dat.html (22467B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/dat.en.html" --> 2 3 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> 4 <!-- Parent-Version: 1.96 --> 5 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> 6 <!--#set var="TAGS" value="essays cultural funding" --> 7 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> 8 9 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 10 <title>De juiste belastingheffing op DAT - GNU-project - Free Software Foundation</title> 11 12 <!--#include virtual="/philosophy/po/dat.translist" --> 13 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> 14 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" --> 15 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> 16 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" --> 17 <div class="article reduced-width"> 18 19 <h2>De juiste belastingheffing op DAT</h2> 20 21 <address class="byline">door <a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> 22 23 <div class="infobox"> 24 <p><em>[Dit artikel gaat niet over software, niet direct. Dit gaat over 25 dezelfde problematiek wat betreft het delen van muziek.]</em></p> 26 27 <p><em> [Dit artikel is eerder verschenen in <cite>Wired</cite> magazine van 28 1992; de tekst is niet veranderd maar er zijn aanvullende opmerkingen 29 toegevoegd tussen vierkante haken (met nadruk, voor die browsers die dat 30 ondersteunen).] </em></p> 31 32 <p><em>[Het originele artikel ging over het (destijds hypothetische) probleem 33 van het delen van muziek via de (toen juist op de markt gekomen) digitale 34 audio cassette recorders wat behandeld zou worden door deze amerikaanse 35 belastingheffing. Het zou tegenwoordig van toepassing kunnen zijn op het 36 uitwisselen van bestanden op het internet.]</em></p> 37 38 <p><em>[Een andere mogelijheid, ontwikkeld door wijlen Francis Muguet in 39 samenwerking met mij, die een aantal dezelfde ideeën bevat, noemt men 40 het Global Patronage system (in het Frans, Mécénat Global). 41 Ik vind beide oplossingen even goed.]</em></p> 42 </div> 43 <hr class="thin" /> 44 45 <p>De grote bazen van platenmaatschappijen hebben het niet zo op de digitale 46 audio cassette-recorders (<abbr title="Digital Audio Tape">DAT</abbr>), die 47 een perfecte kopie kunnen maken van muziekopnamen. Ze zijn bang dat 48 consumenten zelf muziek gaan kopiëren en geen voorbespeelde banden meer 49 zullen kopen.</p> 50 51 <p>Onder bedreiging van rechtszaken hebben ze het voor elkaar gekregen dat de 52 makers van die cassettes hen een vergoeding zullen betalen voor iedere 53 recorder en DAT-cassette die ze verkopen aan consumenten. Deze toeslag zal 54 verdeeld worden over de diverse partijen in de muziekindustrie: muzikanten, 55 componisten, muziekuitgevers en platenmaatschappijen. Ook zijn de 56 DAT-fabrikanten overeengekomen hun recorders zodanig te verminken dat deze 57 geen kopieën kunnen maken van voorbespeelde cassettes.</p> 58 59 <p>En nu hebben de platenmaatschappijen bij het (Amerikaanse) Congres 60 aangedrongen een wet aan te nemen die deze toeslag omzet in een belasting en 61 het fabrikanten verbiedt om nog langer DAT-recorders uit te brengen die niet 62 zijn verminkt.</p> 63 64 <p>Het doel van de belasting is om muzikanten zogenaamd te 65 “compenseren” voor het kopiëren van hun werk door 66 consumenten met een DAT-recorder. 57 procent van de opbrengst echter zou 67 naar muziekuitgevers en platenmaatschappijen gaan—zodat nog niet de 68 helft van de opbrengsten overblijft voor diegenen die deelnemen aan het 69 creatieve proces. Het meeste hiervan zou ten goede komen aan muzikale 70 supersterren en zal dus weinig doen voor het bevorderen van de muzikale 71 kunsten. Ondertussen zullen gebruikers van DAT nooit in staat zijn de volle 72 kracht van deze technologie te gebruiken.