thegnuproject.html (113147B)
1 <!--#set var="PO_FILE" 2 value='<a href="/gnu/po/thegnuproject.el.po"> 3 https://www.gnu.org/gnu/po/thegnuproject.el.po</a>' 4 --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/gnu/thegnuproject.html" 5 --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/gnu/po/thegnuproject.el-diff.html" 6 --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2017-06-16" --> 7 8 <!--#include virtual="/server/header.el.html" --> 9 <!-- Parent-Version: 1.86 --> 10 11 <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> 12 <title>Σχετικά με το Έργο GNU - Έργο GNU - Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού</title> 13 <meta http-equiv="Keywords" content="GNU, Έργο GNU, ΙΕΛ, ελεύθερο λογισμικό, Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού, ιστορία" /> 14 15 <!--#include virtual="/gnu/po/thegnuproject.translist" --> 16 <!--#include virtual="/server/banner.el.html" --> 17 <!--#include virtual="/server/outdated.el.html" --> 18 <h2>Το έργο GNU</h2> 19 20 <p> 21 από τον <a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard 22 Stallman</strong></a></p> 23 24 <blockquote> 25 <p> 26 Αρχικά δημοσιευμένο στο βιβλίο <em>Ανοιχτές Πηγές</em>. Ο Richard Stallman 27 δεν ήταν <a href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> ποτέ 28 υποστηρικτής του “λογισμικού ανοιχτού κώδικα”</a>, αλλά 29 συνεισέφερε αυτό το άρθρο ώστε οι ιδέες του κινήματος ελεύθερου λογισμικού 30 να μην απουσίαζαν εντελώς από εκείνο το βιβλίο. 31 </p> 32 <p> 33 Γιατί είναι ακόμη πιο σημαντικό από ποτέ να <a 34 href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">επιμένουμε ώστε το 35 λογισμικό που χρησιμοποιούμε να είναι ελεύθερο</a>. 36 </p> 37 </blockquote> 38 39 <h3>Η πρώτη κοινότητα διαμοιρασμού λογισμικού</h3> 40 <p> 41 Όταν ξεκίνησα να εργάζομαι στο Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης (TN) του <abbr 42 title="Massachusetts Institute of Technology">MIT</abbr> το 1971, έγινα 43 μέλος μιας κοινότητας διαμοιρασμού λογισμικού η οποία προϋπήρχε για πολλά 44 χρόνια. Ο διαμοιρασμός λογισμικού δεν ήταν περιορισμένος στη δική μας 45 κοινότητα· είναι τόσο παλιός όσο και οι υπολογιστές, ακριβώς όπως ο 46 διαμοιρασμός συνταγών είναι τόσο παλιός όσο και το μαγείρεμα. Όμως εμείς 47 τον εφαρμόζαμε περισσότερο απ' όλους.</p> 48 <p> 49 Το εργαστήριο TN χρησιμοποιούσε ένα λειτουργικό σύστημα καταμερισμού χρόνου 50 με το όνομα <abbr title="Incompatible Timesharing System">ITS</abbr> (το 51 Μη-συμβατό Σύστημα Καταμερισμού Χρόνου), το οποίο είχαν σχεδιάσει και γράψει 52 σε συμβολική γλώσσα μηχανής για τον <abbr title="Programmed Data 53 Processor">PDP</abbr>-10 της Digital, έναν από τους μεγάλους ηλεκτρονικούς 54 υπολογιστές εκείνης της εποχής, οι χάκερ (hackers) (1) του εργαστηρίου. Ως 55 μέλος αυτής της κοινότητας, ένας χάκερ συστημάτων του εργαστηρίου ΤΝ, η 56 δουλειά μου ήταν να βελτιώσω αυτό το σύστημα.</p> 57 <p> 58 Δεν ονομάζαμε το λογισμικό μας “ελεύθερο λογισμικό”, επειδή 59 αυτός ο όρος δεν υπήρχε τότε· ουσιαστικά όμως αυτό ήταν. Οποτεδήποτε 60 άνθρωποι από ένα άλλο πανεπιστήμιο ή εταιρία ήθελαν να μεταφέρουν και να 61 χρησιμοποιήσουν ένα πρόγραμμα, τους το επιτρέπαμε με ευχαρίστηση. Εάν 62 έβλεπες κάποιον να χρησιμοποιεί ένα ασυνήθες και ενδιαφέρον πρόγραμμα, 63 μπορούσες πάντα να του ζητήσεις να δεις τον πηγαίο κώδικα, οπότε μπορούσες 64 να τον διαβάσεις, να τον αλλάξεις ή να κανιβαλίσεις μέρη απ' αυτόν για να 65 δημιουργήσεις ένα νέο πρόγραμμα.</p> 66 <p> 67 (1) Η χρήση της λέξης “χάκερ” με την έννοια “εισβολέας 68 συστημάτων” είναι μία σύγχυση που οφείλεται στα μέσα μαζικής 69 ενημέρωσης. Εμείς οι χάκερ αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε αυτή τη σημασία και 70 συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε τη λέξη ώστε να σημαίνει κάποιος/α που αγαπάει 71 τον προγραμματισμό, κάποιος/α που χαίρεται την παιχνιδιάρικη εξυπνάδα ή το 72 συνδυασμό των δύο παραπάνω. Δείτε το άρθρο μου, <a 73 href="http://stallman.org/articles/on-hacking.html">Για το χάκινγκ</a>.</p> 74 75 <h3>Η κατάρρευση της κοινότητας</h3> 76 <p> 77 Η κατάσταση άλλαξε δραστικά στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η 78 Digital σταμάτησε τη σειρά του PDP-10. Η αρχιτεκτονική του, αν και κομψή 79 και ισχυρή στη δεκαετία του 60, δεν μπορούσε να επεκταθεί φυσικά στους 80 μεγαλύτερους χώρους διευθυνσιοδότησης οι οποίοι γινόταν εφικτοί κατά τη 81 δεκαετία του 80. Αυτό σήμαινε πως σχεδόν όλα τα προγράμματα που συνέθεταν 82 το ITS ήταν πλέον απαρχαιωμένα.</p> 83 <p> 84 Η κοινότητα των χάκερ του εργαστηρίου ΤΝ είχε ήδη καταρρεύσει, όχι πολύ 85 καιρό πριν. Το 1981, η εταιρεία τεχνοβλαστός (spin-off) Symbolics προσέλαβε 86 σχεδόν όλους τους χάκερ του εργαστηρίου ΤΝ και η αποδεκατισμένη κοινότητα 87 ήταν ανήμπορη να διατηρηθεί. (Το βιβλίο Hackers του Steve Levy περιγράφει 88 αυτά τα γεγονότα, δίνοντας επίσης μια ξεκάθαρη εικόνα της κοινότητας στην 89 ακμή της.) Όταν το εργαστήριο ΤΝ αγόρασε έναν καινούριο PDP-10 το 1982, οι 90 διαχειριστές του αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το μη-ελεύθερο σύστημα 91 καταμερισμού χρόνου της Digital αντί για το ITS.</p> 92 <p> 93 Οι σύγχρονοι υπολογιστές της εποχής, όπως ο VAX ή ο 68020, είχαν τα δικά 94 τους λειτουργικά συστήματα, αλλά κανένα από αυτά δεν ήταν ελεύθερο 95 λογισμικό. Έπρεπε να υπογράψεις μια συμφωνία εμπιστευτικότητας ακόμη και για 96 να πάρεις ένα εκτελέσιμο αντίγραφο.</p> 97 <p> 98 Αυτό σήμαινε ότι το πρώτο βήμα για να χρησιμοποιήσεις έναν υπολογιστή ήταν 99 να υποσχεθείς ότι δε θα βοηθήσεις το γείτονά σου. Η δημιουργία κοινότητας 100 συνεργασίας απαγορεύτηκε. Ο κανόνας που δημιουργήθηκε από τους κατασκευαστές 101 του ιδιοκτησιακού λογισμικού ήταν: “Εάν μοιράζεσαι με το γείτονά σου, 102 είσαι ένας πειρατής. Εάν θέλεις να κανείς οποιεσδήποτε αλλαγές, ικέτεψέ μας 103 να τις κάνουμε.”</p> 104 <p> 105 Η ιδέα ότι το κοινωνικό σύστημα ιδιοκτησιακού λογισμικού—δηλαδή το 106 σύστημα που λέει ότι δεν επιτρέπεται να μοιράζεσαι ή να τροποποιήσεις το 107 λογισμικό—είναι αντικοινωνικό, ότι είναι ανήθικο, ότι είναι απλούστατα 108 λανθασμένο, μπορεί να προκαλέσει έκπληξη σε ορισμένους αναγνώστες. Όμως τι 109 άλλο θα μπορούσαμε να πούμε για ένα σύστημα βασισμένο στη διαίρεση της 110 κοινωνίας και στο ν' αφήνει τους χρήστες αβοήθητους; Οι αναγνώστες που 111 εκπλήσσονται από την ιδέα μπορεί να έχουν δεχτεί το ιδιοκτησιακό κοινωνικό 112 σύστημα ως δεδομένο, ή να το κρίνουν υπό τους όρους που έχουν θέσει οι ίδιες 113 οι επιχειρήσεις παραγωγής ιδιοκτησιακού λογισμικού. Οι εκδότες λογισμικού 114 έχουν δουλέψει πολύ σκληρά και μακροχρόνια, ώστε να πείσουν τους ανθρώπους 115 ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να βλέπουμε το ζήτημα αυτό.</p> 116 <p> 117 Όταν οι εκδότες λογισμικού μιλούν για “εξάσκηση” των 118 “δικαιωμάτων” τους ή για “σταμάτημα της <a 119 href="/philosophy/words-to-avoid.html#Piracy">πειρατείας</a>”, αυτό 120 που πραγματικά <em>λένε</em> είναι δευτερεύον. Το πραγματικό μήνυμα αυτών 121 των δηλώσεων βρίσκεται στις αδήλωτες υποθέσεις που θεωρούν ως δεδομένες, τις 122 οποίες η κοινωνία ζητείται να τις αποδέχεται δίχως εξέταση. Ας τις 123 εξετάσουμε λοιπόν.</p> 124 <p> 125 Μια υπόθεση είναι ότι οι εταιρείες λογισμικού έχουν το αδιαμφισβήτητο φυσικό 126 δικαίωμα να κατέχουν το λογισμικό και έτσι να έχουν ισχύ πάνω σε όλους τους 127 χρήστες του. (Εάν αυτό ήταν φυσικό δικαίωμα, τότε όσο πληγή κι αν ήταν για 128 την κοινωνία, δεν θα μπορούσαμε να φέρουμε αντίρρηση.) Κατά ενδιαφέροντα 129 τρόπο, το Σύνταγμα των ΗΠΑ και η νομική παράδοση απορρίπτουν αυτή την 130 άποψη. Το πνευματικό δικαίωμα (copyright) δεν είναι ένα φυσικό δικαίωμα, 131 αλλά ένα τεχνητό, κυβερνητικά επιβαλλόμενο μονοπώλιο το οποίο περιορίζει το 132 φυσικό δικαίωμα των χρηστών να αντιγράφουν.</p> 133 <p> 134 Μια άλλη αδήλωτη υπόθεση είναι ότι το μόνο σημαντικό ζήτημα σχετικά με το 135 λογισμικό είναι ποια δουλειά σου επιτρέπει να κάνεις—ότι δηλαδή εμείς 136 οι χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών δεν πρέπει να ενδιαφερόμαστε για το 137 είδος της κοινωνίας που μας επιτρέπεται να έχουμε.</p> 138 <p> 139 Τέλος, μια τρίτη υπόθεση είναι ότι δεν θα μπορούσαμε να έχουμε 140 χρησιμοποιήσιμο λογισμικό (ή δεν θα μπορούσαμε να έχουμε ποτέ ένα πρόγραμμα 141 γι' αυτήν ή για κείνη τη συγκεκριμένη εργασία), εάν δεν παρείχαμε σε μια 142 επιχείρηση δύναμη επάνω στους χρήστες του προγράμματος. Αυτή η υπόθεση 143 μπορεί να φαινόταν λογική, πριν το κίνημα ελεύθερου λογισμικού αποδείξει ότι 144 μπορούμε να έχουμε μεγάλη ποικιλία χρήσιμου λογισμικού χωρίς να βάζουμε 145 αλυσίδες πάνω σ' αυτό.</p> 146 <p> 147 Εάν αρνηθούμε να αποδεχτούμε αυτές τις υποθέσεις και κρίνουμε αυτά τα 148 ζητήματα βασιζόμενοι στη συνήθη, κοινής λογικής ηθική, τοποθετώντας πρώτα 149 τους χρήστες, καταλήγουμε σε πολύ διαφορετικά συμπεράσματα. Οι χρήστες 150 υπολογιστών πρέπει να είναι ελεύθεροι να τροποποιούν τα προγράμματα, ώστε να 151 ικανοποιούν τις ανάγκες τους, και ελεύθεροι να μοιράζονται το λογισμικό, 152 επειδή η ανθρώπινη αλληλοβοήθεια αποτελεί τη βάση της κοινωνίας.