloofd maar omdat ze niet meer heeft dan de rechten die 58 haar door de licentie zijn toegewezen.</p> 59 60 <p>Maar de meeste bedrijven die private software maken willen meer macht dan 61 het auteursrecht ze geeft. Deze bedrijven zeggen dat ze een “licentie 62 ” verlenen aan gebruikers maar deze vergunning bevat verplichtingen 63 die niets te maken hebben met het auteursrecht. Software waarvan ze niet 64 willen dat je die bestudeert bijvoorbeeld bevat meestal een bepaling die je 65 verbiedt het te de-compileren. Het auteursrecht verbiedt het de-compileren 66 niet, de bepaling is onderdeel van het contract wat je aangaat met het 67 bedrijf wanneer je hun software koopt in verzegelde verpakking in de winkel 68 of een “accepteer”-knop drukt bij juridische bepalingen in geval 69 van online kopen. Het auteursrecht is daarbij alleen maar een vehikel om je 70 nog meer rechten te ontnemen.</p> 71 72 <p>De GPL echter, haalt wat van het auteursrecht af in plaats van er wat bij te 73 doen. De licentie hoeft niet ingewikkeld te zijn omdat we proberen zo min 74 mogelijk invloed op gebruikers te hebben. Het auteursrecht geeft uitgevers 75 de macht om gebruikers te verbieden te kopiëren, wijzigen en uit te 76 geven, rechten die wij gebruikers juist willen toekennen; de GPL laat dus de 77 meeste beperkende rechten die het auteursrecht regelt los. Het enige waar we 78 absoluut op staan is dat iedereen die werken, die onder de GPL vallen (of 79 daarvan afgeleide werken), distribueert, dit ook weer onder de GPL 80 uitgeeft. Vanuit het auteursrecht gezien is dit slechts een kleine 81 beperking. Vergunningen met veel meer beperkingen zijn gemeengoed: iedere 82 licentie die een rol speelt in iedere rechtszaak over auteursrechten heeft 83 meer beperkingen dan de GPL.</p> 84 85 <p>Omdat de bepalingen in de vergunning niet moeilijk zijn of controversieel 86 heb ik ook nog nooit iemand horen beweren dat de GPL vergunninghouders 87 teveel macht zou geven. Er wordt soms wel beweerd dat de GPL niet kan worden 88 gehandhaafd omdat het door gebruikers niet wordt “geaccepteerd”.</p> 89 90 <p>Deze uitspraak is gebaseerd op een misverstand. De licentie vraagt niemand 91 hem te accepteren voordat men software onder de GPL kan verkrijgen, 92 installeren, gebruiken, bestuderen of zelfs wijzigen. Al dit soort 93 activiteiten worden verboden of aan banden gelegd door bedrijven in private 94 software, en dus verlangen ze van je dat je hun licentie accepteert waarin 95 dit soort extra contractuele verplichtingen zitten die buiten het 96 auteursrecht vallen, voordat je hun werken mag gebruiken. De vrije software 97 beweging vindt dit soort activiteiten basisrechten voor alle gebruikers; we 98 <em>willen</em> dit soort activiteiten niet eens bij vergunning 99 regelen. Bijna iedereen die dagelijks gebruik maakt van software onder de 100 GPL heeft geen vergunning nodig noch hoeft er één te 101 accepteren. De GPL legt alleen een verplichting op wanneer je de code, 102 gewijzigd of niet, verder verspreidt en verplicht je dan de licentie te 103 accepteren. En omdat niemand kan verspreiden zonder een geldige licentie 104 kunnen we dus gevoeglijk aannemen dat eenieder die GPL-code distribueert de 105 GPL accepteert. De GPL vereist tenslotte dat iedere kopie van de software 106 voorzien is van de tekst van de vergunning zodat iedereen volledig op de 107 hoogte is.</p> 108 109 <p>Het auteursrecht van de GPL staat dus als een huis, ondanks de 110 “FUD”. Daarom heb ik hem al tientallen keren weten te handhaven 111 in het laatste decennium zonder ook maar één keer naar de 112 rechter te hoeven stappen.</p> 113 114 <p>Ondertussen wordt er de laatste maanden veel gespeculeerd op het feit dat er 115 tot nu toe geen juridisch gevecht is geweest, niet in de VS noch daarbuiten, 116 wat dan bewijs zou zijn dat er iets mis is met de GPL. Dat de ongewone 117 bepalingen technisch gezien niet houdbaar zouden zijn of dat de Free 118 Software Foundation, die de licentie heeft geschreven, bang is voor een 119 gerechtelijke confrontatie. Het omgekeerde is het geval. We voeren geen 120 processen over de GPL omdat nog niemand het heeft aangedurfd de licentie aan 121 te vechten.