</p> 73 74 <p>Hieronder een tegenvoorstel voor een andere vorm van belasting van DAT en 75 DAT-recorders—een voorstel in het belang van de muziek in plaats van 76 het ondersteunen van gevestigde belangen.</p> 77 78 <ul> 79 <li>Haal geld op via de voorgestelde belasting op DAT machines en cassettes.</li> 80 <li>Gebruik een meetsysteem om vast te stellen hoeveel een muziekstuk wordt 81 gekopieerd.</li> 82 <li>Verspreid het geld in zijn geheel over de mensen die de muziek gemaakt 83 hebben</li> 84 <li>Verklein de toename van het aandeel van de auteurs, naarmate het aantal 85 kopieën toeneemt. Hierdoor wordt een spreiding van de fondsen bereikt 86 zodat meer muzikanten worden ondersteund.</li> 87 <li>Leg geen technische beperkingen op aan DAT.</li> 88 </ul> 89 90 <h3>Wat is het doel van het auteursrecht?</h3> 91 92 <p>De platenindustrie verdedigd dit voorstel door te stellen dat dit ter 93 “compensatie” is van de muzikanten, ervan uitgaande dat die 94 recht hebben op betaling bij iedere kopie die wordt gemaakt. Veel Amerikanen 95 geloven dat het auteursrecht een natuurlijk recht van auteurs en muzikanten 96 is—dat ze recht hebben op een speciale behandeling binnen de 97 maatschappij. Een advocaat die hierin is gespecialiseerd echter, weet dat 98 dit een misvatting is. Een zienswijze die wordt afgewezen door het 99 Amerikaanse rechtssysteem.</p> 100 101 <p>Doel van het auteursrecht, zoals vastgelegd in de Amerikaanse grondwet, is 102 om “de vooruitgang in kunst en wetenschap te 103 stimuleren”. Vooruitgang in de muziek betekent nieuwe en gevarieerde 104 muziek ter vermaak van het publiek: het auteursrecht gaat over het 105 stimuleren van een openbaar belang, geen privébelang.</p> 106 107 <p>Maar vaak vatten leken en politici het auteursrecht op als een natuurlijk 108 recht, wat vaak leidt tot verkeerde beslissingen met betrekking tot het 109 auteursrecht. Zelfs rechtbanken laten deze opvatting bij tijd en wijle in 110 gerechtelijke uitspraken sluipen. Dit is een denkfout omdat men van een 111 middel (auteursrecht) tot een doel (stimulering vooruitgang) een doel op 112 zich maakt.</p> 113 114 <p>Het stimuleren van de kunsten betekent niet dat auteurs automatisch recht 115 hebben op een vorm van auteursrecht, of zelfs maar dat auteursrecht hoeft te 116 bestaan. Het auteursrecht heeft alleen recht van bestaan wanneer de 117 voordelen van de vooruitgang opwegen tegen de nadelen voor iedereen, met 118 uitzondering van de auteursrecht-houder.</p> 119 120 <p>Hoe maken we deze kosten/baten analyse? Voor een deel hangt dit af van 121 feiten (hoe beïnvloedt een bepaalde wet muzikale activiteit en 122 muziekgebruikers?) en deels van ons waardeoordeel over de resultaten 123 hiervan.</p> 124 125 <p>Laten we eens aannemen dat het het waard is om een DAT-belasting te betalen 126 wanneer dit als resultaat een merkbare toename van muzikale scheppingsdrang 127 heeft. En laten we eens onderzoeken hoe we de details van een dergelijke 128 belasting moeten regelen om waar voor ons geld te krijgen. Maar we beginnen 129 met de basisprincipes en feiten op een rij te zetten die hier van belang 130 zijn.</p> 131 132 <h3>Afnemende meeropbrengst</h3> 133 134 <p>De wet van de afnemende meeropbrengst is een algemeen economisch 135 gegeven. Het stelt dat een toename van de investering in een doel een steeds 136 minder grote toename geeft van het resultaat. Er zijn uitzonderingen op deze 137 regel maar die zijn lokaal; wanneer je de investeringen op blijft voeren 138 vallen de uitzonderingen uiteindelijk in het niet.</p> 139 140 <p>Bijvoobeeld het verbeteren van de doorstroming van het verkeer door wegen te 141 verbeteren. Toevoeging van een extra rijstrook aan 30 kilometer asfalt van 142 knelpunten in een stad zou de gemiddelde snelheid van het verkeer met 20 143 kilometer per uur kunnen verbeteren. Nóg een strook toevoegen geeft 144 niet eenzelfde snelheidsverbetering; de verbetering is nu misschien maar 5 145 kilometer per uur. Een volgende strook heeft wellicht helemaal geen effect 146 meer omdat alle knelpunten verdwenen zijn. Maar iedere extra rijstrook heeft 147 wel steeds meer gevolgen doordat er meer gebouwen tegen de vlakte moeten om 148 ruimte te maken.