fighting-software-patents.html (8031B)
1 <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/fighting-software-patents.en.html" --> 2 3 <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" 4 "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd"> 5 <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="az" lang="az"> 6 7 <head> 8 <!--#include virtual="/server/head-include-1.html" --> 9 <title>Proqram Təminatı Patentləri ilə mübarizə - Təkbaşına və Birgə - GNU 10 Layihəsi - Azad Proqram Təminatı Fondu (APTF)</title> 11 12 <!--#include virtual="/philosophy/po/fighting-software-patents.translist" --> 13 <!--#include virtual="/server/banner.html" --> 14 <!--#include virtual="/server/top-addendum.html" --> 15 <h2>Proqram Təminatı Patentləri ilə mübarizə - Təkbaşına və Birgə </h2> 16 17 <p>Riçard Stollman</p> 18 19 <p> 20 Proqram təminatları üzrə patentlər bir növ minalara bənzəyir: verəcəyiniz 21 hər bir qərar minanın üzərinə ayaq basmaq riski daşıdığına görə layihəniz 22 hər an məhv ola bilər.</p> 23 <p> 24 Geniş və mürəkkəb proqram hazırlamaq yüzlərlə, hətta bəzən minlərlə ideyanın 25 bir məqsəd ətrafında cəmləşməsinə səbəb olur. Proqram təminatları üzrə 26 patentlərin tətbiq olunduğu bir ölkədə proqramınızın ideyasının mühüm bir 27 hissəsinin müxtəlif şirkətlər tərəfindən artıq patentləşdirilmiş olma 28 ehtimalı olduqca böyükdür. Ola bilsin ki, proqramınızın müəyyən hisslərinə 29 yüzlərlə patent şamil ediləcək. 2004-cü ildə aparılmış araşdırmalara əsasən 30 bir mühüm proqramın ayrı-ayrı hissələrinə təxminən 300 ABŞ patentinin tətbiq 31 olunurdu. Bu hələ yalnız bir araşdırmanın nəticəsidir.</p> 32 <p> 33 Məsələyə praktik tərəfdən yanaşaq. Əgər siz proqram təminatı ilə məşğul 34 olmağı planlaşdırırsınızsa, onda siz əvvəlcə bir patentlə üzə-üzə 35 gələcəksiniz. Bu baş verəndə isə əlinizdə hüquqi sübutunuz olarsa belə 36 patentə qalib gələ bilərsiniz. Hər halda buna cəhd etməyə dəyər; qalib 37 gəlsəniz demək minalanmış sahədə bir minanı zərərsizləşdirdiniz. Əgər bu 38 patent xüsusi bir şəkildə cəmiyyəti narahat edəcəksə, bu məsələ ilə <a 39 href="http://www.pubpat.org">İctimai Patent Cəmiyyəti (pubpat.org)</a> 40 məşğul ola bilər; bu onların vəzifəsidir. Məsələ ilə bağlı əvvəlki məhkəmə 41 çəkişmələrinin təcrübəsindən yararlanmaq üçün kompyuter istifadəçiləri 42 cəmiyyətinə müraciət etsəniz, biz hamımız əlimizdə olan bütün informasiya 43 ilə sizə kömək etməliyik.</p> 44 <p> 45 Bununla belə, milçəkləri məhv etməklə malyariya xəstəliyinin qarşısını almaq 46 mümkün olmadığı kimi patentləri bir-bir aradan qaldırmaq da patent 47 təhlükəsini tamamilə sovuşdurmayacaq. Kompyuter oyunlarında bütün düşmənləri 48 öldürə bilmədiyiniz kimi bütün patentlərə də qalib gələ 49 bilməzsiniz. Geci-tezi bunlardan biri sizi məğlub edib proqramınıza zərər 50 vuracaq. ABŞ patent idarəsi hər il minlərlə proqram təminatı patenti 51 buraxır; bizim ən gərgin səylərimizə baxmayaraq bu minaları təmizləmək 52 mümkün deyil. Çünki bir tərəfdən zərəsizləşdirsən də, digər tərəfdən 53 yenilərini torpağa basdırırlar.</p> 54 <p> 55 Bu minalardan bəzilərini zərərsizləşdirmək mümkün deyil. İstənilən proqram 56 təminatının patenti zərərlidir və bu patent qeyri-qanuni şəkildə sizin 57 kompyuterdən istifadə imkanlarınızı məhdudlaşdırır. Amma heç də bütün 58 proqram təminatı patentləri patent sisteminin kriteriyalarına əsasən qanuni 59 cəhətdən yanlış deyil. Bizim mübarizə obyektimiz patent sistemlərinin 60 qaydalarına düzgün riayət olunmaması səbəbindən meydana çıxmış təhrif 61 olunmuş patentlərdir. Yeganə səhv proqram təminatına verilən patentdirsə, 62 onda artıq biz bu məsələnin həllində acizik.