</p> 153 <p> 154 Δεν υπάρχει εδώ αρκετός χώρος για μια εκτενή αναφορά της συλλογιστικής που 155 οδηγεί σ' αυτό το συμπέρασμα, γι' αυτό παραπέμπω τον αναγνώστη στις 156 ιστοσελίδες <a href="/philosophy/why-free.html"> 157 http://www.gnu.org/philosophy/why-free.html</a> και <a 158 href="/philosophy/free-software-even-more-important.html"> 159 http://www.gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important.html</a>. 160 </p> 161 162 <h3>Μια άκαμπτη ηθική επιλογή.</h3> 163 <p> 164 Με την κοινότητα μου να έχει χαθεί, ήταν αδύνατο να συνεχίσω όπως πριν. 165 Αντιθέτως, αντιμετώπισα μια άκαμπτη ηθική επιλογή.</p> 166 <p> 167 Η εύκολη επιλογή ήταν να συμμετάσχω στον κόσμο του ιδιοκτησιακού λογισμικού, 168 υπογράφοντας συμφωνίες εμπιστευτικότητας και υποσχόμενος να μη βοηθήσω το 169 συνάδελφό μου χάκερ. Το πιθανότερο είναι ότι θα ανέπτυσσα επίσης λογισμικό 170 το οποίο θα εκδιδόταν υπό συμφωνίες εμπιστευτικότητας, προσθέτοντας έτσι 171 στην πίεση πάνω σ' άλλους ανθρώπους να προδώσουν επίσης το συνάνθρωπό τους.</p> 172 <p> 173 Θα μπορούσα να κερδίσω πολλά χρήματα μ' αυτό τον τρόπο και ίσως να 174 ψυχαγωγούσα τον εαυτό μου γράφοντας κώδικα. Ήξερα όμως ότι στο τέλος της 175 καριέρας μου, θα έβλεπα πίσω στα χρόνια όπου έχτιζα τοίχους ώστε να διαιρέσω 176 του ανθρώπους και θα ένιωθα πως ξόδεψα όλη τη ζωή μου κάνοντας τον κόσμο ένα 177 χειρότερο μέρος.</p> 178 <p> 179 Είχα αποκτήσει ήδη την εμπειρία να υποφέρω από μια συμφωνία 180 εμπιστευτικότητας, όταν κάποιος αρνήθηκε να δώσει σε εμένα και στο 181 εργαστήριο ΤΝ του MIT τον πηγαίο κώδικα του προγράμματος έλεγχου του 182 εκτυπωτή μας. (Η έλλειψη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών σε αυτό το πρόγραμμα 183 έκανε τη χρήση του εκτυπωτή εξαιρετικά απελπιστική.) Έτσι δεν μπορούσα να 184 πω στον εαυτό μου ότι οι συμφωνίες εμπιστευτικότητας ήταν αθώες. Ήμουν πολύ 185 εξαγριωμένος όταν εκείνος αρνήθηκε να μοιραστεί μαζί μας· δεν μπορούσα να 186 στραφώ και να κάνω κι εγώ το ίδιο πράγμα σε όλους τους άλλους.</p> 187 <p> 188 Μια άλλη επιλογή, ξεκάθαρη αλλά δυσάρεστη, ήταν να εγκαταλείψω τον κλάδο των 189 υπολογιστών. Με αυτό τον τρόπο οι ικανότητες μου δε θα χρησιμοποιούνταν με 190 αρνητικό τρόπο, ωστόσο θα πήγαιναν χαμένες. Δε θα ήμουν υπεύθυνος για τη 191 διαίρεση και τον περιορισμό των χρηστών υπολογιστών, αλλά αυτό θα συνέβαινε 192 ούτως ή άλλως.</p> 193 <p> 194 Γι' αυτό έψαξα να βρω ένα τρόπο με τον οποίο μπορεί ένας προγραμματιστής να 195 κάνει κάτι προς όφελος του καλού. Αναρωτήθηκα, υπήρχε ένα πρόγραμμα ή 196 προγράμματα που θα μπορούσα να γράψω, ώστε να κάνω δυνατή για άλλη μια φορά 197 τη δημιουργία μίας κοινότητας;</p> 198 <p> 199 Η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: αυτό που αρχικά χρειαζόταν ήταν ένα λειτουργικό 200 σύστημα. Αυτό είναι το κρίσιμο λογισμικό για ν' αρχίσεις να χρησιμοποιείς 201 έναν υπολογιστή. Μ' ένα λειτουργικό σύστημα μπορείς να κάνεις πολλά· δίχως 202 ένα δεν μπορείς ούτε καν να λειτουργήσεις τον υπολογιστή. Μ' ένα ελεύθερο 203 λειτουργικό σύστημα, θα μπορούσαμε να έχουμε ξανά μια κοινότητα 204 συνεργαζόμενων χάκερ—και να προσκαλέσουμε τον καθένα να έρθει μαζί 205 μας. Και οποιοσδήποτε θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει έναν υπολογιστή δίχως 206 ν' αρχίσει με το να συνομωτεί ν' αποστερήσει τους φίλους του/της<sup><a 207 href="#TransNote1">1</a></sup>.</p> 208 <p> 209 Ως προγραμματιστής λειτουργικών συστημάτων, είχα τις κατάλληλες ικανότητες 210 γι' αυτή τη δουλειά. Έτσι παρόλο που δεν είχα την επιτυχία ως δεδομένη, 211 συνειδητοποίησα ότι εκλέχτηκα ώστε να κάνω αυτή τη δουλειά. Αποφάσισα να 212 κατασκευάσω το σύστημα συμβατό με το Unix, ώστε να είναι μεταφέρσιμο και 213 ώστε να μπορούν οι χρήστες του Unix να μεταπηδήσουν σε αυτό εύκολα. Το 214 όνομα GNU επιλέχτηκε ακολουθώντας μία παράδοση των χάκερ, ως αναδρομικό 215 ακρωνύμιο του“GNU’s Not Unix.”</p> 216 <p> 217 Ένα λειτουργικό σύστημα δεν είναι απλά ένας πυρήνας, ικανός μονάχα να 218 εκτελεί άλλα προγράμματα. Τη δεκαετία του 1970, κάθε λειτουργικό σύστημα 219 άξιο αυτού του ονόματος περιλάμβανε επεξεργαστές γραμμής εντολών, 220 συμβολομεταφραστές, μεταγλωττιστές, διερμηνευτές, αποσφαλματωτές, συντάκτες 221 κειμένου, προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και πολλά άλλα. Το ITS τα 222 είχε, το Multics τα είχε, το VMS τα είχε και το Unix τα είχε. Το 223 λειτουργικό σύστημα GNU θα τα περιελάμβανε επίσης.</p> 224 <p> 225 Αργότερα άκουσα αυτά τα λόγια, που αποδίδονται στον Hillel (1):</p> 226 227 <blockquote><p> 228 Εάν δεν είμαι για τον εαυτό μου, ποιος θα είναι για μένα;<br /> 229 Εάν είμαι μόνο για τον εαυτό μου, τι είμαι;<br /> 230 Εάν όχι τώρα, πότε; 231 </p></blockquote> 232 <p> 233 Η απόφαση να ξεκινήσω το Έργο GNU βασίστηκε σ' ένα παρόμοιο πνεύμα.</p> 234 <p> 235 (1) Ως άθεος, δεν ακολουθώ κανένα θρησκευτικό ηγέτη, αλλά μερικές φορές 236 βρίσκω ότι θαυμάζω κάτι που κάποιος εξ αυτών έχει πει.</p> 237 238 <h3>Ελεύθερο όπως στην ελευθερία</h3> 239 <p> 240 Ο όρος “ελεύθερο λογισμικό” είναι μερικές φορές 241 παρεξηγημένος<sup><a href="#TransNote2">2</a></sup>—δεν αφορά την 242 τιμή. Αφορά την ελευθερία. Εδώ, λοιπόν, παρατίθεται ο ορισμός του ελεύθερου 243 λογισμικού.</p> 244 245 <p>Ένα πρόγραμμα είναι ελεύθερο λογισμικό, για σας, ένα συγκεκριμένο χρήστη, 246 εάν:</p> 247 248 <ul> 249 <li>Έχετε την ελευθερία να εκτελείτε το πρόγραμμα όπως επιθυμείτε, για 250 οποιονδήποτε σκοπό.</li> 251 252 <li>Έχετε την ελευθερία να τροποποιείτε το πρόγραμμα, ώστε να καλύπτει τις 253 ανάγκες σας. (Για να είναι πρακτικά εφικτή αυτή η ελευθερία, πρέπει να 254 έχετε πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα, εφόσον το να κάνει κανείς αλλαγές σ' ένα 255 πρόγραμμα δίχως να έχει τον πηγαίο κώδικά του είναι εξαιρετικά δύσκολο.)</li> 256 257 <li>Έχετε την ελευθερία να αναδιανέμετε αντίγραφα, είτε δωρεάν είτε με αντίτιμο.</li> 258 259 <li>Έχετε την ελευθερία να διανέμετε τροποποιημένες εκδόσεις του προγράμματος, 260 έτσι ώστε να μπορεί να ωφεληθεί η κοινότητα από τις βελτιώσεις σας.</li> 261 </ul> 262 <p> 263 Εφόσον η λέξη “ελεύθερο” αναφέρεται στην ελευθερία και όχι στην 264 τιμή, δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ της πώλησης αντιγράφων και του ελεύθερου 265 λογισμικού. Στην πραγματικότητα, η ελευθερία της πώλησης αντιγράφων είναι 266 κρίσιμη: οι συλλογές ελεύθερου λογισμικού που πωλούνται σε οπτικούς δίσκους 267 (CD-ROM) είναι σημαντικές για την κοινότητα, και η πώλησή τους είναι ένας 268 σημαντικός τρόπος χρηματοδότησης της ανάπτυξης ελεύθερου λογισμικού. 269 Επομένως, ένα πρόγραμμα το οποίο οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι να το 270 συμπεριλάβουν σε αυτές τις συλλογές, δεν είναι ελεύθερο λογισμικό.</p> 271 <p> 272 Λόγω της ασάφειας της λέξης “ελεύθερο”, οι άνθρωποι έψαξαν εδώ 273 και καιρό για εναλλακτικές λύσεις, όμως κανείς δεν βρήκε μία κατάλληλη 274 εναλλακτική λέξη. Η αγγλική γλώσσα έχει περισσότερες λέξεις και αποχρώσεις 275 από οποιαδήποτε άλλη, αλλά έχει έλλειψη μιας απλής, αναμφισβήτητης λέξης που 276 να σημαίνει “ελεύθερο”, όπως στην 277 ελευθερία—“αδέσμευτο” είναι η λέξη που βρίσκεται πιο κοντά 278 εννοιολογικά. Εναλλακτικές λέξεις όπως “απελευθερωμένο”, 279 “ελευθερία” και “ανοιχτό” έχουν είτε διαφορετικό 280 (λανθασμένο) νόημα είτε κάποιο άλλο μειονέκτημα.</p> 281 282 <h3>Λογισμικό GNU και το σύστημα GNU</h3> 283 <p> 284 Η κατασκευή ενός ολόκληρου συστήματος είναι ένα πολύ μεγάλο έργο. Για να το 285 φέρω εις πέρας, αποφάσισα να προσαρμόσω και να χρησιμοποιήσω υπάρχοντα 286 κομμάτια ελεύθερου λογισμικού oπουδήποτε ήταν αυτό δυνατό. Για παράδειγμα, 287 αποφάσισα εξ’ αρχής να χρησιμοποιήσω το Tex ως το βασικό διαμορφωτή 288 κειμένου. Λίγα χρόνια μετά, αποφάσισα να χρησιμοποιήσω το παραθυρικό 289 σύστημα X (X Window System) αντί να γράψω κάποιο άλλο παραθυρικό σύστημα για 290 το GNU.</p> 291 <p> 292 Εξαιτίας αυτών των αποφάσεων, και άλλων σαν κι εκείνες, το σύστημα GNU δεν 293 είναι το ίδιο με τη συλλογή όλου του λογισμικού GNU. Το σύστημα GNU 294 περιλαμβάνει προγράμματα που δεν είναι λογισμικό GNU, προγράμματα που 295 κατασκευάστηκαν από άλλους ανθρώπους και έργα για τους δικούς τους σκοπούς, 296 τα οποία όμως μπορούμε και χρησιμοποιούμε επειδή είναι ελεύθερο λογισμικό.</p> 297 298 <h3>Ξεκινώντας το έργο</h3> 299 <p> 300 Τον Ιανουάριο του 1984 παράτησα τη δουλειά μου στο MIT και ξεκίνησα να γράφω 301 λογισμικό GNU. Η φυγή μου από το MIT ήταν απαραίτητη, έτσι ώστε να μην 302 μπορούσε το MIT ν' αναμιχθεί με τη διανομή του GNU ως ελεύθερο λογισμικό. 303 Εάν παρέμενα στο προσωπικό, το MIT θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι έχει την 304 ιδιοκτησία της εργασίας, και να επιβάλλει τους δικούς του όρους διανομής, ή 305 ακόμη και να μετατρέψει τη δουλειά σ' ένα πακέτο ιδιοκτησιακού λογισμικού. 306 Δεν σκόπευα να κάνω μια μεγάλη ποσότητα εργασίας μόνο και μόνο για να τη δω 307 να γίνεται άχρηστη για τον επιθυμητό της σκοπό: τη δημιουργία μιας νέας 308 κοινότητας διαμοιρασμού λογισμικού.