</p> 149 150 <p>Wanneer we dit op muzikanten toepassen vertelt de wet van de afnemende 151 meeropbrengst ons dat verhogingen van het inkomen van een muzikant steeds 152 minder effect zal hebben op de toename van creativiteit in de muziek.</p> 153 154 <p>De wet van de afnemende meeropbengsten is een eerste reden om het idee af te 155 wijzen dat het luisteren naar muziek “überhaupt” via 156 auteursrechten geregeld zou moeten worden. We winnen er niets mee door 157 muziekeigenaren meer controle te geven over alle mogelijke vormen van het 158 gebruik van muziek, noch door ze een financieel belang daarin te geven. Een 159 uitbreiding van het auteursrecht heeft maar tot een bepaald punt effect op 160 het “stimuleren van vooruitgang”. Verdere uitbreiding betekent 161 alleen maar dat de maatschappij de muziekeigenaren meer gaat betalen voor 162 iets wat ze toch wel zullen doen. Verdere uitbreiding van het auteursrecht 163 heeft dan dus geen zin meer.</p> 164 165 <h3>Afwegingen</h3> 166 167 <p>Diegenen die er belang bij hebben dat het auteursrecht wordt uitgebreid 168 zullen beargumenteren dat auteursrecht tot het uiterste zou 169 “moeten” worden uitgebreid. Maar de wet van afnemende 170 meeropbrengsten spreekt hier tegen. En dus zullen ze vervolgens beweren dat 171 het auteursrecht moet worden uitgebreid om vooruitgang te 172 maximaliseren. Maar dit klopt ook niet want het gaat voorbij aan andere 173 afwegingen. Het auteursrecht belast de maatschappij en het kost geld. De 174 voordelen kunnen wel eens niet opwegen tegen de nadelen.</p> 175 176 <p>Overheden hebben belangrijke taken maar weinigen zullen beweren dat die 177 zouden moeten worden uitgebreid om de opbrengst te maximaliseren. Overheden 178 bouwen bijvoorbeeld wegen en dat is zeer nuttig. Maar weinig leiders zullen 179 betogen dat alle wegen die er maar gebouwd kunnen worden ook gebouwd moeten 180 worden. Het bouwen van wegen is duur, en burgers kunnen hun geld wel beter 181 gebruiken. Te veel aandacht voor het bouwen van wegen gaat ten kostte van 182 andere sociale en individuele behoeften.</p> 183 184 <p>Dezelfde overwegingen gelden voor individuele beslissingen. Door meer geld 185 uit te geven kun je een groter huis kopen. De meeste mensen zouden daar de 186 voorkeur aan geven. Maar gegeven de beperkte middelen wordt de uitgave op 187 een bepaald moment te groot.</p> 188 189 <p>Het auteursrecht spendeert niet direct publieke gelden maar het heeft wel 190 een prijs—een verlies van vrijheid—van iedere burger. Hoe 191 uitgebreider het auteursrecht, des te meer vrijheid we betalen. We zouden 192 onze vrijheid in bepaalde gevallen willen nemen in plaats van ze in te 193 ruilen. We zullen de voor- en nadelen moeten afwegen van iedere beslissing 194 op het gebied van auteursrecht.</p> 195 196 <h3>“Aansporen” is niet het juiste concept</h3> 197 198 <p>Het idee van een financiële aansporing bij het maken van muziek is 199 gebaseerd op een misverstand. Muzikanten zijn op zoek naar andere vormen van 200 erkenning, ze moeten wel. Slechts weinig muzikanten worden rijk van hun 201 muziek; een talent dat rijk wil worden zal niet de muziek in gaan.</p> 202 203 <p>Er is in feite bij psychologische studies aangetoond dat externe 204 aansporingen (zoals winst), een averechtse uitwerking hebben op de 205 creativiteit van muzikanten. Mensen die er goed in zijn doen dit meestal 206 voor zichzelf.</p> 207 208 <p>Het betekent niet dat muzikanten niet betaald willen worden. De meesten 209 hopen er de kost mee te kunnen verdienen zodat ze zich volledig hierop 210 kunnen concentreren. Zolang ze ervan kunnen leven zullen ze zo goed mogelijk 211 muziek maken. We zouden waarschijnlijk zelfs willen dat ze net zoveel zouden 212 verdienen als andere Amerikanen. Maar om ze nog meer te bieden zal de 213 maatschappij weinig opleveren—de wet van de afnemende meeropbrengst in 214 werking.