taler-merchant-demos

compromise.html (14672B)

---

 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/compromise.en.html" -->
 
 <!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
 <!-- Parent-Version: 1.96 -->
 <!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html -->
 <!--#set var="TAGS" value="essays upholding action" -->
 <!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" -->
 
 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
 <title>Schadelijke compromissen vermijden - GNU-project - Free Software Foundation</title>
 <style type="text/css" media="print,screen"><!--
  .imgleft, .imgright { display: block; height: 4.25em; width: auto; }
 @media (max-width:25em) {
  .imgleft, .imgright { float: none; margin: 0 auto; }
 }
 -->
 </style>
 
 <!--#include virtual="/philosophy/po/compromise.translist" -->
 <!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
 <!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" -->
 <!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE-->
 <!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" -->
 <div class="article reduced-width">
 <h2>Schadelijke compromissen vermijden</h2>
 
 <address class="byline">door Richard Stallman</address>
 
 <p class="introduction">Vijfentwintig jaar geleden <a href="/gnu/initial-announcement.html">op 27
 september 1983, kondigde ik het plan aan</a> om een volledig vrij
 besturingssysteem te maken, GNU genaamd&mdash;voor &lsquo;GNU's Not
 Unix&rsquo; (GNU is geen Unix).  Als onderdeel van de 25e verjaardag van het
 GNU-systeem heb ik dit artikel geschreven, over hoe onze gemeenschap
 schadelijke compromissen kan vermijden. Naast het vermijden van deze
 compromissen, zijn er vele andere manieren waarop je <a
 href="/help/help.html">GNU</a> en vrije software kunt helpen.  Een  manier
 is om zoveel mogelijk te weigeren niet-vrije software of online ondiensten
 te gebruiken <a href="/philosophy/saying-no-even-once.html"> al is het maar
 &eacute;&eacute;n keer</a>.</p>
 <hr class="no-display" />
 
 <p>De vrije-softwarebeweging streeft naar sociale verandering: <a
 href="/philosophy/free-sw.html">om alle software vrij te maken</a> zodat
 alle softwaregebruikers vrij zijn en deel kunnen uitmaken van een
 gemeenschap waarin wordt samengewerkt. Elk niet-vrij programma geeft zijn
 ontwikkelaar ongerechtvaardigde macht over de gebruikers. Ons doel is een
 eind te maken aan dat onrecht.</p>
 
 <p>De weg naar vrijheid is <a
 href="https://www.fsf.org/bulletin/2008/spring/the-last-mile-is-always-the-hardest/">een
 lange</a>. Het zal veel stappen en  jaren kosten om een wereld te bereiken
 waarin het normaal is dat softwaregebruikers vrij zijn. Sommige van die
 stappen zijn moeilijk en vereisen opoffering. Sommigen worden gemakkelijker
 als we compromissen maken met mensen die andere doelen hebben.</p>
 
 <img src="/graphics/gplv3-with-text-136x68.png" alt="&nbsp;[GPL Logo]&nbsp;"
 class="imgright" />
 
 <p>De <a href="https://www.fsf.org/">Free Software Foundation</a> sluit dus
 compromissen&mdash; grote zelfs. We hebben bijvoorbeeld compromissen gemaakt
 met de patentbepalingen in versie 3 van de <a href="/licenses/gpl.html">GNU
 General Public License</a> (GNU GPL) zodat grote bedrijven zouden bijdragen
 aan software die wordt uitgebracht onder de GPLv3 en deze zouden
 verspreiden, waarmee sommige patenten onder het effect van deze bepalingen
 komen.  </p>
 
 <img src="/graphics/lgplv3-with-text-154x68.png" alt="&nbsp;[LGPL Logo]&nbsp;"
 class="imgleft" />
 
 <p>Het doel van de <a href="/licenses/lgpl.html">Lesser GPL</a> is een
 compromis: we gebruiken het voor speciaal geselecteerde vrije
 programmabibliotheken, zodat deze kunnen worden toegepast in niet-vrije
 programma's, omdat we denken dat het verbieden van dit gebruik ontwikkelaars
 ertoe zou bewegen om dan maar niet-vrije (private) programmabibliotheken te
 gebruiken. We accepteren en installeren programmacode in GNU-programma's om
 ze samen te laten werken met veelgebruikte niet-vrije programma's, en we
 documenteren en publiceren deze op zo'n manier, dat we gebruikers van
 niet-vrije software aanmoedigen om vrije software te installeren, maar niet
 andersom. We ondersteunen specifieke campagnes waar we het mee eens zijn,
 zelfs als we niet volledig achter de groepen staan die deze campagnes
 opzetten.</p>
 
 <p>Maar we verwerpen bepaalde compromissen, zelfs als veel anderen in onze
 gemeenschap daar wel toe bereid zijn. We kunnen bijvoorbeeld <a
 href="/distros/free-system-distribution-guidelines.html">alleen
 GNU/Linux-distributies aanbevelen</a> die als beleid hebben om geen
 niet-vrije software mee te leveren en dit ook niet zullen presenteren. Een
 niet-vrije distributie aanbevelen zou een schadelijk compromis zijn.</p>
 