</p> 309 <p> 310 Παρόλα αυτά, ο καθηγητής Winston, τότε επικεφαλής του εργαστηρίου ΤΝ του 311 MIT, ευγενώς με προσκάλεσε να συνεχίσω να χρησιμοποιώ τις εγκαταστάσεις του 312 εργαστηρίου.</p> 313 314 <h3>Τα πρώτα βήματα</h3> 315 <p> 316 Λίγο καιρό πριν ξεκινήσω το έργο GNU, είχα ακούσει για τη Συλλογή 317 Μεταγλωττιστών του ολλανδικού Ελεύθερου Πανεπιστήμιου, γνωστή επίσης ως VUCK 318 (Η λέξη “ελεύθερο” στα ολλανδικά αρχίζει με <em>v</em>.) Αυτή 319 (η συλλογή) ήταν ένας μεταγλωττιστής σχεδιασμένος ώστε να χειρίζεται 320 πολλαπλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των C και Pascal, και να υποστηρίζει 321 πολλαπλές μηχανές στόχους. Έγραψα στο συγγραφέα του, ρωτώντας εάν το GNU θα 322 μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει.</p> 323 <p> 324 Εκείνος απάντησε ειρωνικά, λέγοντας ότι το πανεπιστήμιο ήταν ελεύθερο, αλλά 325 ο μεταγλωττιστής όχι. Ως εκ τούτου αποφάσισα ότι το πρώτο πρόγραμμα για το 326 έργο GNU θα ήταν ένας πολυγλωσσικός, πολλών πλατφορμών μεταγλωττιστής.</p> 327 <p> 328 Ελπίζοντας ν' αποφύγω την ανάγκη να γράψω όλο το μεταγλωττιστή μόνος μου, 329 χρησιμοποίησα τον πηγαίο κώδικα του μεταγλωττιστή Pastel, ο οποίος ήταν ένας 330 μεταγλωττιστής πολλαπλών πλατφορμών ανεπτυγμένος στο Εργαστήριο Lawrence 331 Livermore. Υποστήριζε, και ήταν γραμμένος σε, μια επεκτεταμένη έκδοση της 332 Pascal, σχεδιασμένη ώστε να είναι μία γλώσσα προγραμματισμού συστημάτων. 333 Πρόσθεσα μία διεπαφή για τη C και ξεκίνησα να τον μεταφέρω στον υπολογιστή 334 Motorola 68000. Αναγκάστηκα όμως να τα παρατήσω όταν ανακάλυψα ότι ο 335 μεταγλωττιστής χρειαζόταν πολλά εκατομμύρια ψηφιολέξεων (megabytes) χώρο 336 στοίβας, ενώ το διαθέσιμο Unix σύστημα του 68000 επέτρεπε μόνο 64 χιλιάδες 337 (64 kilobytes).</p> 338 <p> 339 Συνειδητοποίησα τότε ότι ο μεταγλωττιστής Pastel λειτουργούσε αναλύοντας 340 ολόκληρο το αρχείο εισόδου σ' ένα συντακτικό δέντρο, μετατρέποντας ολόκληρο 341 το συντακτικό δέντρο σε μια αλυσίδα από “οδηγίες” και παράγοντας 342 στη συνέχεια ολόκληρο το αρχείο εξόδου, χωρίς ποτέ ν' αποδεσμεύει χώρο 343 αποθήκευσης. Στο σημείο αυτό κατέληξα στο συμπέρασμα ότι έπρεπε να γράψω 344 ένα νέο μεταγλωττιστή εξ’ αρχής. Ο νέος αυτός μεταγλωττιστής είναι τώρα 345 γνωστός ως <abbr title="GNU Compiler Collection">GCC</abbr>· σ' αυτόν δεν 346 χρησιμοποιείται καθόλου κώδικας από το μεταγλωττιστή Pastel, αλλά κατάφερα 347 να προσαρμόσω και να χρησιμοποιήσω τη διεπαφή της C που είχα συγγράψει. 348 Αυτό όμως συνέβη μερικά χρόνια αργότερα· αρχικά δούλεψα στον GNU Emacs.</p> 349 350 <h3>Ο GNU Emacs</h3> 351 <p> 352 Ξεκίνησα να εργάζομαι για τον GNU Emacs το Σεπτέμβριο του 1984 και στις 353 αρχές του 1985 είχε αρχίσει να γίνεται χρησιμοποιήσιμος. Αυτό μου έδωσε τη 354 δυνατότητα να χρησιμοποιώ τα Unix συστήματα για να κάνω σύνταξη κειμένου· 355 όντας αδιάφορος στο να μάθω να χρησιμοποιώ τον vi ή τον ed, έκανα τη δική 356 μου σύνταξη κειμένου σε άλλου είδους μηχανές έως τότε.</p> 357 <p> 358 Στο σημείο αυτό, οι άνθρωποι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν τον GNU Emacs, 359 δημιουργώντας μου το ερώτημα του πως θα τον διανείμω. Τον τοποθέτησα φυσικά 360 στον ανώνυμο διακομιστή πρωτοκόλλου μεταφοράς αρχείων (ΠΜΑ - ftp) στον 361 υπολογιστή του ΜΙΤ που χρησιμοποιούσα. (Τούτος ο υπολογιστής, με όνομα 362 prep.ai.mit.edu, έγινε κατ' αυτό τον τρόπο η πρωταρχική θέση διανομών 363 λογισμικού GNU μέσω ΠΜΑ· όταν αποσύρθηκε λίγα χρόνια αργότερα, μεταφέραμε το 364 όνομα στο νέο μας εξυπηρετητή ΠΜΑ.) Αλλά εκείνο τον καιρό, πολλοί από τους 365 ενδιαφερόμενους ανθρώπους δεν ήταν στο Διαδίκτυο και δεν μπορούσαν να κάβουν 366 ένα αντίγραφο μέσω ΠΜΑ. Άρα το ερώτημα ήταν, τι θα έλεγα σ' αυτούς;</p> 367 <p> 368 Θα μπορούσα να τους πω, “Βρείτε ένα φίλο που είναι στο δίκτυο κι αυτός 369 θα κάνει ένα αντίγραφο για εσάς.” Επίσης, θα μπορούσα να κάνω ότι 370 έκανα με τον αυθεντικό PDP-10 Emacs: να τους πω, “Ταχυδρομήστε μου μια 371 μαγνητική ταινία και έναν <abbr title="Self-addressed Stamped 372 Envelope">SASE</abbr>, και θα σας την ταχυδρομήσω πίσω με τον Emacs γραμμένο 373 μέσα της.” Αλλά δεν είχα δουλειά κι έψαχνα να βρω τρόπο ώστε να 374 κερδίσω χρήματα από το ελεύθερο λογισμικό. Έτσι ανακοίνωσα ότι θα 375 ταχυδρομούσα μια μαγνητική ταινία σε όποιον ήθελε μία, με αμοιβή 150 376 δολλάρια ΗΠΑ. Μ' αυτό τον τρόπο, ξεκίνησα μια επιχείρηση διανομής ελεύθερου 377 λογισμικού, τον πρόγονο των εταιρειών που διανέμουν σήμερα ολόκληρες 378 διανομές GNU/Linux.</p> 379 380 <h3>Είναι ένα πρόγραμμα ελεύθερο για κάθε χρήστη;</h3> 381 <p> 382 Εάν ένα πρόγραμμα είναι ελεύθερο λογισμικό όταν φεύγει από τα χέρια του 383 συγγραφέα του, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι ελεύθερο λογισμικό 384 για οποιονδήποτε έχει ένα αντίγραφό του. Για παράδειγμα, το <a 385 href="/philosophy/categories.html#PublicDomainSoftware">κοινόχρηστο 386 λογισμικό</a> (λογισμικό που δεν καλύπτεται από πνευματικά δικαιώματα) είναι 387 ελεύθερο λογισμικό· όμως οποιοσδήποτε μπορεί να δημιουργήσει μια 388 ιδιοκτησιακή τροποποιημένη έκδοσή του. Παρομοίως, πολλά ελεύθερα 389 προγράμματα καλύπτονται από πνευματικά δικαιώματα, αλλά διανέμονται υπό 390 απλές επιτρεπτικές άδειες, οι οποίες επιτρέπουν τη δημιουργία ιδιοκτησιακών 391 τροποποιημένων εκδόσεων.</p> 392 <p> 393 Το πιο παραστατικό παράδειγμα αυτού του προβλήματος είναι το παραθυρικό 394 σύστημα Χ. Ανεπτυγμένο στο MIT και διανεμόμενο ως ελεύθερο λογισμικό με μια 395 επιτρεπτική άδεια, υιοθετήθηκε σύντομα από πολλές εταιρείες υπολογιστών. 396 Αυτές προσέθεσαν το Χ στα ιδιοκτησιακά Unix συστήματά τους, σε εκτελέσιμη 397 μόνο μορφή, καλυπτόμενο από την ίδια συμφωνία εμπιστευτικότητας<sup><a 398 href="#TransNote3">3</a></sup>. Αυτά τα αντίγραφα του Χ δεν ήταν πλέον 399 περισσότερο ελεύθερο λογισμικό απ' ό,τι ήταν το Unix.</p> 400 <p> 401 Οι προγραμματιστές του X δε το θεώρησαν αυτό ως πρόβλημα—το ανέμεναν 402 και σκόπευαν να συμβεί. Ο στόχος τους δεν ήταν η ελευθερία, αλλά απλά η 403 “επιτυχία”, καθορισμένη ως “να έχουμε πολλούς 404 χρήστες.” Δε τους ενδιέφερε αν αυτοί οι χρήστες θα είχαν ελευθερία, 405 αλλά μόνο να είναι αριθμητικά πολλοί.</p> 406 <p> 407 Αυτό οδήγησε σε μια παράδοξη κατάσταση όπου δυο διαφορετικοί τρόποι 408 εκτίμησης της ελευθερίας έδωσαν διαφορετικές απαντήσεις στο ερώτημα, 409 “Είναι αυτό το πρόγραμμα ελεύθερο;” Εάν έκρινες βασισμένος στην 410 ελευθερία που παρεχόταν από τους όρους διανομής του MIT, θα έλεγες ότι το Χ 411 ήταν ελεύθερο λογισμικό. Εάν όμως εκτιμούσες την ελευθερία του μέσου χρήστη 412 του Χ, θα έπρεπε να πεις ότι ήταν ιδιοκτησιακό λογισμικό. Οι περισσότεροι 413 χρήστες του Χ εκτελούσαν τις ιδιοκτησιακές εκδόσεις που συνόδευαν τα Unix 414 συστήματα, όχι την ελεύθερη έκδοση.</p> 415 416 <h3>Το copyleft και η GNU GPL</h3> 417 <p> 418 Ο στόχος του GNU ήταν να δώσει στους χρήστες ελευθερία, όχι να είναι απλά 419 δημοφιλές. Έτσι είχαμε την ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε όρους διανομής που θα 420 εμπόδιζαν τη μετατροπή ενός GNU λογισμικού σε ιδιόκτησιακό λογισμικό. Η 421 μέθοδος που χρησιμοποιούμε αποκαλείται “copyleft”.(1)</p> 422 <p> 423 Το copyleft χρησιμοποιεί το νόμο πνευματικών δικαιωμάτων, αλλά τον 424 αντιστρέφει, ώστε να υπηρετήσει το αντίθετο από το συνήθη σκοπό του: αντί να 425 είναι ένα μέσο περιορισμού του προγράμματος, γίνεται ένα μέσο για να 426 διατηρηθεί το πρόγραμμα ελεύθερο.</p> 427 <p> 428 Η κεντρική ιδέα του copyleft είναι ότι επιτρέπουμε σε όλους να εκτελούν το 429 πρόγραμμα, να αντιγράφουν το πρόγραμμα και να διανέμουν τροποποιημένες 430 εκδόσεις του—αλλά δεν επιτρέπουμε να προσθέτουν δικούς τους 431 περιορισμούς. Έτσι, οι κρίσιμες ελευθερίες που ορίζουν το “ελεύθερο 432 λογισμικό” είναι εγγυημένες στον καθένα που έχει ένα αντίγραφο· 433 γίνονται αναπόσπαστα δικαιώματα.</p> 434 <p> 435 Για ένα αποτελεσματικό copyleft, οι τροποποιημένες εκδόσεις πρέπει να είναι 436 επίσης ελεύθερες. Αυτό εξασφαλίζει ότι η δουλειά μας γίνεται διαθέσιμη σε 437 όλη την κοινότητα όταν δημοσιοποιείται. Όταν οι επαγγελματίες 438 προγραμματιστές γίνονται εθελοντές στη βελτίωση λογισμικού GNU, είναι το 439 copyleft που εμποδίζει τους εργοδότες τους να πουν, “Δεν μπορείτε να 440 μοιραστείτε αυτές τις αλλαγές, επειδή θα τις χρησιμοποιήσουμε για να 441 κατασκευάσουμε τη δική μας ιδιοκτησιακή έκδοση του προγράμματος.”</p> 442 <p> 443 Η απαίτηση οι αλλαγές να είναι ελεύθερες είναι απαραίτητη εάν θέλουμε να 444 εξασφαλίσουμε την ελευθερία κάθε χρήστη του προγράμματος. Οι εταιρείες που 445 ιδιωτικοποίησαν το παραθυρικό σύστημα Χ, συνήθως έκαναν κάποιες αλλαγές για 446 να το μεταφέρουν στα συστήματα και το υλικό τους. Αυτές οι αλλαγές μπορεί 447 να ήταν μικρές σε σύγκριση με το μεγάλο μέγεθος του Χ, αλλά δεν ήταν 448 τετριμμένες. Εάν η πραγματοποίηση αλλαγών ήταν μια δικαιολογία για ν' 449 αρνηθεί κανείς στους χρήστες την ελευθερία, θα ήταν εύκολο για τον καθένα να 450 εκμεταλλευτεί αυτή τη δικαιολογία.