</p> 215 216 <p>Laten we, met dit in het achterhoofd, eens kijken hoe de belasting op 217 DAT-cassettes geregeld moet worden om de doelen van het auteursrecht te 218 halen.</p> 219 220 <h3>Aan wie komt het geld toe?</h3> 221 222 <p>Wanneer het het doel is van de DAT-belasting om muzikanten en componisten 223 beter te belonen dan zou dus alle geld naar hen moeten gaan— en niet 224 maar 43 procent. De muzikanten en componisten zijn degenen die echt muziek 225 maken. We zouden het in principe zonder platenmaatschappijen kunnen doen.</p> 226 227 <p>Platenmaatschappijen hebben wel hun nut: ze leveren voorbespeelde 228 kopieën van hoge kwaliteit. De dienst wordt veel gebruikt, en dat zal 229 nog wel even zo doorgaan. En het is goed dat kopers van deze dienst hiervoor 230 betalen. Maar luisteraars die kopieën maken voor zichzelf en hun 231 vrienden behoren niet tot deze groep: ze gebruiken slechts het werk van 232 muzikanten en componisten. Platenmaatschappijen dragen slechts af en toe 233 bij en hun rol is niet echt van belang.</p> 234 235 <h3>De gelden verdelen</h3> 236 237 <p>Hoeveel van deze belasting zou naar een muzikant of componist moeten gaan? 238 De platenmaatschappij gaat uit van een bijdrage in verhouding met de 239 platenverkoop.</p> 240 241 <p>Dit snijdt hout, min of meer. Maar deze verdeling hoeft niet goed te zijn. 242 Wanneer iedere muzikant het deel krijgt dat hem toekomt vanwege het aantal 243 kopieën, dat wordt gemaakt, dan zou een groot deel gaan naar een paar 244 supersterren. Dit helpt niet echt in het stimuleren van muzikale 245 diversiteit.</p> 246 247 <p>We zouden effectiever kunnen zijn door het aandeel in de winst van 248 muzikanten steeds kleiner te maken wanneer het aantal kopieën 249 toeneemt. We zouden bijvoorbeeld een “kopie-ratio” kunnen 250 instellen die minder toeneemt naarmate het aantal toeneemt.</p> 251 252 <p>Het effect hiervan zal zijn dat het geld beter wordt verdeeld, waardoor meer 253 muzikanten ondersteund kunnen worden. Dit is gunstig voor de diversiteit, 254 waar het auteursrecht juist voor is.</p> 255 256 <p>De Amerikaanse regering heeft reeds een programma opgezet om de diversiteit 257 in de kunsten te stimuleren: de <abbr title="National Endowment for the 258 Arts"> NEA</abbr>. Het NEA is echter willekeurig, waardoor het 259 controversieel wordt. Soms omdat sommigen de kunstuiting niet kunnen 260 waarderen, en soms omdat niemand de uiting waardeert. Het uitsmeren van de 261 belasting heeft ook tot gevolg dat dit minder populaire musici steunt. Maar 262 het zal niet het werk steunen van musici die niemand leuk vindt. En omdat 263 het niet specifiek is zullen er weinig bezwaren zijn bij individuele 264 gevallen.</p> 265 266 <p><em>[Later kreeg ik hier een interressante vraag over: welke organisatie zou 267 de verdeling van die fondsen moeten “regelen”. Omdat het 268 belastinggeld is is het een taak van de overheid. Private organisaties komen 269 hiervoor niet in aanmerking.]</em></p> 270 271 <h3>Het stimuleren van thuiskopieën</h3> 272 273 <p>Het voorstel van de platenmaatschappijen bevat een voorziening om het voor 274 mensen die zelf kopieën maken, moeilijk te maken. Oftewel, DAT-machines 275 zouden geen kopieën van kopieën moeten kunnen maken. De 276 rechtvaardiging hiervoor is dat thuiskopiëren op de een of ander manier 277 niet eerlijk zou zijn.</p> 278 279 <p>In het verleden vonden velen dit niet eerlijk omdat het de inkomsten van de 280 muzikant verkleinde. Maar met de DAT-belasting geldt dit niet meer. Wanneer 281 het thuiskopiëren bijdraagt aan het inkomen van musici via de 282 DAT-belasting is er ook geen reden meer om het thuiskopiëren te 283 ontmoedigen.