 <p>Compromissen zijn schadelijk wanneer ze op langere termijn tegen onze doelen
 werken. Dat kan gebeuren bij idee&euml;n en bij acties.</p>
 
 <p>Bij idee&euml;n, zorgen schadelijke compromissen ervoor dat de dingen die
 wij willen veranderen, juist tegengewerkt worden. Ons doel is een wereld
 waarin softwaregebruikers vrij zijn, maar tot nu toe zien de meeste
 computergebruikers niet in dat vrijheid een probleem is. Zij hebben een
 &ldquo;consumenten&rdquo;-standpunt ingenomen, wat betekent dat ze een
 programma alleen beoordelen op praktische eigenschappen als prijs en gemak.</p>
 
 <p>Het klassieke zelfhulpboek van Dale Carnegie, <cite>Hoe je vrienden maakt en
 mensen beïnvloedt</cite>, adviseert dat de beste manier om iemand aan te
 zetten tot een bepaalde actie is met argumenten te komen die zijn waarden
 aanspreken. Er zijn manieren waarop we de consumentenwaarden, die in onze
 samenleving aanwezig zijn, kunnen aanspreken. Vrije software die gratis
 wordt verkregen, kan de gebruiker bijvoorbeeld geld besparen. Veel vrije
 programma's zijn ook gemakkelijk en betrouwbaar. Het aanhalen van deze
 praktische voordelen heeft ertoe geleid dat veel gebruikers verschillende
 vrije programma's zijn gaan gebruiken, waarvan sommigen nu erg succesvol
 zijn.</p>
 
 <p>Als het je doel is om meer mensen vrije software te laten gebruiken, zou je
 kunnen besluiten te zwijgen over het concept van vrijheid, en je alleen te
 concentreren op de praktische voordelen die een consument aanspreken. Dat is
 wat de term &ldquo;open source&rdquo; (open bron) en de bijbehorende
 retoriek doet.</p>
 
 <p>Die aanpak brengt ons slechts gedeeltelijk naar het doel van
 vrijheid. Mensen die alleen vrije software gebruiken omdat het gemakkelijk
 is, zullen het alleen blijven gebruiken zolang het gemakkelijker is. En ze
 zien geen enkele reden om tegelijkertijd geen makkelijke niet-vrije
 programma's te gebruiken.</p>
 
 <p>De filosofie van open source richt zich op consumentenwaarden, bevestigt en
 versterkt deze. Daarom <a
 href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">pleiten we niet voor
 open source.</a></p>
 
 <div class="pict narrow">
 <img src="/graphics/gnulaptop.png"
      alt="[Zen Gnu met laptop]" />
 </div>
 
 <p>Om een duurzame vrije gemeenschap op te zetten, moeten we meer doen dan
 mensen wat vrije software te laten gebruiken. We moeten het idee verspreiden
 dat software (en andere dingen) beoordeeld zou moeten worden op
 &ldquo;burgerwaarden&rdquo;, waarbij beoordeeld wordt of het de vrijheid en
 gemeenschap van gebruikers respecteert, niet alleen in termen van gemak.</p>
 
 <p>Om burgerwaarden te promoten, moeten we hierover praten en laten zien dat
 zij ten grondslag liggen aan onze daden. We moeten het compromis van Dale
 Carnegie, dat je daden van mensen zou kunnen be&iuml;nvloeden door op hun
 consumentenwaarden in te spelen, verwerpen.</p>
 
 <p>Dit betekent niet dat we helemaal geen praktische voordelen kunnen
 benoemen&mdash;we kunnen en doen dat. Het wordt alleen een probleem wanneer
 de praktische voordelen de boventoon gaan voeren en vrijheid hierdoor naar
 de achtergrond verdwijnt. Daarom herhalen we vaak dat deze praktische
 voordelen van vrije software slechts <em>bijzaak</em>  zijn.</p>
 
 <p>Het is niet genoeg om onze woorden te laten stroken met onze idealen; onze
 daden moeten hier ook mee in overeenstemming zijn. Dus moeten we ook
 compromissen vermijden waarbij we de dingen waar wij tegen zijn, juist gaan
 doen of legitimeren.</p>
 
 <p>Ervaring wijst bijvoorbeeld uit dat je gebruikers kan interesseren in <a
 href="/gnu/why-gnu-linux.html">GNU/Linux</a> door wat niet-vrije programma's
 mee te leveren. Dit kan een schattige niet-vrije toepassing zijn die
 aandacht van de gebruiker trekt, of een niet-vrij programmeerplatform zoals
 <a href="/philosophy/java-trap.html">Java</a> (voorheen) of Flash (nog
 steeds), of een niet-vrij apparaat-stuurprogramma dat ondersteuning levert
 voor bepaalde hardwaremodellen.</p>
 