</p> 451 <p> 452 Ένα σχετικό ζήτημα αφορά το συνδυασμό ενός ελεύθερου προγράμματος με μη 453 ελεύθερο κώδικα. Ένας τέτοιος συνδυασμός θα ήταν αναπόφευκτα μη ελεύθερος· 454 οποιεσδήποτε ελευθερίες που θα έλειπαν από το μη ελεύθερο μέρος, θα έλειπαν 455 και από το σύνολο επίσης. Το να επιτρέψουμε τέτοιους συνδυασμούς θα άνοιγε 456 μια τρύπα αρκετά μεγάλη ώστε να βουλιάξει ένα πλοίο. Γι' αυτό, μια κρίσιμη 457 απαίτηση για το copyleft είναι να βουλώσει αυτή την τρύπα: ο,τιδήποτε 458 προστίθεται ή συνδυάζεται μ' ένα copylefted πρόγραμμα, πρέπει να είναι 459 τέτοιο ώστε η μεγαλύτερη, συνδυασμένη έκδοσή του να είναι επίσης ελεύθερη 460 και copylefted.</p> 461 <p> 462 Η συγκεκριμένη υλοποίηση του copyleft που χρησιμοποιούμε για την πλειοψηφία 463 του GNU λογισμικού είναι η Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης GNU, ή ΓΑΔΧ GNU (GNU 464 GPL) εν συντομία. Έχουμε και άλλα είδη αδειών copyleft που χρησιμοποιούνται 465 σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Τα εγχειρίδια GNU είναι επίσης copylefted, 466 αλλά χρησιμοποιούν ένα κατά πολύ απλούστερο είδος copyleft, επειδή η 467 πολυπλοκότητα της ΓΑΔΧ GNU δεν είναι αναγκαία για τα εγχειρίδια.(2)</p> 468 <p> 469 (1) Το 1984 ή 1985, ο Don Hopkins (ένας πολύ εφευρετικός συνεργάτης) μου 470 ταχυδρόμησε ένα γράμμα. Στον φάκελο έγραφε πολλές ψυχαγωγικές κουβέντες, 471 συμπεριλαμβανομένης της παρακάτω: “Copyleft—all rights 472 reserved.” Χρησιμοποίησα τη λέξη“copyleft” για να ονομάσω 473 το σχέδιο διανομής λογισμικού που δημιουργούσα εκείνο τον καιρό.</p> 474 475 <p> 476 (2) Πλέον χρησιμοποιούμε την <a href="/licenses/fdl.html">Άδεια Ελεύθερης 477 Τεκμηρίωσης GNU</a> για έργα τεκμηρίωσης.</p> 478 479 <h3>Το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού</h3> 480 481 <p>Καθώς το ενδιαφέρον χρήσης του Emacs μεγάλωνε, αναμίχθηκαν και άλλοι 482 άνθρωποι στο έργο GNU και αποφασίσαμε ότι ήταν καιρός ν' αναζητήσουμε 483 χρηματοδότηση για μια ακόμη φορά. Έτσι το 1985 δημιουργήσαμε το <a 484 href="http://www.fsf.org/">Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού</a> (ΙΕΛ), ένα 485 εξαιρούμενο από το φόρο φιλανθρωπικό ίδρυμα για την ανάπτυξη του ελεύθερου 486 λογισμικού. Το <abbr title="Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού">ΙΕΛ</abbr> ανέλαβε 487 επίσης την επιχείρηση της διανομής του Emacs μέσω ταινίας· αργότερα την 488 επέκτεινε προσθέτοντας κι άλλο ελεύθερο λογισμικό (GNU και μη-GNU επίσης) 489 στη ταινία, αλλά και πουλώντας ελεύθερα εγχειρίδια επίσης.</p> 490 491 <p>Παλαιότερα, τα περισσότερα έσοδα του ΙΕΛ προέρχονταν από πωλήσεις αντιγράφων 492 ελεύθερου λογισμικού και άλλες σχετικές υπηρεσίες. (CD-ROM πηγαίου κώδικα, 493 CD-ROM με εκτελέσιμα, όμορφα εκτυπωμένα εγχειρίδια, όλα με ελευθερία να 494 αναδιανεμηθούν και τροποποιηθούν) και Πολυτελείς Διανομές (όπου χτίζουμε 495 ολοκλήρη τη συλλογή λογισμικού για την πλατφόρμα επιλογής του πελάτη). 496 Σήμερα το ΙΕΛ εξακολουθεί να <a href="http://shop.fsf.org/">πουλά εγχειρίδια 497 και άλλο εξοπλισμό</a>, αλλά λαμβάνει το κύριο μέρος της χρημαοδότησής του 498 από τις συνδρομές των μελών του. Μπορείτε να προσχωρήσετε στο ΙΕΛ στο <a 499 href="http://fsf.org/join">fsf.org</a>.</p> 500 501 <p>Οι υπάλληλοι του ΙΕΛ συνέγραψαν και διατήρησαν έναν αριθμό πακέτων 502 λογισμικού GNU. Δύο αξιοσημείωτα πακέτα είναι η βιβλιοθήκη της γλώσσας C 503 και το κέλυφος. Η βιβλιοθήκη C του GNU χρησιμοποιείται από κάθε πρόγραμμα 504 που εκτελείται σ' ένα GNU/Linux σύστημα για να επικοινωνήσει με τον πυρήνα 505 Linux. Αναπτύχθηκε από ένα μέλος του προσωπικού του ΙΕΛ, τον Roland 506 McGrath. Το κέλυφος που χρησιμοποιείται στα περισσότερα GNU/Linux συστήματα 507 είναι το <abbr title="Bourne Again Shell">BASH</abbr>, το Bourne Again 508 Shell(1), το οποίο αναπτύχθηκε από τον υπάλληλο του ΙΕΛ Brian Fox.</p> 509 510 <p>Χρηματοδοτήσαμε την ανάπτυξη αυτών των προγραμμάτων επειδή το έργο GNU δεν 511 είχε να κάνει μόνο με εργαλεία ή με ένα περιβάλλον ανάπτυξης εφαρμογών. Ο 512 στόχος μας ήταν ένα πλήρες λειτουργικό σύστημα και αυτά τα προγράμματα ήταν 513 απαραίτητα γι' αυτό το σκοπό.</p> 514 515 <p>(1) Το “Bourne Again Shell” είναι ένα λογοπαίγνιο επάνω στο 516 “Bourne Shell”, που ήταν τότε το συνηθέστερο κέλυφος στο Unix.</p> 517 518 <h3>Υποστήριξη ελεύθερου λογισμικού</h3> 519 520 <p>Η φιλοσοφία του ελεύθερου λογισμικού απορρίπτει μία συγκεκριμένη, ευρεία 521 διαδεδομένη επιχειρηματική πρακτική, αλλά δεν είναι κατά των επιχειρήσεων. 522 Όταν οι επιχειρήσεις σέβονται την ελευθερία των χρηστών, τους ευχόμαστε 523 πάντα επιτυχίες.</p> 524 525 <p>Η πώληση αντιγράφων του Emacs επιδεικνύει ένα είδος επιχείρησης ελεύθερου 526 λογισμικού. Όταν το ΙΕΛ ανέλαβε αυτή την επιχείρηση, χρειάστηκε να βρω έναν 527 άλλο τρόπο για να ζήσω. Τον βρήκα πουλώντας υπηρεσίες σχετιζόμενες με το 528 ελεύθερο λογισμικό που είχα αναπτύξει. Αυτό συμπεριελάμβανε διδασκαλία για 529 θέματα όπως το πώς να προγραμματίζει κανείς το GNU Emacs και πώς να 530 προσαρμόζει το GCC, καθώς και ανάπτυξη λογισμικού, συνήθως μεταφορά του GCC 531 σε νέες πλατφόρμες.</p> 532 533 <p>Σήμερα καθένα από αυτά τα είδη επιχειρήσεων ελεύθερου λογισμικού εφαρμόζεται 534 από έναν αριθμό εταιρειών. Μερικές διανέμουν συλλογές ελεύθερου λογισμικού 535 σε CD-ROM· άλλες πωλούν υποστήριξη σε επίπεδα που κυμαίνονται από παροχή 536 απαντήσεων σε ερωτήσεις χρηστών, επιδιορθώσεις σφαλμάτων, έως την προσθήκη 537 μείζονων νέων χαρακτηριστικών. Αρχίσαμε ήδη να βλέπουμε εταιρείες 538 ελεύθερου λογισμικού βασιζόμενες στη δημιουργία νέων προϊόντων ελεύθερου 539 λογισμικού.</p> 540 541 <p>Παρόλα αυτά, προσέξτε—ένας αριθμός εταιρειών που σχετίζουν τον εαυτό 542 τους με τον όρο “ανοιχτός κώδικας (open source)” βασίζουν την 543 επιχείρησή τους σε μη ελεύθερο λογισμικό που λειτουργεί σε συνδυασμό με το 544 ελεύθερο. Αυτές δεν είναι εταιρείες ελεύθερου λογισμικού, είναι εταιρείες 545 ιδιοκτησιακού λογισμικού που τα προϊόντα τους οδηγούν τους χρήστες μακριά 546 από την ελευθερία. Αποκαλούν τα προϊόντα αυτά “πακέτα προστιθέμενης 547 αξίας”, κάτι που αντανακλά τις άξιες που θα ήθελαν να υιοθετήσουμε: 548 άνεση υπεράνω της ελευθερίας. Εάν αξιολογούμε την ελευθερία περισσότερο, θα 549 πρέπει να τ' αποκαλούμε πακέτα “αφαιρούμενης ελευθερίας”.</p> 550 551 <h3>Τεχνικοί στόχοι</h3> 552 553 <p>Ο πρωταρχικός στόχος του GNU είναι να είναι ελεύθερο λογισμικό. Ακόμη και 554 αν το GNU δεν είχε τεχνικά προτερήματα έναντι του Unix, θα είχε ένα 555 κοινωνικό προτέρημα, επιτρέποντας στους χρήστες να συνεργαστούν, και ένα 556 ηθικό προτέρημα, το σεβασμό της ελευθερίας του χρήστη.</p> 557 558 <p>Όμως ήταν φυσικό να εφαρμόσουμε τα γνωστά πρότυπα καλής πρακτικής στην 559 εργασία μας—για παράδειγμα, τη δυναμική δέσμευση των δομών δεδομένων 560 για την αποφυγή αυθαίρετων ορίων σταθερού μεγέθους, καθώς και τη διαχείριση 561 όλων των πιθανών κωδικών 8 δυαδικών ψηφίων όποτε αυτό είχε νόημα.</p> 562 563 <p>Επιπρόσθετα, απορρίψαμε την εστίαση του Unix στο μικρό μέγεθος μνήμης, 564 αποφασίζοντας να μην υποστηρίξουμε τις μηχανές 16 δυαδικών ψηφίων (ήταν 565 ξεκάθαρο ότι οι μηχανές 32 δυαδικών ψηφίων θα ήταν ο κανόνας την περίοδο που 566 θα τελείωνε το σύστημα GNU) και να μην προσπαθήσουμε να μειώσουμε τη χρήση 567 μνήμης εκτός και αν ξεπερνούσε το 1 εκατομμύριο χαρακτήρες. Σε προγράμματα 568 που η διαχείριση πολύ μεγάλων αρχείων δεν ήταν κρίσιμη, ενθαρρύναμε τους 569 προγραμματιστές να διαβάζουν ένα ολόκληρο αρχείο εισόδου στη μνήμη κι έπειτα 570 να σαρώνουν τα περιεχόμενά του, δίχως ν' ανησυχούν για την είσοδο/έξοδο 571 (I/O).</p> 572 573 <p>Αυτές οι αποφάσεις έκαναν ικανά πολλά GNU προγράμματα να ξεπεράσουν τα 574 αντίστοιχα του Unix σε αξιοπιστία και ταχύτητα.</p> 575 576 <h3>Δωρεές υπολογιστών</h3> 577 578 <p>Καθώς η φήμη του έργου GNU μεγάλωνε, οι άνθρωποι άρχισαν να προσφέρουν 579 μηχανές που έτρεχαν Unix στο έργο. Αυτές ήταν πολύ χρήσιμες, επειδή ο 580 ευκολότερος τρόπος ανάπτυξης συστατικών του συστήματος GNU ήταν να τα 581 δημιουργήσεις σε ένα Unix σύστημα και ν' αντικαταστήσεις τα συστατικά μέρη 582 αυτού του συστήματος ένα προς ένα. Έθεσαν όμως ένα ηθικό ζήτημα: αν ήταν 583 σωστό για εμάς να έχουμε αντίγραφα του Unix.</p> 584 585 <p>Το Unix ήταν (και παραμένει) ιδιοκτησιακό λογισμικό, και η φιλοσοφία του 586 έργου GNU έλεγε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε ιδιοκτησιακό λογισμικό. 587 Αλλά εφαρμόζοντας τον ίδιο συλλογισμό που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η βία 588 είναι δικαιολογημένη στην αυτοπροστασία, κατέληξα ότι ήταν θεμιτό να 589 χρησιμοποιούμε ένα ιδιοκτησιακό πακέτο εφόσον αυτό θα ήταν κρίσιμο για ν' 590 αναπτύξουμε μια ελεύθερη αντικατάσταση που θα βοηθούσε τους άλλους να 591 σταματήσουν να χρησιμοποιούν το ιδιοκτησιακό πακέτο.</p> 592 593 <p>Όμως αν κι αυτό ήταν ένα δικαιολογημένο κακό, παρέμενε κακό. Σήμερα δεν 594 έχουμε πλέον αντίγραφα του Unix, επειδή τα αντικαταστήσαμε με ελεύθερα 595 λειτουργικά συστήματα. Εάν δεν μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε το 596 λειτουργικό σύστημα μιας μηχανής με ένα ελεύθερο, αλλάζαμε την ίδια τη 597 μηχανή.