</p> 284 285 <p>Dus wanneer de DAT-belasting wordt aangenomen is er geen reden meer om het 286 kopiëren van cassettes aan banden te leggen. Thuiskopiëren is 287 veel efficiënter dan platenmaatschappijen en muziekwinkels dat kunnen 288 doen; we zouden muziekliefhebbers aan moeten moedigen om hun kopieën 289 zoveel mogelijk thuis te maken.</p> 290 291 <h3>Meten van het muziekgebruik</h3> 292 293 <p>Vandaag de dag wordt bijna alle opgenomen muziek in de VS aangeschaft in 294 platenwinkels; het thuiskopiëren is slechts een klein gedeelte 295 hiervan. Dit zal nog wel even zo doorgaan want een platenzaak biedt de 296 gelegenheid iets specifieks te zoeken of juist een breed aanbod af te 297 schuimen. Zolang dit geldt kunnen we de grootte van het publiek van een 298 bepaalde artiest goed inschatten aan de hand van haar platenverkoop.</p> 299 300 <p>Uiteindelijk zal het thuis kopieën maken zo inburgeren dat een 301 inschatting via de platenverkoop niet meer representatief is. Dit gaat nu al 302 op voor onafhankelijke artiesten die niet via een platenmaatschappij 303 verkopen; en als er één groep is die verdere steun goed kan 304 gebruiken dan zijn zij dat wel. We moeten een andere manier vinden om het 305 gebruik van een muziekstuk in te kunnen schatten voor een eerlijke verdeling 306 van de belastinginkomsten.</p> 307 308 <p>Dit kunnen we via een onderzoek doen. Af en toe vragen enquêteurs aan 309 een willekeurige selectie personen welke kopieën ze de afgelopen tijd 310 gemaakt hebben. De ondervraagden hoeven niet te antwoorden. Maar er rusten 311 geen gevolgen op het maken van kopieën; geen straf of schuld. En dus 312 zullen de meeste mensen graag hieraan meewerken. Fans zullen hopen dat zij 313 uit worden gekozen zodat ze bij kunnen dragen aan de telling voor hun 314 favoriete artiesten.</p> 315 316 <p>Om dit onderzoek wat efficiënter en breder opgezet (en dus accurater) 317 te laten verlopen zou dit geautomatiseerd kunnen worden. Het enquetebureau 318 zou dan geheugenkaartjes op kunnen sturen die de geënqueteerden aan hun 319 DAT-recorders kunnen aansluiten en die vervolgens weer terugsturen. Met een 320 juiste opzet zou het enquetebureau nooit meer kunnen achterhalen wie wat had 321 opgestuurd en dus ook niet wie wat voor kopieën had gemaakt. De totalen 322 zouden in ieder geval nog wel kloppen.</p> 323 324 <h3>Tot slot</h3> 325 326 <p>De platenmaatschappijen hebben een prachtige belastingregeling voorgesteld 327 om hun eigen inkomsten te verhogen, maar dat is wettelijk gezien niet de 328 bedoeling van het auteursrecht. Door de doelstelling van het auteursrecht in 329 acht te nemen en niet te letten op regelingen uit het verleden, zouden we 330 een systeem kunnen ontwerpen wat vele musici ten goede komt, waarbij 331 tegelijkertijd het publiek naar hartelust kan kopiëren.</p> 332 333 <h3>Wat Jij Hieraan Kunt Doen</h3> 334 335 <p><em>[Dit deel is niet meer van toepassing omdat de DAT-heffing in 1992 van 336 kracht werd en DAT recorders al niet meer verkocht worden. Dezelfde methode 337 kan echter gebruikt worden om muzikanten en andere artiesten te steunen in 338 een wereld waarin het legaal is om muziek over het internet met elkaar te 339 delen.]</em></p> 340 341 <p>De platenlobby is al hard aan het werk om hun DAT-belasting er door te 342 drukken. Er is weinig openbare discussie en nog minder georganiseerde 343 protesten. Het wetsvoorstel ligt al bij de senaat.