</p> 63 <p> 64 Qalanın müəyyən hissəsini təhlükəsiz saxlamaq üçün üzə çıxmış əcayib 65 varlıqları öldürməkdənsə onları üzə çıxardan mənbəni məhv 66 etməlisiniz. Mövcud patentləri bir-bir aradan götürmək proqramlaşdırmanı heç 67 də təhlükəsiz etməyəcək. Buna nail olmaq üçün isə biz patent sistemini elə 68 şəkildə dəyişdirməliyik ki, patentlər bir daha proqamçılar və istifadəçilərə 69 hədə-qorxu gələ bilməsin.</p> 70 <p> 71 Bu iki istiqamət arasında heç bir ziddiyyət yoxdur: biz eyni zamanda həm 72 qısa-müddətli təmizləmə, həm də uzun-müddətli düzəliş istiqamətində çalışa 73 bilərik. İşimizi ikiqat artıraraq fərdi proqram təminatı patentlərini aradan 74 qaldırmaq üçün cəhd edə bilərik. Bu yolla bütün problemin həlli 75 istiqamətində atılmış addımlara dəstək ifadə etmiş olarıq. Məsələnin əsas 76 mahiyyəti “pis” proqram təminatı patentini təhrif edilmiş və ya qeyri-qanuni 77 patentlə eyniləşdirmək deyil. Hər dəfə biz bir patenti ləğv ediriksə, hər 78 dəfə biz cəhd planlarımız haqqında danışırıqsa, qeyd-şərtsiz deməliyik ki, 79 “Ləğv edilmiş bir proqram təminatı patentı proqramçılara qarşı bir hədənin 80 aradan qaldırılmasıdır: belə olduqda isə hədəf sıfıra bərabərdir.”</p> 81 <p> 82 Avropa İttifaqında proqram təminatı patentinə qarşı mübarizə kulminasiya 83 nöqtəsinə çatmaqdadır. Avropa Parlamenti bir il bundan əvvəl proqram 84 təminatı patentlərinin ləğvinin lehinə səs verdi. May ayında Nazirlər Şurası 85 Parlamentin etdiyi əlavələri rədd etdi və əvvəlkindən daha da pis göstəriş 86 verdi. Bununla belə heç olmasa bir ölkə bu yeni göstərişə qarşı çıxdı. Buna 87 görə biz digər Avropa ölkələrinin, o cümlədən Avropa Parlamentinə yeni 88 seçilmiş üzvlərin də bunu dəstəkləmələri üçün əlimizdən gələni 89 etməliyik. Layihənin fəallarına kömək və onlarla əlaqə saxlamaq üçün <a 90 href="http://www.ffii.org/"> www.ffii.org</a> saytına daxil olun.</p> 91 <div class="translators-notes"> 92 93 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> 94 </div> 95 </div> 96 97 <!-- for id="content", starts in the include above --> 98 <!--#include virtual="/server/footer.html" --> 99 <div id="footer"> 100 <div class="unprintable"> 101 102 <p>APTF və GNU ilə bağlı suallarınızı <a 103 href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a> elektron poçt ünvanına 104 göndərin. Bundan əlavə APTF ilə <a href="/contact/">digər vasıtələrlə də 105 əlaqə saxlamaq olar</a>. Işləməyən linklər və digər düzəlişləriniz (və ya 106 təklifləriniz) üçün elektron poçt ünvanı: <a 107 href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> 108 109 <p> 110 <!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, 111 replace it with the translation of these two: 112 113 We work hard and do our best to provide accurate, good quality 114 translations. However, we are not exempt from imperfection. 115 Please send your comments and general suggestions in this regard 116 to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> 117 118 <web-translators@gnu.org></a>.</p> 119 120 <p>For information on coordinating and submitting translations of 121 our web pages, see <a 122 href="/server/standards/README.translations.html">Translations 123 README</a>. --> 124 Bu məqalənin idarə olunması və tərcüməsi ilə əlaqədar məlumat almaq üçün <a 125 href="/server/standards/README.translations.html">Tərcümələr üzrə oxuməni 126 faylına</a> müraciət edin.</p> 127 </div> 128 129 <p>Copyright © 2004 Richard Stallman</p> 130 131 <p>This page is licensed under a <a rel="license" 132 href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">Creative Commons 133 Attribution-NoDerivs 3.0 United States License</a>.</p> 134 135 <!--#include virtual="/server/bottom-notes.html" --> 136 <div class="translators-credits"> 137 138 <!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> 139 Translation: Igrar Huseynov</div> 140 141 <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> 142 Yenilənib: 143 144 $Date: 2017/02/20 21:03:48 $ 145 146 <!-- timestamp end --> 147 </p> 148 </div> 149 </div> 150 </body> 151 </html>