</p> 598 599 <h3>Η λίστα εργασιών του GNU</h3> 600 601 <p>Καθώς το έργο GNU συνεχιζόταν κι ένας αυξανόμενος αριθμός συστατικών 602 συστήματος δημιουργήθηκαν ή αναπτύχθηκαν, έγινε τελικά χρήσιμο να 603 κατασκευάσουμε μια λίστα από τα εναπομείναντα κενά. Τη χρησιμοποιήσαμε ώστε 604 να στρατολογήσουμε προγραμματιστές να γράψουν τα κομμάτια που έλειπαν. Αυτή 605 η λίστα έγινε γνωστή ως η Λίστα Εργασιών του GNU. Εκτός από τα συστατικά 606 Unix που έλειπαν, παραθέσαμε στη λίστα επιπρόσθετο χρήσιμο λογισμικό και 607 έργα τεκμηρίωσης, που πιστεύαμε ότι έπρεπε να έχει ένα πραγματικά πλήρες 608 σύστημα.</p> 609 610 <p>Σήμερα, σχεδόν κανένα συστατικό του Unix δεν έχει απομείνει στη λίστα 611 εργασιών του GNU—αυτές οι δουλειές έχουν ολοκληρωθεί, εκτός από 612 μερικές μη αναγκαίες. Ωστόσο η λίστα είναι γεμάτη από έργα που μερικοί θ' 613 αποκαλούσαν “εφαρμογές”. Οποιοδήποτε πρόγραμμα απευθύνεται σε 614 περισσότερο από μια στενή τάξη χρηστών θα ήταν ένα χρήσιμο πράγμα για να 615 προστεθεί σ' ένα λειτουργικό σύστημα.</p> 616 617 <p>Μέχρι και παιχνίδια συμπεριλαμβάνονται στη λίστα εργασίας—και υπήρχαν 618 εκεί από την αρχή. Το Unix περιείχε παιχνίδια, έτσι λογικά θα έπρεπε να 619 έχει και το GNU επίσης. Αλλά η συμβατότητα δεν ήταν πρόβλημα για τα 620 παιχνίδια κι έτσι δεν ακολουθήσαμε τη λίστα παιχνιδιών που είχε το Unix. 621 Αντίθετα, δημιουργήσαμε μια λίστα με ποικιλία διαφορετικών ειδών παιχνιδιών 622 που ίσως αρέσουν στους χρήστες.</p> 623 624 <p>(1) Αυτό γράφτηκε το 1998. Το 2009 δεν διατηρούμε πια μια μακριά λίστα 625 ενεργειών. Η κοινότητα αναπτύσσει ελεύθερο λογισμικό τόσο γρήγορα που δεν 626 μπορούμε ούτε καν να το καταγράψουμε στην ολότητά του. Αντιθέτως, έχουμε 627 μια λίστα Έργων Υψηλής Προτεραιότητας, μια πολύ μικρότερη λίστα έργων που 628 πραγματικά θέλουμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να γράψουν.</p> 629 630 <h3>Η ΓΑΔΧ Βιβλιοθήκης GNU (GNU LGPL)</h3> 631 632 <p>Η GNU βιβλιοθήκη της C χρησιμοποιεί ένα ειδικό είδος copyleft που ονομάζεται 633 Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης Βιβλιοθήκης(1), το οποίο επιτρέπει τη σύνδεση 634 ιδιοκτησιακού λογισμικού με τη βιβλιοθήκη. Γιατί κάνουμε αυτή την εξαίρεση;</p> 635 636 <p>Δεν είναι ζήτημα αρχής· δεν υπάρχει καμία αρχή που να λέει πως τα προϊόντα 637 ιδιοκτησιακού λογισμικού δικαιούνται να συμπεριλαμβάνουν τον κώδικα μας. 638 (Γιατί όμως συνεισφέρουμε σ' ένα έργο προσανατολισμένο στην άρνηση 639 διαμοιρασμού μαζί μας;) Η χρήση της ΓΑΔΧΒ GNU για τη βιβλιοθήκη της C, ή 640 για οποιαδήποτε άλλη βιβλιοθήκη, είναι ζήτημα στρατηγικής.</p> 641 642 <p>Η βιβλιοθήκη της C παρέχει γενικές λειτουργίες· κάθε ιδιοκτησιακό σύστημα ή 643 μεταγλωττιστής συνοδεύεται από μια βιβλιοθήκη C. Επομένως, εάν κάναμε τη C 644 βιβλιοθήκη μας διαθέσιμη μόνο για το ελεύθερο λογισμικό αυτό δεν θα έδινε 645 κάποιο πλεονέκτημα στο ελεύθερο λογισμικό—αλλά μόνο θα αποθάρρυνε της 646 χρήση της βιβλιοθήκης μας.</p> 647 648 <p>Ένα σύστημα αποτελεί εξαίρεση στο παραπάνω: στο σύστημα GNU (κι αυτό 649 συμπεριλαμβάνει και το GNU/Linux), η GNU βιβλιοθήκη της C είναι η μοναδική C 650 βιβλιοθήκη που υπάρχει. Έτσι, οι όροι διανομής της GNU C βιβλιοθήκης 651 αποφασίζουν εάν είναι εφικτό να μεταγλωττιστεί ένα ιδιοκτησιακό πρόγραμμα 652 για το σύστημα GNU. Δεν υπάρχει κανένας ηθικός λόγος για τον οποίο θα 653 έπρεπε να επιτραπούν οι ιδιοκτησιακές εφαρμογές στο σύστημα GNU, αλλά 654 στρατηγικά φαίνεται πως απαγορεύοντάς τες θα οδηγούσε περισσότερο στο ν' 655 αποθαρρύνει τη χρήση του συστήματος GNU από το να ενθαρρύνει την ανάπτυξη 656 ελεύθερων εφαρμογών. Για τους παραπάνω λόγους, η χρήση της ΓΑΔΧ Βιβλιοθήκης 657 GNU είναι μια καλή στρατηγική για τη βιβλιοθήκη της C.</p> 658 659 <p>Για άλλες βιβλιοθήκες, η απόφαση στρατηγικής πρέπει να εξετάζεται κατά 660 περίπτωση. Όταν μια βιβλιοθήκη επιτελεί εξειδικευμένες λειτουργίες οι 661 οποίες βοηθούν στη σύνταξη συγκεκριμένων προγραμμάτων, τότε η διανομή της 662 υπό την ΓΑΔΧ GNU κι ο περιορισμός της χρήσης της μόνο από προγράμματα 663 ελεύθερου λογισμικού, είναι ένας τρόπος βοήθειας των άλλων κατασκευαστών 664 ελεύθερου λογισμικού, δίνοντας τους ένα πλεονέκτημα απέναντι στο 665 ιδιοκτησιακό λογισμικό.</p> 666 667 <p>Δείτε π.χ. τη GNU Readline, μια βιβλιοθήκη η οποία αναπτύχθηκε για να 668 παρέχει τη δυνατότητα επεξεργασίας της γραμμής εντολών του BASH. Η Readline 669 διατίθεται υπό την κανονική ΓΑΔΧ GNU κι όχι υπό την ΓΑΔΧ Βιβλιοθήκης GNU. 670 Αυτό πιθανότατα μειώνει το εύρος της χρήσης της· αλλά δεν αποτελεί απώλεια 671 για εμάς. Στο μεταξύ, τουλάχιστον μία χρήσιμη εφαρμογή έχει γίνει ελεύθερο 672 λογισμικό προκειμένου να μπορέσει να χρησιμοποιήσει τη Readline, κι αυτό 673 είναι αληθινό όφελος για την κοινότητα.</p> 674 675 <p>Οι κατασκευαστές ιδιοκτησιακού λογισμικού έχουν τα πλεονεκτήματα που παρέχει 676 το χρήμα. Οι κατασκευαστές ελεύθερου λογισμικού πρέπει να δημιουργούν 677 πλεονεκτήματα ο ένας για τον άλλο. Ελπίζω πως κάποια μέρα θα έχουμε μια 678 μεγάλη συλλογή από βιβλιοθήκες που διατίθενται υπό τη ΓΑΔΧ GNU, για τις 679 οποίες δεν θα υπάρχει αντίστοιχη λειτουργικότητα διαθέσιμη στο ιδιοκτησιακό 680 λογισμικό. Αυτές θα παρέχουν χρήσιμες μονάδες για να λειτουργήσουν ως 681 θεμέλιοι λίθοι σε νέο ελεύθερο λογισμικό και θα συνεισφέρουν στη δημιουργία 682 ενός σημαντικού πλεονεκτήματος για περαιτέρω ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού.</p> 683 684 <p>(1) Αυτή η άδεια πλέον ονομάζεται Ελάσσων Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης GNU 685 (GNU Lesser General Public License), ώστε να μη δημιουργεί την εντύπωση ότι 686 όλες οι ελεύθερες βιβλιοθήκες οφείλουν να τη χρησιμοποιούν. Δείτε το <a 687 href="/philosophy/why-not-lgpl.html">Γιατί δεν πρέπει να χρησιμοποιήσετε την 688 Ελάσσων GPL για την επόμενή σας βιβλιοθήκη</a> για περισσότερες πληροφορίες.</p> 689 690 <h3>Ψαχουλεύοντας μια φαγούρα;</h3> 691 <p> 692 Ο Eric Raymond λέει ότι “Κάθε καλή δουλειά λογισμικού ξεκινά 693 ψαχουλεύοντας την προσωπική φαγούρα του δημιουργού του.” Αυτό μερικές 694 φορές μπορεί να συμβαίνει πραγματικά, αλλά πολλά απαραίτητα κομμάτια του 695 λογισμικού GNU αναπτύχθηκαν για να έχουμε ένα ολοκληρωμένο ελεύθερο 696 λειτουργικό σύστημα. Προέρχονται από ένα όραμα κι ένα σχεδιασμό, όχι από 697 αυθόρμητη διάθεση.</p> 698 <p> 699 Για παράδειγμα, αναπτύξαμε την GNU βιβλιοθήκη της C επειδή ένα σύστημα τύπου 700 Unix χρειάζεται μία C βιβλιοθήκη, το BASH επειδή ένα σύστημα τύπου Unix 701 χρειάζεται ένα κέλυφος, και το GNU tar επειδή ένα σύστημα τύπου Unix 702 χρειάζεται ένα πρόγραμμα tar. Το ίδιο ισχύει και για τα δικά μου 703 προγράμματα—το GNU μεταγλωττιστή της C, το GNU Emacs, το GDB και το 704 GNU Make.</p> 705 <p> 706 Μερικά προγράμματα GNU αναπτύχθηκαν για ν' αντιμετωπίσουν συγκεκριμένες 707 απειλές της ελευθερίας μας. Έτσι, αναπτύξαμε το gzip για ν' 708 αντικαταστήσουμε το πρόγραμμα συμπίεσης Compress, το οποίο είχε χαθεί για 709 την κοινότητα λόγω των πατεντών <abbr title="Lempel-Ziv-Welch">LZW</abbr>. 710 Βρήκαμε ανθρώπους για ν' αναπτύξουν το LessTif, και πιο πρόσφατα ξεκινήσαμε 711 το <abbr title="GNU Network Object Model Environment">GNOME</abbr> και το 712 Harmony για ν' αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που προκαλούνται από 713 συγκεκριμένες ιδιοκτησιακές βιβλιοθήκες (δείτε παρακάτω). Αναπτύσσουμε το 714 Φρουρό Ιδιωτικότητας GNU (GPG) για ν' αντικαταστήσουμε δημοφιλές μη-ελεύθερο 715 λογισμικό κρυπτογράφησης, επειδή οι χρήστες δεν πρέπει να έχουν να διαλέξουν 716 μεταξύ ιδιωτικότητας και ελευθερίας.</p> 717 <p> 718 Φυσικά, οι άνθρωποι που ανέπτυσσαν τα παραπάνω προγράμματα ενδιαφέρθηκαν για 719 τη δουλειά αυτή και προστέθηκαν σ' αυτά πολλά χαρακτηριστικά από διάφορο 720 κόσμο για την εξυπηρέτηση των αναγκών και των ενδιαφερόντων τους. Ωστόσο 721 δεν είναι γι' αυτό το λόγο που υπάρχουν τα προγράμματα.</p> 722 723 <h3>Απροσδόκητες εξελίξεις</h3> 724 <p> 725 Στην αρχή του έργου GNU, φαντάστηκα πως θα κατασκευάζαμε πρώτα ολοκλήρο το 726 GNU σύστημα και μετά θα το διανείμαμε σαν ένα ενιαίο σύνολο. Δεν συνέβη 727 όμως έτσι.</p> 728 <p> 729 Καθώς κάθε συστατικό του συστήματος GNU υλοποιήθηκε επάνω σε ένα σύστημα 730 Unix, κάθε συστατικό μπορούσε να εκτελεστεί σε συστήματα Unix πολύ πριν 731 εμφανιστεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα GNU. Μερικά από αυτά τα προγράμματα 732 έγιναν δημοφιλή, κι οι χρήστες ξεκίνησαν να τα επεκτείνουν και να τα 733 μεταφέρουν σε άλλες πλατφόρμες—στις ποικίλες ασύμβατες εκδόσεις του 734 Unix, και μερικές φορές σε άλλα συστήματα επίσης.</p> 735 <p> 736 Αυτή η διαδικασία έκανε τα παραπάνω προγράμματα πολύ περισσότερο ισχυρά, και 737 προσέφερε τόσο έσοδα όσο και εθελοντές στο έργο GNU. Πιθανότατα όμως 738 καθυστέρησε επίσης την ολοκλήρωση ενός βασικής λειτουργικότητας συστήματος 739 για αρκετά χρόνια, καθώς ο χρόνος των προγραμματιστών του GNU καταναλωνόταν 740 στη διατήρηση αυτών των μεταφορών και στην προσθήκη νέων χαρακτηριστικών στα 741 υπάρχοντα συστατικά, αντί του να προχωρήσουν στη συγγραφή του ενός μη 742 υπάρχοντος συστατικού μετά το άλλο.