</p> 344 345 <p>Dit artikel stelt een alternatief voor op de plannen van de 346 platenmaatschappijen. Wil een dergelijk alternatief een kans van slagen 347 hebben dan moeten we er eerst voor zorgen dat het voorstel van de 348 platenmaatschappijen niet wordt aangenomen. Schrijf, om dit te voorkomen, 349 alsjeblieft brieven naar:</p> 350 351 <address> 352 Congressman Barney Frank<br /> 353 437 Cherry St<br /> 354 West Newton, MA 02165</address> 355 <address> 356 Senator Metzenbaum<br /> 357 United States Senate<br /> 358 Washington, DC 20510</address> 359 <address> 360 House Subcommittee on Intellectual Property<br /> 361 House of Representatives<br /> 362 Washington, DC 20515</address> 363 364 <p>Dring er bij het congres op aan om het voorstel af te wijzen zodat eerst 365 alle alternatieven onderzocht kunnen worden. Een brief schrijven doe je in 366 een paar minuten, maar in combinatie met brieven van anderen kan dit het 367 verschil maken.</p> 368 369 <p>Wanneer je muzikanten, componisten of schrijvers kent, geef die dan een 370 kopie van dit artikel. Veel muzikanten geven de voorkeur aan dit alternatief 371 op het belastingplan van de platenmaatschappijen en zijn extra gemotiveerd 372 vanwege hun eigen belang.</p> 373 </div> 374 375 <div class="translators-notes"> 376 377 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 378 </div> 379 </div> 380 381 <!-- for id="content", starts in the include above --> 382 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> 383 <div id="footer" role="contentinfo"> 384 <div class="unprintable"> 385 386 <p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a 387 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a 388 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de 389 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a 390 href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> 391 392 <p> 393 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 394 replace it with the translation of these two: 395 396 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 397 translations. However, we are not exempt from imperfection. 398 Please send your comments and general suggestions in this regard 399 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 400 401 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 402 403 <p>For information on coordinating and contributing translations of 404 our web pages, see <a 405 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 406 README</a>. --> 407 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor 408 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a 409 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> 410 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations 411 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze 412 website.</p> 413 </div> 414 415 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 416 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 417 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 418 without talking with the webmasters or licensing team first. 419 Please make sure the copyright date is consistent with the 420 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 421 document was modified, or published. 422 423 If you wish to list earlier years, that is ok too. 424 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 425 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 426 year, i.e., a year in which the document was published (including 427 being publicly visible on the web or in a revision control system). 428 429 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 430 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 431 <p>Copyright © 1992, 2009, 2010, 2021 Richard Stallman</p> 432 433 <p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license" 434 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative 435 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p> 436 437 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> 438 <div class="translators-credits"> 439 440 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 441 </div> 442 443 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 444 Bijgewerkt: 445 446 $Date: 2021/10/04 08:33:48 $ 447 448 <!-- timestamp end --> 449 </p> 450 </div> 451 </div> 452 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 453 </body> 454 </html>