</p> 122 123 <p>Wat gebeurt er dan wel wanneer de GPL wordt overtreden? Bij software waarvan 124 het auteursrecht bij de Free Software Foundation ligt (omdat we het 125 programma gemaakt hebben of omdat auteurs het aan ons over hebben gedragen 126 zodat men gebruik kon maken van onze ervaring in het verdedigen van vrije 127 software), <a href= "/licenses/gpl-violation.html">is de eerste stap een 128 rapport</a>, meestal ontvangen per email aan <a 129 href="mailto:license-violation@gnu.org"><license-violation@gnu.org></a>. 130 <a href="/licenses/gpl-violation.html">We vragen de aanmelders van de 131 overtreding ons te helpen de feiten vast te stellen</a> en doen eventueel 132 verder onderzoek indien nodig.</p> 133 134 <p>We doen dit tientallen keren per jaar. Een discreet eerste contact is 135 meestal voldoende om het probleem op te lossen. Betrokkenen dachten dat ze 136 voldeden aan de GPL en zijn maar al te bereid ons advies op te volgen over 137 hoe de fout te herstellen. Soms echter, vinden we maatregelen nodig die het 138 vertrouwen opbouwen doordat de mate of consistentie van de overtreding een 139 vrijwillige naleving moeilijk maakt. In dergelijke gevallen werken we samen 140 met bedrijven om programma's in te voeren voor naleving van de GPL binnen 141 hun organisatie, aangevoerd door senior managers die regelmatig aan ons 142 rapporteren en aan hun eigen bestuursleden. In een aantal moeilijke gevallen 143 hebben we soms maatregelen moeten nemen waardoor we in staat zouden zijn om 144 toekomstige overtredingen snel juridisch aan te pakken.</p> 145 146 <p>Tijdens het handhaven van de GPL gedurende het laatste decennium heb ik nog 147 nooit schadevergoedingen geëist voor de Foundation bij overtredingen 148 van de licentie en heb slechts zelden een publieke verontschuldiging voor de 149 overtreding hoeven afdwingen. Wij hebben altijd op het standpunt gestaan dat 150 het belangrijkste de naleving van de vergunning is en het veilig stellen 151 daarvan in toekomstig goed gedrag. We doen alles binnen onze mogelijkheden 152 om overtreders de mogelijkheid te geven de licentie na te leven en fouten 153 uit het verleden te vergeten.</p> 154 155 <p>In het begin van de vrije software beweging was dit waarschijnlijk de enig 156 mogelijke strategie. Dure en langdurige juridische strijd zou de FSF 157 wellicht de das om hebben gedaan of het in ieder geval ervan hebben 158 weerhouden de constante kracht te worden van de hervormingen in de 159 software-wereld tot wat het nu is. Al die tijd echter hebben we vastgehouden 160 aan het handhaven van de licentie niet omdat we dit moesten maar omdat het 161 werkte. Een complete industrie is opgebloeid rond vrije software en iedereen 162 hierin is doordrongen van het buitengewone belang van de GPL—niemand 163 wil gezien worden als de schurk die vrije software steelt en niemand wilde 164 de klant, compagnon of zelfs werknemer zijn van een dergelijke rotte 165 appel. Geconfronteerd met de keuze tussen naleving zonder publiciteit of een 166 campagne met slechte publiciteit en een juridisch gevecht wat niet gewonnen 167 kan worden, kozen overtreders ervoor het niet hard te spelen.</p> 168 169 <p>We hebben zelfs een aantal keer tegenover bedrijven gestaan die, onder het 170 Amerikaanse auteursrecht, willens en wetens de wet overtraden: door de 171 broncode van GPL-software te nemen, deze te compileren met het doel de 172 afkomst te verbergen en het vervolgens te koop aanbieden als privaat 173 product. Ik heb andere ontwikkelaars van vrije software buiten de FSF 174 geholpen met dit soort problemen, die we hebben opgelost—omdat de 175 overtreder niet vrijwillig hiermee wilde ophouden en, in andere gevallen, 176 omdat juridische details ons ervan weerhielden de overtreders te 177 vervolgen—door te praten met distributeurs en potentiële 178 klanten. “Waarom zou je goed geld betalen”, vroegen we hen, 179 “voor software die onze licentie overtreedt en je blootstelt aan 180 mogelijke juridische vervolging als je het origineel gratis kan 181 krijgen?” Klanten hebben de relevantie van deze vraag altijd goed 182 begrepen. Misdaad loont inderdaad niet als het om het stelen van vrije 183 software gaat.