</p> 743 744 <h3>Το GNU Hurd</h3> 745 <p> 746 Το 1990, το σύστημα GNU ήταν σχεδόν έτοιμο. Το μόνο βασικό συστατικό που 747 έλειπε ήταν ο πυρήνας. Είχαμε αποφασίσει να υλοποιήσουμε τον πυρήνα μας σαν 748 μια συλλογή από διεργασίες διακομιστών που θα έτρεχαν πάνω στο Mach. Ο Mach 749 είναι ένας μικροπυρήνας ανεπτυγμένος στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon και 750 στην συνέχεια στο Πανεπιστήμιο της Utah. Ο πυρήνας GNU Hurd είναι μια 751 συλλογή από διακομιστές (δηλαδή ένα κοπάδι από GNUs) οι οποίοι εκτελούνται 752 επάνω στο Mach, και υλοποιούν τις ποικίλες λειτουργίες ενός πυρήνα Unix. Το 753 ξεκίνημα της ανάπτυξης καθυστέρησε, καθώς περιμέναμε τον Mach να διανεμηθεί 754 ως ελεύθερο λογισμικό, όπως είχε υποσχεθεί.</p> 755 <p> 756 Ένας λόγος για τον οποίο διαλέξαμε αυτή τη σχεδίαση ήταν για ν' αποφύγουμε 757 ότι φαινόταν πως θα είναι το δυσκολότερο κομμάτι της δουλειάς: η 758 αποσφαλμάτωση ενός προγράμματος πυρήνα χωρίς ένα πρόγραμμα αποσφαλμάτωσης 759 (debugger) σε επίπεδο πηγαίου κώδικα για να το κάνει. Αυτό το κομμάτι του 760 έργου είχε ήδη γίνει στον Mach και περιμέναμε ότι θ' αποσφαλματώσουμε τους 761 διακομιστές του Hurd ως προγράμματα χρηστών, με το GDB. Τελικά όμως μας 762 πήρε πολύ καιρό για να το κάνουμε αυτό δυνατό, και οι πολύνηματικοί 763 διακομιστές που στέλνουν μεταξύ τους μηνύματα αποδείχτηκαν τελικά ότι είναι 764 πολύ δύσκολο ν' αποσφαλματωθούν. Χρειάστηκε προσπάθεια πολλών χρόνων για να 765 κάνουμε το Hurd να λειτουργεί σταθερά.</p> 766 767 <h3>Alix</h3> 768 <p> 769 Ο πυρήνας του GNU δεν είχε προ-σχεδιαστεί να ονομάζεται Hurd. Το αρχικό του 770 όνομα ήταν Alix—του είχε δοθεί το όνομα της γυναίκας που ήταν η 771 αγαπημένη μου εκείνο τον καιρό. Αυτή, μια διαχειρίστρια συστημάτων Unix, 772 μου είχε επισημάνει πώς το όνομα της θα ταίριαζε σαν ένα κοινό ονοματολογικό 773 πρότυπο για τις εκδόσεις των συστημάτων τύπου Unix. Χαριτολογώντας, είχε 774 πει στους φίλους της, “Κάποιος θα έπρεπε να βαφτίσει ένα πυρήνα με το 775 όνομα μου.” Δεν είπα τίποτα, αλλά είχα αποφασίσει να της κάνω έκπληξη 776 με έναν πυρήνα που θα λέγεται Alix.</p> 777 <p> 778 Τελικά δε παρέμεινε έτσι. Ο Michael (τώρα Thomas) Bushnell, βασικός 779 κατασκευαστής του πυρήνα, προτιμούσε το όνομα Hurd, και επανακαθόρισε το 780 Alix ώστε να αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του πυρήνα—το τμήμα 781 του οποίου σκοπός του ήταν να παγιδεύει και να διαχειρίζεται όλες τις 782 κλήσεις του συστήματος, στέλνοντας μηνύματα στους διακομιστές του Hurd.</p> 783 <p> 784 Αργότερα, η Alix και εγώ χωρίσαμε, και άλλαξε το όνομά της. Ανεξάρτητα από 785 αυτό, η σχεδίαση του Hurd είχε αλλάξει έτσι ώστε η βιβλιοθήκη της C να 786 μπορεί να στέλνει μηνύματα απευθείας στους διακομιστές, κι αυτό έκανε το 787 συστατικό Alix να εξαφανιστεί από την όλη σχεδίαση.</p> 788 <p> 789 Προτού όμως συμβούν όλα αυτά, ένας φίλος της είχε δει το όνομα Alix στο 790 πηγαίο κώδικα του Hurd, και της το ανέφερε. Έτσι είχε την ευκαιρία να βρει 791 έναν πυρήνα με το όνομά της.</p> 792 793 <h3>Linux και GNU/Linux</h3> 794 <p> 795 Το GNU Hurd δεν είναι έτοιμο για παραγωγική χρήση, και δεν γνωρίζουμε αν 796 ποτέ θα είναι. Η σχεδίαση με βάση τις δυνατότητες έχει προβλήματα που 797 δημιουργούνται απευθείας από την ευελιξία της σχεδίασης, και δεν είναι 798 ξεκάθαρο αν υπάρχουν λύσεις σ' αυτά.</p> 799 800 <p> 801 Ευτυχώς, ένας άλλος πυρήνας είναι άμεσα διαθέσιμος. Το 1991, Ο Linus 802 Torvalds κατασκεύασε ένα συμβατό πυρήνα τύπου Unix και το ονόμασε Linux. 803 Ήταν ιδιόκτητο αρχικά, αλλά το 1992 το έκανε ελεύθερο λογισμικό. Ο 804 συνδυασμός του Linux με το μη-εντελώς-ολοκληρωμένο σύστημα GNU αποτέλεσε ένα 805 πλήρες ελεύθερο λειτουργικό σύστημα. (Φυσικά, αυτός ο συνδυασμός ήταν μια 806 σημαντική δουλειά από μόνος του). Στο Linux οφείλεται το ότι μπορούμε και 807 πραγματικά τρέχουμε μια έκδοση του συστήματος GNU σήμερα.</p> 808 <p> 809 Αποκαλούμε αυτή την έκδοση του συστήματος <a href="/gnu/linux-and-gnu.html"> 810 GNU/Linux</a>, προκειμένου να εκφράσουμε τη σύνθεσή της ως ενός συνδυασμού 811 του συστήματος GNU με το Linux ως τον πυρήνα. Παρακαλούμε μην υποπέφτετε 812 στην πρακτική να καλείτε όλο το σύστημα “Linux”, καθώς αυτό 813 σημαίνει την απόδοση της δουλειάς μας σε κάποιον άλλο. Παρακαλούμε <a 814 href="/gnu/gnu-linux-faq.html"> δώστε μας ισότιμη αναφορά</a>.</p> 815 816 <h3>Προκλήσεις στο μέλλον μας</h3> 817 <p> 818 Έχουμε αποδείξει την ικανότητα μας στο να κατασκευάζουμε ελεύθερο λογισμικό 819 ευρείας ποικιλίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ήμαστε αόρατοι και 820 ασταμάτητοι. Πολλές προκλήσεις κάνουν το μέλλον του ελεύθερου λογισμικού 821 αβέβαιο. Γνωρίζοντας αυτές τις προκλήσεις θα απαιτείται συνέχεια σταθερή 822 προσπάθεια, επιμονή και υπομονή. Μερικές φορές ένας τέτοιος αγώνας μπορείνα 823 διαρκέσει μέχρι και χρόνια. Θα χρειαστεί το είδος της αποφασιστικότητας 824 όπου οι άνθρωποι προβάλουν όταν εκτιμούν την ελευθερία τους και δεν αφήνουν 825 κάποιον να τους την πάρει.</p> 826 <p> 827 Οι ακόλουθοι τέσσερις τομείς αναφέρουν αυτές τις προκλήσεις.</p> 828 829 <h3>Η μυστικότητα του υλικού</h3> 830 <p> 831 Οι κατασκευαστές υλικού με τον καιρό τείνουν όλο και περισσότερο στην 832 διατήρηση και απόκρυψη των προδιαγραφών. Αυτό δυσκολεύει την συγγραφή 833 ελεύθερων οδηγών για το νέο υλικό όπου το Linux και το XFree86 θα πρέπει να 834 υποστηρίξουν. Σήμερα, έχουμε ολοκληρωμένα ελεύθερα συστήματα, δεν είναι 835 όμως βέβαιο πως θα συνεχίζουμε να τα έχουμε εάν δεν είμαστε σε θέση να 836 υποστηρίξουμε τους μελλοντικούς υπολογιστές.</p> 837 <p> 838 Υπάρχουν δύο τρόποι για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα. Οι 839 προγραμματιστές μπορούν να χρησιμοποιήσουν την αντίστροφη μηχανική για να 840 σκεφτούν πώς θα υποστηρίξουν το ανάλογο υλικό. Οι υπόλοιποι από εμάς 841 μπορούμε να διαλέξουμε το υλικό που υποστηρίζεται ήδη από το ελεύθερο 842 λογισμικό και καθώς ο αριθμός μας θα αυξάνεται η μυστικότητα των 843 προδιαγραφών θα γίνει αυτόνομη αμυντική πολιτική.</p> 844 <p> 845 Η αντίστροφη μηχανική είναι μια δύσκολη δουλειά. Θα έχουμε τους κατάλληλους 846 προγραμματιστές με αρκετή αποφασιστικότητα για να την αναλάβουν; 847 Ναι—εάν έχουμε δημιουργήσει ένα δυνατό συναίσθημα ότι το ελεύθερο 848 λογισμικό είναι ζήτημα αρχών και οι μη ελεύθεροι οδηγοί συσκευών είναι 849 ανυπόφοροι. Και θα ξοδέψει ένας μεγάλος αριθμός από εμάς επιπλέον χρήματα ή 850 ακόμη λίγο επιπλέον χρόνο, έτσι ώστε να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε 851 ελεύθερους οδηγούς; Ναι—εάν η αποφασιστικότητα να έχουμε ελευθερία 852 γίνει ευρέως διαδεδομένη.</p> 853 <p> 854 (Σημείωση 2008: το ζήτημα αυτό επεκτείνεται και στο BIOS επίσης. Υπάρχει 855 ένα ελεύθερο BIOS, το <a href="http://www.libreboot.org/">LibreBoot</a> (μια 856 διανομή του coreboot)· το πρόβλημα είναι η εύρεση προδιαγραφών για τις 857 μηχανές ώστε το LibreBoot να μπορεί να τις υποστηρίξει χωρίς μη-ελεύθερα 858 “blobs”.)</p> 859 860 <h3>Μη ελεύθερες βιβλιοθήκες</h3> 861 <p> 862 Μια μη ελεύθερη βιβλιοθήκη που εκτελείται σε ελεύθερα λειτουργικά συστήματα 863 λειτουργεί σαν παγίδα για τους κατασκευαστές ελεύθερου λογισμικού. Τα 864 ελκυστικά χαρακτηριστικά της βιβλιοθήκης είναι το δόλωμα της παγίδας. εάν 865 χρησιμοποιήσεις την βιβλιοθήκη, πέφτεις στην παγίδα, επειδή το πρόγραμμα σου 866 δεν μπορεί να γίνει χρήσιμο μέρος ενός ελεύθερου λειτουργικού συστήματος 867 (Μιλώντας με τη στενή έννοια, θα μπορούσαμε να εισάγουμε το πρόγραμμα σου, 868 άλλα δεν θα <em>τρέχει</em> με την βιβλιοθήκη να απουσιάζει). Ακόμα 869 χειρότερα, εάν κάποιο πρόγραμμα που χρησιμοποιεί την ιδιοκτησιακή βιβλιοθήκη 870 γίνει δημοφιλές, μπορεί να παρασύρει άλλους ανυποψίαστους προγραμματιστές 871 μέσα στη παγίδα.</p> 872 <p> 873 Το πρώτο περιστατικό αυτού του προβλήματος ήταν με την εργαλειοθήκη Motif, 874 πίσω στη δεκαετία του 80. Αν και τότε δεν υπήρχαν ελεύθερα λειτουργικά 875 συστήματα, ήταν προφανές το τι πρόβλημα θα τους προκαλούσε το Motif στην 876 συνέχεια. Το έργο GNU αντέδρασε με δύο τρόπους: ζητώντας από τα μεμονωμένα 877 έργα ελεύθερου λογισμικού να υποστηρίξουν την ελεύθερη εργαλειοθήκη του X 878 τόσο καλά όσο το Motif, και ζητώντας κάποιον να συγγράψει μία ελεύθερη 879 αντικατάσταση του Motif. Η δουλειά αυτή διήρκεσε αρκετά χρόνια. Το LessTif 880 κατασκευασμένο από τους Πεινασμένους Προγραμματιστές έγινε αρκετά δυνατό 881 έτσι ώστε να υποστηρίζει τις περισσότερες από τις εφαρμογές του Motif μόλις 882 το 1997.</p> 883 <p> 884 Μεταξύ του 1996 και του 1998, μία άλλη μη ελεύθερη <abbr title="Graphical 885 User Interface">GUI</abbr> βιβλιοθήκη που ονομάζεται Qt χρησιμοποιήθηκε σε 886 μια ουσιώδη συλλογή ελεύθερου λογισμικού, το γραφικό περιβάλλον <abbr 887 title="K Desktop Environment">KDE</abbr>.</p> 888 <p> 889 Τα ελεύθερα συστήματα GNU/Linux αδυνατούσαν να χρησιμοποιήσουν το KDE, 890 επειδή δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την ιδιοκτησιακή βιβλιοθήκη. 