 <p>Deze compromissen zijn verleidelijk, maar ondermijnen het doel. Als je
 niet-vrije software verspreidt, of mensen hiertoe beweegt, wordt het
 moeilijk om te zeggen, &ldquo;niet-vrije software is onrechtvaardig, een
 sociaal probleem, en we moeten er een einde aan maken&rdquo;. En zelfs als
 je deze woorden blijft uitspreken, zullen je daden deze woorden ondermijnen.</p>
 
 <p>Het gaat er niet om of mensen niet-vrije software <em>kunnen</em> of
 <em>mogen</em> installeren; een systeem voor algemeen gebruik stelt mensen
 in staat om te doen wat zij willen. Het gaat erom of we mensen wel of niet
 leiden in de richting van niet-vrije software. Wat zij zelf doen is hun
 verantwoordelijkheid; wat wij voor hen doen, en wat we aan ze geven, is de
 onze. We moeten gebruikers niet richting niet-vrije software leiden en
 daarmee impliceren dat het een oplossing is, want niet-vrije software is
 juist het probleem.</p>
 
 <p>Een schadelijk compromis heeft niet alleen slechte invloed op anderen. Het
 kan onze eigen waarden ook in de war brengen, door middel van cognitieve
 dissonantie. Als je bepaalde waarden hebt, maar je daden impliceren andere,
 conflicterende waarden, dan is het waarschijnlijk dat je je waarden of je
 daden verandert zodat het conflict niet meer bestaat. Projecten die
 gebaseerd zijn op praktische waarden, of die mensen richting niet-vrije
 software bewegen, vermijden bijna altijd het geven van slechts de
 <em>hint</em> dat niet-vrije software onethisch is. Voor zowel hun
 deelnemers als hun publiek, versterken zij consumentenwaarden. We moeten
 deze compromissen afwijzen als we onze waarden overeind willen houden.</p>
 
 <p>Als je wilt overstappen naar vrije software zonder het doel van vrijheid aan
 te tasten, kan je kijken naar de <a
 href="https://www.fsf.org/resources">hulpmiddelenpagina van de FSF</a>. Daar
 staan hardware- en machinesamenstellingen op die werken met vrije software,
 <a href="/distros/distros.html"> volledig vrije GNU/Linux-distributies om te
 installeren</a>, en <a href="https://directory.fsf.org/">duizenden
 vrije-softwarepakketten</a> die werken in een 100 procent
 vrije-softwareomgeving. Als je de gemeenschap wilt helpen op het
 vrijheidspad te blijven, is het belangrijk om publiekelijk burgerwaarden te
 benadrukken. Als mensen praten over goed en slecht, of wat te doen, baseer
 je handelen en argumentatie op het perspectief van vrijheid en de
 gemeenschap.</p>
 
 <p>Een weg die sneller is, is nutteloos als die naar de verkeerde plek
 gaat. Compromissen maken is essentieel om een ambitieus doel te bereiken,
 maar wees voorzichtig met compromissen die je van het doel afleiden.</p>
 
 <hr class="column-limit"/>
 
 <p>
 Bekijk <a
 href="https://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/jul/19/nudge-is-not-enough-behaviour-change">
 Positief belonen is niet genoeg</a> eens voor een vergelijkbaar probleem in
 een andere context.
 </p>
 </div>
 
 <div class="translators-notes">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
  </div>
 </div>
 
 <!-- for id="content", starts in the include above -->
 <!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
 <div id="footer" role="contentinfo">
 <div class="unprintable">
 
 <p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
 href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
 href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
 FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
 href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
 <p>
 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
         replace it with the translation of these two:
 
         We work hard and do our best to provide accurate, good quality
         translations.  However, we are not exempt from imperfection.
         Please send your comments and general suggestions in this regard
         to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
 
         &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 
         <p>For information on coordinating and contributing translations of
         our web pages, see <a
         href="/server/standards/README.translations.html">Translations
         README</a>. -->
 We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
 verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
 href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
 <p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
 README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
 website.</p>
 </div>
 
 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
      files generated as part of manuals) on the GNU web server should
      be under CC BY-ND 4.0.  Please do NOT change or remove this
      without talking with the webmasters or licensing team first.
      Please make sure the copyright date is consistent with the
      document.  For web pages, it is ok to list just the latest year the
      document was modified, or published.
      
      If you wish to list earlier years, that is ok too.
      Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
      years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
      year, i.e., a year in which the document was published (including
      being publicly visible on the web or in a revision control system).
      
      There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
      Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
 <p>Copyright &copy; 2008, 2021 Richard Stallman</p>
 
 <p>Deze pagina is uitgebracht onder de <a rel="license"
 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
 Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
 
 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
 <div class="translators-credits">
 
 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
 <strong>Vertaling:</strong> <a
 href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
 
 <p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
 Bijgewerkt:
 
 $Date: 2021/09/28 16:34:03 $
 
 <!-- timestamp end -->
 </p>
 </div>
 </div>
 <!-- for class="inner", starts in the banner include -->
 </body>
 </html>