</p> 184 185 <p>Maar wellicht hebben we teveel succes gehad. Wanneer ik in het verleden via 186 het gerecht mijn gelijk had gehaald met de GPL dan had het gekonkel van 187 Microsoft nu geen weerklank gevonden. Juist deze maand heb ik een aantal 188 moeilijker zaken onder handen gehad. “Kijk eens”, zeg ik dan, 189 “naar hoeveel mensen over de hele wereld graag willen dat ik de GPL 190 via het gerecht handhaaf, alleen maar om te bewijzen dat het kan. Het wordt 191 hoog tijd dat ik een voorbeeld stel. Wil jij de eerste zijn?”</p> 192 193 <p>Op een dag zal er een eerste zijn. Maar de klanten van diegene zullen ergens 194 anders gaan winkelen, talentvolle technici die om hun reputatie geven zullen 195 ontslag nemen uit een dergelijk bedrijf en de slechte publiciteit zal het 196 bedrijf verder smoren. En dit alles nog voordat we het gerecht betreden. De 197 eerste die het probeert zal dit bezuren. Onze benadering van de wet is net 198 zo bijzonder als onze benadering van software maar daar gaat het juist 199 om. Vrije software is van belang omdat is gebleken dat de bijzondere manier 200 van aanpak uiteindelijk de goede is.</p> 201 202 <div class="infobox extra" role="complementary"> 203 <hr /> 204 <p id="moglen">[*] Eben Moglen is professor in de rechten en juridische geschiedenis aan de 205 rechtenfaculteit van de Universiteit van Columbia. Hij is onbezoldigd 206 juridisch adviseur van de Free Software Foundation. 207 </p> 208 </div> 209 </div> 210 211 <div class="translators-notes"> 212 213 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 214 </div> 215 </div> 216 217 <!-- for id="content", starts in the include above --> 218 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> 219 <div id="footer" role="contentinfo"> 220 <div class="unprintable"> 221 222 <p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a 223 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a 224 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de 225 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a 226 href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> 227 228 <p> 229 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 230 replace it with the translation of these two: 231 232 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 233 translations. However, we are not exempt from imperfection. 234 Please send your comments and general suggestions in this regard 235 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 236 237 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 238 239 <p>For information on coordinating and contributing translations of 240 our web pages, see <a 241 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 242 README</a>. --> 243 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor 244 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a 245 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 246 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations 247 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze 248 website.</p> 249 </div> 250 251 <p>Copyright © 2001 Eben Moglen</p> 252 253 <p>Het letterlijk overnemen en kopiëren van dit artikel is toegestaan op 254 willekeurig welk medium op voorwaarde dat deze mededeling ook wordt 255 meegenomen.</p> 256 257 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> 258 <div class="translators-credits"> 259 260 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 261 </div> 262 263 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 264 Bijgewerkt: 265 266 $Date: 2021/10/04 09:33:39 $ 267 268 <!-- timestamp end --> 269 </p> 270 </div> 271 </div> 272 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 273 </body> 274 </html>