891 Ωστόσο, μερικοί εμπορικοί διανομείς των GNU/Linux συστημάτων οι οποίοι δεν 892 ήταν αρκετά αυστηροί στο να διανέμουν μόνο ελεύθερο λογισμικό, πρόσθεσαν το 893 KDE στα συστήματα τους—παράγοντας ένα σύστημα με περισσότερες 894 δυνατότητες, αλλά με λιγότερη ελευθερία. Η ομάδα του KDE εμψύχωνε ενεργά 895 περισσότερους προγραμματιστές ώστε να χρησιμοποιούν το Qt, και εκατομμύρια 896 νέοι χρήστες του “Linux” δεν είχαν ποτέ εκτεθεί στην ιδέα ότι 897 υπήρχε κάποιο πρόβλημα σε αυτό. Η κατάσταση φάνηκε δύσκολη.</p> 898 <p> 899 Η κοινότητα ελεύθερου λογισμικού απάντησε με δύο τρόπους: με το GNOME και το 900 Harmony.</p> 901 <p> 902 Το GNOME, το GNU περιβάλλον μοντελοποίησης δικτυακών αντικειμένων, είναι το 903 έργο επιφάνειας εργασίας του GNU. Ξεκινώντας το 1997 από τον Miguel de 904 Icaza, και κατασκευαζόμενο με την υποστήριξη της Red Hat Software, το GNOME 905 άρχισε να παρέχει παρόμοιες λειτουργίες επιφάνειας εργασίας, αλλά 906 χρησιμοποιώντας αποκλειστικά ελεύθερο λογισμικό. Διαθέτει τεχνικά 907 πλεονεκτήματα επίσης, όπως η υποστήριξη μιας πληθώρας γλωσσών 908 προγραμματισμού και όχι μόνο της C++. Αλλά ο βασικός σκοπός του ήταν η 909 ελευθερία: η άρνηση να απαιτείται η χρήση οποιουδήποτε μη ελεύθερου 910 λογισμικού.</p> 911 <p> 912 Το Harmony είναι μια συμβατή βιβλιοθήκη αντικατάστασης, που σχεδιάστηκε για 913 να κάνει δυνατή την εκτέλεση του λογισμικού KDE χωρίς τη χρήση του Qt.</p> 914 <p> 915 Το Νοέμβριο του 1998, οι κατασκευαστές του Qt ανήγγειλαν μια αλλαγή στην 916 άδεια, η οποία όταν θα πραγματοποιούνταν, θα έκανε το Qt ελεύθερο 917 λογισμικό. Δεν υπάρχει τρόπος με τον οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι, 918 αλλά νομίζω πως αυτό οφειλόταν στη σταθερή απάντηση της κοινότητας στο 919 πρόβλημα που το Qt έθετε όταν ήταν μη ελεύθερο. (Η νέα άδεια είναι 920 ακατάλληλη και άδικη, γ’ αυτό λοιπόν παραμένει επιθυμητή η αποφυγή χρήσης 921 του Qt).</p> 922 <p> 923 [Υποσημείωση: τον Σεπτέμβριο του 2000, το Qt εκδόθηκε υπό την GNU ΓΑΔΧ, 924 κίνηση που ουσιαστικά έλυσε αυτό το πρόβλημα.]</p> 925 <p> 926 Πως λοιπόν θα αντιδράσουμε στην επόμενη ελκυστική μη ελεύθερη βιβλιοθήκη; Θα 927 καταλάβει όλη η κοινότητα την ανάγκη να αποφύγουμε την παγίδα; Ή θα 928 παρατήσουμε πολλοί από εμάς την ελευθερία για την άνεση και θα προκαλέσουμε 929 ένα μείζον πρόβλημα; Το μέλλον μας εξαρτάται από την φιλοσοφία μας.</p> 930 931 <h3>Πατέντες λογισμικού</h3> 932 <p> 933 Η χειρότερη απειλή που αντιμετωπίζουμε προέρχεται από τις πατέντες 934 λογισμικού, οι οποίες μπορούν να θέσουν αλγόριθμους και χαρακτηριστικά εκτός 935 των ορίων του ελεύθερου λογισμικού για έως και 20 χρόνια. Οι πατέντες για 936 τον αλγόριθμο συμπίεσης LZW εφαρμόσθηκαν το 1983 κι ακόμη δεν μπορούμε να 937 διανείμουμε ελεύθερο λογισμικό που να μπορεί να παράγει κατάλληλα 938 συμπιεσμένα αρχεία <abbr title="Graphics InterchangeFormat">GIF</abbr>. [Από 939 το 2009 έχουν λήξει.] Το 1998, ένα ελεύθερο πρόγραμμα που παράγει 940 συμπιεσμένο ήχο <abbr title="MPEG-1 Audio Layer 3">MP3</abbr>σταμάτησε την 941 διανομή του υπό την απειλή μιας αγωγής για παραβίαση πατέντας. 942 </p> 943 <p> 944 Υπάρχουν τρόποι ώστε να αντιμετωπίσουμε τις πατέντες. Μπορούμε ν' 945 αναζητήσουμε στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν πως μια πατέντα είναι άκυρη, 946 όπως επίσης μπορούμε ν' αναζητήσουμε διάφορους εναλλακτικούς τρόπους για να 947 πραγματοποιήσουμε μια συγκεκριμένη εργασία. Ωστόσο και οι δύο παραπάνω 948 μέθοδοι λειτουργούν μόνο ορισμένες φορές. Όταν καμία από τις δύο δεν είναι 949 επιτυχής, τότε μια πατέντα μπορεί ν' αναγκάσει όλο το ελεύθερο λογισμικό να 950 στερείται από κάποια δυνατότητα που επιθυμούν οι χρήστες. Τι θα κάνουμε 951 όταν αυτό συμβεί;</p> 952 <p> 953 Όσοι από εμάς εκτιμούν το ελεύθερο λογισμικό εξαιτίας της ελευθερίας, θα 954 μείνουν μαζί μ' αυτό αναμφίβολα. Θα καταφέρουμε ώστε να ολοκληρωθεί η 955 δουλειά χωρίς την χρήση των πατενταρισμένων χαρακτηριστικών. Αυτοί όμως που 956 εκτιμούν το ελεύθερο λογισμικό μονάχα επειδή προσδοκούν να είναι τεχνικά 957 ανώτερο, είναι πιθανόν ότι θα το χαρακτηρίσουν αποτυχημένο όταν μία πατέντα 958 του σταθεί εμπόδιο. Έτσι, παρόλο που είναι χρήσιμο να μιλάμε για την 959 πρακτική αποτελεσματικότητα του “ανοιχτού”μοντέλου ανάπτυξης 960 (1), και την αξιοπιστία και δύναμη κάποιου ελεύθερου λογισμικού, δεν πρέπει 961 να σταματάμε εκεί. Πρέπει να μιλήσουμε για την ελευθερία και τις ηθικές 962 αρχές.</p> 963 964 <h3>Ελεύθερη Τεκμηρίωση</h3> 965 <p> 966 Η μεγαλύτερη ανεπάρκεια των ελεύθερων λειτουργικών συστημάτων δεν βρίσκεται 967 στον τομέα του λογισμικού—αλλά στην ανάγκη σωστών και ελεύθερων 968 εγχειριδίων όπου θα μπορούμε να συμπεριλάβουμε στα συστήματα μας. Η 969 τεκμηρίωση είναι αναγκαίο κομμάτι για κάθε πακέτο λογισμικού·όταν ένα 970 πρόγραμμα δεν συνοδεύεται με το ανάλογο σωστό εγχειρίδιο τότε αυτό θεωρείται 971 σημαντικό έλλειμμα. Στις τρέχουσες ημέρες έχουμε αρκετά ελλείμματα 972 τεκμηρίωσης λογισμικού.</p> 973 <p> 974 Η ελεύθερη τεκμηρίωση, όπως και το ελεύθερο λογισμικό, είναι ζήτημα 975 ελευθερίας και όχι ζήτημα κόστους. Το κριτήριο για ένα ελεύθερο εγχειρίδιο 976 είναι ουσιαστικά παρόμοιο με αυτό για το ελεύθερο λογισμικό: είναι το ζήτημα 977 να δίνεις σε όλους τους χρήστες συγκεκριμένες ελευθερίες. Η αναδιανομή 978 (συμπεριλαμβανομένων των πωλήσεων εμπορικού σκοπού) θα πρέπει να 979 επιτρέπεται, σε ηλεκτρονική ή φυσική μορφή (χαρτί), έτσι ώστε το εγχειρίδιο 980 να συνοδεύει κάθε αντίγραφο του προγράμματος.</p> 981 <p> 982 Η άδεια τροποποίησης των εγχειριδίων είναι επίσης κρίσιμη. Σαν γενικός 983 κανόνας, δεν νομίζω πως είναι αναγκαστικό οι άνθρωποι να κατέχουν δικαιώματα 984 τροποποίησης όλων των ειδών άρθρων και βιβλίων. Για παράδειγμα, δεν νομίζω 985 πως εσείς ή εγώ είμαστε αναγκασμένοι να δίνουμε δικαιώματα τροποποίησης σε 986 άρθρα όπως αυτό, το οποίο περιγράφει τις κινήσεις και τις απόψεις μας.</p> 987 <p> 988 Υπάρχει όμως ένας συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο η ελευθερία τροποποίησης 989 εγχειριδίων ελεύθερου λογισμικού είναι κρίσιμη. Όταν ο κόσμος ασκεί το 990 δικαίωμα τροποποίησης του λογισμικού, και προσθέτει ή τροποποιεί τα διάφορα 991 χαρακτηριστικά του, τότε εάν είναι ευσυνείδητος θα πρέπει να αλλάζει και το 992 εγχειρίδιο—ώστε να παρέχει ακριβή και χρησιμοποιήσιμη τεκμηρίωση του 993 τροποποιημένου προγράμματος. Ένα μη ελεύθερο εγχειρίδιο, το οποίο δεν 994 επιτρέπει στους προγραμματιστές να είναι ευσυνείδητοι και να ολοκληρώνουν τη 995 δουλειά, δεν καλύπτει τις ανάγκες της κοινότητάς μας.</p> 996 <p> 997 Μερικοί περιορισμοί που σχετίζονται με πως γίνονται οι τροποποιήσεις δεν 998 προκαλούν κανένα πρόβλημα. Για παράδειγμα, απαιτήσεις να διατηρούνται η 999 ειδοποίηση πνευματικών δικαιωμάτων του αρχικού συγγραφέα, οι όροι διανομής ή 1000 οι λίστες με τους συγγραφείς, είναι εντάξει. Επίσης δεν υπάρχει κανένα 1001 πρόβλημα να απαιτούμε οι τροποποιημένες εκδόσεις να έχουν ειδοποίηση ότι 1002 έχουν αλλαχθεί, ακόμη και να έχουμε ολόκληρα τμήματα τα οποία δεν μπορεί να 1003 αφαιρεθούν ή να τροποποιηθούν,εφόσον αυτά τα τμήματα αφορούν μη τεχνικά 1004 μέρη. Αυτού του είδους οι περιορισμοί δεν είναι πρόβλημα επειδή δεν 1005 σταματούν τον ευσυνείδητο προγραμματιστή να προσαρμόζει το εγχειρίδιο 1006 κατάλληλα ώστε να ταιριάζει με το τροποποιημένο πρόγραμμα. Με άλλα λόγια, 1007 δεν εμποδίζουν την κοινότητα ελεύθερου λογισμικού να κάνει πλήρη χρήση του 1008 εγχειριδίου.</p> 1009 <p> 1010 Ωστόσο, θα πρέπει να είναι δυνατή η τροποποίηση όλου του *τεχνικού* 1011 περιεχομένου του εγχειριδίου, και στην συνέχεια η διανομή του αποτελέσματος 1012 με όλα τα συνηθισμένα μέσα επικοινωνίας, διαμέσου όλων των συνηθισμένων 1013 καναλιών· διαφορετικά, οι διάφοροι περιορισμοί εμποδίζουν την κοινότητα, το 1014 εγχειρίδιο παύει να είναι πλέον ελεύθερο, και χρειαζόμαστε άλλο εγχειρίδιο.</p> 1015 <p> 1016 Θα έχουν την ικανότητα και την αποφασιστικότητα οι προγραμματιστές 1017 λογισμικού να παράγουν ένα πλήρες φάσμα ευρείας έκτασης ελεύθερων 1018 εγχειριδίων; Για ακόμη μια φορά, το μέλλον μας εξαρτάται από την φιλοσοφία 1019 μας.</p> 1020 1021 <h3>Πρέπει να μιλάμε για την ελευθερία</h3> 1022 <p> 1023 Ο σημερινός προϋπολογισμός δείχνει πως υπάρχουν 10 εκατομμύρια χρήστες των 1024 συστημάτων GNU/Linux, όπως το Debian GNU/Linux και το Red Hat 1025 “Linux”. Το ελεύθερο λογισμικό έχει κατασκευάσει τέτοιες 1026 πρακτικές υπεροχές που διάφοροι χρήστες στρέφονται σε αυτό για καθαρά 1027 πρακτικούς λόγους.</p> 1028 <p> 1029 Οι συνέπειες αυτών των ενδείξεων είναι προφανείς: όλο και περισσότερο 1030 ενδιαφέρον υπάρχει για την κατασκευή ελεύθερου λογισμικού, όλο και 1031 περισσότεροι πελάτες εμπλέκονται με διάφορες δουλειές ελεύθερου λογισμικού, 1032 και όλο και περισσότερο ο κόσμος εμψυχώνει και συμβουλεύει τις εταιρίες 1033 λογισμικού να κατασκευάζουν ελεύθερο εμπορικό λογισμικό αντί ιδιόκτητα 1034 προϊόντα λογισμικού.</p> 1035 <p> 1036 Όμως, το ενδιαφέρον για το ελεύθερο λογισμικό αυξάνεται γρηγορότερα από την 1037 αντίληψη των αρχών που βασίζεται η φιλοσοφία μας, και έτσι οδηγούμαστε σε 1038 προβλήματα. Η ικανότητα μας, γνωρίζοντας τις απειλές και τις προκλήσεις που 1039 αναφέρθηκαν παραπάνω, εξαρτάται από τη θέληση μας να μένουμε σταθεροί (στις 1040 απόψεις μας) για χάριν της ελευθερίας. Για να σιγουρευτούμε πως η κοινότητα 1041 μας έχει τη θέληση, πρέπει να μεταδώσουμε την ιδέα στους νέους χρήστες καθώς 1042 αυτοί γίνονται μέρος της κοινότητας.</p> 1043 <p> 1044 Αλλά αποτυγχάνουμε να το πετύχουμε (τη μετάδοση της ιδεολογίας): οι 1045 προσπάθειες της προσέλκυσης νέων χρηστών στην κοινότητα μας υπερτερούν των 1046 προσπαθειών του να διδάξουμε την πολιτικής αυτής (της κοινότητας). 1047 Χρειάζεται να επιτύχουμε και στα δύο, και στην συνέχεια να διατηρήσουμε τις 1048 δύο προσπάθειες σε ισορροπία.</p> 1049 1050 <h3>“Λογισμικό ανοιχτού κώδικα”</h3> 1051 <p> 1052 Η διδασκαλία των νέων χρηστών περί ελευθερίας έγινε πιο δύσκολη μετά το 1053 1998, όταν ένα μέρος της κοινότητας αποφάσισε να σταματήσει τη χρήση του 1054 όρου “ελεύθερο λογισμικό” κι άρχισε να λέει “λογισμικό 1055 ανοιχτού κώδικα” αντίθετα.</p> 1056 <p> 1057 Κάποιοι που ευνοούσαν αυτόν τον όρο στόχευαν ν' αποφύγουν την παρεξήγηση του 1058 “ελεύθερο” με το “δωρεάν”—ένας έγκυρος 1059 στόχος. Κάποιοι άλλοι, ωστόσο, στόχευαν να θέσουν στην άκρη το πνεύμα των 1060 αρχών που είχαν παρακινήσει το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού και το έργο 1061 GNU, και ν' απευθυνθούν αντίθετα σε στελέχη και χρήστες εταιριών, πολλοί εκ 1062 των οποίων έχουν μια ιδεολογία η οποία προτάσσει το κέρδος πάνω από την 1063 ελευθερία, πάνω από την κοινότητα, πάνω από τις ηθικές αρχές. Έτσι, η 1064 ρητορική του “ανοικτού κώδικα” επικεντρώνεται στη δυνατότητα 1065 ανάπτυξης υψηλής ποιότητας, ισχυρού λογισμικού, αλλά αποφεύγει τις ιδέες της 1066 ελευθερίας, της κοινότητας και των ηθικών αρχών.</p> 1067 <p> 1068 Τα περιοδικά σχετικά με το “Linux” είναι ένα ξεκάθαρο παράδειγμα 1069 αυτού του γεγονότος—είναι γεμάτα με διαφημίσεις για ιδιοκτησιακό 1070 λογισμικό που δουλεύει με το GNU/Linux. Όταν εμφανιστεί το επόμενο Motif ή 1071 Qt, θα προειδοποιήσουν τα περιοδικά αυτά τους προγραμματιστές να μην τα 1072 χρησιμοποιήσουν, ή θα καταχωρούν διαφημίσεις γι' αυτά;</p> 1073 <p> 1074 Η υποστήριξη των επιχειρήσεων μπορεί να συνεισφέρει στην κοινότητα με 1075 πολλούς τρόπους· με όλα τα άλλα να παραμένουν ίσα, είναι χρήσιμη. Το να 1076 κερδίσουμε όμως την υποστήριξη των επιχειρήσεων μιλώντας ακόμη λιγότερο για 1077 ελευθερία και ηθικές αρχές καθίσταται καταστροφικό· χειροτερεύει ακόμη 1078 περισσότερο την προηγούμενη ανισορροπία μεταξύ προσέλκυσης και πολιτικής 1079 επιμόρφωσης.</p> 1080 <p> 1081 Το “ελεύθερο λογισμικό” και το “λογισμικό ανοικτού 1082 κώδικα” περιγράφουν την ίδια κατηγορία λογισμικού πάνω-κάτω, αλλά λένε 1083 διαφορετικά πράγματα σχετικά με το λογισμικό και τις ηθικές αξίες. Το έργο 1084 GNU συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον όρο “ελεύθερολογισμικό”, ώστε 1085 να εκφράζει την ιδέα ότι η ελευθερία, κι όχι απλά η τεχνολογία, είναι 1086 σημαντική.</p> 1087 1088 <h3>Προσπαθήστε!</h3> 1089 <p> 1090 Ο αφορισμός του Yoda (“Δεν υπάρχει ‘προσπάθεια’”) 1091 ακούγεται σπουδαίος, για μένα όμως δε λειτουργεί. Πραγματοποίησα την 1092 περισσότερη δουλειά μου όντας ανήσυχος εάν ήμουν ικανός για αυτό, και 1093 αβέβαιος ότι εάν το έκανα θα πετύχαινα τον στόχο μου σε ικανοποιητικό 1094 βαθμό. Όπως και να 'χει όμως προσπάθησα, επειδή δεν υπήρχε κανείς άλλος 1095 εκτός από μένα ανάμεσα στον εχθρό και την πόλη μου. Εκπλήσσοντας τον εαυτό 1096 μου, μερικές φορές το πέτυχα.</p> 1097 <p> 1098 Μερικές φορές απέτυχα· κάποιες από τις πόλεις μου κυριεύθηκαν. Τότε 1099 ανακάλυψα μια άλλη απειλούμενη πόλη και ετοιμάσθηκα για την επόμενη μάχη. 1100 Με την πάροδο του χρόνου, διδάχτηκα ν' αντιλαμβάνομαι τις απειλές και να 1101 τοποθετώ τον εαυτό μου ανάμεσα σ' αυτές και την πόλη μου, καλώντας και 1102 άλλους χάκερ να έρθουν και να ενωθούν μαζί μου.</p> 1103 <p> 1104 Σήμερα, συχνά δεν είμαι μόνος μου. Νιώθω ανακούφιση κι ευχαρίστηση όταν 1105 βλέπω ένα στρατό από χάκερ να εμπλέκονται σε αυτόν τον πόλεμο προσπαθώντας 1106 να κρατήσουν τη γραμμή και συνειδητοποιώ πως αυτή η πόλη ίσως 1107 επιβιώσει—προς το παρόν. Αλλά οι κίνδυνοι αυξάνονται κάθε χρόνο και 1108 τώρα η Microsoft στοχεύει ρητά την κοινότητά μας. Δεν μπορούμε να θεωρούμε 1109 το μέλλον της ελευθερίας ως δεδομένο. Μην το θεωρείτε δεδομένο! Εάν θέλετε 1110 να κρατήσετε την ελευθερία σας, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να την 1111 υπερασπιστείτε.</p> 1112 1113 <div class="translators-notes"> 1114 1115 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 1116 <b>Σημειώσεις του μεταφραστή</b>: 1117 <ol> 1118 <li id="TransNote1">Από αυτόν.</li> 1119 <li id="TransNote2">Στην αγγλική γλώσσα ο όρος “free” επιδέχεται 1120 πολλών ερμηνειών.</li> 1121 <li id="TransNote3">Mε αυτή των συστημάτων.</li> 1122 </ol> 1123 </div> 1124 </div> 1125 1126 <!-- for id="content", starts in the include above --> 1127 <!--#include virtual="/server/footer.el.html" --> 1128 <div id="footer"> 1129 <div class="unprintable"> 1130 1131 <p>Παρακαλούμε στείλτε ερωτήσεις για τα ΙΕΛ & GNU στο <a 1132 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Υπάρχουν επίσης <a 1133 href="/contact/">άλλοι τρόποι για να επικοινωνήσετε</a> με το ΙΕΛ. Ανενεργοί 1134 σύνδεσμοι και άλλες διορθώσεις ή προτάσεις μπορούν να σταλούν στο <a 1135 href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> 1136 1137 <p> 1138 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 1139 replace it with the translation of these two: 1140 1141 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 1142 translations. However, we are not exempt from imperfection. 1143 Please send your comments and general suggestions in this regard 1144 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 1145 1146 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 1147 1148 <p>For information on coordinating and submitting translations of 1149 our web pages, see <a 1150 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 1151 README</a>. --> 1152 Εργαζόμαστε σκληρά και κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να παρέχουμε 1153 ακριβείς, καλής ποιότητας μεταφράσεις. Ωστόσο, δεν εξαιρούμαστε από 1154 ατέλειες. Παρακαλούμε, στείλτε τα σχόλιά σας και τις γενικές παρατηρήσεις 1155 σας σχετικά με αυτό το θέμα στο <a 1156 href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p><p>Για 1157 πληροφορίες σχετικά με το συντονισμό και την υποβολή μεταφράσεων των 1158 ιστοσελίδων μας, δείτε το <a 1159 href="/server/standards/README.translations.html">Μεταφράσεις ΔΙΑΒΑΣΕΜΕ</a>.</p> 1160 </div> 1161 1162 <!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to 1163 files generated as part of manuals) on the GNU web server should 1164 be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this 1165 without talking with the webmasters or licensing team first. 1166 Please make sure the copyright date is consistent with the 1167 document. For web pages, it is ok to list just the latest year the 1168 document was modified, or published. 1169 If you wish to list earlier years, that is ok too. 1170 Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying 1171 years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable 1172 year, i.e., a year in which the document was published (including 1173 being publicly visible on the web or in a revision control system). 1174 There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers 1175 Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> 1176 <p>Πνευματικά δικαιώματα © 1998, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 1177 2014, 2015 Richard Stallman</p> 1178 1179 <p>Αυτή η σελίδα διατίθεται υπό την άδεια: <a rel="license" 1180 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.el">Creative 1181 Commons Αναφορά Δημιουργού-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές</a>.</p> 1182 1183 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.el.html" --> 1184 <div class="translators-credits"> 1185 1186 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 1187 <p><strong>Αρχική μετάφραση στα ελληνικά:</strong> <a 1188 href="http://savannah.gnu.org/users/freeasinfreedom">Αθανάσιος 1189 Κασάμπαλης</a> & <a href="http://savannah.gnu.org/users/lafs">Ευστάθιος 1190 Χατζηκυριακίδης</a> (2005) 1191 <br/>Συντήρηση / επικαιροποίηση: <a 1192 href="http://savannah.gnu.org/users/freeasinfreedom">Αθανάσιος 1193 Κασάμπαλης</a> (2006, 2007), <a 1194 href="http://savannah.gnu.org/users/gzarkadas">Γεώργιος Μ. Ζαρκάδας</a> 1195 (2009, 2010, 2011, 2012, 2015) 1196 </p></div> 1197 1198 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 1199 Ενημερώθηκε: 1200 1201 $Date: 2020/07/04 08:32:32 $ 1202 1203 <!-- timestamp end --> 1204 </p> 1205 </div> 1206 </div> 1207 <!-- for class="inner", starts in the banner include --> 1208 </body> 1209 </html>